دانلود مقاله بودجه نانوتکنولوژی اروپا و آمریکا

بودجه نانوتکنولوژی اروپا و آمریکا تحلیلی بر سرمایه‌گذاری اروپا در زمینه نانوتکنولوژی و کلیات ششمین برنامه تحقیقاتی این اتحادیه ( FP 6) تهیه شده توسط: انجمن کسب و کار نانو در اروپا .

مقدمه یکی از معیارهایی که سرمایه‌گذاری نانوتکنولوژی با آن محک زده می‌شود، بودجه برنامه پیشگامی ملی نانوتکنولوژی (NNI) در ایالات متحده است.

در یک نگاه گذرا به نظر می‌رسد که سرمایه گذاری اتحادیه اروپا، مبلغ 3/1 میلیارد یورو برای مدت چهار سال، در مقایسه با بودجه NNI در سال 2003 که 2/710 میلیون دلار (72/0 میلیارد یورو) است، اندک می‌باشد.

تحلیل‌های ما نشان می‌دهد که این اعداد بزرگ تمام ابعاد ماجرا را بیان نمی‌کند و در واقع بسیاری از این ارقام گمراه کننده می‌باشند و می‌توان گفت هزینه‌ای که در اروپا صرف نانوتکنولوژی می‌گردد از هزینه مربوط به آمریکا فراتر است.

برای هدف‌هایی از این دست، به‌طور معمول دو دیدگاه انتقادی مطرح می‌باشد: یکی پیچیدگی تغییرات در مکانیزم‌های سرمایه‌گذاری در زمینه‌های اقتصادی مختلف است.

با توجه به تعاریف متغیری که از نانوتکنولوژی ارائه می‌گردد، هر مقایسه عددی همواره نیاز به مفروضات خاص دارد.

ولی به هر حال، قطعاً مقایسه، معیاری تقریبی از وضعیت کشورها ارائه می‌نماید.

نقد دوم آن است که صرف هزینه‌های زیاد در نانوتکنولوژی، عمل بیهوده‌ای می‌باشد، مثل اینکه هزینه بسیار زیادی را صرف تحقیقات در زمینه شیمی کرده باشیم.

در سطوح کاربردی و بالاتر، نظیر تحقیقات سرطان و انرژی‌های جایگزین نیز این مقایسه مطرح می‌باشد.

علت احساس نیاز به ارائه چنین ارقامی برای هزینه‌کردن در زمینه نانوتکنولوژی، هرچند واقعی نباشند، در این حقیقت نهفته است که صاحبان صنایع و مشاغل و دانشگاهیان برمبنای این گونه ارقام تصمیم‌گیری می‌نمایند.

چنانچه دانشگاهیان حس کنند که سرمایه‌گذاری در نانوتکنولوژی، بهتر از زمینه‌های دیگر است، به آن سمت متمایل می‌گردند.

همچنین صاحبان صنایع به سمتی گرایش دارند که بتوانند امتیازهای بیشتری کسب کنند و افراد ماهرتری را در اختیار بگیرند.

به این دلیل تلاشهایی در راستای با معنی ساختن آمار و ارقام انجام می‌گیرد.

سرمایه‌ گذاری جهانی در نانوتکنولوژی اروپا جدول (1) تقسیم‌بندی نهایی بودجه (برحسب میلیون یورو) در کلیات برنامه PF6 برای سال 2002 تا 2006 (منبع : Cordis) بودجه نهایی کمیسیون ژوئن 2002 یکپارچه‌سازی و تقویت 1- تمرکز و یکپارچه‌سازی تحقیقات مشترک 13345 1-1- اولویتهای موضوعی 11285 1-1-1- علوم‌زیستی، ژنتیک و بیوتکنولوژی، بهداشت 2255 1-1-2- فناوریهای اطلاعاتی 3625 1-1-3- علوم و فناوری نانو، مواد چندکاره و مبتنی بر دانش و ابزارها و فرآیندهای تولیدی جدید 1300 1-1-4- هوافضا 1075 1-1-5- کیفیت و سلامت غذا 685 1-1-6- توسعه پایدار، تغییرات جهانی و اکوسیستم‌ها 2120 1-1-7- شهروندان و حکومت در جوامع مبتنی بر دانش 225 1-2- فعالیتهای خاص و شامل گستره وسیعی از تحقیقات 1300 فعالیتهای غیرهسته‌ای "مرکز تحقیقات مشترک" 760 2- سازماندهی حوزه‌های تحقیقات اروپا 2605 3- تقویت زیرساختهای تحقیقات اروپا 320 برنامه‌های خاص انرژی هسته‌ای 1230 جمع کل 17500 آسیا جدول (3) هزینه‌های تخمینی تحقیقات و توسعه دولت ژاپن در زمینه نانوتکنولوژی (برحسب میلیون دلار).

