دانلود تحقیق استان اصفهان

اصفهان استان یکی ازتقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران است.ازشمال به استان تهران دریاچه نمک و واستان کهگیلویه وبویراحمد و از مغرب به استان لرستان استان خوزستان واستان چهارمحال وبختیاری محدوداست.مسافت آن 105263 کیلومتر مربع است.استان اصفهان 17 شهرستان و51 شهر است.جمعیت آن درسرشماری سال 1370 شمسی 3682444 نفربوده است.مرکزاین استان شهراصفهان است.

شهرستانهای استان اصفهان :اردستان،اصفهان،برخوارومیمه،خمینی شهر، خوانسار،سمیرم، شهرضا، فریدون، فریدونشهر، فلاورجان، کاشان،گلپایگان،‍ لنجان، مبارکه، نایین، نجف آباد، نطنز.

شهرهای مهم استان اصفهان:اردستان،اصفهان،پولادشهر،خمینی شهر {سده}،خوانسار، خوراسکان، داران،زرین شهر، فریدون شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، مبارکه، نایین، نجف آباد، نطنز.

اصفهان سرزمینی است درمرکزایران که درحدود105263 کیلومترمربع مساحت دارد.ازشمال به استانهای مرکزی،تهران وسمنان،ازمشرق به استانهای خراسان ویزد،ازجنوب به استانهای چهارمحال وبختیاری،خوزستان، و لرستان محدوداست.

سرزمین اصفهان سرزمینی پهناور است که میان دامنه های شرقی زاگرس ورشته کوههای زاگرس از کردستان آغاز می شود و به طول 1350 کیلومتر تاشمال تنگه هرمز ادامه دارد.

رشته کوههای مرکزی ایران ازمشرق دشت رزن،در شمال شرقی همدان،آغاز می شود وتاهامون جازموریان درجنوب شرقی ایران کشیده شده است.

اصفهان ازچهار ناحیه کوهستانی ویک ناحیه جلگه ای تشکیل شده است.ناحیه کوهستانی غربی،شهرستان فریدون وناحیه کوهستانی شرقی وشمال شرقی شهرستان نطنز را در بر می گیرد.

ناحیه کوهستانی شرقی،با دو رشته کوه،شهرستان اردستان رادر مغرب از زاینده رود،ودر مشرق ازدشت کویر جدا میکند.ناحیه کوهستانی جنوبی اصفهان،شهرستان سمیرم را در بر می گیرد.مهمترین کوههای اصفهان عبارتند از:شاهان کوه به ارتفاع 4040 متر،سارشنان به ارتفاع 3330 متر،وصفه به ارتفاع 2240 متر.

قسمت جلگه ایی اصفهان،که از آبرفت زاینده رود پدید آمده است،با شیب ملایمی به باتلاق گاوخونی در جنوب شرقی شهر اصفهان می رسد.رودهای مهم اصفهان عبارتند از : زاینده رود ورود مرغاب .

زاینده رود،که دراز ترین وپرآبترین روداصفهان وفلات مرکزی ایران است، از کوههای زردکوه بختیاری در 70 کیلومتری مغرب شهرکرد ،سرچشمه می گیرد.زرد کوه بخشی از رشته کوههای زاگرس است که به سبب داشتن لایه های آهکی زرد به این نام معروف شده است .طول زاینده رود درحدود 360 کیلومتر است.

این رود از به هم پیوستن چشمه های کوچک وبزرگ بسیار تشکیل می شود که معروف ترین آنها چشمه جانان وچهل چشمه است.مهمترین سرچشمه آن برفهای کوهرنگ است وآب آن در فصلهای گرم سال نیز پیوسته جاری است.عرض زاینده رود در همه جا یکسان نیست.

درقسمت بالای رود، عرض آن درحدود 10 متر است ودر قسمت وسط، در حدود پل زمانخان، در نزدیکی شهر کرد، به 25 متر می رسد.

پهنای زاینده رود در نزدیکی اصفهان حدود 800 متر است.

