پیاده سازی نقشه
منظور از پیاده کردن نقشه یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین به وسیله ابزار آلات در دسترس با ابعاد اصلی به طوری که محل دقیق پی ها و ستون ها و دیوار ها و عرض پی ها روی زمین به خوبی مشخص باشد.
باید دقت داشت که این مرحله یکی از مهمترین مراحل ساخت می باشد چرا که کوچکترین اشتباهات در این مرحله قابل صرفنظر نبوده و اگر این خطا ها از مقدار مجاز آیین نامه ای بیشتر باشد ، باید اقدام به تخریب کل ساختمان کرد.
حال برای پیاده کردن نقشه دو راه داریم اگر ساختمان مهم و بزرگ بود می بایست از دوربین های نقشه برداری استفاده شود ولی برای پیاده کردن نقشه ساختمان های معمولی و کوچک (مانند همین پروژه) از متر و ریسمان بنایی می توان بهره برد که دقت لازم برای کارهای معمولی را دارند.
برای پیاده کردن نقشه با متر و ریسمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان کار به یکی از امتداد های تعیین شده و ریختن گچ ، یکی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین کرد و بعد خطوط دیگر را با همین روش مشخص می کنیم .
البته برای ایجاد زاویه ی قائمه می توان از اعداد فیثاغورثی بهره برد مانند اعداد 3و4و5 متر یا 60و80و100 سانتی مترکه در آن دو تای اوّلی اضلاع جانبی اند و عدد آخر که از همه بزرگتر می باشد مقدار عدد وتر می باشد.
گود برداری
در این قسمت از عملیات اقدام به خاکبرداری محل نقشه اجرا شده می شود تا به خاک بکر رسید.
انجام این عمل به آن علت است که همانطور که گفتیم زمین ، بار کلی ساختمان را تحمل می کند لذا باید پی ها بر روی یک سطح محکم و بدون رانش قرار بگیرد تا در آینده پس از اتمام پروژه و در نتیجه ی بارگذاری ، پی ها نشست بیش از حد نداشته باشند و یا اینکه نشستهای متفاوت نداشته باشند.
البته اگر زمین موجود ، بدون خاکبرداری ، بکر باشد ، باز هم باید اقدام به گودبرداری کرد.
این عمل بدان علت است که همانطور که می دانیم پی از قسمتهای مهم سازه می باشد.
و جنس آن از بتن می باشد همانطور که می دانیم بتن از دو المان آرماتور آهنی و ملات سیمان ماسه شن تشکیل شده است.
آهن در مقابل سولفاتها و موادی همچون کلر و آب حساس است و در صورت وجود این عوامل در کنار آهن ، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد.
همچنین ملات سیمان هم در مقابل آب ضربه پذیر است و مقاومت خود را از دست می دهد.
بنابر این سطح زیرین پی ها باید حداقل 1.5 الی 2 متر پایین تر از تراز کف زمین باشد.
پس ما باید اقدام به گودبرداری به اندازه درج شده در نقشه ها بکنیم.
در این قسمت از عملیات اقدام به خاکبرداری محل نقشه اجرا شده می شود تا به خاک بکر رسید.
پس ما باید اقدام به گودبرداری به اندازه درج شده در نقشه ها بکنیم.
در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسائل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون ( چرخ دستی ) استفاده می گردد , برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکان پذیر است ( مثلاً 2 متر ) عمل گود برداری را ادامه می دهند و بعد از آن پله ای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پائین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل می نمایند .
برای گود برداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود .
در این گونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن بخارج کارگاه معمولاً از سطح شیبدار استفاده می گردد .
بدین طریق که در ضمن گودبرداری سطح شیبداری در کنار گود برای کامیون و غیره ایجاد می گردد که بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله کارگر برداشته می شود .
خاکبرداری پی با ماشین در این پروژه خاکبرداری به علت کم بودن حجم، خاکبرداری با وسایل دستی صورت گرفته است.
استفاده از دیوارهای مانع و نایلون : چون ایجاد شیب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل خاک بیشتر به خارج و انتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار می باشد لذا برای جلوگیری از پرداخت هزینه بیشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گودبرداری در زمینهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع می نمایند.که این دیوارهای مانع یا از آجر یا از بلوک ویا از چوب می باشند.
