مقدمه : پدیده رشد و افزایش روز افزون جمعیت و محدود بودن تعداد فرصتهای شغلی در بخشهای استخدامی و مزد بگیری، سبب شده که موضوع بیکاری به یکی از معضلات اقتصادی و اجتماعی مبدل گردد، به گونهای که ایجاد اشتغال برای جوانان به یکی از اولویتهای برنامه ریزی بازار کار تبدیل شده است.
در همین راستا، دستیابی به سیاستها و اهداف اشتغالزایی در برنامه چهارم توسعه، بهرهمندی از نیروی خلاق و کارآفرین و استفاده بهینه از آنها در فرآیند تولید از اهمیت بسزایی برخوردار است و به منظور ایجاد فرصتهای شغلی جدید و کسب موفقیت در عرصههای ملی و بینالمللی در عرضه خدمات و تولید محصولات و نیل به توسعه اقتصادی، به فرهنگ سازی و ترویج در حوزه کارآفرینی نیاز میباشد.
با شکل گیری معاونت برنامهریزی منابع انسانی و توسعه کارآفرینی در ساختار وزارت کار و امور اجتماعی، سیاستهای اشتغال بیشتر به فعالیتهای کارآفرینانه و حمایت و هدایت از کارآفرینان معطوف شده است.
بخشی از این سیاستها به مجموعه اقدامات فرهنگی از جمله برگزاری جشنوارهها، همایشها و نشستهای تخصصی کارآفرینی مربوط میشود.
به همین منظور با تلاش در شناسایی کارآفرینان در حوزههای گوناگون اقتصادی نظیر کشاورزی، صنعت، خدمات، تجارت، فنّاوری اطّلاعات و پزشکی در معرفی الگوهای برتر کارآفرین به عموم جامعه خصوصاً جوانان اهتمام میشود.
تعاریف و مفاهیم کلیدی: کار آفرینی: فرآیند خلق محصول (یا ارایه خدمات) با ارزش افزوده با استفاده از زمان و تلاش کوشش مورد نیاز وضروری، از طریق نوآوری، همراه با ریسک پذیری مالی ، روان شناختی و اجتماعی جهت دستیابی به پاداش های مادی و رضایت فردی و استقلال کارآفرین: فردی که دارای ایده و فکر جدید ( خلاقیت) است و از طریق ایجاد و رشد یک فرآیند کسب و کار توأم با خطر پذیری، محصول یا خدمات جدید به بازار ارایه میکند.
کسب و کار: عبارت از هرگونه فعالیت و فرآیند خرید و فروش کالا، تولید محصول و عرضه خدمات به منظور به دست آوردن سود است.
خلاقیت: توانایی خلق و آفرینش ایدهها، افکار جدید و سودمند که ممکن است در آینده به اجرا در آید.
نوآوری: نمایانگر مفهومی نو و در بردارنده خلاقیت است.
فرآیندی که اختراع یا ایده را به محصول و یا خدمتی که قابل عرضه در بازار است تبدیل مینماید.
خلق نوآوری را می توان نوعی از تولید دانش برشمرد، زیرا مهمترین هدف آن یافتن پاسخ های جدید و بهتری است که مورد قبول صاحب مسئله(مثلا" مشتری) باشد.
کارآفرین سازمانی: کسی است که در استخدام سازمانی بزرگ بوده و توانسته است ایده یا ایدههای جدید خود را با زحمات و خطرات متفاوت در آن سازمان تبدیل به عمل کند.
سازمان کارآفرین: سازمانی است که شرایط جذب، رشد و پیشرفت کارآفرینان را آماده نموده است، به طوری که همه کارکنان در همه سطوح سازمانی بتوانند به راحتی، سریع و مستمر و به شکل فردی یا گروهی، افکار و ایدههای جدید خود را کارآفرینانه تبدیل به عمل نمایند.
حفظ کرامت کارکنان و به تبع آن تکریم ارباب رجوع (به ویژه کارآفرینان) از ملزومات یک سازمان کارآفرین است.
