ویژگیهای آرد استخوان برای تغذیه دام و طیور آبزیان 
مقدمه
آرد استخوان یکی از منابع تامین کلسیم و فسفر در تغذیه دام و طیور و آبزیان است .
نظر به اینکه آرد استخوان در داخل کشور تولید میشود لذا با توجه به اهمیت تغذیه ای و بهداشتی که دارد تجدید نظر در استاندارد آن ضروری می نمود.
اگر آرد استخوان بروش پخت تهیه شود اصطلاحأ آن را آرد استخوان 1 و اگر درکوره و بروش سوزاندن تهیه گردد آن را خاکستر استخوان 2 می نامند.
1- هدف
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیهای فیزیکی ، شیمیایی و میکروبی ، بستهبندی ، نشانهگذاری و روشهای آزمون آرد و خاکستر استخوان که به طور صنعتی تولید میشود است .
2 - دامنه کاربرد
این استاندارد مربوط به آرد خاکستر استخوان است و بعنوان مکمل کلسیم و فسفر در تغذیه دام و طیور و آبزیان مصرف شده کاربرد دارد.
یادآوری چون احتمال انتقال بیماری جنون گاوی از طریق مصرف آرد استخوان (پخته ) در نشخوارکنندگان میرود بنابراین توصیه میگردد در این گروه از دامها انحصارا از آرد استخوان سوخته (خاکستر) استفاده شود.
3- تعریف
آرد استخوان از قطعات کامل یا خرد شده استخوان های دام های کشتاری بدست میآید به گونهای که ابتدا استخوانها را شست و شو داده و سپس با پختن در تانک های مخصوص و با حرارت 130درجه سانتیگراد به مدت سه ساعت و تحت فشار حدود 4/5آتمسفر چربی و ژلاتین و سایر مواد اضافی را از ان جدا میسازند.
آنگاه پس از خشک کردن استخوان را آسیاب نموده بصورت آرد در میآورند.
استخوان سوخته (خاکستر) از قطعات کامل یا خرد شده استخوان دامهای کشتاری بدست میآید به گونهای که پس از جدا کردن چربی ، ژلاتین و سایر مواد اضافی بروش فوق استخوانها را در کوره های با حرارت 550تا 600درجه سانتیگراد در مجاورت هوا تا سفید شدن کامل میسوزانند.
سپس آنها را آسیاب کرده بصورت خاکستر در میآورند.
یادآوری واحدهای تولیدی این محصول باید دارای پروانههای مجاز تاسیس و بهره برداری ،ساخت از کلیه مراجع قانونی و ذیصلاح کشور باشد.
4- ویژگیها
4-1- ویژگیهای فیزیکی خاکستر و آرد استخوان 
4-1-1- رنگ : کرم متمایل به سفید
4-1-2- بو: دارای بوی مخصوص بخود و عاری از هرگونه بوی دیگر
4-1-3- اندازه : ذرات آرد استخوان باید عمدتا یکنواخت بوده و اندازه 90درصد ذرات آن از 2میلیمتر تجاوز نکند.
 4-1-3- اندازه : ذرات آرد استخوان باید عمدتا یکنواخت بوده و اندازه 90درصد ذرات آن از 2میلیمتر تجاوز نکند.
4-2- ویژگیهای شیمیایی آرد و خاکستر استخوان باید طبق جدول زیر باشد: * مجموع فسفر قابل حل در آب و اسید سیتریک 2 درصد حداقل باید 85 درصد فسفر کل باشد 4-3- ویژگیهای میکروبی 4-3-1- ویژگیهای میکروبی باید برابر استاندارد ملی ایران به شماره 3205باشد.
5- ناپذیرفتنیها 5-1- وجود اجرام بیماریزا بخصوص با سیلوس آنتراسیس و گونههای مختلف کلستریدیم بهر شکل و بهر میزان 5-2- قارچ و کپک زدهگی بهر میزان 5-3- تند شدگی ناشی از اکسیداسیون اسیدهای چرب طبق استاندارد مربوطه 5-4- وجود هر گونه بوی نامطبوع و غیر طبیعی 5-5- وجود هر گونه اجسام خارجی بهر مقدار 5-6- وجود آفلاتوکسین بیش از .30 PPM 6- نمونه برداری نمونهبرداری مطابق استاندارد شماره 331ایران انجام میگیرد.
