هنگام راه اندازی کامپیوتر پس از اینکه فایلهای سیستم (io.sys,msdos.sys) در داخل حافظه اصلی قرار گرفتند ، Dos در فهرست اصلی ( ریشه) دیسک راه انداز به دنبال فایل Config.sys می گردد و در صورت پیدا کردن ، آن را اجرا می کند .
Config.sys یک فایل متنی است و آن را می توان همانند فایل Autoexec.bat توسط دستور COPY CON یا ویرایشگر متنی دیگری همچون EDIT نوشت .
این فایل برخلاف فایل Autoexec.bat پس از راه اندازی کامپیوتر ، قابل اجرا نیست و برای اجرای آن باید حتماً کامپیوتر را راه اندازی مجدد کرد تادر هنگام راه اندازی ، فایل فوق به اجرا درآید .
پس از اجرای فایل Config.sys ( در صورت وجود ) فایل command.com اجرا شود .
( در داخل حافظه اصلی قرار می گیرد ) و بعد از آن فایل Autoexec.bat ( در صورت وجود ) به اجرا درخواهد آمد .
فرمانهای قرار داده شده درفایل Config.sys در پیکربندی سیستم (System Configuation) به Dos کمک می کند .
بیشتر این فرمانها ، در رابطه با به کارگیری و مدیریت سخت افزار ، بخصوص حافظه ها است .
این فرمانها ، منحصر به Config.sys هستند و از آنها نمی توان درجای دیگر استفاده کرد در ضمن فرمانهای
معمولی DIR.COPY و… را نمی توان در این فایل بکار برد .
دستورات موجود در فایل Config.sys مانند فایل Autoexec.bat به صورت خط به خط به اجرا در می آیند و درهنگام اجرا ، بر روی صفحه نمایش ظاهر نمی شوند .
به علت اینکه فایل Config.sys قبل از فایل Autoexec.bat راه اندازی می شود و در آن نمی توان از دستور PATH استفاده کرد ( زیرا تنها دستورات بخصوصی می توانند در این فایل اجرا شوند ).
باید آدرس فایلهایی را که فرا خوانده می شوند قبل از نام فایل وارد کرد تا کامپیوتر بتواند برای اجرا کردن ، به آنها دسترسی پیدا کند ؛ و یا اینکه تمامی فایلهایی را که در Config.sys فراخوانی می وشند ، در فهرست اصلی دیسک راه انداز ذخیره شده باشند .
در اکثر موارد ، روش اول مناسبتر است .
اجزای سخت افزار استاندارد مثل صفحه کلید ، صفحه نمایش و دیسک گردان همواره برای سیستم ، تعریف شده هستند و نیازی به تعریف آنها در فایل Config.sys نیست ، ولی سایر اجزای جانبی مانند Mouse ، دیسکهای مجازی ، حافظه اضافی و … حتماً توسط فایلهای خاصی به سیستم معرفی می شوند ،این فایلها معمولاً به همراه خود وسیله ، موجود و یا جزء فایلهای DOS هستند .
توسط دستور DEVICE می توان برنامه های تعریف کننده یک وسیله جانبی را در داخل حافظه بارگذاری کرد .
شکل کلی دستور DEVICE به صورت زیر است :
DEVICE= [drive:][path]filename[parameters][switches]
در این دستور filename اسم فایلی است که برای راه اندازی وسیله جانبی باید اجرا شود .
این نوع فایلها معمولاً دارای پسوندsys هستند .
path وdrive آدرس فهرست و نام دیسک گردانی است که فایل مربوطه در آنجا قرار دارد .
18 مدیریت حافظه
حافظه جزئی از کامپیوتر است که برنامه ها برای اجرا باید داخل آن قرار گیرند .
حافظه از یک سری تراشه (Chip یاIC ) که بر روی بردی نصب شده اند تشکیل شده ، و برخلاف دیسک گردانها فاقد قطعات مکانیکی و متحرک است .