(منبع : بنیاد ملی علوم، کمیته علوم، مهندسی و فناوری نانو سایر کشورهای آسیایی نیز بودجه‌های سنگینی به نانوتکنولوژی تخصیص داده‌اند، هرچند بسیاری از این ارقام با مقیاس زمانی مطابقت ندارد.

با توجه به افزایش قدرت خرید در بسیاری از کشورهای آسیایی، سرمایه‌گذاری در این کشورها چشمگیر می‌باشد؛ مثلاً یک محقق در چین بسیار کمتر از یک محقق در آمستردام هزینه در بردارد.

افزایش 50 درصدی در ارقام ژاپن شک‌ابرانگیز می‌باشد.

هرچند شکی در افزایش سرمایه‌گذاری وجود ندارد ولیکن افزایش تعداد محققان برای جذب این مقدار سرمایه‌گذاری در طی یکسال به نظر غیرممکن می‌رسد.

علاوه بر این، با فرض قبول مشکلات موجود در این زمینه که نانوتکنولوژی چیست و چه ساختارهایی دارد؛ باید با بسیاری از این آمار و ارقام با احتیاط برخورد کرد.

به طور مثال دولت تایوان اخیراً اعلام کرده است که 800 شرکت در زمینه علوم نانو ایجاد گردیده است.

این ارقام با ارقام دیگر نظیر تأسیس 700 شرکت در زمینه نانوتکنولوژی (شامل شرکتهای چند ملیتی) و 1000 شرکت نوپا در نانوتکنولوژی، همخوانی ندارد.

(رقم آخر به طور کامل برمبنای یک تعریف کلی و وسیع از نانوتکنولوژی می‌باشد).

سایر کشورهای آسیایی نیز بودجه‌های سنگینی به نانوتکنولوژی تخصیص داده‌اند، هرچند بسیاری از این ارقام با مقیاس زمانی مطابقت ندارد.

جدول (4) بودجه نانوتکنولوژی در آسیا (برحسب میلیون دلار) (منبع : Asia Pulse, CMP-Cientifica) اتحادیه اروپا سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا برای نانوتکنولوژی در قالب کلیات برنامه ششم می‌باشد که از سال 2002 تا سال 2006 اجرا می‌گردد و در کل شامل بودجه‌ای به مبلغ 5/17 میلیارد یورو می‌گردد.

(عمده بحث در مورد "اولویت موضوعی" است.

به این معنی که نانوتکنولوژی در چه عرصه‌هایی اثر عمده می‌گذارد.

توجه شود که حدود یک چهارم بودجه صرف موارد زیر می‌گردد: فعالیتهای اتمی در اروپا؛ تقویت زیرساختهای تحقیقات اروپا (ERA) و سایر موضوعات و فعالیتهای غیرتحقیقی) بنابه اظهارات رئیس کمیسیون تحقیقات این اتحادیه، فیلیپ باس‌کویل، رقم تخصیص‌یافته اروپا برای نانوتکنولوژی، به طور رسمی در طی 4 سال، 700 میلیون یورو بوده است که در آن نانوتکنولوژی تنها به عنوان "فرآیند دستکاری اتمها و مولکولها" به شمار می‌آید.