7 - بسته بندی و نشانه گذاری 7-1- بستهبندی برای بست بندی آرد و یا خاکستر استخوان باید از کیسههای پلی اتیلن و یا کاغذ چندلا، سالم و نو استفاده کرد.
وزن کیسهها باید یکنواخت بوده و از 50کیلوگرم تجاوز نکند.
سر کیسهها باید بوسیله ماشین دوخت دوخته شود.
استفاده دوباره از کیسهها ممنوع است .
7-2- نشانه گذاری : روی هر کیسه باید آگاهیهای زیر نوشته یا برچسب شود.
7-2-1- نام و نوع هر کالا 7-2-2- نام و نشانی تولید کننده یا علامت تجارتی آن 7-2-3- وزن خالص به کیلوگرم 7-2-4- تاریخ تولید و تاریخ انقضای مصرف 7-2-5- ذکر شرایط نگهداری (دما،نور و رطوبت ) روش آزمون نمک در خوراک دام و طیور استاندارد روش اندازهگیری نمک در خوراک دام و طیور 1- هدف هدف از تدوین این استاندارد تعیین روشهای اندازهگیری نمک ( برحسب کلرورسدیم ) در خوراک دام و طیور میباشد .
2- دامنه کاربرد این استاندارد مورد اندازهگیری میزان نمک در خوراک دام و طیور کاربرد دارد .
3- روش کار میزان نمک موجود در خوراک دام و طیور را میتوان از طریق روشهای ارائه شده در ذیل اندازهگیری نمود : 3-1- روش الف 3-1-1- مواد و معرفهای مورد نیاز 3-1-1-1- اسید نیتریک غلیظ با وزن مخصوص 1/42 3-1-1-2- محلول سولفات فریک : 60 گرم از سولفات فریک Fe2(SO4)3 را در یک لیتر آب حل نمایید .
3-1-1-3- محلول هیدروکسید آمونیم یک حجم از هیدروکسید آمونیم را با 12 حجم آب مخلوط نمایید .
3-1-1-4- معرف سولفات فریک یک محلول 25 درصد ( وزن به حجم ) سولفات فریک تهیه نموده و آن را صاف کنید .
3-1-1-5- محلول نیترات نقره نرمال 3-1-1-6- محلول تیوسیانات پتاسیم نرمال 3-1-2- روش آزمون یک گرم از نمونه آسیاب شده را وزن کرده و در یک بالن ژوژه 250 میلی لیتری منتقل نمایید و 50 میلی لیتر محلول سولفات فریک به آن اضافه کرده بالن را به آرامی تکان دهید سپس 100 میلی لیتر محلول هیدروکسید آمونیم به آن افزوده و به حجم برسانید .
بالن را تکان داده تا کاملا مخلوط شود و بگذارید 10 دقیقه بماند .
سپس آن را بر روی کاغذ صافی واتمن شماره 41 و یا معادل آن صاف نمایید .
25 میلی لیتر از محلول صاف شده را در یک بشر 250 میلی لیتری وارد کرده و 10 میلی لیتر اسید نیتریک غلیظ و 10 میلی لیتر معرف سولفات فریک به آن اضافه کرده و سپس حجم معینی از نیترات نقره نرمال نیز به محلول علاوه نمایید .
مخلوط را حرارت داده تا بجوشد سپس آن را تا رسیدن به درجه حرارت آزمایشگاه خنک کرده و بگذارید رسوب ته نشین شود .
آنگاه مازاد نیترات نقره را با محلول تیوسیانات پتاسیم نرمال تیتر نمایید تا جایی که رنگ قرمز مایل به قهوهای ایجاد شده حدود 15 ثانیه ثابت بماند .
3-1-3- محاسبه میزان نمک بر حسب کلرورسدیم طبق فرمول زیر بدست میآید .
