دانلود مقاله کاربرد علم آمار

علم آمار کاربرد علمی مبانی ریاضی برای جمع آوری، تجزیه وتحلیل و ارائه اطلاعات ارقامی‌‌ می باشد.

آمار گران با بکار بردن دانش ریاضیشان در طراحی مطالعات وتحقیقات ؛ جمع آوری ، پردازش و تجزیه و تحلیل اطلاعات‌؛ و تفسیر نتایج ؛ در پژوهشهای علمی شرکت می کنند.

متخصصین آمار اغلب دانششان در روشهای آماری را در علوم گوناگونی مانند زیست شناسی ، اقتصاد ، مهندسی ، پزشکی ، بهداشت عمومی ، روانشناسی ، بازار یابی، آموزش و ورزش بکار می‌‌گیرند.

بسیاری از امور به عنوان مثال، طراحی روشهای آزمایشی برای تایید دارویی جدید از طرف دولت، بدون بهره گیری از روشهای آماری قابل اجرا نمی باشند.

نمونه گیری یکی از فنونی است که آمار گران از آن بهره می گیرند.

نمونه گیری یعنی جمع آوری اطلاعات درباره گروهی از مردم یا مجموعه ای از چیزها توسط بررسی قسمت کوچکی ازکل مجموعه به عنوان مثال سرویسهای رتبه بندی برنامه های تلویزیونی، به منظور تخمین تعداد بینندگان برنامه ای خاص، به جای مطالعه تمامی بینندگان تنها به بررسی چند هزار خانواده می پردازند.

آمار گران تصمیم می گیرند که ازکجا و چگونه داده ها را جمع آوری کنند، نوع و تعداد گروه های نمونه را مشخص می کنند و به تهیه پرسشنامه های تحقیقی یا فرمهای گزارشی می پردازند.

آنها همچنین دستورالعملهائی برای کارکنانی که به جمع آوری و جدول بندی اطلاعات می پردازند، تهیه می کنند.

در نهایت آمارگران با بکارگیری نرم افزارهای رایانه ای به تجزیه و تحلیل ، تفسیر و جمع بندی اطلاعات می پردازند.

بررسی وضعیت نیروی انسانی شاغل
در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان
ادامه خبرنامه شماره 4
ج )-صفات و ویژگی های پرسنلی
در بررسی صفات پرسنلی کارکنان شاغل در ده بیمارستان مورد مطالعه به تفیک وضعیت سنوات خدمتی ، میزان تحصیلات، نوع استخدام و جنسیت کارکنان مورد مطالعه قرار گرفته است که یافته های زیر قابل ملاحظه می باشند.
1.وضعیت سنوات خدمتی :
از مجموع 1760 نفر کارکنان شاغل که وضعیت سنوات خدمتی آنان مورد مطالعه قرار گرفته است تعداد 531 نفر زیر 5 سال سابقه خدمت داشته اند ( 35%) و تعداد 322 نفر بین 5 تا 10 سال ( 20% ) - تعداد 228 نفر از 10 تا 15 سال ( 14% ) - تعداد 126 نفر 15 تا 20 سال ( 8%) - 276 نفر 20 تا 25 سال (17%) و تعداد 101 نفر نیز بیش از 25 سال سابقه خدمت داشته اند(37/6%) - تعداد 175 نفر از مجموع 1760 نفر وضعیت سنوات خدمتی آنان به درستی گزارش نشده است .

( این تعداد در محاسبه درصد های فوق اعمال نشده اند ) .
میانگین سنوات خدمتی کارکنان شاغل در بیمارستانهای مورد مطالعه در سال 1382 برابر با 96/9 سال بوده است.کمترین میانگین سنوات خدمتی در بین 10 بیمارستان فوق متعلق به بیمارستان رستمانی گاوبندی با 3 سال و بیشترین مقدار مربوط به بیمارستان دکتر شریعتی بندرعباس با 14/15سال است .
2.وضعیت تحصیلات :
از مجموع 1844 نفر کارکنان شاغل که وضعیت تحصیلات آنان مورد مطالعه قرار گرفته است تعداد 457 نفر زیر دیپلم داشته اند (78/24%) و تعداد 394 نفر نیز مدرک دیپلم داشته اند (36/21%) - تعداد 297 نفر دارای مدرک فوق دیپلم (10/16%) - 485 نفر کارشناس(30/26%) - 10 نفر کارشناس ارشد (54/0%) و تعداد 33 نفر نیز دارای مدرک تحصیلی دکترا بوده اند (78/1%) - تعداد 110 نفر برخوردار از مدرک دکترای تخصصی بوده اند (94/5% ) و تعداد 56 نفر از مجموع 1844 نفر وضعیت میزان تحصیلات آنان به درستی گزارش نشده است.

