انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم واتقوا اللّه لعلکم ترحمون ((1)) .
واعتصموا بحبل اللّه جمیعا ولاتفرقوا واذکروا نعمه اللّه علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمه اخوانا وکنتم على شفا حفره من النار فانقذکم منهما ((2)) .
هو الذی ایدک بنصره وبالمؤمنین واءلف بین قلوبهم لواءنفقت ما فی الا رض جمیعا ما اءلفت بین قلوبهم ولکن اللّه الف بینهم ((3)) .
ادفع بالتى هى احسن فاذالذی بینک وبینه عداوه کاءنه ولی حمیم ((4)) .
الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین ((5)) .
ولو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک ((6)) .
گفتارى از مترجم اخلاق اگر به معناى مجموعه اى از اعمال گفتارى و رفتارى انسان باشد یکى از ارکان مهم دین مبین اسلام است , و میزان رسوخ اعتقادات دینى افراد و پایبندى آنان به احکام و تعالیم اسلامى در همین عرصه متبلور و نمایان مى شود, و ارزش آنان از نظر دین و تقوا بر همین اساس ارزیابى مى گردد .
این رکن مهم دینى به قدرى اهمیت دارد که پیامبر اکرم (ص ) فرموده است : بعثت لا تمم مکارم الا خلاق (من برانگیخته شدم تا مکارم اخلاق را کامل کنم ) .
از این رو, بسیارى از امورگفتارى و رفتارى مانند غیبت کردن , دروغ گفتن , تهمت زدن , آزار و تحقیر مسلمانان که موجب سستى روابط حسنه افراد با یکدیگر و تبدیل دوستیها به دشمنیها و مفاسد دیگر مى شود از اهم محرمات الهى و از جمله گناهان کبیره به شمار آمده است .
متاسفانه ما مسلمانها به آنچه خودمان داریم کمتر توجه مى کنیم و بیشتر به آنچه دیگران دارندچشم دوخته ایم , چه ما از نظر داشتن تعالیم اخلاقى و رهنمودهاى زندگى فردى و اجتماعى ازهر جامعه دیگرى غنى تر و بى نیازتریم و انبوه احادیث و اخبارى که از پیشوایان دینى و مذهبى در زمینه اخلاق و حقوق برادران دینى و لزوم الفت و دوستى آنان با یکدیگر به ما رسیده است ما را از مراجعه به کتابهایى نظیر کتاب آیین دوست یابى دیل کارنگى که خالى از بدآموزیهایى نیست بى نیاز مى کند.
خوشبختانه کتابخانه عمومى اهل البیت (ع ) در بغداد مجموعه اى از این احادیث و اخبار را درکتاب حاضر گرد آورده و در دسترس استفاده گذاشته امید است خوانندگان عزیز از آن بهره وافربرند و یقین داشته باشند اگر ما تعالیم پیشوایان دینى خود را به کار بندیم و روابط فردى واجتماعى خود را براساس آنها قرار دهیم در نزد خدا و خلق محبوب و در هر دو جهان خوشبخت و سعادتمند خواهیم بود.
از بنیاد محترم پژوهشهاى اسلامى متشکرم که این کتاب را در دسترس این جانب قرار داد تاتوفیق ترجمه آن را به دست آورم .
و نیز از آن جایى که مؤلف کتاب , منابع احادیث مندرج در آن را به صورت کلى در فهرستى جداگانه که ضمیمه کتاب است ذکر کرده و لازم بود ماخذ احادیث مذکور در هر صفحه در پانوشت همان صفحه قید گردد, لذا طبق دستور بنیاد محترم همکار عزیزحجه الاسلام والمسلمین جناب آقاى سیدحسین رضویان زحمت این کار را تقبل فرموده و آن رابا دقت و صحت انجام دادند که از ایشان سپاسگزارى مى کنم .
ومن اللّه التوفیق مقدمه چاپ دوم ستایش ویژه خداوندى است که عزت بخش و نعمت گستر است , و درود و سلام برپیامبرش محمد(ص ), سرور خلایق و خاندان او که ستونهاى دین اند, و نیز بر اصحاب ارجمند و برگزیده او باد.
بعد: در چهار سال پیش که چاپ نخست این کتاب انجام شد چنان با استقبال و تشویق خوانندگان روبرو گردید که من فوق العاده احساس فرح و شادمانى کردم , و در مدتى کوتاه تمامى نسخه هاى آن به فروش رسید.
بى شک این امر گواه بر میزان نیاز مردم به امثال این گونه کتابهاى حاوى موضوعات سودمند اجتماعى است و نشانه شدت دلبستگى و شیفتگى آنها به آداب برجسته وفرهنگ عالى به دست آمده از سرچشمه تعالیم اهل بیت (ع ) مى باشد که سرشار از علوم وفنون و آداب گوناگون است .
از آنگاه که این کتاب نایاب شد بسیارى از مردم نقاط مختلف از من درخواست کردند که نسبت به تجدید چاپ آن اقدام کنم تا امکان استفاده و آگاهى از مطالب آن براى بسیارى از مطالعه کنندگان فراهم شود .
