مقدمه
براساس اخبار وتعالیم پیشوایان معصوم دین و دلالت و بعضی از آیات قرآن قیامت بوقوع نمی‌پیوندد مگر اینکه دو مرحله پیش از آن طی شود یکی ظهور حضرت مهدی (عج) و دیگری رجعت هر یک از این دو مرحله شباهت و سنخیتی باقیامت دارند و بعبارت دیگر مراحل نازله آن هستند.
جهان آفرینش به سمت کمال مطلوب خود پیوسته در حرکت می باشد و آخرت آخرین منزلگه آن است که در آن به اوج تکامل خود می‌رسد بنابراین مراتب پیش از قیامت یعنی مسئوله ظهور و پیدایش حکومت جهانی آسمانی و مسئله رجعت در مسیر تکامل بشریت قرار دارند در هر یک از این دو مرتبه بشریت مراحلی از شکوفایی استعدادهای عالیه و الهی خود را در می‌یابد و بیشتر به راز خلقت و حکمت آفرینش آشنا می شود و آیات الهی را در آفاق وانفس بهتر از بیش درک می کند تا سرانجام به قیامت و آخرت می‌رسد و در آنجا حقیقت اشیاء و جهان آفرینش را در عالی‌ترین درجه بروز و تجلی خود درک می‌کند وحق وحقیقت بطور کامل ظاهر شده و با ظهورش باطل را یکسره نابود می‌کند بنابراین عالم بشریت در مسیر تکاملی خود سه مرحله متوالی را طی خواهد کرد.
1- ظهور حضرت مهدی (عج) که در آن بشریت راه سریعی را به سوی کمالات طی می نماید .
2- رجعت که در آن با پیدایش آیات الهی و رجوع و برگشت برخی از انسانها به دنیا مرایتی از قیامت بوقوع پیوسته و استعدادهای عالیه انسانی که در زمان‌های پیشین به مرحله کامل فعلیت نرسیده بود شکوفا می‌شود.
رجعت که در آن با پیدایش آیات الهی و رجوع و برگشت برخی از انسانها به دنیا مرایتی از قیامت بوقوع پیوسته و استعدادهای عالیه انسانی که در زمان‌های پیشین به مرحله کامل فعلیت نرسیده بود شکوفا می‌شود.
قیامت که موجب تکامل دو مرحله قبلی است و در آن همه آیات الهی در منتهای درجه قوت و کمال ظاهر شده و سلسله روابط اعتباری کلی از بین رفته و همه چیز در ارتباط با خالق جلوه ملکوتی خود نمایان می‌شود.
آیات و روایات در زمینه ظهور حضرت مهدی (عج) آیه 55 سوره نور «وعدالله الذین امنومنکم و عملوالصالحات لسیتخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لایشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فاؤلئک هم الفاسقون » خداوند به کسانی که از شما ایمان آورده اند و اعمال صالح انجام داده اند وعده می دهد که آنها را قطعا خلیفه روی زمین خواهد کرد همانگونه که پیشیان را خلافت روی زمین بخشید و دین و آیینی را که برای آنها پسندیده پابرجا و ریشه دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنیت و آرامش مبدل می‌کند آنچنان که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را برای من شریک نخواهد ساخت و کسانی که بعد از آن کافر شدند فاسقند.
در مورد شان نزول آیه بیان شده است هنگامیکه پیامبر و مسلمانان به مدینه هجرت کردند وانصار با آغوش باز آنها را پذیرا گشتند تمامی عرب برضد آنها قیام کردند آن چنان که آنان ناچار بودند اسلحه را از خود دور نکنند شب را با سلاح بخوابند و صبح با سلاح برخیزند ادامه این حالت برای مسلمانان سخت بود از پیامبر پرسیدند این حالت تاکی ادامه خواهد یافت آیا زمانی فراخواهد رسید که ما با خیال آسوده شب را استراحت کنیم و اطمینان و آرامش بر ما حکم فرما گردد و جز از خداوند از کسی نترسیم که این آیه نازل شد.
از مجموع این آیه این مطالب فهمیده می شود که خداوند به مؤمنانی که دارای دو صفت ایمان و عمل صالح باشند سه نوید داده است: جانشینی و حکومت روی زمین نشر آیین حق به طور اساسی و ریشه دار از میان رفتن تمام اساب خوف و ترس امام سجاد (ع) در تفسیر این آیه فرموده اند آنها به خدا سوگند شیعیان ما هستند خداوند کار را برای آنها به دست مردی از ما انجام می دهد که مهدی این امت است و زمین را از عدل و داد می‌کند انگونه که از ظلم و جور پر شده است.