( این تعداد در محاسبه درصد های فوق اعمال نشده اند ).

در میان 10 بیمارستان مورد مطالعه درصد شاغلین دانش آموخته دانشگاهی به کل کارکنان شاغل در بیمارستان بستک با 22/78% از همه بیشتر و این درصد در بیمارستان ابن سینا با 33/33% درصد از همه کمتر بوده است.

درصد کل دانش آموختگان دانشگاهی در بیمارستانهای مورد مطالعه40/52% بوده است.

در میان 10 بیمارستان مورد مطالعه درصد شاغلین دانش آموخته دانشگاهی به کل کارکنان شاغل در بیمارستان بستک با 22/78% از همه بیشتر و این درصد در بیمارستان ابن سینا با 33/33% درصد از همه کمتر بوده است.

(جدول شماره 1) جدول شماره- 1 : وضعیت تحصیلات در بیمارستان‌های مورد مطالعه و مقایسه درصددانش‌آموختگان دانشگاهی 3.

وضعیت استخدام : از مجموع 2422 نفر کارکنان شاغل که وضعیت استخدام آنان مورد مطالعه قرار گرفته است، تعداد 1232 نفربه صورت استخدام رسمی شاغل بوده اند (86/50% ) و تعداد 189 نفر نیز پیمانی بوده اند (80/7% )- تعداد 131 نفر قراردادی بوده اند (40/50% )-170 نفر طرحی (7% )- تعداد 655 نفر کارکنان شرکتی بوده‌اند (45/27% ) و تعداد 35 نفر نیز وضعیت استخدام آنان گزارش نشده است.

(44/1% )- جدول و نمودار‌ شماره (1 ).

4.وضعیت جنسیت : از مجموع 1752 نفر کارکنان شاغل که وضعیت جنسیت آنان مورد مطالعه قرار گرفته است تعداد 670 نفر مرد (24/38%) و تعداد 1082 نفر نیز زن بوده اند(57/61%) همانگونه که در جدول شماره (2) مشاهده می‌شود، بیشترین درصد کارکنان زن شاغل در ده بیمارستان مورد مطالعه متعلق به بیمارستان آموزشی درمانی کودکان شهر بندرعباس با 10/80% کل شاغلین است.کمترین درصد شاغلین زن نیز متعلق به بیمارستان شهید بهشتی میناب با 65/47% کل شاغلین است.

جدول شماره- 1-ب : جدول فراوانی و درصد کارکنان شاغل به تفکیک جنسیت در بیمارستانهای مورد مطالعه بحث و نتیجه گیری آنچه بیش از هرچیز در ارتباط با وضعیت و ساختار نیروی انسانی در مراکز بیمارستانی مورد مطالعه قابل تامل و تفکر است وضعیت چارت تشکیلاتی بیمارستانهای دانشگاهی است.

تعداد پست یا ردیف های مصوب در 10 بیمارستان مطالعه شده بالغ بر 1901 پست سازمانی است که با احتساب شاخص7/1 پرسنل به ازاء هر تخت فعال بیمارستانی، تعداد کل کارکنان مورد نیاز برای تعداد 1003 تخت فعال بستری در حالی که رقمی معادل 1704 نفر خواهد بود، تعداد موجود کارکنان شاغل در زمان مطالعه 2422 نفر بوده است.

به دیگر سخن تعداد 718 نفر از کارکنان شاغل براساس معیار و شاخص 7/1 عملا بعنوان پرسنل مازاد بر نیاز شناخته خواهند شد که این عدد 30% از کل کارکنان شاغل را شامل می شود.

