«مقدمه»
پرشورترین حماسه تاریخ:
انسان همیشه سعی دارد به هر مساله ای از دریچه حس بنگرد، زیرا مطمئن ترین علوم او را همین معلومات حسی تشکیل می دهد و به همین جهت در میان مسائل مختلف، آنهائی را که دلائل حسی بیشتری دارند، سهم زیادتری از اطمینان انسانی را به خود جلب می نماید.
روی همین جهت است که امروز هزاران آزمایشگاه در سراسر جهان برای تحقیق درباره مسائل گوناگون علوم، با هزینه های سنگینی تاسیس شده و دانشمندان با کنجکاوی خاصی در این آزمایشگاه ها مشغول برسی مسائل مختلف می باشند.
ولی آیا می شود مسائل اجتماعی را هم آزمایش کرد و روی تجربیات گوناگون درباره انها قضاوت نمود؟
مثلاً آیا می توانیم نتیجه ای را که از اختلاف و پراکندگی دامنگیر یک ملت می شود بیازمائیم؟
آیا می توانیم سرانجام کار استعمارگران و عاقبت ظلم و بیداد گری را با یک آزمایش حسی دریابیم؟
آیا می توان نتیجه به فاصله طبقاتی و تبعیضات ناروا را ، در میان طبقات مختلف اجتماع، از طرق تجربی بررسی نمود؟
در پاسخ اینگونه سوالات باید گفت: متاسفانه نه!
زیرا برای مسائل اجتماعی،با ان ها اهمیتی که دارند چنین آزمایشگاهی موجود نیست و اگر هم وجود نداشت نیازمند هزینه طاقت فرسایی بود.
ولی چیزی که این ؟؟؟
را تا حدود زیادی جبران می کند اینست که ما امروز چیزی در دست داریم به نام تاریخ گذشتگان که چگونگی زندگی انسانها را طی هزاران سال در روی زمین تشریح می کند و انواع خاطره های تلخ و شیرین ، شکستها و پیروزیها و کامیابیها، و ناگواریهای مختلف دنیا را شرح می دهد.
تاریخ به ما می گوید چگونه تمدنهای درخشان و خیره کننده ای در جهان بوجود می آید و چگونه پس از مدتی راه انقراض و نیستی را پیش گرفته برای همیشه از صفحه گیتی محو شده اند چه عواملی مایه پیروزی اقوام مختلف گردید و چه عواملی منتهی به شکست انها شد؟
تاریخ گذشتگان، قسمت مهمی از این وقایع را در صفحات خود، برای جمع آوری نموده است : اینجا است که می گوئیم تایخ آزمایشگاه بزرگ زندگی است و به کمک آن می توان انواع مسائل اجتماعی را ارزیابی نمود.
یکی از خوشبختی های ما همین است که ما نخستین نفراتی نیستیم که گام بر صفحه زمین گذارده ایم، این آسمان و زمین با این چشمای بیدارستارگان، شاهد زندگی میلیونها مردی بوده است که پیش از ما روی این زمین زندگی داشته اند، شاهد نشاط و غمها، روشنی ها و تیرگی ، عشقها و کینه ها و جنگلها و صلح ها و هزاران صحنه مختلف زندگی آنها بوده است.
روی همین جهت است که امروز هزاران آزمایشگاه در سراسر جهان برای تحقیق درباره مسائل گوناگون علوم، با هزینه های سنگینی تاسیس شده و دانشمندان با کنجکاوی خاصی در این آزمایشگاه ها مشغول برسی مسائل مختلف می باشند.
یکی از خوشبختی های ما همین است که ما نخستین نفراتی نیستیم که گام بر صفحه زمین گذارده ایم، این آسمان و زمین با این چشمای بیدارستارگان، شاهد زندگی میلیونها مردی بوده است که پیش از ما روی این زمین زندگی داشته اند، شاهد نشاط و غمها، روشنی ها و تیرگی ، عشقها و کینه ها و جنگلها و صلح ها و هزاران صحنه مختلف زندگی آنها بوده است.