امام باقر (ع) می فرمایند: هنگام ظهور حضرت مهدی هیچ کس در روی زمین نخواهد بود مگر حقانیت محمد (ص) راکند از نظر اینکه وعده الهی از آن کیست مفصران نظرات گوناگون بیان کرده اند بعضی ان را مخصوص صحابه پیامبر دانسته‌اند و بعضی دیگر اشاره به حکومت خلفای چهار گانه نخستین و بعضی مفهوم آن را چنان وسیع دانسته اند که این وعده را شامل تمام مسلمانی که دارای این صفتند می دانند و گروهی آن را اشاره به حکومت حضرت مهدی عج می دانند بدون شک ایه شامل مسلمانان نخستین و شامل حکومت مهدی (عج) که طبق عقیده عموم مسلمانان ازجمله شیعه و اهل تسنن سراسر روی زمین را پر از عدل و داد می‌کند بعد از آنکه ظلم و جور همه جا را گرفته باشد.
همان طور که می‌دانیم محصول تمام زحمات پیامبران و تبلیغات مستمر و پی گیر آنها و نمونه کامل حاکمیت توحید و امنیت کامل وعبادت خالی از شرکت زمانی تحقق می یابد که مهدی آن صلاحه انبیا و فرزند پیامبر اسلام ظاهر شود همان کسی که همه مسلمانان این حدیث را درباره او از پیامبر نقل کرده اند.
اگر از عمر دنیا جز یک روز باقی بماند خداوند آن یک روز را آنقدر طولانی می کند تا مردی از دودمان من که نامش نام من است حاکم بر زمین شود و صفحه زمین را پر از عدل و داد کند آن گونه که از ظلم و جور پر شده باشد.
در روایات دیگری آمده است که پیامبر نگاهی به امام حسین (ع) کردند و فرمودند این فرزند من سید است و از سلاله اش مردی خواهد آمد که هم نام من است در سیرت با او شباهت و در صورت با او اختلاف دارد و زمین را پر از عدل و داد می کند.
سوره قصص و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثین.
اراده ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفین نعمت بخشیم و آنها را پیشوایان و وارثین روی زمین قرار دهیم حضرت علی (ع) در تفسیر این آیه می فرمایند این گروه آل محمد هستند خداوند مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می شود بر می انگیزد و به آنها عزت می دهد و دشمنانشان را ذلیل وخوار می‌کنند.
آیه پانزده انبیاء و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون ان فی هذا البلاغا لقوم عابدین مادر زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم که بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد در این ابلاغ روشنی است برای جمعیت عبادت کنندگان در این آیه یکی از پاداش های دنیوی که به آن اشاره شده است حکومت روی زمین است که سرانجام بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد و سراسر زمین را شامل می شود درمورد تفسیر این آیه از امام باقر (ع) در مجمع البیان آمده است بندگان صالحی را که خداوند در این ایه وارثان زمین یاد می کنند یاران مهدی در آخر الزمان هستند.
ایه 81 سوره اسراء و قل جاء الحق و زهق الباطل ان الباطل کان زهوقا بگو حق فرا رسید و باطل نابود شد براستی که باطل نابود شدنی است.
در بسیاری از روایات این آیه به قیام حضرت مهدی عج تفسیر شده است امام باقر (ع) فرمود مفهوم این سخن الهی این است که هنگامی که امام قائم قیام کند دولت باطل برچیده می شود یا در روایات دیگری می‌خوانیم مهدی به هنگام تولد بر بازویش این آیه نقش بسته بوده است دانشمندان عالم اسلامی رساله‌ای را در زمینه ظهور حضرت مهدی بیان کرده اند در این رساله پس از ذکر نام حضرت مهدی و محل ظهور او یعنی مکه می‌خوانیم به هنگام ظهور فساد در جهان وانتشار کفر و ستم خداوند بوسیله مهدی عج جهان را پر از عدل و داد می کند همانگونه که از ظلم و ستم پر شده است او آخرین خلفای راشدین دوازده گانه است که پیامبر خبر از آنها در کتب صحاح داده است احادیث مربوط به ظهور حضرت مهدی را بسیاری از صحابه پیامبر من جمله عثمان بن عفان علی بن ابیطالب طلحه بن عبیدا… عبدالرحمن بن عوف عبدالله بن حارث ابوهریره عبدالله بن عمر وام سلمه نقل کرده اند از مجموع احادیثی که تاکنون روایت شده چنین برمی‌آید که سه ندای آسمانی در مورد حضرت شنیده می شود ندای اول در ماه رجب: نمایان شدن بدنی کاملا واضح در قرص خورشید دستی که از آسمان اشاره می‌کند خارج شدن سرو سینه مردی در قرص خورشید امام باقر (ع)می‌فرمایند ثابت ماندن خورشید از ظهر تا وقت عصر وخارج شدن سینه و صورت مردک در قرص خورشید که نسبش برای مردم شناخته شده است دستی که در آسمان ظاهر شود واشاره می کند هذا حق این حق است نداهای سه گانه همه در ماه رجب می‌شنوند بدانید لعنت خدا شامل حال جمعیت ظالم ستمکار می شود ندای دوم: ای گروه مومنان ظهور نزدیک شده است ندای سوم: بدن آشکار ونمایانی ندا می دهد بدانید که خداوند مهدی آل مهدی را برای اجرای قضای خود برستمکاران برانگیخت .
