ورود دستگاهها و سیستم های جدید پیشرفته به شبکه مخابراتی و برقراری سرویسهای ویژه خطوط تلفن در دوران اخیر نشان از پیشرفت سریع و رضایت بخش علم مخابرات در جهان دارد به گونه‌ای که در زمان حاضر امکان رفاه و آسایش خاطر بیشتر را برای همه فراهم ساخته است این ناشی از گستردگی و عظمت علم مخابرات و قابلیت‌های بهره‌برداری از آن است که با گذشت زمان به طور صعودی سیر تکامل خود را طی می‌کند لذا شایسته است که مهندسین و پژوهش‌گران فنی و مهندسی در زمینه رشته‌های مربوط با مخابرات از تغییرات و تحول جدید عقب نمانند و هم زمان با تکنولوژی روز جهان جلو بروند این امر مستلزم داشتن اراده و هدفمند‌بودن و نیز سعی و تلاش و تحقیقات گسترده می باشد که باید از سوی طالبان طرقی مد نظر قرار گیرد.
بنابراین شایسته است که در کشور ایران نیز مهندسین و اساتید ازپرداختن به علوم کلاسیک و قدیمی که امروزه خبرهای کاربردی خود را از دست داده‌اند پرهیز نمود.
و سعی در جهت کسب اطلاعات جدید و هماهنگی با تکنولوژی روز داشته باشند.
نیز باید در کتابهای درسی دانشگاههاکه برخی از آنها از سوی متخصصین ایرانی تائید و تدوین می شود و اطلاهات و علوم جدید نیز در کنار مطالب پایه جمع شود تا دانشجویانی که در آینده نزدیک فارغ‌التحصیل می‌شوند و در مراکز تخصصی مشغول به کار می‌گردند مشکلاتی در زمینه آشنایی با سیستنهای‌جدید و بهره برداری از آنها نداشته باشند.
در این گزارش به بررسی سیستم سوئیچینگ می پردازیم.
.
و به گفته کارشناسان کامل‌ترین سیستم با قابلیت فراوان سرویس‌دهی میباشد پرداخته شده است.
در اینجا جای دارد از استاد محترم دکتر شیرازی در راهنمایی و پیگیری امور کارآموزی و نیز از ریاست محترم مخابرات جناب آقای مهندس مؤذن و از کارشناسان محترم اداره مخابرات جناب آقایان مهندس برومند مهندس قادری به جهت بذل عنایت ویژه در راهنمایی و ارائه اطلاعات لازم تشکر و قدر‌دانی می‌گردد.
و نیز از کارشناس محترم مرکز آموزش مخابرات خراسان جناب آقای مهندس نعمتی به جهت راهنمایی و ایجاد هماهنگی‌های لازم تشکر و قدر‌دانی می‌شود.
امید است این گزارش مورد عنایت استاد محترم و استفاده خوانندگان قرار گیرد.
در این گزارش به بررسی سیستم سوئیچینگ می پردازیم.
در اینجا جای دارد از استاد محترم دکتر شیرازی در راهنمایی و پیگیری امور کارآموزی و نیز از ریاست محترم مخابرات جناب آقای مهندس مؤذن و از کارشناسان محترم اداره مخابرات جناب آقایان مهندس برومند ـ مهندس قادری به جهت بذل عنایت ویژه در راهنمایی و ارائه اطلاعات لازم تشکر و قدر‌دانی می‌گردد.
امید است این گزارش مورد عنایت استاد محترم و استفاده خوانندگان قرار گیرد.
فصل اول ـ معرفی مرکز تلفن : مرکز تلفن به عنوان یکی از مراکز محلی ( شهری ) در خیابان ناصر خسرو ( جنب هلال احمر) واقع است این مرکز در آینده نزدیک دارای سه پیش‌شماره 722 ،723 و 724 خواهد شد.
از آنجایی که شماره‌های تلفن 7 رقمی خواهد‌شدند هر پیش شماره حداکثر 10000 مشترک و در مجموع مرکز حداکثر 35000 مشترک را سرویس‌دهی می‌کند.
تمام مشترکین با پیش شماره‌های فوق به محض برداشت گوشی ابتدا با این مرکز تماس برقرار می‌کنند.