اتحادیه اروپا تعریف استانداردی برای نانوتکنولوژی ندارد و فناوری زیر 50 نانومتر و بهره‌گیری از اثرات کوانتومی در مقیاس ماکرو یا دستکاری مولکولها و اتمها را تحت عنوان نانوتکنولوژی می‌شناسد.

در جدول (5) با توجه به بحثهای تفصیلی و دقیقی که با مسؤولان کمیسیونها انجام یافته است، تحلیلی جزئی‌تر از هزینه اتحادیه اروپا ارائه شده است.

به هر اولویت موضوعی یک حد بالا و پایین برای درصد نانوتکنولوژی نسبت داده شده است.

با توجه به اینکه اولویت موضوعی 1-1-3 تنها مورد تخصیص‌یافته به نانوتکنولوژی می‌باشد به سادگی درمی‌یابیم که مبلغ اعلام‌شده 3/1 میلیارد یورویی ناصحیح می‌باشد.

این جدول، اظهارات رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در مورد هزینه‌های اروپا در زمینه نانوتکنولوژی را تأیید می‌نماید، اما با این ارقام باید محافظه‌کارانه برخورد کرد.

مؤسساتی نظیر آژانس هوایی اروپا نتوانسته است در زمینه کاربردهای نانوتکنولوژی خود را با ناسا همسان کند (بودجه ناسا در سال 2003 برابر51 میلیون دلار می‌باشد).

واضح است که هر زمینه مبتنی بر مواد در این عرصه نیازی فراتر از 2/0 درصد به نانوتکنولوژی دارد.

کیفیت و سلامت غذا نیز به دنبال یافتن کاربردهای مبتنی بر نانوتکنولوژی در بسته‌بندی غذاها و نیز فناوریهای مختلف سنسوری می‌باشد.

در این مورد نیز سهم نانوتکنولوژی در تحقیقات باید فراتر از 2/0 درصد باشد.

توسعه پایدار نیز زمینه‌ای است که توسعه‌های اخیر مبتنی بر نانوتکنولوژی، آینده خوبی را برای آن رقم می‌زند.

علوم‌زیستی، ژنتیک و بهداشت، قبلاً از مزایای میکروتکنولوژی سود برده‌اند و اکنون به دنبال استفاده از نانوتکنولوژی در زمینه‌هایی نظیر آنالیز زیستی و دارورسانی می‌باشد.

جدول (5) درصد بودجه مختص نانوتکنولوژی برای هر کدام از اولویتهای موضوعی ششمین برنامه تحقیقاتی اتحادیه اروپا در سالهای 2002 تا 2006 (برحسب میلیون یورو) (منبع : مقامات کمیسیون اتحادیه اروپا) مطابق سناریوی "سرمایه‌گذاریهای مستقیم در نانوتکنولوژی" که در زیر بیان شده است بسیاری از مسؤولان انتظار دارند که درصد نانوتکنولوژی در تمام موضوعات در حد30% باشد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که رقم 700 میلیون یورو که در جدول فوق ارائه شد واقعاً ناچیز است و رقم 30% انعکاس بهتری از موضوع می‌باشد، هرچند ممکن است با خوش‌بینی بیشتری همراه باشد.

هدف FP6 بکارگیری فناوری در راستای دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی اروپا می‌باشد.

برای این منظور برنامه‌های تحقیقاتی شامل موضوعات وسیعی می‌گردد، نظیر بهداشت که خود به بخشهای سرمایه‌گذاری مختلفی تقسیم‌بندی می‌گردد.

نکته‌ای که در اولویت موضوعی نانوتکنولوژی مطرح است آن است که به جای سرمایه‌گذاری مستقیم بر روی نانوتکنولوژی و علوم نانو، بر روی فناوریهای پیشرو تمرکز نماییم.

در این صورت سرمایه‌گذاری در نانوتکنولوژی بیشتر شامل کاربردها می‌گردد تا علوم پایه.

دستیابی به چنین کاربردهایی مدنظر برنامه‌های دولتی در آمریکا و اروپا می‌باشد.

تفاوت بنیادی بین شیوه اروپایی و شیوه آمریکایی و برخی کشورهای دیگر در تقسیم‌بندی کاربردها می‌باشد؛ سرمایه‌گذاری اروپا با توجه به مزایای اولویتها و فواید حاصل از تخصیص بودجه انجام می‌شود.

