دانلود مقاله آثار حفظ قرآن

حفظ قرآن مانند تلاوت آن آثاری ارزنده دارد.برخى از آثار به خاطر سپردن آیات عبارت است از:
- ١ پاداش اخروی
چنان که در بحث ارزش حفظ قرآن گذشت , حافظان در بهشت جایگاهى والا دارند و پاداش آنان دو چندان خواهد بود.
- ۲ هدایت انسان
تلاوت و انس با قرآن از سفارش هاى مکرر معصومان (ع ) است وحفظ قرآن به طور طبیعى به انس با آیات الهى مى انجامد, زیرا حافظ قرآن باید براى تثبیت محفوظات قرآنى اش دست کم روزى چند بار به قرائت قرآن بپردازد.معصومان (ع ) حافظان قرآن را به تکرار آیات الهى فراخوانده , یاد آور شده اند همان گونه که شتر بسته شده در یک نقطه - چنانچه مورد دیدار پیاپى صاحبش واقع نشود_جایگاهش راترک مى کند, محفوظات حافظ قرآن نیز- اگر پیوسته مورد مراجعه وتکرار قرار نگیرد- از خاطر زدوده مى شود.

بنابراین ,حافظ ناگزیربا قرآن انس مى گیرد و زمینه ى هدایت وسعادتش فراهم مىآید.حضرت على (ع ) مى فرماید: هیچ کس با قرآن هم نشین نمى شود مگراین که از کنار آن با افزایش یا کاهش بر مى خیزد: افزایش هدایت یاکاهش گمراهى .نفوذ قرآن در جان ها و پدیدآوردن تحول در شخصیت افراد نیزاز آثار سازنده ى تلاوت و حفظ قرآن است .بسیارى از مردم با تلاوت یا شنیدن آهنگ دلنشین قرآن مسیر زندگى خود را تغییر داده , سمت سعادت و کمال رهنمون شدند.

٣ - آرامش روحى
یاد خدا تاثیر بسزایى در روان آدمى دارد و دل ها در پرتو آن آرام مى گیرد.
خداوند متعال مى فرماید: الا بذکر اللّه تطمئن القلوب .

یعنی: آگاه باش , دل ها با یاد خدا آرام مى گیرد.یکى از نام هاى قرآن ذکر است .تلاوت و حفظ قرآن نوعى ذکرخداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیارى از فشارهاى روانى و اضطرابات درونى مصون مى ماند.درستى این سخن در عمل نیز به اثبات رسیده است .
قاریان و حافظان قرآن , به ویژه آنان که درسحرگاهان با قرآن انس دارند, همگى اعتراف دارند ارتباط با قرآن درپیشگیرى از نگرانى و هجوم فشارهاى روانى بهترین و مؤثرترین عامل به شمار مى آید.این اثر در پرتو نشاط بخش بودن قرآن پدید مى آید.پیامبر اسلام (ص ) مى فرماید: مثل قرآن مثل کیسه ى سر بسته ى پر ازمشک است .اگر آن را باز کنى , بوى مشک فضا را معطر مى سازد و اگربه حال خود رها سازى , سود نمى بخشد.قرآن نیز, چنانچه به تلاوتش روى آورى , فضا را از عطر خود آکنده مى سازد و روان را نشاط مى بخشد, و اگر تلاوت نکنى , در سینه ات پنهان مى ماند.

- ٤ نجات از تنهایى کـتـاب بـهـتـرین هم نشین تنهایى است و قرآن زیباترین , عمیق ترین و با نفوذترین کتاب شمرده مـى شود.امام سجاد(ع ) مى فرماید: اگرهمه ى مردم روى زمین از دنیا بروند, تا وقتى قرآن با من است , از هیچ چیز وحشت ندارم .

