طراحی چیست؟
هنر طراحی سابقه بسیار کهن دارد.
قدیمی‌ترین طرحها مربوط به دورانی می‌شود که بشر در غارها زندگی‌می‌کرد.
نمونه‌هایی از این طرحها در غارهای اسپانیا و جنوب فرانسه، روش طراحی بشر اولیه را به ما روشن‌می‌سازد.
ابزار کار طراحان غارنشین از استخوان حیواناتی که برای تغذیه شکار‌می‌کردند تهیه‌می‌شد.
انسان و طراحی: طراحی بیان تصویری فرد از حالات و ذهنیّات درونی و یا نمایش واقعیات بیرونی با مفهومی خاص است.
به عبارت دیگر طراحی را می‌توان به یادداشتهای تصویری شبیه‌کرد که حاوی افکار و ذهنیات ما می‌باشد در واقع عاملی که انسان را وادار به طراحی می‌کند دیدن و یا احساس تصوراتی است که در ذهن آنها موج‌می‌زند.
انسان دردوران کودکی تمایل به طراحی را در خود احساس می‌کند.
کودکان با خط خطی‌کردن دیوار یا کاغذ، این تمایل به طراحی را در خود احساس‌می‌کنند و بروز‌می‌دهند و با این عمل اندیشه و تخیل خود را به تصویر می‌کشند.
کودک با این وسیله سخن‌می‌گوید.
و آنچه را که حس‌کرده و نمی‌تواند بازبان بگوید به وسیله خط و رنگ بیان می‌کند.
ابزار و وسایل طراحی: وسایل عمده‌ای که در طراحی به کارمی‌روند به سه گروه زیر طبقه‌بندی می‌شوند.
الف) سطوح اثرپذیر ب) وسایل و ابزار اثرگذار ج) ابزار و وسایل فرعی و کمکی الف) سطوح اثرپذیر: پیش از پیدایش کاغذ طراحان آثار خود را روی دیواره غارها، پوست حیوانات، پوست درختان و یا روی سنگها و تپه‌های بزرگ نقش‌می‌بستند ولی در اثر تغییرات جوی به مرور زمان فرسوده‌شده و از بین رفته‌است.
از زمانی که کاغذ به وسیله « تسای‌لون» اختراع‌شد وسیله تازه‌ای برای نگارش و طراحی مطرح‌گردید.
کاغذ عبارت‌است از ورقهای نازک که از الیاف گیاهی ساخته‌می‌شود ودر حال‌حاضر به دو صورت « شیت» و « رول» عرضه‌می‌شود.
کاغذ شیت در ابعاد بزرگ به فروش می‌رسد که با توجه به نوع مصرف به وسیله دستگاه برش کاغذ به قطعه کوچکتر تقسیم می‌شوند.
بافت و جنس کاغذها نیزمتفاوت بوده و هریک برای ابزار خاصی مناسب است.
انواع کاغذ ها عبارتند از: کاغذ پوستی کاغذ کاهی کالک کاغذ گراف کاغذ سفید نازک کاغذ زبر برّاق گلاسه و نیم گلاسه کاغذ مکنده انواع مقواها، سفید و رنگی و مقوای پاستل در رنگهای مختلف، مقوای ماکت و...
ب) ابزار ووسایل اثرگذار: وسیله‌ای که بتوان با آن بر روی کاغذ اثری ایجاد کرد مثل زغال، مداد و گچ و...
ابزار اثرگذار نامیده‌می‌شوند.
زغال: زغال یکی از قدیمی‌ترین وسایل طراحی است که استادان قدیم از آن برای طراحی استفاده‌می‌کردند.
مداد: مدادهای طراحی با توجه به شکل نوک، بدنه و میزان سختی یا نرمی گرافیت (مغزمداد) در انواع مختلف عرضه‌می‌گردند مدادهای سخت با علامت F و H و مدادهای نرم با علامت B معرفی می‌شوند.
میزان نرمی و سختی مداد با شماره‌هایی که در کنار علامت آن می‌گذارند مشخص‌می‌شود.