زاینده رود پس از آبیاری کشتزارهای بسیار، سرانجام،در140 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان به باتلاق گاوخونی می ریزد.

بر روی زاینده رود،از چشمه تا پایان،28 پل و6 بند و سد،از جمله سد زاینده رود ،در 117 کیلومتری غرب اصفهان، ساخته شده است.

پلهای قدیمی زمانخان،کله،فلاورجان،مارنان،الله وردی خان (سی سه پل )، پل خواجو،شهرستان، و ورزنه ،از جمله پلهای زاینده رود هستند.

در زمان صفویه برای استفاده از آب زاینده رود تقسیم بندی ویژه ایی صورت گرفت که بر اساس آن آبادیهایی که در مسیر رود قرار داشتند می توانستند از میزان معینی آب استفاده کنند.

این تقسیم بندی هنوز هم معتبر است.

رود مرغاب ،دومین رود اصفهان، از کوههای فریدون سرچشمه می گیرد وپس از آبیاری کشتزارهای نجف آباد، درنزدیکی روستای جوزدان به زاینده رود می ریزد.

رودههای کوچک کرون، در نزدیکی نجف آباد، ورود موسمی قمرود، در گلپایگان نیز در سرزمین اصفهان جاری است.

ویژگیهای گوناگون جغرافیایی سبب شده است که در اصفهان سه نوع آب وهوای متفاوت یافت شود.

آب و هوای کوهستانی آب وهوای نیمه بیابانی{ کوهپایه ای}، وآب وهوای بیابانی .ناحیه های کوهستانی اصفهان، مانند فریدون، سمیرم، وبخشی از شهرضا، آب وهوای سرد معتدل کوهستانی دارند.

ناحیه های مرکزی،مانند نجف آباد،وشهر اصفهان ،آب وهوای نیمه بیابانی{کوهپایه ایی} با تابستان های گرم وزمستان های نسبتاً سرد دارند.

ناحیه های شرقی سرزمین اصفهان ،مانند اردستان و نایین آب وهوای بیابانی گرم وخشک دارند.

بارش سالانه در اصفهان 200 میلیمتر است.

بیشترین بارش را شهرستان سمیرم وفریدون، وکمترین بارش را شهرستان های نایین واردستان دارند.

اصفهان به سبب تنوع آب وهوا، دارای پوشش گیاهی گوناگون است.

رستنیهای ناحیه بیابانی مشرق وجنوب شرقی،یعنی جنوب گاوخونی بیشتر ازنوع گیاهان استپی مناطق خشک است.

دراین ناحیه تنها گیاهانی رشد می کنند که بتوانند دربرابر خشکی وگرمای هوا وجنس نامساعد خاک مقاومت کنند.

انواع گون،ودرختچه گز،ودر بعضی جاها ،درخت خرما پوشش گیاهی تنک این ناحیه را تشکیل می دهند.

هرچه ارتفاع زمین به ویژه دامنه های زاگس بیشتر می شود ازمقدار گیاهان کویری کاسته شده بر پوشش گیاهی منطقه های معتدل افزوده می شود.

سرسبز ترین ناحیه ها نزدیک زاینده رود هستندکه بیشه های فراوان دارند.بخشی از مغرب وجنوب اصفهان مانند فریدونشهر وسمیرم پوشش جنگلی طبیعی دارند.در سمیرم حدود 3000 هکتار و در فریدون شهر حدود 100000 هکتار پوشش جنگلی وجود دارد.

دربعضی ازمنطقه های کویری اصفهان ازجمله شهرستانهای اردستان،نطنز،نایین وکاشان برای تثبیت شنهای روان حدود 120000 هکتار درختان جنگلی کاشته اند.ناحیه های غربی از علفزارها وچمنزارهای نسبتاً گسترده پوشیده شده است.

مهمترین مرتعهای اصفهان در فریدون،سمیرم،گلپایگان،وخوانسارپراکنده اند.در علفزارها نوع های مختلف گون وجود دارند که از آنها کتیرا،وگزانگبین می گیرند.چمنزار ها بیشتر درشهرضا،خوانسار،وگلپایگان پراکنده اند.