ولی NNI در آمریکا ابتدا بودجه نانوتکنولوژی را به تصویب می‌رساند و سپس این بودجه را بین سازمانهای مختلف خود تقسیم می‌نماید.

به منظور تشریح هزینه‌های اتحادیه اروپا در طرحهای نانوتکنولوژی، سه سناریو پیشنهاد گردیده است.

هرچند هیچکدام از این شیوه‌ها برای تشریح پیچیدگیهای سرمایه‌گذاری در اروپا کافی نمی‌باشد ولی معیاری تقریبی از سطح کارهای اروپا در نانوتکنولوژی را در اختیار می‌گذارد.

سناریوی اول: سرمایه‌گذاریهای مستقیم در نانوتکنولوژی این سناریو، حاصل دیدگاه برخی از مدیران کمیسیون اروپاست که معتقدند، علوم و فناوری نانو نقش مهمی در تولید فناوری پیشرو در برنامه FP6 دارد؛ مثلاً در دارورسانی و حفاظت زیستی این دیدگاه در مدیران برخی برنامه‌ها ایجاد شده است که 30 درصد هزینه‌های مصرفی در ارتباط با نانوتکنولوژی خواهد بود.

این نکته با تخمین هزار میلیارد دلاری بازار نانوتکنولوژی توسط NNI همخوانی دارد.

این تخمین 30 درصدی از سهم نانوتکنولوژی در پروژه‌های برنامه FP6، میانگین تمام اولویتهای موضوعی این برنامه بوده و از آن به عنوان "به سمت نانو" تعبیر می‌گردد.

قطعاً اجزاء واقعی نانوتکنولوژی کمتر یا فراتر از 30 % خواهد بود و دستیابی به این مقدار واقعی جز در پایان برنامه FP6 و با مروری دوباره بر این برنامه میسر نخواهد بود.

اگر این 30 درصد به رقم سرمایه‌گذاری اروپا که 28/11 میلیارد یورو می‌باشد اعمال گردد، به رقم 4/3 میلیارد یورو در طول چهار سال خواهیم رسید یعنی در هر سال، مبلغ 850 میلیون یورو به طور خالص صرف نانوتکنولوژی گردد.

سناریوی دوم: سرمایه‌گذاریهای کلی بسیاری از سرمایه‌گذاریهای انجام‌شده به طور کامل توسط اتحادیه اروپا حمایت نمی‌گردد.

مثلاً در تحقیقات دانشگاهی، صددرصد هزینه‌های جانبی نظیر تجهیزات و محققان اضافی، بجز مواردی که از قبل وجود داشته‌اند، توسط این اتحادیه تامین می‌گردد؛ اما برای بسیاری از پروژه‌های دیگر، سرمایه‌های مورد نیاز توسط دولت یا شرکتهای دیگر تأمین می‌گردد.

مهم‌ترین ابزارهای FP6، پروژه‌های یکپارچه (IP) و شبکه‌های هوشمند (NoE) می‌باشند.

اتحادیه اروپا 50 درصد هر پروژه NoE را سرمایه‌گذاری می‌نماید ولی این مبلغ در مورد پروژه‌های IP تنها 25% می‌باشد و 75 درصد مابقی نیازمند همکاریهای ملی می‌باشد.

با توجه به اختصاص 400 میلیون یورو به پروژه‌های IP و 300 میلیون یورو به NoEها، میزان سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا در زمینه نانوتکنولوژی ممکن است در حد 4/2 میلیارد یورو یا 600 میلیون یورو در سال باشد.

با در نظر گرفتن تعریف دیگر نانوتکنولوژی یعنی "دستکاری اتمها و مولکولها" که طبق تخمین مقامات کمیسیون، سرمایه‌ای در حد یک میلیارد دلار به خود اختصاص داده است به این نتیجه می‌رسیم که سرمایه کلی اتحادیه اروپا در زمینه نانوتکنولوژی برابر 43/3 میلیارد یورو یا 857 میلیون یورو در هر سال می‌باشد.