من براى اجابت این درخواست و تقدیم حاصل تلاش ناچیز خود پیوسته در پى فرصت بودم و خداوند را سپاس که مرا در این زمان بدین کارتوفیق عطا فرمود و این پس از آن است که من چیزهاى بسیارى را که در چاپ نخست این کتاب نیاورده و ذکر نکرده بودم در این چاپ بر آن افزوده ام به طورى که با داشتن آن نمى توان از این بى نیاز بود .
از خداوند سبحان درخواست دارم که این خدمت را براى رضاى خود خالص گرداند, و در آن روز که مال و فرزند بى قلب سلیم سودى ندارد مرابدان منتفع فرماید.
مؤلف مقدمه چاپ نخست ستایش ویژه خداوندى است که میان دلهاى مؤمنان الفت و دوستى برقرار کرده و در پرتونعمت خود آنان را برادر گردانیده است .
و درود و تحیت بر سرور پیامبران و مقربترین آنان در نزد خداوند سبحان و بر خاندان او باد که از همه جهانیان والاتر و در دانش وایمان از همه برترند.
اما بعد: این ششمین کتابى است که کتابخانه عمومى اهل البیت (ع ) به منظور تحقق اهداف بزرگ خود و اداى رسالت مقدس خویش به خوانندگان تقدیم مى کند تا وعده خود را به آنان که گهگاه نشریاتى در زمینه اصلاح و راهنمایى مردم صادر مى کند ایفاء کرده باشد.
این کتاب درباره مهمترین موضوع اجتماعى که بشر تا کنون شناخته است و آن موضوع برقرارى دوستى و برادرى میان مردم است گفتگو و براى بدست آوردن دوستان وایجاد تاثیر در مردمان بهترین طریقه را ترسیم مى کند, طریقه اى که مبتنى است بر آنچه پیامبر اسلام و خاندان بزرگوار او(ع ) ارائه داده اند و مشتمل بر راهنماییهاى دقیق وتعلیمات عالى و ارزشمندى است که براى فرد و اجتماع زندگانى سعادتمندى رابراساس اتحاد و همبستگى و سرشار از محبت صادقانه و برادرانه صحیح تضمین مى کند و بر محور همیارى و همکارى متقابل استوار و از هر سوى آن انوار فضیلت واخلاق تابان است .
شما خواننده عزیز در این کتاب خواهید دید بیشتر مطالبى را که دیل کارنگى رئیس مرکز رواب ط انسانى در نیویورک ضمن کتاب ارزشمند و متعهد خود به نام کیف تکسب الاصدقاء و تؤثر فى الناس ((7)) آورده است پیامبر اسلام (ص ) انسانها و امامان از خاندان او(ع ) بدانها تصریح کرده اند و افزون بر این چیزهایى را طى احادیث خود ذکر فرموده اندکه تا کنون اندیشمندان و دانشمندان بزرگ علوم اجتماعى بدانها نرسیده اند.
بغداد 10/12/1956م - مؤلف مقدمه از جمله سخنانى که از دانشمندان علوم اجتماعى به ما رسیده و پیوسته گفته و تکرارمى شود این است که انسان طبیعته اجتماعى است .
معناى این سخن آن است که انسان برحسب فطرت و سرشت خود ناگزیر است با همنوعان خود پیوند برقرار کند و به طوراجتماعى با آنها بسر برد و این غریزه اى است که خداوند در انسانها به ودیعت نهاده تازندگانى آنها استقامت یابد و امور آنها سامان پذیرد .
چه انسان قادر نیست به تنهایى مراحل زندگانى را که از هر سو مکروهات و ناملایمات بدان احاطه دارد و پر از سختیهاو دشواریها و مقرون به انواع خطرهاست بگذراند, و ناگزیر است از دیگران کمک ویارى بخواهد .
از این رو جوامع متحد به امورى اقدام مى کنند که هرگز انجام دادن آنها ازعهده یک فرد ساخته نیست و از کیان خود دفاع مى کنند به گونه اى که یک تن هرگز توان آن را ندارد.
روشن است که هر چه صفوف جوامع بشرى پیوسته تر و استوارتر باشد و میان آنهاهمکارى و همیارى بیشتر شود به همان اندازه در صحنه هاى زندگى موفقتر و در مدارج ترقى و کمال برتر و پیشروتر خواهند بود.
به همین سبب اسلام آیین تقدم و بقاست چه همه افراد بشر را دعوت مى کند که در کارهایار و یاور یکدیگر و در زندگى دوستدار هم باشند و دوشادوش هم راه حیات را بسپرندتا آرزوهاى آنها تحقق یابد و به اهداف خویش دست یابند .
نداى آسمانى قرآن در میان آنها فریاد مى کند: یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثى وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عنداللّه اتقاکم , ((8)) وتعاونوا على البر والتقوى , ((9)) واعتصموا بحبل اللّه جمیعا ولاتفرقوا, ((10)) ولاتنازعوا فتفشلوا وتذهب ریحکم , ((11)) انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم ((12)).