ابعاد و انواع نوآوری: ابعاد مختلف و انواع نوآوری عبارتند از: 1- نوآوری در تولید کالا و ارایه خدمات 2- نوآوری در به کارگیری منابع 3- نوآوری در بازار 4- نوآوری در روش و فرآیند 5- نوآوری در سازمان و مدیریت چشمانداز، راهبردها و سیاستها ی جشنواره کارآفرینان برتر ایران - در نظر داشتن مقوله « کارآفرینی» به عنوان رویکردی مناسب در جهت بهبود وضعیت اشتغال و بیکاری - ایجاد اشتغال از روش کارآفرینی - ارایه الگوهای کارآفرینی - ایجاد فضای همکاری و تعامل ما بین سرمایهگذاران کارآفرین و ایدهپردازان، طراحان کسب و کار و کارآفرینان جوان - تلاش در شناسایی هر چه بیشتر کارآفرینان، به منظور معرفی الگوهای موفق کارآفرینی در: * بخشهای مختلف اقتصاد نظیر کشاورزی، صنعت، خدمات، تجارت، فنّاوری اطّلاعات و پزشکی * کسب و کارهای تازه تأسیس (کمتر از3 سال)، در مرحله رشد(3سال و بیشتر)، کارآفرین سازمانی و سازمان کارآفرین * قشرهای مختلف اجتماع اعم از زنان، افراد سالخورده و....
از اقصی نقاط کشور (به ویژه مناطق محروم ) - استفاده از ملاکها و معیارهای علمی در شناسایی کارآفرینان --هماهنگی و تبادل نظر با سایر نهادها و ارگانهای استانها به منظور شناسایی هر چه بهتر و بیشتر کارآفرینان ونیز استفاده از حمایت های سازمان های مذکور شناسایی و معرفی سرمایهگذاران برتر کشور - پایه گذاری سیاست تشویق کارآفرینان جوان کشور -فراهم نمودن شرایط مناسب حمایتی و تخصیص تسهیلات به کارآفرینان مستند قانونی: - این نظامنامه به استناد مصوبه شماره 50876/ت 33913 ه مورخ 25/8/1384 هیات وزیران و جزء (الف) بند(11) تبصره(2) قانون بودجه سال 1385 کل کشور تهیه شده است.
ماده 1- اهداف : با عنایت به اهداف راهبردی سندهای فرابخشی کارآفرینی و اشتغال، وزارت کار و امور اجتماعی جشنواره کارآفرینان برتر را در دو مرحله استانی و نهایی با هدف شناسایی و معرفی کارآفرینان به جامعه و استفاده از توانمندی آنان در بخشهای مختلف اقتصادی، به منظور ایجاد و توسعه اشتغال در کشور برگزار مینماید.
به طور کلی، اهداف برگزاری این جشنواره را میتوان به شرح زیر برشمرد: 1- شناسایی و معرفی کارآفرینان به جامعه و استفاده از توانمندی آنان در جهت ایجاد و توسعه اشتغال در کشور 2- ترویج و توسعه فرهنگ کارآفرینی 3- برجسته نمودن جایگاه رفیع کارآفرینان در جامعه 4- تشویق حامیان کارآفرینی به مشارکت و سرمایه گذاری در اجرای برنامههای کارآفرینی و به خصوص تعامل جدّی با کارآفرینان و نوآوران حاضر در جشنواره 5- ایجاد انگیزه در کارآفرینان و خصوصا" دانش آموختگان برای ایجاد کسب و کار جدید 6- انجام یک اقدام فرهنگی به منظور ایجاد فضای تعامل میان فعالان عرصههای اقتصاد و کارآفرینی 7- فراهم نمودن بستر لازم برای شکوفایی استعدادها و ظرفیتهای کارآفرین ، رشد اعتماد به نفس و افزایش روحیه خودباوری در جوانان 8- ارتقاء بهرهوری، کاهش نرخ بیکاری 9-ترویج فرهنگ سرمایه گذاری در بخش مولد 10-اجرای مصوبات مربوط به جشنواره و اعلام نتایج آن ها در جشنواره های بعدی 11-ایجاد فرصت برای تبادل تجربیات و توسعه توانایی های حرفه ای بین دانش آموختگان و کارآفرینان 12-ایجاد تحرک به نحو موثردر منابع ، سرمایه ها و مهارت های نیروی انسانی که بلا استفاده و سرگردان باقی مانده اند.
معرفی جشنواره : بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، جشنواره کارآفرینان برتر در دو مرحله استانی و نهایی برگزار خواهد گردید.
در مرحله اول کارآفرینان برتر در سطح استانهای کشور شناسایی و معرفی خواهند شد و سپس از میان برگزیدگان رتبههای اول جشنواره استانها، با به کارگیری معیارهای معین و مشخص که مورد تایید اعضای کارگروه علمی جشنواره باشد، کارآفرینان ایران انتخاب خواهند شد.