ندای دوم در ماه رمضانشب 23 رمضان که صیحه آسمانی ظهور حضرت مهدی را بشارت می‌دهد ندای سوم در ماه محرم: صبح شنبه ای که مصادف با عاشورا است حضرت پس از طلوع افتاب پشت مقام حضرت ابراهیم دو رکعت نماز به جا می‌آورند میان رکن و مقام ایستاده و اولین سخنرانی خویش را به گوش جهانیان می رسانند و پس از معرفی خویش مردم را به بیعت دعوت می‌کنند و جبرئیل در آن زمان به شکل پرنده ای سفید رنگ است و اولین کسی است که با او بیعت می کنند و بعد از آن 313 تن ازمؤمنان و صالحان که به مکه آمده اند با ایشان بیعت می کنند و همگی آماده جهاد و شهادتند هر مومنی که بر سطح زمین هستند نور درون خانه اش می تابد و نفوس مومنان از آن نور شادمان می گردند هر چند که نمی دانندحضرت مهدی ظهور کرده است.
علایم ظهور حضرت مهدی عج علایم ظهور به علایم مشروطه و حتمیه تقسیم می‌شود علایم مشروط اشاره شده که بواسطه توسل و استغفار مؤمنان و مسلمانان ممکناست در نزول آن تاخیر رخ دهد یا اصلا چنین یلایی به جهت عظمت عمل صالح ایشان نازل نشود.
علایم ظهور حتمی پیامبر فرمودند ده چیز حتما بیش از قیامت خواهد آمد حروج سفیانی: جنبش یمانی را به عنوان پرچم هدایت معرفی می‌کنند که همزمان با شورش سفیانی در شام او هم در یمن قیام کرده و مردم را به حق و حقیقت دعوت می‌کند واجابت دعوتش واجب است پس از حرکت به سمت عراق و شام و ملاقاتش با سید خراسانی در جنگ با سفیانی او را یاری می‌رساند یمانی از فرزندان زیدبن علی بن الحسین (ع) است.
قیام سید خراسانی پرچمدار خراسانی که در این لشکر جمعی از یاران حضرت مهدی تحت فرماندهی سید خراسانی وجود دارد امام باقر (ع) می‌فرمایند سفیانی لشکر را به سوی کوفه می‌فرستد که هفتاد هزار نفرند در انها در آنجا به قتل و کشتار و اسارت مردم می‌پردازند در چنین شرایطی پرچم‌هایی ازسوی خراسانی به رهبری سید خراسانی نمایان می‌شوند که منزلگاه‌ها را با سرعت چشمگیری طی کرده و پشت سر می‌گذارند و در میان آنها عده‌ای از اصحاب حضرت مهدی هستند.
دجال – 4 – دود جنبده- طلوع خورشید از معرب – فرود آمدن عیسی – فرو رفتن زمین در مشرق فرو رفتن درجزیره العرب آتشی که از اعماق زمین خارج می شود و مردم را به سوی محشر سوق می‌دهد.
نقش زنان در نهضت حضرت مهدی (عج) حضور 50 زن در بین یاران امام و اولین گروه از زنانی که به محضر امام زمان می‌شتابند آنها نیز که در آن ایام می‌زیسته‌اند و همانند دیگر یاران امام به هنگام ظهور در حرم امن الهی به خدمت امام (ع) می‌رسند در این باره دو روایت وجود دارد.
روایت اول ازام سلمه نقل شده است که فرموده است در هنگامی که پناهنده‌ای به حرم امن الهی پناه می‌آورد و مردم همانند کبوترانی از چهار سمت به یک سو هجوم می‌برند و به سوی او جمع می‌شوند تا اینکه در نزد آن حضرت 314 نفر گرد می‌آیند که برخی از آنان زن می‌باشند و برهر جبار و جبار زاده ای پیروز می‌شوند.
جابربن نخعی روایت کرده به خدا سوگند که 313 نفر می‌آیند که پنجاه نفر آنها زن هستند که بدون هیچ قرار