از آنجا که ملاک تخصیص بودجه و اعتبارات پرسنلی براساس شاخص 7/1تنظیم شده است، بدیهی است که مراکز بیمارستانی ناچار به پذیرش مشکلات مالی عدیده ای بوده و متحمل تنگناهای اعتباری و مالی زیادی خواهند شد.

نارسایی و ضعف شاخص7/1 نفر کارمند به ازاء هر تخت فعال بیمارستانی و پاسخگو نبودن این شاخص در برآورد و برنامه ریزی بودجه پرسنلی در بیمارستانهای دانشگاهی در نهایت منجر به بحرانهای شدید مالی خواهد شد و لزوم اصلاح و ارتقاء شاخص فوق امری گریز ناپذیر می باشد.

نکته دیگری در ارتباط با وضعیت نیروی انسانی در مراکز بیمارستانی مورد مطالعه پایین بودن درصد اشغال تخت های فعال بیمارستانی است.

پایین بودن درصد اشغال تخت فعال در تعدادی از بیمارستانهای مورد مطالعه منجر به تنزل میانگین کل درصد اشغال تخت های فعال بستری در بیمارستانهای دانشگاهی استان شده است .

نتایج نشان می دهد که از مجموع 1003 تخت فعال بستری در سال 1382 تنها 63% از تخت های دایر، اشغال شده و برای ارائه خدمات درمان بستری مورد استفاده قرار گرفته اند.

همچنین از مجموع تعداد 1214 تخت ثابت 1003 تخت دایر بوده اند.

(61/82% از تخت های ثابت، فعال بوده اند ) با توجه به اینکه تشکیلات تفصیلی مراکز بر مبنای تخت مصوب طراحی شده اند و برپایه تعداد تخت های مصوب بیمارستان، کارکنان و پرسنل نیز استخدام شده و به کار گرفته شده اند، ملاحظه می شود با توجه به تعداد کل کارکنان شاغل (2422 نفر) که اندکس تخت فعال بیمارستان را به رقمی بالغ بر41/2 می رساند، برای اجتناب از تحمیل هزینه های اضافی و بهینه سازی مدیریت منابع انسانی تعدیل و بازنگری در تعداد کارکنان ضروری است.

موضوع دیگری که به آن در این پژوهش پرداخته شده است مقایسه نسبت شاغلین در گروه شغلی اصلی یا درمانی به پشتیبانی است.

نتایج نشان می دهد که این نسبت در بیمارستانهای دانشگاهی مورد مطالعه در ارتباط با چارت مصوب06/75% برای کادر درمانی و 97/24 % برای کادر پشتیبانی است.

در خصوص چارت تشکیلاتی اشغال شده نسبت فوق تغییر چندانی نکرده است و برای کادر درمانی28/74% و برای کادر پشتیبانی 61/25% است آنچه حائز اهمیت است برهم خوردن تعادل و تناسب نسبت های بالا در گروه شاغلین در مقایسه با پست های سازمانی اشغال شده است.

این نسبت ها برای گروه شاغلین برای گروه کارکنان درمانی برابر 28/55% و برای کادر پشتیبانی 71/44% است.

در کلیه مراکز مورد مطالعه نسبت نیروی انسانی گروه درمانی به پشتیبانی در گروه شاغلین برابر 23/11% است که این نسبت با قانون تعدیل نیروی انسانی مصوب مجلس محترم شورای اسلامی در تاریخ 27 فروردین ماه 1366 که تعداد کارکنان شاغل درمانی را سه برابر پشتیبانی تعیین کرده است مغایر است.

(جدول شماره 2 ) همانگونه که در محاسبات جدول جدول شماره 3 ، ب مشاهده می شود شاخص نسبت تخت های فعال و ثابت به چارت های مصوب و اشغالی در رده های درمانی و پشتیبانی کمتر از میزان مورد نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی است که معادل7/1 است.