در بخش طراحان کسب و کار برنامهها در یک مرحله و مستقیماً در سطح ملی جمعآوری و داوری خواهند شد.
همه ساله نمایشگاهی نیز از دستاوردهای کارآفرینان در ایام برگزاری جشنواره برپا خواهد گردید که به معرفی و عرضه دستاوردهای کارآفرینان و ایجاد تعامل مابین ایشان و حامیان کارآفرینی اختصاص مییابد.
تبصره: کلیه سازمانهای کار و امور اجتماعی استانها موظفند در خصوص برگزاری جشنواره استانی و ملی، همگام و هماهنگ با دفتر توسعه امور کارآفرینان اقدام و جشنواره استانی را در تاریخ تعیین شده برگزار نمایند.
موضوعات جشنواره: موضوعاتی که در جشنواره به آنها توجه میشود عبارتند از: تجلیل از کارآفرینان منتخب، در کسب و کارهای خصوصی، تعاونی، عمومیدولتی و غیر دولتی، در بخشهای مختلف اقتصادی نظیر کشاورزی، صنعت، خدمات، فنّاوری اطّلاعات، تجارت، پزشکی و در گروههای تازه تأسیس، در حال رشد، کارآفرین سازمانی و سازمان کارآفرین تجلیل از طراحان کسب و کار(در مرحله ملی) تجلیل از طراحان کسب و کار(در مرحله ملی) جوایز بخش که خود به سه گروه تقسیم می شود: * انتخاب کارآفرینان برتر *انتخاب کارآفرینان شایسته *انتخاب کارآفرینان قابل تقدیر ماده 2- دامنه شمول - در سطح استانی: کارآفرینان هریک از استانها حق شرکت در جشنواره و تکمیل کار برگ را خواهند داشت.
- در سطح ملی: کلیه کارآفرینان دارای رتبه اول در سطح جشنواره استانی ماده 3- معیار ارزیابی الف – گروههای تازه تأسیس ( کمتر از 3 سال) ب – گروههای در حال رشد ( 3 سال و بیشتر) ج- کارآفرین سازمانی د- سازمانهای کارآفرین معیار ارزیابی برنامههای کسب و کار: اگر چه ساختارهای مختلفی جهت تدوین و نگارش برنامه کسب و کار وجود دارد ولی به جهت امکان مقایسه برنامههای ارائه شده توسط داوران و انتخاب برترین آنها، رعایت قالب و شکل اجزاء ارائه شده در این کاربرگ برای شرکت کنندگان الزامی است.
1- مشخصات کلی برنامه(Cover Page) شامل عنوان برنامه، نام طراح یا طراحان، مدت تخمینی انجام برنامه، میزان سرمایه اولیه مورد نیاز و برنامه کسب و کار یک صفحهای(One Page Business Plan) میباشد.
نگارش برنامه کسب و کار یک صفحهای برای پذیرش برنامه در جشنواره الزامی میباشد.
2- فهرست مطالب (Contents Table of) قسمتهای 1 و 2 به همراه رعایت نظم ظاهر برنامه 3- خلاصه مدیریتی (Executive Summary) این بخش چکیدهای است از تمام بخشهای برنامه که بصورت خلاصه در حداکثر 3 صفحه ارائه میشود.