مگر نه این است که حاصل عمر، چیزی جز یک مشت تجربه نیست؟
آیا تاریخ نتیجه عالی ترین تجربیات را در اختیار عالی ترین تجربیات را در اختیار ما نمی گذارد؟
پیشوای بزرگ جهان اسلام حضرت علی (ع)، در وصایائی که به فرزند عزیزش می کند، می فرماید : «فرزندم!
من اگر چه در تمام طول تاریخ، همراه گذشتگان زندگی نداشته ام: ولی اخبار زندگی آنها را به دقت مطالعه کرده ام وآثاری که از آنها به یادگار مانده بررسی نموده ام و با این کار، گویا من در تمام این مدت زنده بوده ام و حوادث تلخ و شیرین زندگی را همه از نزدیک با انها دیده ام، گویا عمر جاویدان داشته ام!» ولی آنچه مایه تاسف می باشد این است که تواریخ موجود از نظر نتایج آموزنده اجتماعی ناقص است، زیرا به این منظور جمع آوری نشده است.
بسیاری از تاریخ نویسان تاریخ را به منظور سرگرمی، و گاهی به منظور ابراز نفوق و برتری طائفه و ملت خود بر سایر طوائف ومحل و احیاناً روی حب و بغها و تعصبها جمع آوری نموده اند.
که مشکلی را حل نمی کند- مهال است گمراه کننده نیز است.
اما با این همه افراد محقق وتیز بین می تواند با مطالعه ؟؟؟
کلید حل بسیاری از مسائل مربوط به اقوام گذشته را، از گوشه وکنار انها، مانند طبیب حاذق یاقاضی هوشیاری که از قرائن جزئی، پی به نوع بیماری با وضع متهم ببرد، کشف کند.
پرارزشترین فرازهای تاریخ صفحاتی است که از زندگانی مردان بزرگ بحث می کند.
زندگی آنها امواج مخصوصی دارد و مملو از انواع حوادث است.
آنها بزرگ بوده اند و آنچه مربوط به آنهاست و از جمله تاریخشان بزرگ و با عظمت است، درخشندگی خیره کننده ای دارند تا آنجا که بخواهیم آموزنده و پر معنی واسرار امیز است.
آنها شاهکار خلقند، زندگی آنها هم شاهکار تاریخ ومملو از حماسه های پرشور آفرینش است.
آنها غالباً روز نوار مرزی ا نقلابها و تحولات احتمالی می زیسته اند اند و یا به عبارت صحیح تر انقلابها و تحول ها روی نوار زندگی آنها شاهکار می شده است و به همین دلیل آنها حلقه های اتصال دنیاهای مختلف و متضاد بوده اند و زندگی پرماجرای آنها شاهد رنگهای گوناگونی است.
در میان این مردان بزرگ تاریخ، هیچ یک به اندازه «محمد (ص)» پیامبر بزرگ اسلام (ص) زندگی پرموج و پرحادثه و پرانقلاب نداشته است.
هیچ یک با این سرعت در محیط خود و پس در تمام جهان چنین نفوذ عمیقی نکرده است، هیچ یک از آنها از میان چنان جامعه ای ؟؟؟
و عقب افتاده، تمدنی آنچنان الی و شکوهمند به وجود نیاورده است ، این حقیقتی است که تاریخ نویسان شرق و غرب به آن معترفند.
مطالعه تاریخ زندگی چین مرد بزرگی بسیاری چیزها می تواند به ما بیاموزد و صحنه های گوناگون آموزنده ای از نظر ما می گذراند.
صفحه های اعجاب انگیز: مانند نخستین روزهای بنای کعبه و سکونت نیاکان پیامبر در مکه و حمله سپاه فیل برای ویران ساختن خانه خدا و حوادث تولد پیامبر صحنه هایی غم انگیزی: همچون از دست رفتن (عبد ا...
و آمنه)، پدر و مادر آن حضرت در اغاز عمر، با آن وضع دردناک.