درجنگلها وبیشه های اصفهان درختانی که چوبشان درصنعت به کار می رود مانند صنوبر {تبریزی وسپیدار }وهمچنین درختها ودرختچه های میوه وحشی،مانندسماق،زرشک،بادام کوهی وبادام می رویند.

در اصفهان جانوران وپرندگان گوناگونی زندگی می کنند.

در جنگل ها وکوه پایه ها پلنگ،گرگ،خرس،کفتار،روباه،شغال،خرگوش،بزکوهی،وآهو یافت می شود.

کبک،تیهو،قمری،بلدرچین،باز،شاهین،ومرغابی وحشی،ازجمله پرندگان این سرزمین هستند.

دراصفهان سه منطقه حفاظت شده برای حیات وحش معین شده است.منطقه حفاظت شده موته باوسعت 220000 هکتار بین شهرهای کاشان،دلیجان،محلات،گلپایگان،خوانسار ومیمه پناهگاه وحش قمیشلو باوسعت 37000 هکتار درشمال غرب شهرضا.

پناهگاد وحش کلاه قاضی باوسعت 48000 هکتار درجنوب شهراصفهان.

اقتصاد اقتصاد اصفهان برکشاورزی ،دامپروری وصنعت استوار است.ناحیه های کویری مشرق استان،ازجمله شهرستانهای اردستان،نایین،نطنز،وخوروبیابانک،ازلحاظ کشاورزی وصنعت توسعه چندانی نیافته اند.

منطقه های کوهستانی وکوهپایه ایی وجلگه ایی برای کشاورزی مناسب هستند.خاک بیشتر این ناحیه ها حاصلخیز است ودرآنها کشتزارها وباغهای ومیوه فراوان یافت می شود.

گندم ، جو ، برنج ، حبویات ، ذرت، دانه های روغنی ، پنبه ، چغندر قند ، تنباکو ، انواع علوفه ، سبزیها ، پیاز ، سیب زمینی ، کدو ، بادنجان ، خیار ، هندوانه ، طالبی ، خربزه ، گیلاس ، آلبالو ، آلو ، زرد آلو، هلو ، سیب ، گلابی ، به ، انگور ، انجیر ، انار ، توت ، بادام ، پسته ، گردو ، فندق و خرما از مهمترین فراورده های کشاورزی و باغداری سرزمین اصفهان به شمار می آیند .

در ناحیه غربی و جنوبی استان دامپروری ، مرغداری و پرورش زنبور عسل و در اطراف زاینده رود ماهیگیری رواج دارد .

اصفهان دارای معدنهای گوناگون و ذخیره های زیرزمینی فراوان است .

طلا ، نقره ، سرب ، مس ، روی ، نمک ، سنگ آسیا ، سنگهای ساختمانی ، زغال سنگ و سنگ آهک از مهمترین معدنهای این سرزمین است .

اصفهان یکی از مهمترین مرکز های صنایع دستی به شمار می آید‍‍ ‌‍‍‍و شهر اصفحان در این زمینه پیشگام شهرهای دیگر استان اصفحان است.

خانمسازی ، مینا کاری، نقاشی و تذهیب ‍، منبت کاری ، خرّاطی ، نمد مالی، پوست دوزی ، عبابافی، قالیبافی، تهیه خورجین و گلیم و جاجیم، زیلو بافی، زری بافی، مخملبافی، س‍‌ُکمه دوزی، ملیله دوزی، نقره سازی، قلم زنی، سفالگری (دستی)، کاشیسازی، کاشیکاری، گیوه بافی، و چادر بافی از جمله صنایع دستی اصفحان هستند.

اصفحان یکی از مراکز مهم صنعتی ایران است و بیش از 1000 واحد بزرگ و کوچک صنعت ماشینی در شهرهای آن به کار مشغول هستند.

صنعت ذوب آهن در زرین شهر دارای اهمیت اقتصادی فراوان است که گذشته از مصرف داخلی، بخشی از تولید آن به کشورهای خارجی صادر می شود.

