عدالت
برداشتی از مفهوم عدالت در مثبت راست گرایان لیبرال مهمترین مسئله در مبحث عدالت قابل دفاع ساختن روابط نا برابر در جامعه است نا برابری در ثروت و قدرت و شأن اجتماعی به زغم شباهت در استعداد‌های افراد واقعیت انکار ناپذیر همه جوامع بوده است گذشته از آن هیچ رابطه معناداری میان نابرابری در ثروت و قدرت و نا برابری در استعداد‌های طبیعی وجود نداشته است بنابراین دفاع از این نابرابری‌ها یا نفی آنها موضوع اصلی بحث عدالت است به عبارت دیگر عدالت در فلسفه سیاسی مسئله ای است که در سطح نهادهای اجتماعی مطرح گردیده است از بعد حقوقی عدالت در تصمیم‌گیری عادلانه جستجو می شود تصمیمی عادلانه است.
بر طبق قاوون باشد اما از حیث فلسفه سیاسی عادلانه بودن خود قانون مطرح می‌باشد پرسش این است که قانون عادلانه چیست و چگونه به دست می آید در سطح وسیع تر باید پرسید که ایا نهادها و ساختارهای جامعه عادلانه است یا خیر بنابراین از دیدگاه فلسفه سیاسی عدالت صفت نهادهای اجتماعی است نه انسانی و منظور از عادلانه بودن نهاداجتماعی این است که حقوق و مسئولیت ها قدرت و اختیارات مزایا و فرصت‌های وابسته به خود را عادلانه توزیع کند اما باز مسئله اصلی باقی می ماند و آن این است که عادلانه بودن در چیست؟
به این پرسش در فلسفه سیاسی غرب دو پاسخ اصلی داده اند :
اول: عدالت یا معنای کلیت منافع متقابل بر اساس توافق و قرارداد که در آن انگیزه عمل عادلانه تأمین منافع دراز مدت فرد است و دوم : عدالت به منزله بی طرفی به این معنا که بتوانیم از رفتار خودمان بدون رجوع به منافعمان دفاع کنیم در فلسفه یونان باستان گفته می شد که هر فضیلتی باید برای دارنده‌اش سودمند باشد اما عدالت فضیلتی است که ظاهراً به سود دیگران است نه به نفع دانده آن بنابراین در اندیشه یونانی به طور کلی عدالت به معنی به منزله سازش و قرارداد نفی می گردید و از عدالت به مفهوم تعادل سخن گفته می شد جامعه متعادل در اندیشه یونان جامعه‌ای است سلسله مراتبی مانند فرد که در قوای نفسانی خود تعادل دارد ولیکن در فلسفه افلاطون عدالت برای خود فرد هم سودمند است زیرا این عدالت ما به ازای رفتاری است که فرد عدالت‌خواه در طرف مقابل می خواهد به هر حال نظریه قرار دادن و نفع طلبانه عدالت از قرن هفدهم به بعد در غرب رایج شده است از این ددیگاه عدالت دوراندیش و عمل عقلانی برای فقط منافع فرد است که به شناسایی منافع دیگران هم نیاز دارد.
عدالت محدودیتی است که افراد ذی‌نفع خردمند بر خود تحمیل می کنند تا همکاری دیگران را جلب نمایند.
افراد خواه ناخواه در پی منافع خودند و عمل عدلانه هم ممکن نیست مغایر منافع فرد باشد وگرنه بی اثر خواهد بود.
عدالت هم به نفع سود عامل است و به نفع دیگران در سده‌های هفدهم و هجدهم هابز و هیوم مهمترین نمایندگی این نظریه بودند به نظر هابز عدالت عبارت است از عمل به تعهداتی که فرد از سر نفع طلبی به آنها رضایت داده است سپس عدالت قرار داد است.