= درصد نمک که در فرمول فوق : A = حجم محلول نیترات نقره بکار برده شده در آزمایش بر حسب میلی لیتر N1 = نرمالیته محلول نیترات نقره B = حجم محلول تیوسیانات پتاسیم مصرف شده بر حسب میلی لیتر N2 = نرمالیته محلول تیوسیانات پتاسیم W = وزن نمونه مورد آزمایش بر حسب گرم 3-2- روش ب 3-2-1- مواد و محلولهای مورد نیاز 3-2-1-1- محلول نیترات نقره نرمال 3-2-1-2- محلول تیوسیانات آمونیم نرمال 3-2-1-3- محلول اشباع شده سولفات مضاعف آمونیم فریک FENH4(SO4)2 3-2-1-4- محلول اشباع شده پرمنگنات پتاسیم 3-2-1-5- اسید نیتریک غلیظ با وزن مخصوص 1/42 3-2-2- روش آزمون در حدود 2 گرم از نمونه را دقیقأ وزن کرده و در یک ارلن 250 میلی لیتری قرار دهید و به آن 25 میلی لیتر از محلول نیترات نقره نرمال و سپس 25 میلی لیتر اسید نیتریک اضافه کرده و مخلوط را حرارات داده تا بجوشد .
در موقع جوشیدن 10 میلی لیتر پرمنگنات اشباع شده به آن اضافه کنید و بگذارید بجوشد ) تقریبأ 15 دقیقه ) تا بیرنگ شود .
سپس آن را خنک کرده و 100 میلی لیتر آب و 5 میلی لیتر معرف سولفات آمونیم فریک به آن افزوده و سپس آن را با محلول تیوسیانات آمونیم نرمال تا ایجاد رنگ قرمز قهوهای تیتر نمایید .
بطوری که رنگ قرمز ایحاد شده تا 15 ثانیه پایدار بماند .
یک میلی لیتر محلول نیترات نقره نرمال معادل است 0/00585 گرم کلرور سدیم .
روش اندازه گیری فیبر خام در غذای دام روش اندازه گیری فیبر خام در غذای دام مقدمه فیبر در کلیه ترکیبات گیاهی به مقدار کم و بیش متفاوتی وجود دارد و تاثیر آن در قابلیت هضم عناصر مختلف غذایی و تنظیم اعمال گوارشی به ثبوت رسیده است از طرفی در جیره غذائی عده ای از دامها و طیور مقدار فیبر محدود و بایستی به آن توجه خاصی مبذول شود با توجه به نکات فوق اندازه گیری مقدار فیبر خام در غذای دام واجد اهمیت زیاد است.
1- هدف یکنواخت کردن روش آزمون فیبر خام در غذای دام است.
2- دامنه کاربرد این استاندارد روش اندازه گیری فیبر خام در غذای دامی ساده و مخلوط را بیان می کند.
3- نمونه برداری نمونه برداری از غذاهای مخلوط و نرم طبق استاندارد شماره 331 ایران انجام بگیرد در مورد غذاهای خشبی (یونجه و غیره) غذه ها و ریشه ها نمونه برداری باید در موقع مصرف غذا بهمان صورتی که مورد استفاده حیوان قرار می گیرد انجام شود مطابق استاندارد شماره 625 ایران 3-1- نگهداری و آماده کردن نمونه ها: نمونه رسیده به آزمایشگاه را با خرد کن میکانیکی خرد کرده و در شیشه در بسته قرار دهید چنانچه نمونه ها آبدار یا رطوبت زیادی داشته باشد بایستی قبلاَ آنرا خشک کرده و رطوبت اولیه آنرا تعیین نمایند سپس آنرا خرد کنید و مجدداَ رطوبت آنرا تعیین نماید و از روی آن مقدار رطوبت در ماده اولیه را طبق فرمولهای زیر حساب کنید.
که P= وزن ماده برداشت شده در مرحله اول بر حسب گرم P'= وزن ماده خارج شده از گرم خانه (اتوو) در مرحله اول بر حسب گرم P1= وزن برداشت شده از ماده خرد شده در مرحله دوم بر حسب گرم P1'= وزن ماده خارج شده از گرمخانه در مرحله دوم برحسب گرم h= درصد رطوبت اولیه h'= درصد رطوبت ثانوی H= درصد رطوبت کل 4- روش آزمون 4-1- اصول کار: نمونه مورد آزمون را تحت تاثیر اسید سپس قلیا قرار دهید پس از شستشو و خارج کردن مواد هیدرولیز شده مانده را خشک و توزین کنید و پس از خاکستر کردن وتوزین مجدد نمونه تفاوت وزن حاصل عبارت است از فیبر خام در نمونه برداشتی .