و حتی می توان از نایلون هم استفاده کرد.
دیوار های مانع در پی در پروژه مورد نظر به علت اینکه خاک پایداری نسبتا خوبی داشت از نایلون استفاده شد.
استفاده نایلون در پی پیاده کردن محل پی ها و شناژها و آرماتور گذاری بعد از گود برداری و مشخص نمودن محل پی ها و شناژ های رابط پی ها ابتدا در محل های مورد نظر در حدود 40 تا 50 سانتی متر ملات آهک و شفته ریخته می شود .
شفته مخلوطی است از خاک مناسب و آهک شکفته و آب .
( خاک مناسب برای شفته خاکی است که قطر دانه های تشکیل دهنده آن از لحاظ بزرگی و کوچکی متفاوت بوده به طوری که دانه های ریزتر فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و در نتیجه جسم متراکم و توپری بدست می آید .
) بعد از شفته ریزی ، در حدود 5 الی 10 سانتی متر بتن مگر روی آن ریخته می شود به این بتن ، بتن لاغر هم گفته می شود چرا که بتنی است که سیمان آن نسبت به سایر بتن ها کم بوده و در حدود 100 الی 150 کیلو گرم در متر مکعب می باشد.
این کار به دو دلیل انجام می شود.
اول آنکه حد فاصلی بین بتن اصلی و خاک می باشد دوم آنکه سطح پی را با این بتن رگلاژ می نمایند تا بتن اصلی پی روی سطح صافی قرار گیرد .
بتن مگر بعد از این مرحله بر حسب اینکه پی از چه نوعی باشد مطابق با نقشه آرماتور چینی صورت می گیرد .
آرماتور چینی در پی های منفرد به این صورت انجام می گیردکه تک تک پی ها از روی نقشه دقیقا مطالعه شده و طول آرماتور ها و شماره آرماتور ها دقیقا مشخص می شود ( تمامی آرماتورها در ساختمان های بتنی آجدار می باشد ) سپس بوسیله قیچی و آچار های مخصوص مطابق نقشه آرماتور ها را بریده و خم می کنند .
خم کردن آرماتورها برای پی های منفرد یک ردیف آرماتور به صورت شبکه ای در زیر فونداسیون قرار داده می شود که آرماتور های هر ردیف شبکه را به وسیله سیم مفتول ( نمره 4 یا 6) به آرماتور های ردیف دیگر شبکه متصل می شود .
به دلیل اینکه مقاومت فشاری بتن خوب بوده و مقاومت کششی آن در حد مطلوب نمی باشد و با توجه به اینکه در پایین پی منفرد کشش اتفاق می افتد لذا شبکه آرماتور را در پایین قرار می دهیم .
همچنین از شناژهایی هم ، جهت اتصال فونداسیون های مجاور به هم استفاده می کنیم .
علت اجرای شناژ این است که پی ها به هم متصل شده و در مقابل بارهای افقی مانند باد و زلزله ایمن شوند.
باید توجه داشت که هر پی باید حداقل توسط دو شناژ عمود بر هم مهار شود.
در صورتی که یکی از فونداسیون ها در محیط اطراف ساختمان قرار گیرد شناژی که برای اتصال این فونداسیون به فونداسیون دیگر که در محیط نیست به کار می رود قویتر از بقیه شناژ ها انتخاب می شود.
این اقدام بدان علت است که چون ستون وارد بر این پی های محیطی به دلایل معماری نمی تواند در وسط فونداسیون قرار گیرد و باید در کناره آن قرار گیرد ، در این صورت بر قسمت بالایی شناژ رابط نیروی کششی بیشتری وارد می شود و به همین دلیل این قسمت از شناژ قویتر انتخاب می شود و معمولا در این شناژ ها تعداد آرماتور های بالایی بیشتر از تعداد آرماتور های پایینی می باشد.
البته در این پروژه پی نواری اجرا میشود.
که دو سفره میله گرد در بالا و پائین قرار میگیرد.
آرماتور بندی پی نواری علاوه بر آرماتور های شناژ ، آرماتور های ریشه ستون ها(میله گرد انتظار) نیز قبل از بتن ریزی کار گذاشته می شود .