هیوم نیز که متأثر از اندیشه هابز و الهام بخش مکتب اصالت فایده بود عدالت را در تأمین منافع متقابل و دید مسأله عدالت اصلاً در جایی پدید می آید که منافع و اختلاف آنها در کار باشد از همین رو مردم می توانند دوباره عمل عادلانه به توافق و وضع قرار داد برسند.
چنین قراردادی باید با توجه به نفع فردی عادلانه تلقی شود.
از دیدگاه دیگر بی طرفی متضمن وجه اصلی عدالت است بدین معنی که فرد در بی طرفی منتهی عدالت مافع شخص خود را در رابطه با دیگران مد نظر قرار نمی دهد وقتی حاضر است از منافع فردی خود به خاطر مصالح بالاتر اجتماعی صرف نظر کند به طور کلی بنابر این نظرات این نوع عدالت نمودن محتوای توافق خردمندان است که توانایی خود را در توافقات خود منعکس نمی کنند انگیزه عمل عادلانه در این بین تأمین منافع متقابل بلکه تمایل به عمل بر اساس اصولی است که دیگران غفلاً آن را می پذیرند.
عمل عدلانه را به منظور نفی که دارد بلکه باید به خاطر نفس آن را انجام داد به عبارتی فرد باید خود را از خصوصیاتی و صفاتی که تصادف واجد آن شده است (قدرت و ثروت) نهی کند تا بتواند درباره عدالت بیندیشد.
برخی مخالف این فهم از عدالت هستند ولیکن برخی دیگر که این مفهوم را مفهوم عالی‌تر می دانند از دید غایت‌گرایانه انگیزه عدالت اساساً اخلاقی است نه اقتصادی و نفع طلبانه.
مردمان را تنها منافعشان بر نمی انگیزد نظریه عدالتی هر که روابط قدرت نا برابر موجود را منعکس کند نظریه عدالت به معنی درست آن نیست.
تحلیلی تطبیقی مفهوم عدالت در مفهوم بالا در فرهنگ لیبرالیسم و این مفهوم در مفهوم اندیشه دین اسلام: در تمثیل مفهوم عدالت در فرهنگ غرب و لیبرالیسم و تأیید بر عنصر توافق که در آن انگیزه عمل عدلانه در آن تأمین منافع دراز مدت فرد است و دوم عدالت به معنی بی طرفی بدین معنی که بتوانیم از رفتار خودمان بدون رجوع به منافعمان دفاع کنیم و نظریه اسلام در رابطه با مقولات غایات مترتب بر مفهوم عدالت و چیستی و چگونگی اجرای آن با توجه به مفهوم متداول در جهان مدرن امروز ذکر چند نکته حائز اهمیت است؛ که مفهوم عدالت در اتمسفر معرفتی جهان اسلام در دو گونه ساخته معرفتی قابل عدم است 1- مفهوم لغوی معنایی و ادبی آن که در حوزه کلام اسلام و شاخه مترتب بر آن مورد تحلیل و بحث قرار می گیرد و دوم مفهوم کاربردی‌تر آن یعنی در قسمت اول حوزه ذهنیتی یا csubjective آن مورد بحث قرار گرفته است و در حوزه دوم عینی تر این مفهوم مورد تحلیل قرار می گیرد.
در حوزه ذهنیتی عدالت به معنی قرار گرفتن هر شیء یا پدیده‌ای در جایگاه اصلی خود است جای‌گیری مناسب و صحیح پدیده‌ها در جایگاه خود به عنوان مفهوم پذیرفته شده در کلام جهان اسلام نساخته شده است و این امر به طور خارق‌العاده‌ای با مفهومی که افلاطون از مفهوم عدل دی دهد یکسان است.
آنجا که بعد از طی مباحث فراوانی که درباره عدل می‌کند آن را عملی مطالب حق و در جایگاه خد اعلان می کند.