این است آنچه اسلام همه مردم را بدان فرا مى خواند و چون هر فردى ازافراد انسان در طول زندگانى در معرض شداید رنج دهنده و بلاها و مشکلات به دردآورنده اى قرار مى گیرد که نمى تواند به تنهایى در برابر آنها ایستادگى کند لذا هر فردى ناگزیر است کسى یا کسانى از همنوعان خویش را براى روزهاى سختى خود داشته باشد, و رابطه اى استوار و پیوندى مستحکم و دوستى و مودتى بیش از آنچه نسبت به دیگران دارد با آنها برقرار کند تا میان آنها احساساتى برادرانه و صادقانه و محبت ومودتى خالصانه ایجاد شود به طورى که هر یک از آنها دیگرى را یارى و پشتیبانى و دربرآوردن نیازهاى او با وى همکارى کند و در نجات او از شداید و رهایى او از گرداب مهالک یار و یاور وى باشد از جمله سخنانى که از دانشمندان علوم اجتماعى به ما رسیده و پیوسته گفته و تکرارمى شود این اسـت کـه انـسان طبیعته اجتماعى است .
معناى این سخن آن است که انسان برحسب فطرت و سرشت خود ناگزیر است با همنوعان خود پیوند برقرار کند و به طوراجتماعى با آنها بسر برد و این غـریـزه اى اسـت کـه خداوند در انسانها به ودیعت نهاده تازندگانى آنها استقامت یابد و امور آنها سـامـان پـذیـرد .
چـه انـسـان قـادر نیست به تنهایى مراحل زندگانى را که از هر سو مکروهات و نـامـلایـمات بدان احاطه دارد و پر از سختیهاو دشواریها و مقرون به انواع خطرهاست بگذراند, و نـاگـزیر است از دیگران کمک ویارى بخواهد .
روشـن اسـت کـه هـر چـه صـفوف جوامع بشرى پیوسته تر و استوارتر باشد و میان آنهاهمکارى و همیارى بیشتر شود به همان اندازه در صحنه هاى زندگى موفقتر و در مدارج ترقى و کمال برتر و پیشروتر خواهند بود.
به همین سبب اسلام آیین تقدم و بقاست چه همه افراد بشر را دعوت مى کند که در کارهایار و یاور یـکـدیـگـر و در زندگى دوستدار هم باشند و دوشادوش هم راه حیات را بسپرندتا آرزوهاى آنها تحقق یابد و به اهداف خویش دست یابند .
نداى آسمانى قرآن در میان آنها فریاد مى کند: یـا ایـهـا الـنـاس انـا خـلـقـنـاکـم مـن ذکـر وانثى وجعلناکم شعوبا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عـنـداللّه اتـقـاکـم , ((8)) وتـعـاونـوا عـلـى الـبـر والـتقوى , ((9)) واعتصموا بحبل اللّه جمیعا ولاتـفـرقـوا, ((10)) ولاتـنـازعـوا فتفشلوا وتذهب ریحکم , ((11)) انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بـین اخویکم ((12)).
این است آنچه اسلام همه مردم را بدان فرا مى خواند و چون هر فردى ازافراد انـسـان در طـول زندگانى در معرض شداید رنج دهنده و بلاها و مشکلات به دردآورنده اى قرار مـى گـیرد که نمى تواند به تنهایى در برابر آنها ایستادگى کند لذا هر فردى ناگزیر است کسى یا کـسانى از همنوعان خویش را براى روزهاى سختى خود داشته باشد, و رابطه اى استوار و پیوندى مـسـتـحـکـم و دوستى و مودتى بیش از آنچه نسبت به دیگران دارد با آنها برقرار کند تا میان آنها احـسـاسـاتى برادرانه و صادقانه و محبت ومودتى خالصانه ایجاد شود به طورى که هر یک از آنها دیـگرى را یارى و پشتیبانى و دربرآوردن نیازهاى او با وى همکارى کند و در نجات او از شداید و رهـایـى او از گـرداب مـهـالک یار و یاور وى باشد .
این ارتباط مقدس که موجب پیوند یک فرد به دیـگـرى مـى شـود و دلـهـاى آنـهـا را بـه هـم نـزدیـک مـى سـازد و یـکـى را مـحـبوب دیگرى مى گردانددوستى نامیده مى شود .
و این در زندگى امرى ضرورى است به طورى که هر کسى هرقدر هم در تحمل سختیها نیرومند و در برابر مکروهات بردبار و در تدبیر امور از درستى اندیشه بـرخوردار باشد از آن بى نیاز نیست .
به همین سبب دانشمندان اجتماعى و رجال تربیتى و داعیان اصـلاح بـراى پـیـشـبرد این امر مهم در زندگى سعى و کوشش فراوان کرده اند تا براى استحکام روابـط بـرادرانـه و ایـجاد مودت و محبت میان مردم که عنصراساسى در ساختمان بناى دوستى میان آنهاست موفق ترین و شایسته ترین راهها را درپیش روى آنان قرار دهند چه دوستى هرگاه بر محبت قلبى صادقانه اى که ریا وخودنمایى آن را مشوب و اغراض پست آن