طول این این ریشه ها معمولا 1.2 متر یا بیشتر انتخاب می شود.
در قرار دادن این آرماتور ها با دقت فوق العاده زیادی کرد و فاصله آکس به آکس ستون ها و ردیف آن ها باید کاملا مطابق با نقشه باشد .
( امتداد ستون ها باید با دوربین یا ریسمان کار کنترل شود ) چون آکس ستون های طبقات باید در یک امتداد قایم قرار گیرند و در صورتی که دو ، سه سانتی متری اشتباه شود این اشتباه تا آخرین طبقه ساختمان ادامه پیدا می کند.
ونیز برای عدم جابجایی این میله گردها چند خاموت در بالا وپایین آن می بندیم.
آرماتور گذاری پی و میله گردهای انتظار ستون قالب بندی پی بعد از این مرحله نوبت به قالب بندی می رسد .
قالب هایی که برای عملیات بتنی ساخته می شوند اغلب چوبی می باشند ولی برای بعضی قسمت ها مانند ستون ها ، از قالب های فلزی نیز استفاده می شود .
البته می توان از تیغه آجری به جای قالب در اطراف پی بهره برد.
قالب ها علاوه بر شکل دادن به بتن ، وزن آن را نیز تا زمان سخت شدن تحمل می نمایند .
بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است در موقع بتن ریزی واژگون شده و موجب خسارت شود .
از این رو این قالب ها را بوسیله میخ و سیم آرماتور بندی به یکدیگر یا به آرماتور ها وصل می کنند و آن ها را در جا محکم می کنند .
شکل قطعات بتن با اندازه آن ها که باید ریخته شود باید به وسیله قالب تهیه شود تخته و چوبی که برای قالب بندی مصرف می شود باید کاملا خشک بوده و در برابر رطوبت تغییر شکل ندهد .
این تخته ها باید به اندازه کافی نرم باشد تا در موقع نجاری دچار اشکال نشویم و از طرفی چون باید آن چنان محکم باشد که بتواند وزن بتن و آرماتور و وسایل بتن ریزی از قبیل چرخ دستی ، ویبراتور و غیره را به خوبی تحمل نماید.
در ضمن قالب ها را کاملا به آرماتور ها نمی چسبانند بلکه 2.5 الی 5 سانتی متر فضا به عنوان کاور در نظر می گیرند تا بتن به خوبی سطح آرماتور را پوشش دهد .
به منظور این عمل می توان از تکه ها سیمانی بهره برد.
معمولا سطح تماس بتن و تخته قالب بندی را بوسیله روغن های معدنی چرب می کنند.
مالیدن روغن به روی قالب بدان علت است که اولا تخته که در ابتدا کاملا خشک است ، آب بتن مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود و در ثانی در موقع باز کردن قالب ، تخته ها براحتی از بتن جدا شوند و موجب تخریب گوشه های بتن نشوند و در صورت مناسب بودن ، برای قالب بندی بعدی مورد استفاده قرار گیرند .
در موقع مالیدن روغن به قالب ها باید کاملا دقت شود که آرماتور ها به روغن آغشته نشود زیرا در این صورت روغن مانع چسبیدن بتن به دور میلگرد گردیده و جسم یکپارچه تشکیل نداده و بتن و آرماتور هر یک به تنهایی کار می کنند و موجب ضعف در همگن بودن بتن و فولاد می گردد .
وقتی قالب ها بسته شدند فونداسیون آماده بتن ریزی می شود ولی قبل از هر مرحله بتن ریزی ، باید کلیه شماره آرماتور ها و ابعاد پی ها و شناژ ها و فاصله آکس به آکس ستون ها کنترل شده و کاملا مطابق با نقشه باشد.
بتن سازی و بتن ریزی پی در این مرحله نوبت به بتن سازی می رسد ولی قبل از آن باید نسبت های مخلوط کردن اجزاء بتن تعیین شود .
منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن آنست که نسبت مناسبی برای اختلاط شن و ماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پر کرده و جسم توپر بدون فضای خالی و با حداکثر وزن مخصوص به دست آید همچنین تعیین مقدار لازم آب به طوری که بتن براحتی قابل حمل و نقل