مقدمه
« ولولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهمدت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر فیها اسم الله کثیراً و لینصرن الله من ینصره ان الله لقوی عزیز »
در بهمن ماه 1357 تحولی شگرف و معجزه ای الهی در تاریخ ایران بلکه در جهان اسلام و حتی جهان بشریت رخ داد که همه متفکرین و تحلیلگران علوم سیاسی, تاریخ نگاران و سیاستمداران دنیا را به حیرت و تعجب وا داشت, زیرا هیچکس از آنان حتی سازمانهایی نیز که به انبوه اطلاعات بسیار حساس و سری و مجهزترین امکانات تکنولوژیکی دسترسی داشته و از کمک تئوریسین ها و تحلیل گران گوناگون بهره می بردند نتوانستند وقوع انقلاب اسلامی ایران را در این زمان و موقعیت و منطقه به این شکل پیش بینی کنند .عظمت این انقلاب اگرچه از زوایای مختلفی همچون فروپاشی نظامی شاهنشاهی و رژیمی فاشیست و مستبد که از قدرتمندترین ارتشهای منطقه برخوردار و می لیاردها دلار درآمد نفت صرف هزینه آن می کرد و همه دولتهای مقتدر جهان از جمله آمریکا و انگلیس تا پایان کار از او حمایت می کردند و از این لحاظ که در این انقلاب, بر خلاف معمول انقلابها, ملتی با تظاهرات غیر ملسحانه و روحیه ای ایثارگر و شهادت طلبانه برای سالها ,از آسایش , رفاه وصیانت از جان دست برداشت تا چیزی را که می خواست به چنگ آورد و از این منظر که نظم موجود و پذیرفته شده در روابط بین الملل و بلوک بندی ها و صف بندی های تثبیت شده بعد از جنگ جهانی دوم را در هم ریخت, بسیار قابل توجه می باشد.
ولی از تمام اینها مهمتر, پیروزی اندیشه اسلام ناب محمدی ( ص ) در همه ابعاد ایدئولوژیکی, سیاسی و فرهنگی بر سلطه فکری , سیاسی و فرهنگی استکبار جهانی بود.
تفکر و اندیشه انقلاب اسلامی که در تمام ابعاد در رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی ( قدس سره ) تبلور می یافت , او که مردی از دودمان پیامبران و بر شیوه آنان , با دستی پر معجزه و دلی به عمق و وسعت دریا, در میان مردمی چشم به راه چون آیه رحمت فرود آمد و آنان را تا عرش عزت و عظمت بر کشید و با نفس روح الهی اش به پیکر امت اسلامی جان بخشید و افسون, یاس و ذلت را در روح آنان باطل ساخت ولی از تمام اینها مهمتر, پیروزی اندیشه اسلام ناب محمدی ( ص ) در همه ابعاد ایدئولوژیکی, سیاسی و فرهنگی بر سلطه فکری , سیاسی و فرهنگی استکبار جهانی بود.
تفکر و اندیشه انقلاب اسلامی که در تمام ابعاد در رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی ( قدس سره ) تبلور می یافت , او که مردی از دودمان پیامبران و بر شیوه آنان , با دستی پر معجزه و دلی به عمق و وسعت دریا, در میان مردمی چشم به راه چون آیه رحمت فرود آمد و آنان را تا عرش عزت و عظمت بر کشید و با نفس روح الهی اش به پیکر امت اسلامی جان بخشید و افسون, یاس و ذلت را در روح آنان باطل ساخت.
این تفکر و اندیشه متلها را در اقصی نقاط جهان جلب و جذب کرد, استکبار جهانی که از زوال سلطه خویش به شدت نگران شده بود تمام امکانات و توان خود را در مقابله با این اندیشه سعادت بخش و جلوگیری از صدور آن به کار گرفت و از هر نوع توطئه و جنایتی بهره برد و چون از ترفندها و دسیسه ها راه به جایی نبرد با ترغیب و تشویق رژیم بعثی به جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران و سپس حمایت همه جانبه از این رژیم متجاوز و مفسد قصد براندازی این نظام را داشت, روستاها و شهرهای مرزی کشور از زمین و هوا مورد تهاجم قرار گرفت و جنگی تمام عیار بر نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران تحمیل گردید, گستره اشغالگری و تجاوز و قتل و غارت و تخریب منازل مردم و به اسارت بردن آنان و انواع مفاسد و جنایات چکمه پوشان رژیم بعثی عراق قهقهه شیطانی را بر اردوگاه استکبار نمایان ساخته بود, با تدبیر و فرمان معمار انقلاب اسلامی , دفاع از کشور و لبیک به استغاثه مردان و زنان مظلوم غرب و جنوب کشور سر لوحه امور قرار گرفت.