سخت‌ترین مداد 9H و نرمترین مداد6B است و مداد HB حد فاصل این دو می‌باشد.
مداردهای سخت برای ایجاد خطوط کمرنگ و ظریف و دقیق و مدادهای نرم برای خطوط تیره و محکم و مدادهای نرمتر برای ایجاد سطوح وسیع سایه‌روشن‌ها در چین و شکن لباس و پارچه مناسب‌هستند.
مداد اتود: مدادهای فلزی یا پلاستیکی هستند که با شماره‌های (5/0) یا (7/0) عرضه‌می‌شوند.
و مغز این نوع مدادها به صورت مجزا می‌باشند.
پاستل: پاستل به دو صورت گچی و روغنی می‌باشد.
پاستل گچی همانند گچ تحریر است ولی لطیفتر و با امکانات رنگ‌آمیزی بیشتر و ثبات آن بیشتر است.
پاستل روغنی شباهت زیادی به مداد شمعی دارد.
مداد کنته: مانند مداد معمولی است ولی مغز آن از جنس زغال نسبتاً چرب‌می‌باشد.
مداد شمعی: ترکیبی است از مواد رنگین و مواد پارافینی ودر برابر آب مقاوم است.
مداد رنگی: ساده‌ترین و سریعترین ابزار نقاشی است که بوسیله آن می‌توان خطوط نازک و ظریف و نیز سطح‌های رنگی بزرگ و همچنین انواع رنگها و نیم‌رنگها را بوجودآورد.
با مداد رنگی می‌توان روی هر نوع کاغذی نقاشی‌کرد بجز کاغذهای صاف و صیقلی و بسیار براق چون روی این نوع کاغذها مداد رنگی لیز می‌خورد ودر نتیجه خط بریده‌بریده منقطع می‌شود.
آبرنگ: آبرنگ معمولاً در دو شکل وجود دارد، بصورت خمیری درداخل تیوپ و شکل دیگر آن بصورت قرص وجود دارد که به محض اینکه قلم‌موی مرطوب را به آن بمالند رنگ آماده استفاده‌کردن‌است.
جوهرهای رنگی که به صورت قلمهای خودنویس روان نویس خودکار ماژیک ساخته‌می‌شوند که عموماً یکبار مصرف هستند و نیز مرکبهای رنگی (اکولین) تمبرا و اکریلیک از جمله مواد طراحی خیس هستند.
گواش: رنگ گواش مخلوطی است از پودر رنگ، چسب و آب می‌باشد، این رنگ در آب حل می‌شود.
گواش خاصیت پوشانندگی دارد و اگر زیاد رقیق شود به صورت آبرنگ هم می‌توان از آن استفاده‌کرد.
قلم‌موی آبرنگ: قلم موی آبرنگ باید دارای انعطاف زیاد بوده و از موی نرم و مرغوب تهیه شود.
مواد طراحی خیس تماماً با قلم‌مو به کار گرفته‌می‌شوند.
قلم آهنی: جنس آن از فولاد آب‌دیده و ضدزنگ است، که از قدیمی‌ترین نوع این قلم می‌توان به قلم فرانسه اشاره‌کرد.
با این قلم و مرکب می‌توان طراحی کرد.
به هنگام استفاده از شیوه کلاژ در طراحی لباس، زیباتون لیتراست و کاغذ کادونیز به عنوان مواد اثرگذار کمک بسیاری به طراح لباس می‌کند.
ج) ابزار و وسایل کمکی و فرعی: این ابزار عبارتند از : تخته‌شاسی گیره کاغذ سه‌پایه طراحی فیکساتیو تیغ و کاتر تراش پاک‌کن کاغذ سمباده و محوکن و...
تخته‌شاسی: به عنوان زیردستی می‌توان از تخته ویا مقوای ضخیم استفاده‌کرد.
گیره: برای ثابت نگه‌داشتن کاغذ روی تخته‌شاسی بکارمیرود.