چنانچه درخواست ارتباط بین شهری یا بین‌المللی یا تلفن همراه داشته باشند.
( رفم اول شماره گرفته شده صفر باشد) به مرکز مایکروویو وصل می‌گردند و اگر خواستار ارتباط داخل شهری باشند کلیه مراحل در خود مرکز تلفن صورت می پذیرد.
برای برقراری ارتباط بین یک مشترک با مشترک دیگری از هما مرکز بخشهای موجود در سیستم سوئیچینگ مرکز فعال می‌شوند و برای برقراری ارتباط بین مشترک با مشترک دیگری از یک مرکز خود با مرکز مقصد و نهایتاً مشترک مقد تماس‌برقرار می‌کند.
بخشهای مختلف مرکز تلفن : مرکز تلفن از چند ساختمان تشکیل می‌شود که در یک محوطه قرار دارند در یک ساختمان سالن MDF و پرسنل شبکه کابل مستقر میباشد و ساختمان بعدی ریاست مرکز ـ واگذاری خطوط دایر میباشد و یک ساختمان به انبار نظارت تلفنهای همگانی تعلق دارد و ساختمان و یک ساختمان دیزل ژنراتور است هنگامی که برق شهر قطع می‌شود برق مربوط به دستگاههای مخاطب تأمین می‌گردد لازم به ذکر است که قسمت اصلی مرکز تلفن که دائماً در حال کار بوده و بیش از سایر بخش‌ها خدمات ارائه می‌کند سالن دستگاه است این سالن در ابندا به یک اتاق بزرگ شامل قفسه جزوات گوشی تلفنهای پاسخگویی به درخواست‌ها و غیرهای اپراتوری که کامپیوترهای کنترل کننده و دستور کارها و تلفن های پاسخگویی روی آن قرار دارند ـ منتهی می شود و سپس از طریق یک درب به اتاق بزرگی که دستگاههای سوئیچینگ و پکیچ‌های خنک کننده و رابط دیتا در آن قرار دارند یاد‌آور می‌شود که در اتاق اپراتور سیستم پانل شامل نشان دهنده رمهای خط نصب شده است.
خدمات مورد ارائه مرکز تلفن : خدمات زیادی را می‌توان توسط دستتگاههای دیجیتال به مشترکین ارائه کرد که تعدادی از آنها به صورت زیر میباشد.
1 ـ سرویس مکالمه کنفرانس : مشترکینی که دارای این سرویس ویژه هستند می‌توانند همزمان با در نظر دیگر مکالمه داشته باشند برای استفاده از این سرویس پس از برقراری ارتباط به نفر اول گوشی تلفن قطع و وصل کرد.و پس از شنیدن بوق آزاد شماره نفذ دوم هم گذفته می‌شود.
پس از برقراری ارتباط با نفر دوم چنانچه مجدداً قطع کن تلفن نشان داده می‌شود مکالمه سه نفره برقرار می‌شود.
2 ـ سرویس انتقال مکالمه : مشترک دارای این سرویس می‌تواند با معرفی یک شماره تلفن به مرکز دیجیتال از طریق کد خاصی که می‌گیرد محل فعلی خود را ترک نمود.
و به محلی که شماره معرفی شده در آن قرار دارد برود مرکز دیجیتال کلمه مکالمات مشترک را به شماره تلفن معرفی‌شده هدایت می‌کند.
3 ـ سرویس انتظار مکالمه : مشترکی که دارای این سرویش باشند چنانچه در حین مکالمه باشد و در همین حال شخص دیگری شماره او را بگیرد قوی‌هایی کوتاه در فواصل معین دریافت می‌دارد تا متوجه شود که در شخص دیگری پشت خط در انتظار است.
در این حالت مشترک می‌تواند با یکبار قطع و وصل گوشی با نفر دوم مکالمه کند و اگر بخواهد مجدداً با نفر اول ارتباط برقرار کند کافیست گوشی را یکبار قطع کند.
لازم به ذکر است که نفر دومی که با مشترک تماس می‌گیرد بوق اشغال دریافت نمی‌کند بلکه بوق شبه زنگ دریافت می‌کند و بدینوسیله متوجه می شود که مخاطبش مشغول صحبت با شخص دیگری است و لذا منتظر منتظر برقراری ارتباط از طرف مخاطب می‌ماند.