جلوگیری از تهاجم دیکتاتور بعثی و دفاع از خواهران و برادران مناطق مذکور کانون توجه ملت انقلابی ما قرار گرفت و این جز با ایثار و شهادت میسر نبود, تمام کفر در برابر یک نظام نوپای اسلامی صف آرایی کرده بودند و سازمانهای به اصطلاح حقوق بشر در سکوتی مرگبار به سر می بردند , گویا همه مصممند که این نور الهی را خاموش کنند ولی نور الهی خاموش شدنی نیست.
« یریدون لیطفئوا نورالله بافوافهم و الله متم نوره و لو کره الکافرون » حضور جوانان سلحشور, مخلص و شیفته اهل بیت ( ع ) و معتقد به ولایت مطلقه فقیه, جبهه های نبرد را تبدیل به فضایی معطر به عطر معنویت, تهجد, تسبیح و تداعی کربلا و عاشورا را می نمود جبهه یک دانشگاه بود و رزمندگان اسلام شیران روز و عابدان شب شده بودند, کید شیطان و توطئه دشمنان ملت ایران با الطاف الهی و عنایات صاحب اصلی این کشور حضرت حجه ابن الحسن المهدی ( عج ) خنثی و زمینه صدور انقلاب اسلامی فراهم گردید, چنانکه امام راحل فرمودند: ما در جنگ انقلابمان را به جهان صادر کردیم.
پس از هشت سال دفاع مباهات برانگیز و افتخار آمیز دلدادگان خمینی کبیر (ره) از مرزهای ارزشی و حرکت عظیم و با بازپس گیری اراضی اشغال شده و تطهیر آن از لوث وجود بعثی ها, اینک دو چیز این حرکت عظیم و این دفاع تاریخی را تهدید می کند, الف : تحریف و سوء استفاده معاندین و دشمنان کینه توز داخلی و خارجی ,ب : فراموشی مجاهدت ها , استقامت ها , فداکاری ها و روحیه های ایثار و شهادت دوران دفاع مقدس در میان خودیها.
دانشگاه , دفاع مقدس, پاسخ به شبهات در تاریخ تحولات کشورها , نقاط عطفی وجود دارد که به صورت سمبل شادکامی ها و یا تلخ کامی های ملی آن کشور خودنمایی می کند و به همین دلیل آن روز یا روزها جشن گرفته می شود وو پرچمها برافراشته می شود و یا بالعکس, مراسم سوگ برگزار می گردد و پرچم ها فرو می آید.
هشت سال دفاع مقدس یک مقطع تاریخی درخشان در طول حیات سیاسی ایران بوده و اگرچه به دلیل تلفات انسانی آن, نقاط تلخی به همراه دارد اما از آنجا که این جنگ صحنه هایی از غیرت ملی و دینی ایرانیان را به نمایش گذاشت, یک مقطع تاریخی فوق العاده مهم بحساب می آید که در تاریخ معاصر ایران بی نظیر است.
دفاع ملت ایران از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود, آنهم در شرایطی که اغلب کشورهای جهان جانب عراق را گرفته بودند, این درس را به سایر ملل و اقوام آموخت که روحیه ملی ایرانیان در دفاع از کیان و سرزمین خود بالا است و به همین دلیل وسوسه تجاوز به ایران زمین از ذهن آنها پاک شده است.
به رغم دستاوردهای درخشان هشت سال دفاع مقدس, گاهی اوقات از منظرهای انتقادی به این دوره نگریسته می شود بگونه ای که کل این دوره و یا فرازهایی از آن مورد سوال جدی قرار می گرد.
استنادات و استدلال های غیر دقیق و نادیده انگاشتن بسیاری از زوایای پیدا و پنهان آن , این سوء تفاهم را بوجود می آورد که دفاع ملت ایران در مقابل هجوم نیروهای عراقی که به نیابت از قدرتهای استعماری وارد جنگ با نام نوپای ایران شده بودند, بنیانی متزلزل داشته است.
رواج این ایده ها در میان نسل نو جامعه ایرانی باعث می شود که آنها با دیده تردید با یک مقطع مهم از تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی کشور خود بنگرند.
از این رو ضروری است با بررسی های مستند و دقیق به بعضی شبهات پاسخ داده شود تا نسل جدید نه تنها دوران دفاع مقدس را نقطه تاریکی در تحولات کشورشان ندانند بلکه آن را نقطه ای درخشان و عاملی برای پیوند نسل ها قلمداد کنند.
نوشتاری که پیش رو دارید بعنوان گامی کوچک در دفاع از خون شهیدانی که آگاهانه جان خود را در راه دین و کشور از دست دادند تا ایران و اسلام زنده بماند, سعی کرده است به بعضی از شبهات پاسخ دهد؛ باشد که محققین و مورخین کشورمان به موشکافی دقیق تر این موضوع بپردازند.