صنایع نظامی و فولاد در مبارکه نیز دارای ارزش و اهمیت فراوان است.صنایع مهم دیگر اصفحان عبارتند از: تولید فرش ماشینی، قند سازی، بلور سازی، و تولید مواد پلاستیک در کاشان‍‍؛ پنیر سازی، ماشین سازی، تولید پولیکا، تولاید گچ در گلپایگان؛ صنایع غذایی، تولیدماشینهای کشاورزی، تولید کفش و تولید دیگ زودپز در نجف آباد؛ کارخانه چینی و سرامیک در نطنز؛ ریسندگی و بافندگی و پتو بافی در اصفحان و نطنز؛ پالایش نفت، تولید برق، تولید کود شیمیایی، تولید روغن نباتی، صنایع چوب، چرم سازی، کاغذ سازی، لاستیک سازی و تولید پلی اکریل و سیمان در شهر اصفحان و حومه آن .

اصفحان دارای شبکه راههای زمینی و هوایی است.

راههایآسفالت و شوسه، شهرها و روستاهای این استان را به استانهای دیگر مربوط می کند.

طول راههای استان اصفحان به بیش از 7300 کیلومتر می رسد.

راه آهن اصفحان، به طول 628 کیلومتر ، شهر اصفحان را به کاشان، یزد، زرین شهر و از طریق آنها به کرمان و تهران مربوط می کند.

فرودگاه بین المللی اصفحان این شهر را به شبکه راههای هوایی ایران و به کشورهای خارجی پیوند می دهد.

مردم جمعیت استان اصفهان بر اساس سر شماری سال 1370 شمسی 3682444 نفر است.

نزدیک به 34 درصد مردم این سرزمین درروستاها زندگی می کنند.

بخشی از مردم فریدون را کوچ نشینان ایل چهارلنگ بختیاری تشکیل می دهند.

بیشتر مردم اصفهان به زبان فارسی سخن می گویند.

اصفهانی، لری ، نطنزی، فریزندی، یارندی، میمه ای، کشه ای، زفره ای، سدهی،خرزوقی، گزی، قمشه ای، انارکی، و خوری از مهمترین گویشهای سرزمین اصفهان هستند.

در ابیانه و خوانسار با گویشی که ریشه در زبانهای کهن ایرانی دارد گفتگو می شود.

در بخشی از فریدون زبان ترکی نیز رایج است.

در روستاهای ارمنی نشین فریدون و در میان ارمنی های ساکن شهر اصفهان زبان ارمنی رواج دارد.

بیشتر مردم اصفهان مسلمان و شیعه هستند.

اقلیتهای مذهبی مسیحی، یهودی، و زردشتی نیز به تعداد کم، در استان اصفهان زندگی می کنند.

مسیحیان که بیشتر ارمنی و گرجی هستند، در جلفای اصفهان و روستاهای فریدون به سر می برند.

اصفهان زادگاه صدها هنرمند، اندیشمند، دانشمند، نویسنده و شاعر بوده است.

از نقاشان و خوش نویسان آقامیرک، محمدزمان و رضا عباسی و از نویسندگان و تاریخ نویسان ابوالفرج اصفهانی،حمزه اصفهانی، اسماعیل بن عباد، مشهور هستند.

جمال الدین عبدالرزاق، کمال الدین اسماعیل، حکیم صفائی، مجمر، سروش، مشتاق، نشاط، هاتف، از شاعران برجسته این سرزمین هستند.

از میان ادیبان و.

فیلسوفان میرداماد، ملامحسن فیض، میرفندرسکی و جهانگیر خان قشقایی، و جلال الدین همایی شهرت دارند.

ملا محمد تقی مجلسی، ملا محمد باقر مجلسی، سید محمد باقر حجت الاسلام و شیخ محمد تقی نجفی (آقا نجفی) از فقیهان نامور اصفهان به شمار می آیند.

گذشته تاریخی سرزمین اصفحان حدود 2600 سال پیش بخشی از سرزمین ماد بود.