4 ـ سرویس انتقال مکالمه از خط اشغال به خطوط دیگر ( پی‌در پی ) : این سرویس مخصوص مؤسسات و یا شرکت‌هایی است که دارای بیش از یک خط تلفن باشند و مزیت آن در این است که تمام شماره‌های آن مؤسسات با یک شماره اصلی معرفی شده و بقیه شماره به صورت زیر مجموعه آن استفاده می‌شود حال اگر شماره اصلی از بیرون گرفته شده و اشغال باشد به صورت اتوماتیک به یکی از شماره‌های بعدی که آزاد باشد زنگ می‌خورد بدن ترتیب فرد تماس گیرنده موقعی بوق اشغال دریافت می‌کند که همه شماره‌ها مشغول باشند.
5 ـ سرویس شماره‌گیر‌ی سریع : مشترکین دارای این سرویس می‌توانند حداکثر20 شماره تلفن را در حافظه سیستم کامپیوتری قرار دهند ( بدون آنکه تجهیزات اضافی بر روی آن نصب‌نمایند ) و برای هر کدام یک کد دو رقمی از 00 تا 19 تعریف کنند برای ارتباط با هر کدام از این 20 شماره کافی است کد استفاده از سرویس به علاوه کد دو رقمی حافظه را بگیرند.
6 ـ سرویسهای لاین : از این سرویس مشترک یک شماره را معرفی می‌کند به محض اینکه گوشی مشترک برداشته شود به شماره معرفی شده زنگ می‌خورد تماس سرویسهای معرفی شده می‌توانند موقتی یا دائم باشند و اکثر آنها رایگان است مشترک پالس برای بهره‌مندی از این سرویس‌هاـ درخواست کتبی بدهد تا سرویس‌ها برای وی ایجاد شود.
آنگاه مشترک می‌تواند در هر زمان با گوشی‌تلفن خویش ( از طریق وارد کردن کدهای تعریف شده ) آنها را فعال و یا غیر‌فعال نمایند.
ضمناً سیستم تلفن مشترک باشد تا این سرویس قابل اجرا باشد.
بخشهای مختلف خط انتقال تلفنی : مسیر بین مشترک تا دستگاه سوئیچ به صورت زیر تعریف می‌شود.
هر مشترک به وسیله یک زوج سیم به بیت وارد می‌شود.
هر بیت بوسیله یک کابل 10 زوج به 10 مشترک وصل است ضمناً هیئت‌های دارای اتصالات شماره‌دار هستند که هر شماره مربوط به یک مشترک است هر بیت با یک کابل ( 10 تا 20 زوج یا بیشتر ) به زیر زمین می‌رود کابلها در نقطه تقاطع به موضع وصل شده و به کابل بزرگتری اتصال می‌یابند این کابلهای بزرگ در زیر‌زمین در هر منطقه به یک کانو وصل‌می‌شود در هر کانو ، یک سری‌ترمینالهای عمودی و افقی وجود دارد.
هر اتصال نیز یک شماره دارد که بیت و یکسری نشان دهنده کابلهای بزرگتر ( 500 الی 1500 زوج ) از کانو خارج می‌شوند و سرانجام به حوضچه وارد می‌شوند که روبروی مرکز تلفن و در زیر‌زمین است و معمولاً و انشعابات به آنها وصل می‌گردند.
کابلها از داخل کانال عبور می‌کنند و در هر کانال تعدادی لوله قطور است که کابلها داخل آنها قرار دارند.
و ممکن است چند لوله خالی هم وجود داشته باشد ( برای گسترش ظرفیت در آینده ) از حوضچه‌ها کابلها به داخل اتاق کابل در مرکز تلفن هدایت می‌شوند ( کابلهای زیر‌زمین باید کاملاً ایزوله باشد و رطوبت داخل آنها نباشند.
ممکن است داخل کابل خلاء یا روغن یا ژل و یا گاز باشد ) در اتاق کابل به هر کابل 2000 زوجی ـ به کامل100 زوجی وصل می‌شود که این کابلها به اتاق MDF رفته و به ترمینالها وصل می شوند هر اتصال دارای یک دوخت است و هر زوج سیم آدرس دارد که مشخص می‌کند مشترک مربوطه در کدام محل و کدام واحد قرار‌دارد.