- ٥ فهم بهتر قرآن مـهـم تـریـن و عمده ترین اثر حفظ قرآن درک بهتر آن است .حافظ به سبب تسلط بر همه ى آیات , ارتباط آن ها را نیک در مى یابد و در پرتوآن درکى بهترو درست تر از قرآن به دست مى آورد.هر آیه از قرآن , ضمن داشتن معناى ظاهرى , بطن هاى متعدددارد که در اثر شناخت بیش تر روابط آن بـاسـایـر آیـات قـرآن بـه عـنـوان جـزئى از یـک کـل آشکار مى شود.هرچه انس انسان با آیات مـخـتـلـف قرآن بیش تر باشد, در تفسیر قرآن بهتر و دقیق تر گام برمى دارد, براى مثال کسى که مى خواهد درباره ى دعا در قرآن تحقیق و جست و جوکند, در نخستین مرحله به کشف الایات و معجم هاى قرآنى پناه مى برد.این کتاب ها اطلاعاتى درباره ى ماده ى دعا و مشتقات ومترادفات آن در دسـتـرس مـحقق مى گذارد, ولى هرگز به آیاتى که بدون به کارگیرى مشتقات ومترادفات دعـا مـعـارفـی پـیرامون آن مطرح مى کند, نمى پردازد.

دراین موارد, به خاطر داشتن قرآن بسیار سـودمـنـداسـت .حـافظ مى تواند همه ى آیاتى که در لفظ و معنا با موضوع موردنظر ارتباط دارد, گـردآورد و کـارى فراتر از کشف الایات انجام دهد.بنابراین , آنچه در حفظ قرآن مهم است درک ارتباط آیات و سوره هابایکدیگر است نه به خاطر سپردن کلیات .هرچه حافظ قرآن بر آیات و ارتباط و بـازیـابى آن ها مسلطتر باشد, بهتر مى تواند نظر قرآن درباره ى یک موضوع رابه دست آورد.پس مـفـسـران حـافـظ قـرآن , بـهـتـرو دقیق تر مى توانند قرآن را تفسیر کنند و تفسیرشان از تفسیر مفسران غیر حافظ جامع تر و دقیق تر است .

- ٦ تقویت حافظه یکى از امتیازهاى قرآن مجید آن است که تلاوت و به خاطرسپردنش سبب تقویت حافظه مى شود.در روایـات چنان مى خوانیم که قرائت قرآن به افزایش حافظه مى نجامد.

از آن جا که حفظ ایـن کـتاب آسمانى به تکرار پیوسته ى آن وابسته است , مى توان گفت حفظ قرآن مجید حافظه را فزونى مى بخشد.

فلسفه ى حفظ قرآن در آغـاز بـعـثـت پیامبر(ص ) براى حفظ قرآن از تحریف و نابودى ,راهى جز به خاطر سپردن آیات الاهى وجود نداشت , ولى اکنون - که چاپ ونشر به پیشرفتى باور نکردنى دست یافته - چرا از حفظ قرآن سخن مى گوییم ؟

در پـاسـخ به این پرسش باید گفت : کلام الهى تنها براى جلوگیرى از تحریف و نابودى به خاطر سـپـرده نمى شد تا با پیشرفت صنعت چاپ حفظ بیهوده جلوه کند.این امر انگیزه هاى گوناگون داردکه برخى ازآن ها عبارت است از: - ١جلوگیرى از تحریف چنان که گفته شد, در صدر اسلام آیات قرآن به صورت پراکنده وبر پوست و استخوان هاى شانه و دنـده هـاى جـانوران , چوب هاى درخت خرما, سنگ هاى سفید, کاغذ و پارچه ثبت مى شد, واحـتـمـال نـابودى یا تحریف کلام الهى همواره وجود داشت .

در این موقعیت , پیامبراسلام (ص ) مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش کرد وحتى گروهى را برگزید تا بدین کار پردازند.