سه پایه‌طراحی: وسیله‌ای است که تخته‌شاسی را به صورت مایل در مقابل طراح نگه‌می‌دارد.
فیکساتیو: برای ثابت نگه‌داشتن طرحهای مدادی و زغالی بکارمیرود و از لک‌شدن آنها جلوگیری می‌کند برای استفاده از فیکساتیو، آن را به صورت مایل روی کار می‌پاشند، فاصله آن تا طرح باید حدود 25 سانتی‌متر باشد.
و بهتر است در هوای آزاد قرارگیرد.
کاغذ سمباده برای تیزکردن و شکل‌دادن به نوک مداد و زغال و...
بکارمیرود.
تیغ (کاتر) برای برش‌دادن کاغذ یا تراشیدن مداد طراحی‌بکار می‌رود.
محوکن: کاغذ لوله‌ای فشرده‌ای به شکل مداد است که پس از طراحی برای ساییدن بعضی قسمتهای طراحی مورد استفاده‌قرارمی‌گیرد تا سایه‌های ظریف و بسیار نرمی ایجاد شود.
پالت: وسیله‌ای است برای ترکیب‌کردن رنگها.
فوتک: وسیله‌ای برای پاشیدن رنگ (از مسواک هم می‌توان بجای فوتک استفاده‌کرد) لتراست: همان حروف برگردان است با اشکال مختلف زیباتون: ورق شیشه‌ای طرح‌دار که پشت آن چسب‌دارد.
طراحی شامل سه‌گونه مهم است: اسکیس یادداشتهای تصویری: اسکیس، نوعی طراحی سریع است که احساس لحظه‌ای طرح را بیان می‌کند.
یادداشتهای سریع تصویری که بدون نمایش جزئیات اجراشده‌اند در همین مرحله هم ارزش زیادی دارند.
بعضی از اسکیسها جنبه مقدماتی دارند و برای تهیه اثر هنری دیگری اجرامی‌شوند.
اتود یا پیش‌طرحها و تمرینهای طراحی: اتود یا تمرین طراحی با دقت زمان بیشتری اجرا و تکمیل‌می‌شود.
طراحی کامل: طراحی کامل مجموعه کاملی، شامل انسان، فضا و...
بر پایه اصول آناتومی عمق‌نمایی و حجم‌نمایی نمایش‌داده‌می‌شود.
علاوه بر برداشت‌های شخصی یا تجربه‌های آزاد طرح از موضوعات گوناگون با بیان مستقل به صورتهای متنوع در حوزه طراحی مطرح‌می‌شود این نوع طراحی شامل مراحل ترکیب عناصری چون خط، شکل، رنگ، بافت و فضا بر پایه اصول طرح است و جنبه کاربردی دارد.
عناصر بصری: عناصر بصری عبارتند از: نقطه، خط، سطح، حجم، بافت و....
نقطه: اولین عنصر بصری نقطه است.
که مبدأ پیدایشِ فرم می‌باشد.
نقطه به عنوان ساده‌ترین و ناچیز‌ترین عنصر تصویری در شرایط خاصی جلوه‌های تازه به خود می‌گیرد، ممکن است کوچک یا بزرگ باشد.
البته بستگی دارد که در چه فضایی قرارگرفته‌باشد نقطه ممکن است از نظر شکل نیز متفاوت باشد، اما شکل معمول و متداول نقطه به صورت دایره مطرح‌می‌شود.
در تعریف نقطه می‌توان گفت: اولین اثری که یک شیء مثل مداد یا گچ و...
برروی صفحه می‌گذارد نقطه محسوب‌می‌شود.
اولین عنصر بصری نقطه است.
خط: خط در حوزه طراحی ، قدیمی‌ترین، مهمترین و قاطع‌ترین عنصر بصری است.
