اصول حسابداری
حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات ، داده های خام مالی را دریافت نموده آنها را به نظم در می آورد .
محصول نهایی نظام حسابداری گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری اشخاص ذی نفع ( مدیران ، سرمایه گذاران ، دولت ها و .
.
) قرار می گیرد .
ماهیت
یک حسابدار متخصص ، در آینده می تواند مدیر مالی یک سازمان یا شرکت گردد یعنی می تواند به مدیریت یک شرکت ایده بدهد که منابع موجودش را در چه راههایی سرمایه گذاری نماید تا استفاده بهینه کند و یا اگر شرکت به منابع مالی جدید نیاز داشت یک مدیر مالی براساس دانش آکادمیک خود می تواند بگوید که از چه طریقی باید تأمین مالی کرد و مجموع این فعالیت ها خارج از توانایی یک حسابدار تجربی است .
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می کند تا سرمایه گزارها ، اعتبار دهندگان ، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند .
برای مثال اگر شخصی بخواهد در یک شرکتی سرمایه گذاری کند تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را طی سالهای قبل بداند .
موضوعاتی که به صورت گزارش های مالی توسط حسابداران تهیه می شود .
حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان به وجود آمده است به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیت های اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن ، هدف ها و روش های حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی ، توسعه یافته است چرا که اشخاص ، شرکت ها و دولت برای تصمیم گیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری می توان بدست
آورد .
از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گزاران نیز از بعد عرضه سرمایه ، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سویی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد یعنی به دنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری ها خواهند بود این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکت ها ، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است .
از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرآیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گزاران نیز از بعد عرضه سرمایه ، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سویی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد یعنی به دنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری ها خواهند بود این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکت ها ، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است .
رشته حسابداری از جمله رشته هایی است که از داوطلبان هر سه گروه آزمایشی ریاضی و فنی ، علوم تجربی و علوم انسانی دانشجو می پذیرد .
آینده شغلی ، بازار کار ، در آمد به نظر می رسد فارغ التحصیلان دوره های تحصیلات تکمیلی این رشته آمادگی و پختگی بیشتری برای حضور در بازار کار دارند .
نتیجه یکی از تحقیقات دانشگاه « کلمبیا » مبنی بر این بود که از دهه 70 به بعد همه شرکت های فوق ، شرکت هایی بوده اند که مدیر آنها تحصیلات مالی داشته است چون از این دهه به بعد اطلاعات نقش مهمی پیدا کرده است و مهمترین اطلاعات نیز ، اطلاعات مالی است که تأثیر بسیاری در تصمیم گیری روسای شرکت ها دارد .
فرصت های شغلی یک حسابدار بسیار گسترده است و از پایین ترین سطح تا بالاترین سطح را در بر می گیرد و با وجود اینکه در دانشگاههای مختلف کشور اعم از دولتی ، غیر انتفاعی و آزاد ، دانشجویان بسیاری در رشته حسابداری تدریس می کنند اما تعداد فارغ التحصیلان بیکار این رشته از بیشتر رشته ها کمتر است چون از یک مؤسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانه های کشور حداقل برای تهیه اظهار نامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند .
همچنین دانش حسابداری در بخش مالیات کاربرد وسیعی دارد چون محاسبه سود به یاری حسابداری امکان پذیر است و تعیین مقدار سود نیز مبنای محاسبه مالیات شرکتها اعم از دولتی و خصوصی می باشد .
فارغ التحصیلان این رشته پس از اتمام تحصیل می توانند در سطوح مختلف و شاخه های متفاوت عهده دار انجام امور مالی گردند که شرح آن چنین است : الف .
حسابداری فارغ التحصیلان می توانند در کلیه مؤسسات و واحدهای تجاری اعم از دولتی یا خصوصی به عنوان حسابدار در شاخه های زیر مشغول کار شدند : حسابداری مالی : در کلیه شرکت ها و مؤسسات تجاری و غیر انتفاعی .
حسابداری صنعتی : در کلیه واحدهای صنعتی و شرکتهای تولیدی .
حسابداری دولتی : در کلیه سازمان ها و ادارات دولتی به عنوان حسابدار یا عامل ذی حساب .
حسابداری مالیاتی : در ادارات دارایی .
حسابداری بیمه : در موسسات بیمه .
حسابداری بانک ها : در شعبه ها و سرپرستی بانکها .