صحنه های پرابهت و اسرار امیزی: مانند نخستین روزهای نزول وحی و حوادث کوه ( حرا) و به دنبال آن مقاومت عجیب و سرسختانه 13 ساله پیامبر و یاران معدود «او» در راه نشر آئین اسلام در مکه ومبارزه با بت پرستی.
صحنه هایی پرهیجان و پرحادثه ای: مانند وقایع سال اول هجرت و سالهای پس از آن، که هر کدام نمونه ای از عالی ترین فداکاریها در راه عالی ترین هدفها، در راه کوبیدن انواع مظاهر بت پرستی، در راه مبارزه باتبلیغات ناروا و نژاد پرستی و هرگونه استعمار و استثمار بشر به وسیله بشر محسوب می شود.
از این رو اگر آن را (پرشورترین حماسه های تاریخ) و زندگی او را نقطه ای که دنیای قدیم و جدید را به هم می پیمودند بخواهیم، اغراق نگفته ایم.
مدیریت پیامبر اسلام در جنگهای اسلام: برای بررسی مدیریت پیامبر بزرگ اسلام (ص) در جنگهای اسلام ابتدا باید نگاهی به حوادث سال نخست هجرت بیاندازیم و سپس تک تک جنگها را مورد بررسی قرار دهیم: نخستین عمل مثبت پیامبر عقد پیمان میان مسلمانان و گروههای دیگر مسجد مرکز جنبش های اسلامی چهره های باز و فندان جوانان انصار، استقبال عظیمی که اکثریت او سیال خزرجیان از مقدم پیامبر به عمل آورند پیامبر را برآن داشت که پیش از هرکاری برای مسلمانان یک مرکز عمومی به نام مسجد ساز که کارهای آموزشی و پرورشی، سیاسی و قضایی در آنجا انجام گیرد.
از آنجا که یکتاپرستی و توحید در سر لوحه برنامه پیامبر اسلام قرارداشت لازمدید پیش از هر کاری دست به ساختن معبدی بزند تامسلمانان از آنجا در مواقع نماز به ذکر خداویاد حق بپردازند.
لازم بود وی مرکزی بوجود آورد که علوم اعضا حزب اسلام (حزب ا...) درهر هفته روز معینی درانجا دور هم گردآیند ودر مصالح اسلام و مسلمانان به شور و مشورت بپردازند و علاوه بر اجتماع روزانه، در هر سال علوم مسلمانان در آنجا دو بار، نماز عید بگذارند.
مسجد تنها مرکز پرستش نبود بلکه تمام معارف و احکام اسلامی، اعم از آموزش و پرورش، در آنجا گفته شد.
همان گونه تعلیمات دینی و علمی حتی امور مربوط به خواندن ونوشتن درآنجا انجام می گرفت.
تا آغاز قرن چهارم اسلامی غالباً مساجد، در غیر اوقات نماز، حکم مدارس را داشت و بعدا مرکز آموزشی صورت خاصی به خود می گفت و بسیاری از بزرگان علم و دانش فارغ التحصیلان حلقه تدریسهایی هستند که در مساجد برگزار می شد.
گاهی مسجد مدینه به صورت یک مرکز ادبی درامد.
سخن سرایان بزرگ عرب که سروده های آنها، با روح اخلاقی و روش تربیتی اسلام وفق می داد، اشعار خود رادرمسجد حضور پیامبر اسلام قرائت می کردند.
چنانکه کعب بن زهیر عقیده معروف بود.
بانت سعاد راکه در ملح بنی اسلام سروده بود در مسجد حضور پیامبر خوانده و جایز و خلعت بزرگی از وی دریافت نمود.
حسان بن ثابت که با اشعار از حریم اسلام دفاع می کرد در مسجد پیامبر سروده های خود را قرائت نمود.
جلسات اموزشی در زمان پیامبر در مسجد مدینه به قدری جالب بود که نمایندگان قبیله ثقیف از دیدن این منظره سفت تکان خوردند و از کوشش مسلمانان در خواگرفتن، احکام و معارف انگشت تعجب به دندان گرفتند.