بعضی از پژوهشگران عقیده دارند که نام این سرزمین در روزگار هخامنشیان گابه یا گی بوده است و پاراتیکا، که آن را فریدون امروزی می دانند، از نواحی مشهور و آباد آن بوده است.

در روزگار اشکانیان، سرزمین اصفحان یکی از استانهای بزرگ کشور بوده است.

دردوره ساسانیان نیز سرزمین اصفهان استانیمهم به شمار می آمد و محل زندگی اعضای هفت خاندان ایرانی بود که شغلهای مهم حکومتی داشتند.

همچنین شهرر اصفحان مرکز سپاه بود.

مسلمانان عرب در روزگار خلافت عمر، خلیفه دوم، اصفحان را تسخیر کردند و از آن پس، تا قرن چهارم هجری قمری این سرزمین زیر فرمان خلفای عرب بود.

آن گاه، نخست،زیاران وآل بویه به سلطه اعراب براین سرزمین پایان دادند وبه آبادی آن همت گماشتند .

قرارگرفتن اصفهان درمرکزایران ،حاصلخیزبودن خاک وآبادانی آن سبب شده است که همه حکومتهای ایرانی به آن توجه کنند ومهاجمان خارجی نیزبه این سرزمین وبه ویژه شهراصفهان بتازند وآن راتصرف کنند.درقرن پنجم هجری قمری اصفهان زیرفرمان سلجوقیان بود.

پس ازسلجوقیان، خوارزمشاهیان ،مغولان،ایلخانان،آل مظفر ،وسپس تیموریان دراصفهان فرمانروایی کردند.

درحمله امیرتیمور به اصفهان دهها هزارکشته شدند.

پادشاهان صفوی به سرزمین اصفهان وشهرهای آن توجه وعلاقه بسیار نشان دادند.شهر اصفهان ،در دوره صفویان آبادی ورونق بسیار یافت.

پس ازسقوط صفویان سرزمین اصفهان رونق وشکوه پیشین خودرا تااندازه ای ازدست داد.

بااین همه، استان وشهر اصفهان همواره ازاهمیت بسیاری برخورداربوده است.

ازتمدن وفرهنگ تاریخ چندهزارساله اصفهان بناها ونشانه هایی برجای مانده است .که بیشترآنها در شهر اصفهان جای دارند.

پل شهرستان ،آتشگاه،ودوسرستون سنگی ازروزگارساسانیان ،مسجدجامع، کنیسه عمو شعیا،کلیسای وانک جلفا،کاخهای چهلستون ،هشت بهشت ،عالی قاپو،پلهای مارنان،الله وردی خان ،وخواجو،مسجدامام (ره) ،مسجدشیخ لطف الله ،مدرسه چهارباغ ،منارجنبان ازبناهای مهم اصفهان هستند.

مسجدجامع نایین،مسجدجامع اردستان ،مسجدجامع نطنز،بقعه ومسجدپیر بکران ،ویرانه های قلعه خان لنجان،سدشاه اسماعیل ،امامزاده هفده تن ،وپل قاضی زید درگلپایگان ،باغ فین کاشان ،کاروان سرای مهیار ،وبسیاری بناها وآثاردیگر،درگوشه کناراصفهان یاد آور تاریخ دراز این سرزمین هستند.

اصفهان ازشهرهای استان اصفهان،مرکز این استان ومرکز شهرستان اصفهان است.

درفلات مرکزی ایران ودر414 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد.

جمعیت اصفهان درسرشماری سال 1370 ه.ش 1159102 نفربوده است.

ارتفاع آن ازسطح دریا 1575 متربوده است.

این شهر دردوطرف زاینده رود (زنده رود) ،یزرگترین رود حوضه آبریز مرکزی ایران،ودرناحیه ای کم وبیش هموار واقع شده است.