به طور کلی خط، نقطه در حال حرکت و ساده‌ترین شکل نمایش تحرک است، مجموعه خطوطی که انسان می‌تواند به وجود آورد سه نوع است، حرکت یکنواخت دست در یک جهت خط مستقیم به‌وجود‌می‌آورد و خط مستقیم هم در سه حالت مختلف ترسیم‌می‌شود:1- حالت عمودی،2- افقی، مورب، ما به صورت غریزی نسبت به جهت خطوط واکنش نشان‌می‌دهیم.
خط عمودی از نظر بصری احساس تعادل و ثبات را برمی‌انگیزد.
خط افقی آرایش و یکنواختی و خط مورب و مایل پویاترین خط است که حالتی ناپایدار دارد.
این خط برای ایجاد تعادل به عناصر دیگری مانند خطوط عمودی و افقی نیازمند است.
اگر دست در جهات مختلف حرکت‌کند خطوط منحنی یا شکسته ایجاد‌می‌شود.
خطوط منحنی با حرکت ملایم دست و خطوط شکسته با تغییر حرکت دست در جهات و زاویه‌های مختلف ایجاد‌می‌شود.
سطح: سطح سومین عنصر بصری است که دو بعد (طول و عرض) دارد.
سطوح به دو بخش عمده سطوح هندسی و سطوح غیرهندسی تقسیم‌می‌شوند.
سطوح هندسی را انسان از ترسیم با قاعده خطوط ایجاد‌کرده‌است، مانند دایره، مثلث و مربع که سطوح اولیه هستند.
سطوح غیر هندسی، به صورتهای متنوع در طبیعت وجود دارند.
نمایش سطوح مختلف اغلب با کشیدن خط پیرامون آنها صورت می‌گیرد.
حجم: هرگاه یک شکل دارای بعد سوم (ضخامت) باشد و قسمتی از فضا را اشغال‌کند به آن حجم‌گویند.
تعریف دیگر حجم این است که فضای محصور در میان چند سطوح را حجم‌می‌گویند.
حجم به طورکلی به دوصورت خطی و سطحی دیده‌می‌شود.
حجم خطی: حجم را می‌توان به صورت چند خط نشان داد و با استفاده از سیم ـ چوبهای باریک و نخ و...
حجم سطحی: این گونه اجسام با استفاده از ورقهای فلزی ، لایه‌های چوبی، پلاستیکی و غیره قابل ساخت می‌باشد.
بافت: بافت کیفیّت لایه سطحی پدیده‌هاست که با دیدن و لمس‌کردن آن را احساس می‌کنیم.
بافت حقیقی هم کیفیت بصری دارد و هم لامسه‌ای که هریک احساس خاصی در انسان برمی‌انگیزد.
در بسیاری از آثار هنری بافت فقط کیفیت بصری دارد.
یعنی دریافت‌ها از بافت تنها از طریق دیدن انجام‌می‌شود.
انواع کاغذ با بافت ریز و درشت، پارچه بوم با بافت نرم و خشن یا سطوح چوبی و...
عامل ایجاد بافتهای متفاوتی هستند.
پرسپکتیو: اصولاً یکی از عواملی که چشم در مقابل هرشیء یا تصویری از خود بروز‌می‌دهد، مقایسه نسبتهای آن شیء است یعنی طول و عرض یا ارتفاع، کوچکی یا بزرگی اشیاء را نسبت به یکدیگر می‌سنجند.
مثلاً در یک مستطیل ساده، بلافاصله چشم، نسبت طول و عرض را مقایسه می‌کند ودر واقع تناسبات این مستطیل را می‌بیند.
در طراحی هدف به تصویرکشیدن اشیاء و اجسام 3بعدی بر روی کاغذ می‌باشد به همین منظور بایستی به ویژگی‌های هریک از این دو گونه شکل (دو بعدی و سه‌بعدی) توجه‌نمائیم.
اگر تعدادی از انسانها در حال رفت‌وآمد باشند ملاحظه‌می‌کنیم که هر چقدر آنها از ما دورتر می‌شوند ارتفاع و اندازه قد آنها نیز کوتاه‌می‌شود.
احجام به جهت دوری و نزدیکی نسبت به ما دارای تغییر شکل ظاهری می‌گردند.