فارغ از ملاحظاتی که در رویکرد نقادانه با ماهیت سیاسی وجود دارد, حضور نسل جوان در عرصه سیاسی – اجتماعی کشور و توجه و واکنش های آن ها نسبت به جنگ نیز بیانگر یک نگرش جدید است که درون مایه آن, تاثیرپذیری از موقعیت ها و فضای جدید حاکم بر کشور در نحوه نگرش انتقادی نسبت به مسایل و مهمتر از آن, عدم حضور در صحنه در زمان وقوع یک گفت و گو به دست آمده است, تا اندازه ای ابعاد این مسئله را روشن می سازد؛ یکی از جوانان در پاسخ به این پرسش که چه خاطره ای از جنگ دارید, می گوید: « اصلا جنگ برای چی شروع شد ؟
چون من اصلا در آن زمان 9 سالم بود.
جنگ برای چه چیزی شروع شد ؟
چگونه تمام شد ؟
کی می خواست تمام شود ؟
آیا این جنگ به ما, تحمیل شد و در این صورت ما دفاع کردیم و آیا ما خواستار جنگ بودیم ؟
این چیزی است که اصلا خودم هم درست و حسابی نمی دانم ؛ یعنی واقعاً در جریان شروع جنگ نبودم و نیستم و فلسفه آن چه معنایی داشت برای آنها, به خاطر خودشان می جنگیدند یا واقعاً به خاطر ایران می جنگیدند ؟
.
این که امام فرمودند صلح جام زهر بود که به من نوشاندند, چرا امام این احساس را داشت ؟
من هیچ کتابی , هیچ چیزی, هیچ منبعی سراغ ندارم که بدانم افکار سیاستمداران ما در زمان جنگ چی بود ؟
یکی دیگر از جوانان اهل ارومیه طی مصاحبه ای می گوید : من خودم از شهرستان ارومیه هستم.
درست است که ما سن مان نمی رسید که در جبهه باشیم, ولی در شهری بودیم که عملا هر روز بمباران می شد.
ما خودمان هشت سال تجربه تلخی از جنگ داشتیم, از ویرانی هایش, از عقب ماندگی هایش, واقعاً این جنگ باعث شدع کشور ما خیلی دچار عقب ماندگی شود.
من خیلی دوست داشتم که بدانم اصلا از اول چرا واقعا جنگ شروع شد؟
واقعا ارزش داشت که این همه مردم ما, این همه جوانان شهید شوند؟
واقعا هدف جنگ چه بود؟
خیلی دلم می خواهد این را بدانم , ولی تا حالا من متاسفانه اطلاعات دقیقی از جنگ ندارم .
» یکی دیگر از جوانان در پارک ملت با او گفت و گو شد, می گوید : « اطلاعاتی که من دارم در حد یک فردی ست که در سال های دفاع مقدس در سنین نوجوانی بوده, اخبار را از طریق روزنامه ها و تلویزیون تعقیب می کرده.
به نوعی هم با آن قسمت های آخر جنگ و موشک هایی که به شهر خورد از نزدیک تماس پیدا کرد.
اطلاعاتی که در حال حاضر در جامعه وجود دارد, برای افرادی که جریان آن دوران نبودند, خیلی کم است .
» یکی دیگر از جوانان در مورد خاطرات خود از جنگ می گوید : « من زمان شروع جنگ یک سال و نیم داشتم, زمان اتمام جنگ نه سال, راستش من بعد از زمان جنگ را بیش تر دیدم تا خود جنگ را.
راستش فقط بمبارون ها یادم هست.
سحری ماه رمضون را زیر بمباران می خوردیم.
یادم هست در مدرسه سنگر ساخته شد, یادم هست, پسرهای همسایه مون شهید شدن.
اصلا نسل جوان که خودم هم جزو آن ها هستم, اطلاع دقیقی از جنگ نداریم.
من فقط از جنگ همین یادم هست که مدتی بمباران بود و ما همش دست مامان و بابامونو می گرفتیم و فرار می کردیم به این سوراخ و آن سوراخ.
هیچ وقت به این فکر نکردیم که چرا جنگ می شد ؟
چرا جنگیدن و چرا کشته می شن !
» در این گفت و گوها تمایل نسل جوان به اطلاع از مسایل حول مسایل مختلفی مانند علت شروع جنگ, میزان کمک کشورهای دیگر به عراق, علل طولانی شدن جنگ, علت ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر, علت پذیرش قطعنامه 598 و مسایلی از این قبیل دور می زند, ولی در میان پرسش ها و نظریاتی که برخی مطرح می کنند, نکاتی وجود دارد که خاص تفکر و ویژگی های فکری این نسل است و کم تر از گفتمان انتقادی جریانات سیاسی, تاثیر پذیرفته است.
در این جا به چند نمونه از آنها اشاره می شود؛ « با دوستان که برخورد می