سناریوی سوم: مقایسه نسبی سرمایه‌گذاریها اختلافات بنیادی فراوانی میان روش اتحادیه اروپا و روش ایالات متحده و ژاپن وجود دارد.

تحلیل دقیق سرمایه‌گذاریهای آمریکا و ژاپن فراتر از حد این گزارش است اما درک این اختلافات موجب تغییر تعادل نسبی سرمایه‌گذاری در این کشورها می‌شود.

همانطور که قبلاً گفته شد، ساختار سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا مبتنی بر فواید اولویتهای سرمایه‌گذاری می‌باشد.

اختلاف بنیادی دیگر آن است که به جای تخصیص بودجه‌ای ثابت برای نانوتکنولوژی در مراقبتهای بهداشتی-همانگونه که NNI این کار را از طریق مؤسسات ملی بهداشت (NIH) انجام دهد- اتحادیه اروپا بودجه‌ای جداگانه به بهداشت تخصیص می‌دهد.

اختلاف دیگر آن است که سرمایه‌گذاریهای اتحادیه اروپا فقط شامل هزینه‌های اضافی برای محققان و تجهیزات می‌گردد و هزینه‌های زیرساختاری و دانشگاههایی که از قبل بر روی این موضوعات کار می‌کردند توسط دولتهای این اتحادیه تأمین می‌گردد.

درسیستم آمریکایی، NNI عموماً تمام مؤسسه‌های مرتبط با نانوتکنولوژی را حمایت می‌کند.

در واقع تقریباً %‌10 سرمایه‌گذاریهای بنیاد ملی علوم آمریکا را هزینه‌های زیرساختارهای تحقیقاتی تشکیل می‌دهد.

به هر حال، اختلاف اصلی اینجاست که بودجه FP در حدود 4 درصد کل بودجه تحقیقات اروپا می‌باشد.

رقم فوق، مقداری تقریبی است و در فناوریهای پیشرفته نظیر هوافضا، این رقم حدود %20 می‌باشد.

در حالی که در مواردی نظیر تحقیقات سرطان، این مقدار کمتر از 4 درصد است.

بنابراین با فرض چنین حالتی در دیگر موارد بودجه و نیز با توجه به کمک 10 الی 20 درصدی اتحادیه اروپا به سرمایه‌گذاریهای اروپا، تخمین محافظه‌کارانه 700 میلیون یورویی برای مدت 4 سال منجر به صرف هزینه‌ای بین 5/3 تا 7 میلیارد یورو در طی 4 سال می‌گردد.

(88/0 الی 75/1 میلیارد یورو در سال).

این ارقام می‌بایست با ارقام ایالات متحده که شامل سرمایه‌گذاری تک‌تک ایالتها می‌باشد مقایسه گردد.

هرچند انتظار می‌رود میزان سرمایه‌گذاریهای جاری ایالتهای ایالات متحده، به دو برابر بودجه NNI برسد، اما کل سرمایه‌گذاری کشورهای اتحادیه اروپا به 10 تا 25 برابر سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا می‌رسد.

درواقع تاکنون سرمایه‌گذاریهای کلی در نانوتکنولوژی توسط تک‌تک ایالتهای آمریکا هنوز به میزان بودجه NNI نرسیده است.

جدول (6) سرمایه‌گذاری اتحادیه اروپا در زمینه نانوتکنولوژی برای سالهای 2002 تا 2006 و مقایسه سه سناریوی تشریح‌شده (برحسب میلیارد یورو) قابل ذکر است که اتحادیه اروپا با تخصیص سرمایه به اولویتهای موضوعی خاص، علاوه بر تأمین سرمایه‌های خاص در نانوتکنولوژی، شاید سود بیشتری به ازاء هر دلار یا یوروی صرف‌شده کسب کند.

با توجه به این تفاوتهای فاحش مابین سرمایه‌گذاریهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده، ارائه یک روش مستقیم برای مقایسه آنها میسر نمی‌باشد.

محققان اروپایی و دکتر رومی‌کومپانو