در واقع اینگونه تصورات ذهنی و یا خطای باصره که به واسطه دیدن ایجاد می‌گردد.
اساس پرسپکتیو را تشکیل‌می‌دهد.
به طورکلی در طراحی با استفاده از پرسپکتیو چند اصل مهم باید مورد توجه‌قراربگیرد: 1- اصل کوچک‌شدن: اشیاء هر چقدر از بیننده فاصله بگیرند کوچکتر دیده‌می‌شوند.
2- اصل کوتاه‌شدن: خط یا سطحی که موازی صورت بیننده باشد اندازه واقعی خود را نشان‌می‌دهد ولی هرقدر نسبت به صفحه صورت کج می‌شود کوتاهتر دیده‌می‌شود.
اصل به هم‌نزدیک‌شدن: خطوط و یا کناره‌های اشیاء که موازی‌هستند در فواصل دورتر به‌نظر‌می‌رسند که به هم نزدیک‌شده‌اند مانند خطوط راه‌آهن یا تیرهای برق.
ترکیب‌بندی: واژه ترکیب به معنای مرکب‌نمودن و یا به وجود‌آوردن می‌باشد.
این لغت در اصطلاح هنری «کمپوزیسیون» گفته‌می‌شود.
ترکیب در واقع همان کنار‌هم قراردادن عناصر و اجزای طراحی می‌باشد.
برخی از قواعد ترکیب‌بندی عبارتند از: تعادل و توازن روابط موزون بین نیروهای مختلف اشکال و عناصر رابطه شکل و زمینه یا فضاهای پر و خالی تعادل و توازن: در ترکیب‌بندی هنگامی یک تعادل مناسب برقرارمی‌گردد که بیننده بتواند در تمامی سطح تصویر حرکت‌کرده و بدون مانعی از نظر بصری کلیه عناصر و اجزاء تصویر را مشاهده‌نماید.
حال اگر این اجزاء در یک قسمت از صفحه جمع‌شود در طرف دیگر فضای خالی ایجاد‌خواهد‌شد در نتیجه به یک ترکیب نامتعادل خواهیم‌رسید.
روابط موزون بین نیروهای مختلف اشکال و عناصر: از ترکیب چند عنصر بصری مثل خط، رنگ، شکل، حجم، نور و سایه و غیره یک کمپوزسیون به‌وجودمی‌آید.
هر یک از این عناصر به هنگام دیدن دارای نیرویی به نام نیروی بصری هستند.
بنابراین بایستی عناصر را طوری پهلوی هم‌قراردهیم که از نظر بصری دارای نیروهای مساوی و متعادل باشند.
رابطه شکل و زمینه یا فضای خالی و پر: در یک ترکیب‌بندی اشکال اصلی را فضای پر(مثبت) و زمینه را فضای خالی (منفی) می‌نامند.
برای اینکه بتوانیم یک طراحی موزون و متعادل بسازیم ابتدا بایستی در کادر موردنظر تقسیماتی انجام‌دهیم، سپس عناصر طراحی را در محل‌های مناسب‌قرار‌دهیم.
مثلاً می‌توانیم با تقسیم مساوی یک صفحه یک ترکیب قرینه بسازیم و یا با تغییر اشیاء و یا تغییرمکان خود (زاویه دید) کادر مناسب را پیداکرده و آنگاه شروع به طراحی‌نمائیم.
طراحی خطی از اشیاء با مداد طراحی خطی با مداد را آغاز‌کنید.
ابتدا شیء مناسبی مانند یک گلدان بزرگ را برای طراحی درنظربگیرید.
پس از انتخاب زاویه مناسب ودید دلخواه در اطراف مدل حرکت‌کنید.
ارتفاع دید در حالت نشسته و ایستاده متفاوت است.
بنابراین برای شروع طراحی زاویه و ارتفاع دید فاصله و نور مناسب را درنظربگیرید.
پس از انتخاب جای مناسب، کاغذ طراحی