- ۲ عمل به قرآن یـکـى از اهـداف حـفظ آیات قرآن , عمل به مضامین آن است .وقتى انسان کلام وحى را به خاطر مـى سـپـارد, نـاخود آگاه جانش تاثیرمى پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهاى خداوند پیش مـى برد.پاداش بسیار حافظان قرآن - که در برخى از روایات به چشم مى خورد- بدین جهت است .آنـان پـیـوسـتـه آیـات الاهـى راتـکرارمى کنند و گوشت و پوست خود را با آن مى آمیزند.در این موقعیت ,احتمال این که خداوند آن ها را سمت کمال و سعادت رهنمون نشود,بعید مى نماید.

عـمـل بـه آیات الهى , از دیرباز مورد توجه حافظان و قاریان بوده است .

چنان که صحابه یى مانند عـثمان و ابى و عبداللّه بن مسعودگفته اند: چون ده آیه از رسول خدا(ص ) مى آموختیم تا آن ها را بـه طـورکـامـل به خاطر نمى سپردیم و عمل نمى کردیم , به فراگیرى آیات دیگرنمى پرداختیم .

- ٣ بهره مندى از عبادت در آیـیـن اسـلام , بـه خاطر سپردن آیات قرآن عبادتى مهم به شمارمى رود و پاداش دارد.بیش تر روایـاتـى که درباره ى ارزش و اهمیت حفظ قرآن ذکر شده است , نگاه ابزارى ندارد و حفظ را تنها بـراى جـلوگیرى از تحریف عبادت نمى شمارد.

در نگاه معصومان (ع ) نفس به خاطر سپردن آیات الاهى عبادت است و پاداش دارد.

امام صادق (ع ) مى فرماید: [اللهم فحبب الینا حسن تلاوته و حفظ آیاته .] خداوندا, تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را براى ما دوست داشتنى فرما.

ایـن دعـا نشان مى دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است , و امام ششم (ع ) به خاطر سپردن آیات الاهى را, بى توجه به مسئله ى تحریف , از حضرت احدیت درخواست مى کند.مـرحوم طبرسى در کتاب مکارم الاخلاق بابى با عنوان [صلاه حفظ القرآن ] دارد که نشان مى دهد حفظ قرآن ذاتا ارزش منداست و از عبادات شمرده مى شود.

حفظ قرآن و جهاد حـفـظ قـرآن آثـار دنیوى و اخروى بسیار دارد و عبادت شمرده مى شود.

بى تردید این آثار در پرتو عـمل به قرآن و احکام الهى نهفته در آن تحقق مى یابد.

در بسیارى ازکشورهاى اسلامى , به ویژه آن هـا کـه زیر سلطه ى فرهنگ شرق و غرب به سر مى برند, شمار حافظان قرآن بسیار است .کتاب الهـى در این سرزمین ها کتابى تشریفاتى شده , تنهابه قرائت نیک ,پخش رادیو- تلویزیونى و حفظ آن اهـمیت مى دهند.در برخى از این کشورها مدارسى با عنوان [مدارس تحفیظ القرآن ] به صورت گـسـتـرده دیـده مى شود, در حالى که ارزش هاى آن ها از غرب یاشرق گرفته شده است .محمد عبده در تفسیرالمنار آورده : یکى ازقوانین بعضى از کشورهاى اسلامى این است که حافظان قرآن از جنگ و جهاد و بخشش اموال در راه خدا معافند.چنین قوانینى با سیره ى حافظان صدر اسلام سازگارنیست آن هامجاهد بودند و آیات الهى رادر زندگى به کار مى بستند, موارد زیر بردرستى این سخن گواهى مى دهد انواع حفظ قرآن حفظ قرآن به دو شکل ممکن است 1.

حفظ ترتیبى 2.

حفظ موضوعى حـفـظ ترتیبى یعنى حفظ آیات از ابتداى قرآن تا پایان آن .