حسابداران پس از مدتی اشتغال به کار حسابداری می توانند در سمت مدیریت مالی واحدهای تجاری ، ایفای نقش نمایند .
ب .
حسابرسی فارغ التحصیلان رشته حسابداری قادرند با توجه به شاخه های حسابداری در بند الف در حرفه حسابرسی شاغل شوند .
شاغلان حرفه حسابرسی در یک تقسیم بندی کلی به دو گروه اصلی تفکیک می شوند : حسابرسان داخلی : این گروه از حسابرسان ، کارمند واحد مورد رسیدگی هستند در واقع رابط میان هیأت مدیره و شرکت بوده و گزارش رسیدگی خود را به طور هفتگی ، ماهانه یا سالانه به مدیر عامل و هیأت مدیره ارائه می دهند .
این گروه از حسابرسان عملیات داخل واحد تجاری را رسیدگی می کنند .
حسابرسان مستقل : این گروه از حسابرسان ، افرادی هستند که در مؤسسات حسابرسی مشغول کار هستند و براساس قرار دادن میان شرکتها یا سازمانها با این مؤسسات ، عملیات حسابداری مالی واحد تجاری را براساس اصول و موازین حسابداری مورد رسیدگی قرار می دهند و گزارش خود را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می کنند در واقع حسابرسان مستقل رابط میان صاحبان شرکت و هیأت مدیره شرکت می باشند .
در حال حاضر در ایران ، سازمان حسابرسی به عنوان یک سازمان دولتی ، بزرگترین مؤسسه حسابرسی است و در کنار آن سایر مؤسسات حسابرسی دولتی و خصوصی مشغول فعالیت می باشند .
توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه داشتن شم ریاضی در رشته حسابداری از اهمیت بسیاری برخوردار است به همین دلیل دانش آموزان رشته ریاضی در این رشته موفقتر هستند البته این بدان معنا نیست که دانش آموزان رشته علوم انسانی قادر به ادامه تحصیل در رشته حسابداری نیستند ، بلکه باید تلاش کنند تا از دانش ریاضی خوب و یا حداقل متوسطی برخوردار باشند .
همچنین یک حسابدار باید بتواند به خوبی گزارش کارهای خود را ارائه دهد .
بنابراین باید در ادبیات فارسی مسلط بوده و نگارش خوبی داشته باشد این ویژگی بخصوص در سطوح بالاتر این رشته یعنی حسابرسی و مدیریت مالی اهمیت بسیاری دارد .
در آزمون هر سه گروه آزمایشی درس ریاضی به عنوان مهمترین درس این رشته ضریب 4 دارد .
دانشجوی حسابداری باید صادق و راز دار باشد چون در آینده تمام اسناد و مدارک یک سازمان را در اختیار دارد و اگر فرد راز دار و در کل با اخلاقی نباشد لطمات زیادی به آن شرکت و در نهایت به جامعه وارد می آورد .
این مساله بخصوص در حسابرسی اهمیت بیشتری دارد زیرا اگر یک حسابرس که وظیفه بررسی گزارشات مالی یک سازمان و تأیید صحت و سقم آن را بر عهده دارد درستکار نبوده و یا شهامت ابزار مشکلات را نداشته باشد می تواند به نابسامانی های اداری و مالی یک جامعه دامنه بزند .
و بالاخره یک حسابدار برای موفقیت در این دنیای پر از رقابت و تغییر و تحول باید خلاق مبتکر ، صبور و منضبط باشد .
علاقه به امور مالی و تجزیه و تحلیل های آن عامل موفقیت دانشجوی حسابداری است .
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر تا مقطع دکترا امکان ادامه تحصیل وجود دارد .
نظر یک فارغ التحصیل مشغول به کار در این رشته : دانشجوی این رشته باید تحمل ساعتها کار در پشت یک میز و صندلی و سر و کار داشتن با اعداد و ارقام را داشته باشد .
همچنین باید دقیق و منظم باشد تا در جمع بندی اعداد و ارقام دچار مشکل نگردد .
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر آموزش حسابداران و شرکت مؤثر در فراهم آوری اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد و تجزیه و تحلیل این اطلاعات برای توسعه پایدار در کشور در حال توسعه ای مانند ایران اهمیت فراوانی دارد چرا که وجود اطلاعات دقیق ، اعتماد بر انگیز به موقع و مربوط به فعالیت اقتصادی نه تنها لازم ، بلکه حیاتی است .