3- اسلام آن جاهایی که فرمان به گفتنی حق می نماید «قولوا الحق و لو علی انفسهم» 4- و یا دعوت به عدالت به عنوان نزدیگترین وجه به عدالت «اعدلوا هو اقرب للتقوی» نشانی از وجود بی طرفیت‌گرایانه این است که در فلسفه مکتبی اسلام درباره مصلحت‌های عام تر جامعه که آنهم در عنوان کلیتی مبادی وحیانی الهی نهفته است بیان می‌گردد.
در نظام اسلام عمل در جهت تقوا و پرهیزگاری و کسب رضایت خداوند به عنوان فایده اصلی عمل عدالت‌گرایانه مطرح می‌گردد.
عدالت در مفهوم اسلامی با معنی این مفهوم در فرهنگ غربی مفهوم عمل بی‌طرفانه را به نفع مصلحت دیگران می‌پذیرد و این مفهوم در هر نظام اسلام قبل از دگردیسی مفهوم آن درغرب مطرح گردیه است.
افلاطون، روحانی فول، رؤسای جمهور، شرکت استارلت، علمی و فرهنگی، 1381 دعوت اسلام به حق‌گرائی حتی آنجائی که بر خلاف منافع شخص باشد نشان از جدا بودن این مفهوم حق که به عنوان غایت از مفهوم فرد مؤمنی شناخته می‌شود جدا از منافع آن و شمعی و مادی افراد است و همین مفهوم در جای دیگر مفهوم عدالت‌خواهی با ارزش‌ترین عامل هدایت و سعادت انسانی شناخته می شود «اعدلوا هو اقرب للتقوی» از همین رو باید گفت ؟؟؟؟
کردن عنصری به عنوان عدالت و تقوی و تحلیل مفهوم شناس آن در منفع اصلی معرفتی دین اسلام یعنی قرآن کریم باید دیگری از تفسیر نمونه که به نمونه آنجا که خداوند در آیات ابتدای سوره بقره بیان می دارد به راستی این کتاب بی هیچ شکست و شبهه این هدایت‌گر متقیان است.
آنانی که به عالم غیب ایمان داشته و نماز به پا داشته و از آنچه روزی‌شان گردیده انفاق می‌کنند ارائه شمای کلی از سیمای افرادی که این مکیت و این دین در پی گیرنده انها است را نشان می دهد و در این نظام معرفتی اسلام شاهد هستیم که در آیه 8 سوره مائده خداوند می فرماید: ای کسانی که ایمان اورده‌اید بسیار قیام کننده باشید برای بر پا داشتن احکام خدا و گواهی‌دهندگان به عدالت باشید و دشمنی قومی وادارتان نکند که عدالت نکنید عدالت کنید که به پرهیزگاران ترتیب‌تر است و از خدا تقوی پیشه کنید که خدا به اعمالی که می کنید آگاه است.
وارد شدن عنصر خداوند در نفی وارد کردن حسب و بعضی و منافع شخصی و گروهی در تحقق عدالت از وجوه بی طرفی در نظام معرفتی اسلام است که بسیار فراتر از مصلحت‌گرایی حرف جهل است.
زیرا در این مفهوم در عدالت غایت‌شناس که در غالب اعتقاد به پا قدرت برتر و جاودانه که بر همه امور با تمامی ظرفیتهای مثبت معنوی (خیرات و فضایل) است که همانا خداوند است مفهومی جامع‌تر از عمل عادلانه چه در مصدر انجام آن و نیت آن عمل که فراتر از مصلحت اندیشی حرف در جهت حفظ منافع فردی در بلند مدت است و چه یک نوع بی طرف انگاری محدود به برخی اهداف محدود اجتماعی و چه که در نهایت این فعل عدالت‌گرایانه که با بصیرت و علم و غایت انگاران صورت می پذیرد.
منافع فردی فرد هم به معنی واقعی تر و پاینده تر و همه جانبه تر علاوه بر معیارهای به دست آمده حاصل تعامل مثبت اجتماعی به دست آمده است برای خود فرد مجموعه این از سرمایه معنوی و روحانی در جهت کلیت سلامت روحانی و روانی در دنیا و کسب سعادت اخروی فراهم می آورد.