کامپیوترها به طور معمول دارای یک مگابایت حافظه هستند که به دو قسمت 640 کیلو بایتی به نام حافظه متعارف (Conventional Memory) و 384 کیلو بایتی به نام حافظه فوقانی (Upper Memory) تقسیم میشود .
نقشه یک مگابایت حافظه اول موجود در کامپیوتر ، در شکل 18 نشان داده شده است .
DOS برنامه های کاربردی را درحافظه متعارف به اجرا درمی آورد و حافظه فوقانی برای استفاده DOS جهت دستیابی به ابزارهای سخت افزاری مانند کنترل کننده های صفحه تصویر کنار گذاشته شده است .
تعدادی از برنامه ها ، برنامه های ماندگار درحافظه (Memory Resident) هستند .اکثر این برنامه ها از موقعی که اجرا می شوند تا لحظه ای که کامپیوتر روشن است درداخل حافظه قرار دارند و می توان تعدادی از آنها را همزمان درحافظه قرار داد تا از امکاناتی که هر یک ایجاد می کنند ، استفاده کرد .
از طرفی وجود این برنامه ها در حافظه ، از فضای قابل دسترس حافظه می کاهد و امکان اجرای برنامه های بزرگ ( برنامه هایی که اندازه آنها بیشتر از فضای خالی باقیمانده در حافظه است) را از کاربر می گیرد .
در صورتی که بخواهیم با کم کردن برنامه های ماندگار درحافظه ، فضای کافی را برای اجرای برنامه های بزرگ ایجاد کنیم ،دیگر نمی توانیم ازامکانات برنامه های ماندگار در حافظه استفاده کنیم .
بنابراین ملاحظه می شود که فضای 640 کیلو بایتی نمی تواند جوابگوی نیازهای کاربران باشد .
28 حافظه توسعه یافته
حافظه بیشتر از یک مگابایت را حافظه توسعه یافته (Extended Memory) می نامند .
ریز پردازنده 286 علاوه بر سرعت پردازش بیشتری که نسبت به پردازنده های 8086 دارد ،می تواند 16 مگابایت حافظه را مستقیماً مورد استفاده قرار دهد .
ریز پردازنده های 386 و بالاتر امکان دستیابی به چند گیگابایت حافظه را فراهم ساخته اند .
البته DOS در این زمینه مشکلی دارد و آن این است که هنوز هم برای اجرای برنامه ها ،محدود به همان فضای 640 کیلو بایتی حافظه متعارف است ؛ گرچه موارد استثنایی وجود دارد که به شرح آن خواهیم پرداخت .
شرکت IBM و Microsoft یک سیستم عامل جدید به نام OS/2 طراحی کرده است که از کل حافظه توسعه یافته بهره می برد .
هر چند کاربرد OS/2 در حال گسترش است ولی بیشتر کاربران ترجیح می دهند که با سیستم عامل قبلی (DOS) کار کنند .
DOS می تواند به حافظه توسعه یافته به عنوان یک ابزار جداگانه بنگرد و با استفاده از مدیریت حافظه توسعه یافته ، به آن دسترسی پیدا کند .
دستور زیر ، فایل Himem.sys که یک برنامه ماندگار در حافظه است ، جهت مدیریت حافظه توسعه یافته ، در داخل حافظه قرار میدهد .
DEVICE=[drive:][path]HIMEM.SYS
HIMEM.
SYS یک راه انداز ابزار است که امکان دستیابی به حافظه توسعه یافته را فراهم می کند و حافظه توسعه یافته را تحت مدیریت و کنترل خود در می آورد و مانع از آن می شود که برنامه ها بتوانند به طور همزمان از یک قسمت از حافظه توسعه یافته استفاده کنند .
باید دقت کرد که فرمانDEVICE مربوط به HIMEM که در فایل Config.sys قرار داده می شود ، قبل از فرمانهای دیگری که با حافظه توسعه یافته در ارتباط هستند ، قرار گیرد .