امور قضایی و؟؟؟
و محکوم ساختن بزهکاران در مسجد انجام می گرفت و مسجد در آن روز یک دادگستری به تمام معنی بود که عموم کارهای دادخواهی درآنجا صورت می پذیرفت.
گذشته از این، پیامبر خطاب هایی آتشین خود را برای اعزام مردم به جهاد و مبارزه باکفر و شرک، درآنجا ایراد می فرمود.
شاید یکی از اسرار اجتماع امور دینی و تعلیمی، در مسجد بود که رهبر عالی قدر اسلام می خواست عملاً نشان بدهد که علم و ایمان با یکدیگر توام و همراهند و هرکجا که مرکز ایمان باشد.
باید مرکز علم ودانش شود.
و اگر امور قضایی و خدمات اجتماعی و تصمیمات جنگی در مسجد صورت می گرفت، برای این بود که برساند که آئین وی یک آئین معنوی محض نیست که با امور مادی و زندگی دنیوی سروکاری نداشته باشد بلکه آئینی است، در عین اینکه مردم را به تقوی و ایمان دعوت می نماید، از تدابیر امور زندگی و اصلاح اوضاع اجتماعی آنان غفلت نمی نماید.
این هماهنگی (هماهنگی علم و ایمان) تا کنون نصب العین مسلمانان بوده است.
حتی بعدها که مراکر آموزشی به صورت خاصی درآمدند، همواره مدارس و دانشگاهها را در کنار مساجد جامع می ساختند تا به جهانیان ثابت کنند که این دو عامل خوشبختی از هم جدا نیستند.
داستان عمار زمینی که شترپیامبر درآنجا زانو خم کرد، به قیمت 10 دینار ساختمان مسجد خریداری گردید.
تمام مسلمانان در ساختن و فراهم کردن مسائل ساختمانی شرکت کردند.
حتی پیامبر نیز مانند سایر مسلمانان از اطراف سنگ می آورد.
اسیدابن حضیر جلو رفت و عرض کرد ای رسول گرامی مرحمت کنید تا سنگ را من ببرم.
فرمود: برو سنگ دیگری بیاور از این طریق گوشه ای از برنامه عالی خود را نشان داد که من مرد عملم نه لفظ، مرد ک؟؟؟
دارم نه گفتار، در این هنگام یکی از مسلمانان این شعر راخواند: لئن فعدنا و النبی یعمل فذاک منا العمل المضل هرگاه ما بنشینیم و پیامبر کار کند، چنین کاری برای ما موجب ضلال و گمراهی است.
پیامبر ومسلمانا موقع کار این جمله را می خواندند.
(لا عیش الا عیش الاخره اللهم ارحم الانصار و المهاجره) زندگی حقیقی همان زندگی اخرت است پروردگارا بر انصار ومهاجر ترحم بفرما.
عثمان بن اعفان از کسانی بود که به نظافت لباس و دوری از گرد و غبار علاقه خاصی داشت هنگام ساختن مسجد برای حفظ تمیزی تن به کار نمی داد، عمای یاسر اشعاری را که از علی (ع) آموخته بود ومفاد آن انتقاد از کسانی بود که تن به کار نمی دادند و از گردو غبار دوری می جستند به عنوان انتقاد از کار عثمان خواند: لایستوی من یعمر المساجدا یدائب فیما قائماً و قاعداً و من یری عن الغبار مائداً (هرگز کسی که مساجد را تعمیر می کند و به طور مداوم ایستاده و نشسته در ابادی آن می کوشند، با کی که از گرد وغبار فاصله می گیرد و حاضر نیست که در راه مبنای مسجد لباسهای او از گردو غبار آلوده گردد، برابر نیست) مفاد این اشعار، عثمان را ناراحت کرد و عصایی در دست داشت و گفت می بینی با این عصا، چگونه بر بینی تو نشانه می روم، پیامبر از