4- تشریح کسب و کار (Business Description) 4-1- توصیف محصول/ خدمت شامل: ایده، نوآوری، توانها و فرصتهای ایجاد کسب و کار، قابلیت تجاری شدن 4-2- اندازه کسب و کار 4-3- تجهیزات اداری و کارکنان مورد نیاز 5- تحلیل بازار (Market Analysis) 5-1- تحلیل صنعت (آینده این کسب و کار، رقبای این کسب و کار) 5-2- مطالعه و تحقیق بازار (بخشبندی بازار، توان بازار، نوع مشتری) 5-3- برنامهریزی بازار (راهبردهای قیمتگذاری، راهبردهای توزیع و تبلیغات، آینده محصول) 6- ارزیابی خطرپذیری ((Risk Evaluation 6-1- نقاط ضعف کسب و کار 6-2- ارزیابی خطرپذیری در ارتباط با فنّاوری و شرایط جدید 7- ساختار/ برنامه سازمانی ((Organizational Plan/ Chart 7-1- شکل مالکیت (نوع شرکت، نحوه و میزان سرمایهگذاری شرکاء ) 7-2- معرفی شرکاء، تیمکاری و حوزه اختیارات 7-3- پیشینه مدیریتی و مسئولیت اعضاء 8- برنامه اجرایی ((Implementation Plan 8-1- فرآیند تولید محصول/ ارائه خدمات 8-2- محل اجراء 8-3- تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز 8-4- تأمین کنندگان مواد اولیه 9- برنامهریزی مالی (Financial Plan) 9-1- پیشبینی حساب سود و زیان 9-2- پیشبینی ترازنامه 9-3- پیشبینی جریان نقدینگی 9-4- تحلیل نقطه سر به سر 9-5- منابع تأمین و کاربرد سرمایه 10- سایر اطلاعات و ضمائم ((Appendix 0-10-1 دادههای بازار 10-2- فهرست قیمتها 10-3- مستندات 10-4- بروشورها 10-5- تصاویر یا نقشههای نمونه محصول / خدمت ماده 4- ارکان جشنواره کارآفرینان برتر -رییس جشنواره -شورای عالی سیاستگذاری -دبیر جشنواره -دبیرخانه جشنواره -کارگروه علمی جشنواره کارگروه اجرایی جشنواره 4-1 - رییس جشنواره: در مرحله نهایی : وزیر کار و امور اجتماعی در مرحله استانی : استاندار 4-2 - شورای عالی سیاستگذاری: - در مرحله نهایی: معاون برنامه ریزی منابعانسانی و توسعه کارآفرینی، معاون توسعه اشتغال، معاون پشتیبانی، معاون امور اجتماعی و فرهنگی، مدیر کل دفتر توسعه امور کارآفرینان، مدیر کل روابط عمومی و رییس مؤسسه کار و تأمین اجتماعی از وزارت کار و امور اجتماعی، نمایندگان دفاتر کارآفرینی دستگاههای اجرایی که با نظر معاون برنامه ریزی منابعانسانی و توسعه کارآفرینی تعیین میشوند.
- در مرحله استانی: رییس سازمان کار و امور اجتماعی استان، نمایندگان مراکز کارآفرینی دانشگاههای استان و نمایندگان مراکز رشد استان، منتخبان استان در جشنوارههای ملی گذشته، به علاوه سایر دستگاههای اجرایی استان که با نظر رییس سازمان کار و امور اجتماعی تعیین میشوند.
- وظایف شورای عالی سیاستگذاری: - تعیین خط مشی، راهبردها و سیاستهای برگزاری جشنواره - تعیین زمان و مکان برگزاری جشنواره - انتخاب دبیر جشنواره - تعیین اعضای کارگروه علمیجشنواره -تصمیم گیری و پیشنهاد تخصیص بودجه در ابتدای سال مالی، برای برگزاری جشنواره -تصمیم گیری در خصوص هدایا و جوایز جشنواره ،با توجه به امکانات - رفع مشکلات احتمالی و انجام مساعدتهای لازم برای اجرای هر چه بهتر و مؤثرتر جشنواره تبصره: تاریخ برگزاری جشنواره( استانی و ملی)، با پیشنهاد شورای سیاست گزاری جشنواره ملی و تایید وزیر محترم کار و امور اجتماعی(رییس جشنواره) تعیین می شود.
4-3- دبیر جشنواره: وظایف دبیر جشنواره عبارتند از: - نظارت بر فعالیت دبیر خانه جشنواره - نظارت بر روند اجرای جشنواره مطابق زمان بندی، راهبردها و سیاست های مصوب جشنواره -تهیه برنامه زمان بندی جشنواره و ارایه به شورای سیاست گزاری -پیشنهاد تشکیل جلسات ،حضور فعال در کلیه جلسات و در تصمیم گیری های مربوط به جشنواره - هماهنگی، نظارت و ارتباط با کارگروه علمی و اجرایی در جهت پیشبرد صحیح امور جشنواره - شناسایی مشکلات و موانع جشنواره ، تلاش و ارایه پیشنهاد جهت رفع آن ها -در صورت لزوم ،انجام مصاحبه با رسانه های جمعی و اطلاع رسانی در خصوص جشنواره 4-4 - دبیرخانه جشنواره : دبیرخانه جشنواره در دفتر توسعه امور کارآفرینان تشکیل میشود و انجام امور مربوط به جشنواره را بر عهده دارد.
وظایف دبیرخانه جشنواره عبارتند از: - تشکیل و مدیریت دبیرخانه جشنواره - انجام مکاتبات مربوط به جشنواره - دریافت و ارسال مراسلات جشنواره - تقسیمبندی و کدگذاری کاربرگهای شناسایی