چنانچه فایل HIMEM.SYS در فهرست DOS در دیسک گردان C باشد باید در اولین خط از فایل Config.sys عبارت زیر را نوشت .
HIMEM.
چنانچه فایل HIMEM.SYS در فهرست DOS در دیسک گردان C باشد باید در اولین خط از فایل Config.sys عبارت زیر را نوشت .
DEVICE= C:\DOS\HIMEM.SYS فایل HIMEM.SYS یک برنامه ماندگار در حافظه است و با فرمان فوق ، این برنامه در حافظه قرار خواهد گرفت وبخشی از حافظه متعارف را اشغال خواهد کرد .
3ـ8ـ آزاد کردن حافظه متعارف تمامی برنامه ها ، برای اجرا شدن ، به حافظه متعارف نیاز دارند .
حتی اگر کامپیوتر دارای چندین مگابایت حافظه باشد ؤ باز حافظه متعارف ازاهمیت ویژه ای برخوردار است .
پس باید تا آن جا که ممکن است این قسمت از حافظه را خالی نگهداشت ،تا فضای بیشتری از حافظه متعارف ، دراختیار برنامه ها قرار گیرد .
برای آزاد کردن حافظه متعارف به منظور استفاده از آن برای برنامه ها ، می توان کارهای زیر را انجام داد : الف ـ اجرای MS-DOS در حافظه توسعه یافته به جای حافظه متعارف ( در صورت وجود حافظه توسعه یافته )،همان طور که قبلاً بیان شد حافظه توسعه یافته با حافظه متعارف یک تفاوت کلی دارد و آن این است که برنامه ها در حافظه توسعه یافته قادر به اجرا شدن نیستند ، البته این موضوع برای تمامی حافظه توسعه یافته به غیر از 64 کیلوبایت اول آن ، صادق است .
به 64 کیلوبایت اول حافظه توسعه یافته ، حافظه بالا HMA(High Memory Area) گفته می شود و می توان برخی از برنامه ها را در آن اجرا کرد .
از جمله این برنامه ها خود MS-DOS است که همیشه بخشی از حافظه متعارف را به خود اختصاص داده است .
با دستور زیر می توان MS-DOS را در HMA بارگذلری کرد .
DOS = HIGH ب ـ کاهش فراخوانی تعداد برنامه های غیر ضروریماندگار در حافظه که در داخل Autoexec.bat وconfig.sys راه اندازی می شوند .
زیرا هر یک از این برنامه ها بخشی از حافظه متعارف را به خود اختصاص می دهند ، از فضای قابل دسترس حافظه متعارف کم می کنند .
برای مثال اگر همیشه از Mouse استفاده نمی کنید بهتر است آن را در Autoexec.bat یا Config.sys راه اندازی نکنید زیرا به محض روشن شدن کامپیوتر این برنامه داخل حافظه قرار می گیرد و بخشی از حافظه توسط آن اشغال می شود .
بنابراین بهتر است فقط درصورت نیاز به Mouse ، برنامه آن را اجرا کنید .
ب ـ اجرای برنامه ماندگار در حافظه فوقانی ، انجام این کار برای کامپیوترهایی با مدل CPU برابر 386 و بالاتر امکان پذیر است .
همان طور که قبلاً بیان شد ناحیه حافظه فوقانی (Upper Memory Area) قسمتی از حافظه است که برای استفاده خود سیستم کنار گذاشته شده و دراغلب سیستمها قسمتهایی از این ناحیه از حافظه بدون استفاده مانده اند ( یعنی این قسمتهای حافظه ، خالی مانده اند در صورتی که قابل استفاده هستند ) به این فضاهای خالی موجود درحافظه فوقانی ، بلوکهای حافظه فوقانی (Upper Memory Block) یا UMB گفته می شود .