جنگ فقر و غنی جهات فقر و غنی و مفهوم شناس ان در ادبیات سیاسی انقلاب اسلامی ؟؟؟؟
در حوزه مبحث عدالت خواهی: مفهوم جنگ فقر و عنی و قائل شدن به مبارزه و ستیز بین این دو مفهوم در جامعه از جمله ارزشگذاری‌های ویژه در فرهنگ سیاسی اهکاب است ایجاد رابطه بین این دو مفهوم مطرح واژه‌گانی مرتبط با آن دو مانند کوخ نشینان و کاخ نشینان و برتری کوخ نشینان بر کاخ نشینان در ابتدای انقلاب اسلامی که از سوی بنیانگذار انقلاب (امام خمینی ره) مطرح گردید و طرح ارزشگذاری‌های والا و بالا در رابطه با طبقات پائین جامعه که در ادبیات آن زمان با عناوین مانند مستضعفین و کوخ نشینان از آن یاد می گردید که نشان از نوعی اصالت‌دهی ذلت انگارانه طبقات پائین جامعه بر طبقات مرفه جامعه است مانند (یک مو کوخ نشینانی بر تمامی کاخ نشینان ارجحیت دارد.
یا این انقلاب توسط کوخ نشینان شکل گرفت.
از چند زاویه مفهومی و جامعه شناختی قابل طرح و بحث است نظریه‌ای که در این رابطه به طور کلی می‌توان در باره علل طرح این مباحث توسط رهبران انقلاب اسلامی بیان داشت وجود اصالت مبنایی این مفهوم در مفهوم فلسفی واندیشه‌ای آن در باره اعتبار طرح این گزاره‌ها با توجه به برخی قرانتهای مبنایی به منابع مغرض اسلام در کنار وجود برخی مقتضیات اجتماعی و ساختاری نظام اجتماعی ایران است به طور کلی اصطلاح مستضعف در فرهنگ اسلام به معنای کسی که به ضعف و ناتوانی کشیده شده است و این ضعف و ناتوانی از حوزه‌ای ورای از خود توسط یک جریان خارجی (خارج از فرد و اختیارات او) صورت گرفته است.
اختلافی که در رابطه با این ضعف کشیده شدن و غایت آن درحوزه فرهنگ اسلامی و رابطه آن با معتقدین به این دین در حوزه‌ی استضعاف است این است که خداوند خواهان ارائه عقوبت به این مستضعفین است «و ما همانا اراده نمودیم و بر کسانی که در زمین به ضعف کشیده شده‌اند منت گذارده‌ایم که انها را امام و وارث زمین قرار دهیم.
و یا در جای دیگر قرآن با اشاره به قارون به عنوان نماد تمکن و ثروت مالی در او به عنوان نماد طغیان یاد می شود «همانا قارون از قوم موسی بود پس بر آن طغیان کرد و ما به وی از گنجینه‌ها آنقدر دفعلاب ددیم که کشیدن کلید آنها جمعیتی از مردان نیرومند را خسته می کرد...
و در همین راستا در فرهنگ مسیر حرکت و تکوین انبیاء و پیامبران در مسیر سبزسازی صحیح جامعه مبارزه با طاغوت‌ها و زراندوزان که در قالب عنوان مرفه‌های بی درد از آنها یاد می گردد یاد می شود که تا ناشی بیشتر در حوزه تاریخی این مفهوم جدال (فقر و غنا) در فرهنگ اسلامی به ویژه فرهنگ شیعی که قالبی طلع ستیز عدل محور آرمان طلب است نفی اعضار قدرت و مزایا آن به صورت فردی و مبارزه با خود محوری در قالب مفهوم طاغوت کسانی که در مقابل واست عمومی