زاینده رود اصفهان را به دوقسمت شمالی وجنوبی تقسیم کرده است.کوههای کم ارتفاعی چون کوههای محمودآباد، جعفر آباد،وسیدمحمد درشمال وشمال غربی،وکوههای آتشگاه ،دنبه وکوه سفید درغرب ،وکوه صفه ئشاهکوه وگردنه لاشتر درجنوب اصفهان رادر برگرفته اند.هوای اصفهان خشک است وبه سبب نزدیک بودن به کویر،میزان بارندگی آن بسیار کم است.چهارفصل منظم دارد.بالاترین درجه دمای آن درتابستان حدود40 درجه وپایینترین آن درزمستان حدود9- درجه سلسیوس است.

بادهای غربی وجنوب غربی وبادهای شرقی وشمال شرقی ،که درپاییز وتابستان می ورزند ،برمیزان رطوبت وخشکی هوای اصفهان تاثیر می گذارند.زاینده رود،نیزسبب کاهش خشکی هوا وحاصلخیزی زمینهای اطراف شهر است.آب زاینده رود چندین چشمه ،وکاریزوچند حلقه چاه ،آب شهر ومزرعه های پیرامون آن راتامین می کنند.آب آشامیدنی اصفهان ازچند حلقه چاه عمیق درحاشیه زاینده رود تامین می شود.

اصفهان شهری است کشاورزی وصنعتی.فراوردهای ،کشاورزی اصفهان واطراف آن عبارتند از :گندم، برنج،بنشن،صیفی،انواع سبزی،چغندرقند،پنبه ودرختان میوه به ویژه به ،گلابی،گیلاس،سیب،آلبالو، انگور،وگردو.

اصفهان ازمراکزمهم صنعتی ایران است.بسیاری ازکارخانه های صنایع پایه دراین شهر وشهرستانهای پیرامون آن قراردارند.

کارخانه های ذوب آهن وفولاد مبارکه ،نیروگاههای برق حرارتی هزار جریب وشهید محمد منتظری ،پالایشگاه اصفهان وکارخانه های دیگر مانند پلی اکریل،هلیکوپترسازی،آجر پزی،وکارخانه های قند،روغن نباتی وصنایع غذایی ازمهمترین آنها هستند.

اصفهان ازنظر صنایع دستی نیز یکی ازمهمترین شهرهای ایران است.قلمزنی،زری بافی،تهیه پارچه های قلمکار،کاشیسازی،منبت کاری،میناکاری وتذهیب،مینییاتور سازی ، نقره سازی ،قلابدوزی، ملیله دوزی ،خاتمکاری ،سرامیکسازی،کوزه گری وسفالگری ،قالیبافی،گلیم بافی آن درسراسر ایران و خارج ازایران شهرت دارند.

اصفهان برسرراه شمال به جنوب وشمال شرقی به غرب ایران قراردارد.بسیاری ازراههای مهم کشور ازاین شهرمی گذرد.شبکه راه آهن اصفهان ـ یزدـ کرمان که بخشی ازشبکه راه آهن تهران ـ بافق ـ بندرعباس است ازغرب این شهر می گذرد.خط آهن دیگری کارخانه ذوب آهن اصفهان رادر منطقه زرین شهر به معدن سنگ آهن چغارت بافق ومعدن زغال سنگ زرند وصل می کند.اصفهان به سبب داشتن دو فرودگاه باشهرهای بزرگ ایران ارتباط هوایی دارد.

یکی ازفرودگاههاقدیمی وکوچک است ودر جنوب شرقی اصفهان قرارداردودیگری ،که با استانداردهای بین المللی مطابقت دارددرشمال شرقی شهر ساخته شده است.

برای ارتباط بین بخش شمالی وجنوبی شهر که دردوطرف زاینده رود قرار گرفته اند،چندین پل برروی رودخانه ساخته شده است .این پل ها ازغرب به شرق (درداخل شهر) عبارتند :پل وحید،پل مارنان ،پل فلزی ،پل ابوذر،پل الله وردی خان(پل سی سه پل) پل فردوسی،پل چوبی پل خواجو،پل بزرگمهر،وپل شهرستان.

این پل که قدیمیترین پل زاینده روداست ، در محل اصفهان قدیم یعنی جی واقع شده است.