حفظ موضوعى به معناى حفظ آیات دسـتـه بـنـدى شـده در مـوضـوع هـاى مـتـفـاوت است .کسانى که از حافظه ى متوسط و وقت بـیـش تـربرخوردارند, شایسته است در مسیر حفظ ترتیبى گام بردارند.براى آنان که از حافظه ى مـتـوسـط یـا فرصت کافى بى بهره اند, حفظموضوعى یا حفظ بعضى از سورهاى کوچک و داراى فضیلت سودمندتر است .کسانى که به هیچ وجه توان حفظ آیات قرآن راندارند, باید بسیار سجده به جـاى آورنـد.یـکـى از یـاران پـیـامـبراسلام (ص ) نزد حضرت آمد و گفت : قرآن از ذهنم رمیده ونگهدارى اش برایم دشوار شده است .حضرت فرمود: لا تحمل علیک ما لا تطیق و علیک بالسجود.کارى که توان انجامش را ندارى , انجام مده , و بر تو بادسجده کردن .مراحل حفظ قرآن حفظ قرآن مراحلى دارد.که رعایت آن ها بسیار سودمند است این مراحل عبارت است از: - 1 نقطه ى شروع حـفـظ جـزء اول قرآن از حفظ جزء دوم مشکل تر است , و حفظ جزء دوم از جزء سوم دشوارتر.

بدین سبب , یکى ازدانشمندان مى گوید: هرکه پنج جزء قرآن را حفظ کند, باید به حفظ کل قرآن امیدوار باشد.حـفـظ قـرآن در آغاز کار دشوارتر است و هر چه پیش تر رویم ,دشوارى ها کم تر مى شود.از این رو, شـایـسـته است براى جلوگیرى ازدلسردى حفظ رااز آسان ترین مکان آغاز کنیم .موارد زیر براى شروع حفظ مناسب ترین آیات شمرده مى شود: الف ) فهرست سوره هاى قرآن ب ) جزء سى ام ج ) داستان هاى قرآن در بسیارى از کشورها, جزء سى ام قرآن - که سوره هایش کوچک و یادگیرى اش تا اندازه یى آسان تر است - با عنوان عم جزء جداگانه چاپ مى شود و متن درسى قرار مى گیرد.

- 2 کیفیت حفظ نـخـست باید سوره یا جزءمورد نظر را تقسیم بندى کردو سپس به حفظ آن پرداخت .با این روش , حجم آیات سوره یا جزء کم تر و کارحافظ آسان تر مى نماید پس از تقسیم بندى سوره یا جزء, نوبت به حفظ مى رسد.براى حفظ دو راه وجود دارد: الف ) حفظ آیات بر اساس صفحه ب ) حفظ آیات بر اساس شماره در راه اول , به طور متوسط سهمیه ى هر روز یک صفحه است .اگر کسى این شیوه را انتخاب کرد, بـایـد تا آخر قرآن بدان پاى بند ماندو بر اساس صفحه پیش رود.در شیوه ى دوم , مناسب ترین راه این است که آیات پنج تا پنج تا به خاطر سپرده شود, زیرا کسى که شماره هاى 1 و 5 و 10 و...را حفظ کـنـد, شـماره هاى بین آن ها را ناخودآگاه به خاطر مى سپارد و براى این کار به تمرکز شدید فکر نـیـاز نـدارد.بـاایـن روش , خـوانـدن قرآن از آخر به اول نیز دشوارنیست و با اندکى تمرین امکان پذیراست .بـایـد تـنـها پس از به خاطر سپردن دقیق یک آیه سراغ آیه ى دیگررفت , وقتى آیه ى دوم به خاطر سـپـرده شـد, باید دو آیه با هم تکرارشود و پس از اطمینان کامل , حفظ آیه ى سوم آغاز گردد.

بر ایـن اسـاس , وقـتـى پـنـج آیه به خاطر سپرده شد, باید آن قدر به تکرار شان ادامه داد که در ذهن اسـتقرار یابد.

پس از این مرحله , باید آیات پنج گانه هر روز دست کم پنج بار با فاصله تکرار شود تا در ذهن اثر عمیق نهد.

یک روان شناس مى گوید: به خاطر داشته باش که نیمى از آنچه امروز مى خوانى پس ازنیم ساعت فراموش خواهى کرد, و