علاوه بر این اطلاعات مالی حاصل از فعالیت اقتصادی که به وسیله نظام های حسابداری گزارش می شود می تواند از انحراف مسیر پیش بینی شده ، اتلاف منابع اقتصادی و اخلال در برنامه های توسعه اقتصادی جلوگیری کند .
دکتر ثقفی نیز در این باره می گوید : « چون این رشته فقط به کلاس و معلم نیاز دارد متأسفانه در سالهای اخیر بسیاری از شهرهای دور افتاده که حتی یک حسابدار مجرب و متخصص ندارد ، رشته حسابداری را با استفاده از اساتید کم تجربه دایر کرده است و در نتیجه فارغ التحصیلان دانشگاههای فوق حسابدارنی نا کارآمد هستند که نمی توانند جذب بازار کار شوند.
البته آنچه گفته شد شامل حال فارغ التحصیلان توانمند این رشته نمی شود چون هر فرد سرمایه گذار و هر مؤسسه اعتباری برای سرمایه گذاری یا اعتبار دادن به حسابدار نیاز دارد .
نکات تکمیلی چند سال پیش وقتی آقای .
ت ریاست یکی از کارخانه های ایران را بر عهده گرفت با اخم های درهم و چهره های عبوس کارگرانی روبرو شد که 6 ماه بود حقوق نگرفته بودند و امید چندانی نیز به رئیس جدید نداشتند اما رئیس جدید که فارغ التحصیل رشته حسابداری بود با مدیریت قوی و درست خویش نه تنها کارخانه مورد نظر را از ورشکستگی نجات داد ، بلکه امروزه این کارخانه یکی از مهمترین کارخانه های کشور است که محصولات آن به خارج کشور صادر می گردد و در حال حاضر نیز نحوه کار رئیس یاد شده به عنوان یک شیوه نوین در دانشگاهها تدریس می شود .
مقررات مالی ماده 57 : ابتدای سال مالی شرکت اول فروردین ماه و انتهای آن آخر اسفند ماه همان سال خواهد بود به استثنای سال اول تاسیس که از تاریخ تشکیل تا پایان اسفند ماه است .
ماده 58 : هیئت مدیره موظف است نسخه ای از گزارش ها و صورت های مالی پایان دوره از قبیل تراز نامه و حسابهای عملکرد سود و زیان و پیشنهاد نحوه تقسیم سود خالص و بودجه پیشنهادی را پس از آماده کردن حداکثر تا یک ماه قبل از تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی برای رسیدگی به بازرس / بازرسان تسلیم نموده و علاوه بر آن هر سه ماه یک بار تراز آزمایشی حسابهای شرکت را همراه تجزیه و تحلیل فعالیت سه ماه شرکت تهیه و در اختیار بازرس / بازرسان قرار دهد و نسخه ای از آنها را نیز به وزارت تعاون ارسال دارد .
ماده 59 : وزارت تعاون می تواند در صورت تقاضا و شکایت اعضاء و یا مشاهده نقص یا تخلف در امور تعاونی به منظور نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات بخش تعاونی در حدود امکانات از تعاونی ها ، حسابرسی فعلیه ، هزینه های حسابرسی بر عهده شرکت خواهد بود .
مدیران شرکت موظف است با حسابرس یا حسابرسان منتخب کمال مساعدت را بنماید و کلیه اسناد و مدارک مورد نیاز را در اختیار حسابرس قرار دهند .
ماده 60 : در تهیه و تنظیم اسناد حسابداری ، دفاتر قانونی ، صورتهای مالی نهایی ، رعایت اصول و موازین حسابداری و روشهای متداول و قابل قبول در حسابداری و همچنین رعایت قوانین و مقررات جاری الزامی است .
ماده 61 : هدایا و کمک های بلاعوض در صورتی که از طرف اعطا کننده برای مصرف خاصی تعیین نشده باشد بصورت زیر در حسابها منظور خواهد شد .
I .
اگر نقدی باشد به حساب سود و زیان ( جاری و یا به حساب اندوخته احتیاطی سرمایه ای ) .
II .
اگر غیر نقدی باشد به حساب دارایی ، در قبال کمک های بلاعوض یا اندوخته احتیاطی منظور خواهد شد که در هر صورت محاسبه استهلاک آن به عهده گیرنده هدایا می باشد