اصفهان شهری دانشگاهی به شمار می آید.دانشگاه اصفهان،دانشگاه صنعتی اصفهان،دانشگاه آزاد اسلامی،هنرستانهاو مدرسه های علوم دینی درآن فعالیت دارند.

حدود5/1 درصد ازجمعیت اصفهان رااقلیتهای دینی یهودی ومسیحی تشکیل می دهند.

یهودیان بیشتر درمحله جوباره ومسیحیان ،که ارمنی،هستند،درمحله جلفا زندگی می کنند.

اصفهان یکی ازشهرهای تاریخی ایران است.

تاریخ بنای آن به دوره مادها می رسد.

دردوره هخامنشیان نام آن گابا،یا گی بود.دردوره اشکانیان اصفهان قلمرو یکی ازساتراپهاشد.دردوره ساسانیان مرکزسپاه بودواز آن تاریخ سپاهان یااسپهان نامیده شد.این شهر درزمان خلافت عمر به تصرف اعراب درآمد.درآن زمان دارای دومحله به نامهای یهودیه و گی(جی) بود.اصفهان دردوره آل بویه وسلجوقیان پایتخت وشهری بزرگ وآباد بود.درقرن هفتم هجری قمری براثر اختلاف میان پیروان مذهبهای حنفی وشافعی،دروازهای شهر به روی مغولان گشوده شدوآنها مردم را قتل عام وشهرراویران کردند.

دردوره ایلخانان مغول،شهراصفهان دوباره آبادشدولی باردیگر درحمله امیرتیمور گورگانی،دراواخر قرن هشتم،ویران شدومردم قتل عام شدند.اصفهان تادوره صفویان چندین باردیگر گرفتار حمله وقتل وغارت شد.

درسال 1000 ه.ق شاه عباس اول صفوی پایتخت خود را ازقزوین به اصفهان منتقل کردواین شهر به سرعت روبه آبادی گذاشت.شاه عباس اول سه هزار خانواده ارمنی رااز جلفای آذرباییجان به اصفهان کوچانید.اصفهان دردوره صفویان به شهری بزرگ تبدیل شد.

میدان نقش جهان،عمارتهای هشت بهشت،چهلستون،عالی قاپو،مسجدشاه (مسجدامام کنونی)،مسجد شیخ لطف الله،مدرسه مادرشاه (مدرسه چهارباغ)وخیابان چهارباغ،پل الله وردی خان وپل خواجووبسیاری بناهای دیگردراین دوره ساخته شدند.

محمودافغان در سال1135 ه.ق اصفهان رامحاصره وتصرف کردوگروهی ازمردم راکشت.بسیاری ازمردم نیزبراثر سختگیری افغانها شهرراترک کردند واصفهان ازرونق افتاد.

دردوره قاجاریان تهران پایتخت شدواصفهان گرچه مرکز ایالات بود نتوانست رونق ازدست رفته را بازیابد.دردوره پهلوی باتاسیس کارخانه های نساجی وسپس ذوب آهن ،اصفهان اهمیت پیشین خود را بازیافت .پس ازانقلاب اسلامی نیز بابهره برداری از پالایشگاه نفت اصفهان وکارخانه فولاد مبارکه این شهریکی ازمراکز مهم صنعتی ایران شد.

شهر اصفهان ،گذشته ازآثار دوره صفویان ،دارای بناهای تاریخی از دوره های پیش از اسلام و دوره اسلامی است،مانند ویرانه های آتشکده ای ازدوره ساسانی درکوه آتشگاه،مسجدجمعه یا مسجدجامع وآرامگاه خواجه نظام الملک وملک شاه ازدوره سلجوقی ،منارجنبان ازقرن هشتم هجری ،کلیساهای بدخم ،وانک ومریم از قرن یازده هجری ،ومدرسه ها ومسجدهای دیگر.

اصفهان یکی ازمراکز مهم ویرانگردی وجهانگردی است.

شکوه معماری وآثار تاریخی وزیباییهای این شهر سبب شده است که هرسال عده بسیاری ازمردم ایران وجهانگردان خارجی ازاین شهر دیدن کنند.