ترمینالهای عمودی‌به کابلهای وارده از اتاق کابل وصل می‌شوند ترمینالهای افقی به سالن دستگاه می‌رود ( بوسیله کابل ) اگر بخواهند خطی را قطع کنند ترمینالهای عمودی را از ترمینالهای افقی جدا می‌کنند.
( سیم واصل بین دو ترمینال را از یک طرف قطع می‌کنند) و اگر بخواهند وصل شود ترمینالها را وسیله سیم به هم متصل می‌نمایند.
به اتصال یک ترمینال دیگر، رانجه می‌گویند.
در مواقعی که ظرفیت محدود است و بخواهند چند مشترک را توسط یک زوج سیم به MDF وصل کنند از PCM استفاده می‌شود.
( فصل دوم کلیات و اصطلاحات یک سیستم سوئیچینگ ) : کلیات و اصطلاحات یک سیستم سوئیچینگ ابتدا لغات زیر را تعریف می‌کنیم : 1 ـ ترمینال : وسایلی هستند که در انتها یک خط اطلاعات را به سیگنالهای الکتریکی تبدیل می‌کنند.
2 ـ خط تلفن :وسیله ارتباط بین ترمینال تا مرکز‌می شوند که مسیر انتقال نیز گفته می‌شود.
3 ـ مرکز : به محل تجمع کلیه اتصالات مشترکین و شبکه ،مرکز گفته می شود.
4 ـ ترانک : خط ارتباط بین مراکز میباشد.
سوئیچینگ : کلیه عملیاتی که در یک مرکز اتفاق می‌افتد تا دو ترمینال با هم ارتباط برقرار کنند سوئیچینگ نام دارد.
ـ مراحل عملیات سوئیچینگ : 8 مرحله به صورت زیر است : 1 ـ تشخیص درخواست توسط مرکز ( شناسایی متقاضی ارتباط ) 2 ـ دریافت تجزیه و تحلیل اطلاعات دریافتی 3ـ تـوانایی تجـزیــه و تحلیل اطلاعات دریافتی 4 ـ شناسایی مقصــود و مسیــر ارتبــاط 5 ـ بر قـراری مسیر ارتباط ( بعد از شناسایی ) 6 ـ ارسال اطلاعات بین مشترکین ( قوم اصلی ) 7ـ کنتــرل روی مسیر ( مدت زمان ارتبـاط و تبـادل اطلاعات ) 8 ـ قطع مسیر ارتباط.
انواع سوئیچینگ از نظر ساختار کلی : دو نوع سوئیچ در آنالوک و دیجیتال وجود دارد.
از سوئیچ آنالوک در تمام مدت مکالمه یک مسیر ارتباطی کابل در اختیار مکالمه‌کنندگان قرار دارد و سیگنال صحبت به شکل علائم الکتریکی اصلی در مسیر مبادله می‌شود.
در سوئیچ دیجیتال اطلاعات به صورت کدهای عددی مبادله می‌شود و ممکن است در یک خط فیزیکی ثابت ، همزمان به چندین مکالمه در حال انجام باشد.
ضرورت ایجاد مرکز : موارد زیر جزو علل این موضوع می‌باشند.
1 ـ مسائل اقتصادی و کم‌کردن هزینه‌های سیم‌کشی 2ـ لزوم ارتباط افراد به صورت گسترده ( ایجاد مکان ارتباط برای همه ) 3 ـ عدم نیـاز ارتبـاط همه مشترکین به صورت همزمان ( هزینه و پیچیدگی زیاد و کنترل دشوار ) انــواع مــراکز : 1 ـ مرکز داخلی2ـ مرکز محلی ( شهری ) 3 ـ مرکز بین شهری ( STD ) 4 ـ مرکز بین‌المللی مراکز داخلی : برقراری تماس بین مشترکین یک محل باشد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مراکز بین‌شهری : برای برقراری ارتباط بین مشترکین دو شهر مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند سلسله مراتب در مراکز شهری عبارت است از: 1 ـ مراکز مادر ( رابطه ) : این مرکز عامل رابطه بین چند مرکزی باشند.
2 ـ مرکز