4-2- موادشیمیائی لازم 4-2-1- اسید سولفوریک 0/0255 نرمال : برای تهیه آن 1/25 گرم اسید سولفوریک خالص را در 100 میلی لیتر آب حل کنید و یا اینکه 50 گرم اسید سولفوریک غلیظ را در یک لیتر آب حل کنید و درهنگام نیاز حجم 50 میلی لیتر از این محلول را با آب مقطر به 200 میلی لیتر برسانید.
4-2-2- سود 0/313 نرمال: برای تهیه آن 1/25 گرم سود خالص را در 100 میلی لیتر آب مقطر حل کنید یا 50 گرم سود خالص را در یک لیتر آب مقطر حل کنید و هنگام نیاز حجم 50 میلی لیتر از این محلول را با آب مقطر به 200 میلی لیتر برسانید به جای محلول سود می توان از پتاس 0/23 نرمال استفاده کرد برای تهیه آن 1/25 گرم پتاس خالص را در 100 میلی لیتر آب مقطر حل کنید و هنگام نیاز حجم 50 میلی لیتر از این محلول را با آب مقطر به 200 میلی لیتر برسانید.
4-2-3- آستن 4-3- وسایل لازم 4-3-1- فیول تخلیه به گنجایش 2 لیتر که روی آن در محل 800 میلی لیتر نشانه گذاری شده است .
4-3- 2- قیف شیشه ای به قطر 12 سانتی متر مجهز به یک چوب پنبه کائوچوئی که بتواند دهانه فیول را مسدود کند.
4-3-3- آمییانت یا آسبست (پنبه نسوز9 مخصوص کروزه کوچ که به ترتیب زیر آماده میشود.
آمییانت را با اسید کلریدریک به نسبت حجمی 3 : 1 (یک قسمت اسید کلریدریک و سه قسمت آب) نیم ساعت تا سه ربع ساعت بجوشانید سپس آنرا صاف کرده با آب مقطر آنقدر بشوئید تا مایع صاف شده عاری از اسید گردد پس از آن آنرا با سود یا پتاس 5 درصد به مدت نیم ساعت تا سه ربع بجوشانید و صاف کنید و با آب مقطر شستشو دهید تا مایع صاف شده خنثی گردد بعد رطوبت آنرا با آستن بگیرید و در گرم خانه خشک کنید.
در کوره الکتریکی گرمای 600 تا 900 درجه سانتی گراد خاکستر کنید (6 گرم آمییانتی که بدین ترتیب تهیه شده است در موقع خاکستر کردن نبایستی بیشتر از 10 میلی گرم کسر وزن پیدا کند).
4-3-4- گرم خانه خودکار 4-3-5- کوره الکتریکی خودکار 4-3-6- بشر دهانه گشاد 600 میلی لیتری که محل 200 میلی لیتر آن با محاسبه حجم دسیک چینی که بایستی در آن قرار گیرد مشخص شده باشد.
4-3-7- دسیک چینی به قطر 8 سانتی متر و کلفتی 4 میلی متر که دارای 32 سوراخ چهار میلی متری است.
4-3-8- صفحه صافی از جنس چینی به قطر 4 سانتی متر و کلفتی 4 میلی متر که دارای 16 سوراخ 4 میلی متری است اطراف این دسیک بایستی مخروطی شکل باشد.
بطوریکه با پیرامون قیف کاملاَ مطابق کنید و همچنین سطح بالائی این صفحه چینی باید بوسیله شبکه فلزی که قطر سوراخهای آن یک میلی متر بوده و مقاوم با اسید و قلیا است پوشیده باشد.
4-3-9- کپسول نیکلی یا پلاتینی 4-3-10- دسیکاتور محتوی جذب کن رطوبت.
4-4- روش کار: 3 گرم