می توان از UMB ها برای اجرای بعضی از برنامه های ماندگار درحافظه استفاده کرد ( این برنامه ها را در آن قسمت از حافظه قرار داد ).
به این ترتیب حافظه متعارف از برخی از این برنامه ها خالی می شود .
این موضوع در شکل 2ـ8 نمایش داده شده است .
استفاده از حافظه فوقانی : در ابتدا باید بعد از برنامه HIMEM.SYS برنامه EMM386 را در Config.sys اجرا کرد .
برنامه EMM386 یک برنامه اداره کننده حافظه است که امکان دسترسی به قسمتهای استفاده نشده حافظه فوقانی در کامپیوترهای 386 و 386 به بالا را فراهم میکند .
شکل کلی این دستور به صورت زیر است : DEVICE =[drive:][path]EMM386 .EXE noems پس از بکاربردن دستور فوق بایدفرمان DOS =UMB را به فایل Config.sys اضافه کرد .
این فرمان اجازه میدهد که MS-DOS بین حافظه متعارف و حافظه فوقانی ارتباطی به وجود آورد .
در صورت تمایل به استفاده DOS از HMA می توان هر دو خواسته را در یک دستور به شکل زیر نوشت : DOS =HIGH,UMB مثال : سیستمی با مشخصات زیر موجود است : Mb 2 حافظه اصلی (RAM) وCPU 386 Dx یک فایل Config.sys بنویسیدکه کارهای زیر را انجام دهد : الف ـ مدیریت حافظه توسعه یافته را راه اندازی کند .
ب ـ به بلوکهای حافظه فوقانی (UMB) دسترسی داشته باشد .
پ ـ بخشی از DOS را درناحیه حافظه بالا بارگذاری کند .
توضیح : تمام فایلهای DOS در آدرس C:\DOS موجود هستند .
برای انجام این کار باید با COPY CON یا هر ویرایشگر متن دیگری که داریم فایل Config.sys را درفهرست اصلی دیسک گردان C با محتوای زیر بسازیم .
DEVICE = C:\DOS\ HIMEM.SYS DEVICE =C: \ DOS\ EMM386 .EXE noems DOS =UMB , HIGH حال با استفاده از فضاهای قابل دسترس موجود درحافظه فوقانی (UMB) ، می توان به جای نوشتن DEVICE از عبارت DEVICEHIGH استفاده کرد .
این امر باعث می شود برنامه ماندگار در حافظه به جای حافظه متعارف در حافظه فوقانی قرار گیرد .
بری نصب کردن ( بار گذاری ) بقیه برنامه های ماندگار در حافظه که درفایل Config.sys فراخوانی نمی شوند کافی است که قبل از وارد کردن نام برنامه ها از عبارت (Load high) Lh استفاده کنیم تا برنامه مربوطه در صورت امکان در حافظه فوقانی قرار گیرد .
4ـ8ـ ایجاد دیسک مجازی یا دیسک حافظه ای (Ramdrive) همان طوری که میدانید دیسک گردانهای واقعی دارای قطعات مکانیکی هستند و برای دستیابی به اطلاعات موجود بر روی دیسک باید یک سری حرکات مکانیکی انجام دهند .
انجام این حرکات در مقایسه باعملیات الکترونیکی کامپیوتر ، کندی قابل توجهی دارد و باعث اتلاف وقت کاربر می شود .
در ضمن این قطعات پس از مدتی مستهلک می شوند و نیاز به تعمیرو یا تعویض پیدا می کنند .
برای رفع مشکل فوق ، در پاره ای از موارد می توان در حافظه کامپیوتر ، دیسک گردان مجازی تعریف کرد ، یعنی بخشی از حافظه اصلی (RAM) را به عنوان یک دیسک گردان در نظر گرفت .
با انجام این کار ، به دلیل اینکه واقعاً دیسک گردانی وجود ندارد و اطلاعات به جای نگهداری بر روی دیسک (