همچنین نسبت تعداد ردیف های تشکیلاتی در دو رده درمانی و پشتیبانی در هردو ردیف چارت های مصوب و اشغالی از میزان مناسب و قابل قبولی برخوردار است.

ولی این تعادل در ارتباط با تعداد شاغلین موجود برقرار نبوده و سهم کارکنان پشتیبانی به نحو بارزی افزایش یافته است افزایش نسبت های تعداد شاغلین نسبت به تعداد چارت های سازمانی اشغالی در رده های پشتیبانی و درمان بشرح زیر است : جدول شماره- 2 : مقایسه نسبت تعداد کارکنان بر اساس چارت های اشغالی و شاغلین موجود در گروه های درمانی و پشتیبانی جدول شماره - 3 : مقایسه درصد تعداد کارکنان بر اساس چارت تشکیلاتی و شاغلین موجود در گروه های درمانی و پشتیبانی همانگونه که مشاهده می شود سهم پست های سازمانی اشغال شده در رده های اصلی ( درمانی ) در بیمارستانهای مورد مطالعه 38/74 % و این میزان برای رده های پشتیبانی 61/25% است.

اما در بررسی تعداد کل شاغلین موجود در بیمارستانهای مورد مطالعه مشاهده می شود که سهم رده های اصلی با 10/19% کاهش به 28/55% تنزل یافته است و این در حالی است که سهم رده های پشتیبانی به میزان 10/19% افزایش پیدا کرده و به71/44 % بالغ شده است.

به عبارتی می توان گفت که بر خلاف انتظار استاندارد های مربوط به میزانهای رده های اصلی و پشتیبانی در مورد شاغلین دستخوش تغییر شده و به بطور قابل ملاحظه ای تعداد کارکنان رده های پشتیبانی در مقایسه با رده های اصلی افزایش داشته است.

براساس یافته های آماری این پژوهش همچنین با تفکیک و جداسازی هریک از گروه های شاغل در مراکز مورد مطالعه براساس ماهیت و نوع فعالیت شغلی آنها، مشخص می گردد که تعداد و نسبت غالب گروه های شاغل تناسب چندانی با حجم خدمات و نیاز واقعی مراکز بیمارستانی ندارد.

برای نمونه در حالیکه تعداد دستگاههای فعال دیالیز در مراکز درمانی دانشگاهی بیش از 30 دستگاه است و تعداد بیماران و دریافت کنندگان خدمات دیالیز در استان بیش از 127 نفر گزارش شده است، تعداد کل ردیف های مصوب برای پست سازمانی پرستار دیالیز 4 مورد بوده است که هر چهار ردیف نیز اشغال شده اند.

در خصوص گروه های شغلی علوم آزمایشگاهی، رادیولوژی، بهداشت، پرستاری و مامایی ، مددکاری، آمار و مدارک پزشکی، تغذیه و ...

بازنگری و ارتقاء پست های سازمانی برای ایجاد هماهنگی و مطابقت هرچه بیشتر در انجام خدمات بیمارستانی الزامی و اجتناب ناپذیر است.

در خصوص صفات و ویژگی های پرسنلی در کارکنان شاغل نتایج مطالعه بیانگر این است که با توجه به میانگین سنوات خدمتی کارکنان شاغل که حدود 10 سال است، د رحال حاضر جمعیت شاغلین در بیمارستانهای مورد مطالعه جوان محسوب می شوند.

جوان بودن نسبی جمعیت شاغلین ضمن اینکه می‌تواند مزیتی به شمار آید اما با توجه به خروج بخش قابل ملاحظه ای از کارکنان مجرب تر از چرخه فعالیت درمانی در استان و بازنشستگی حدود 7% از کل کارکنان در 5 سال آینده در صورت عدم تامین نیروی انسانی مورد نیاز می تواند بیمارستانهای استان را با مشکلات عدیده ای مواجه سازد.

وضعیت تحصیلات در میان شاغلین در بیمارستانهای مورد مطالعه نشان دهنده درصد قابل ملاحظه ای از کارکنان با مدرک دیپلم و پایین تر در این مرکز است که با توجه به ماهیت و ساختار سازمانی دانشگاه که ارائه دهنده پیچیده ترین و تخصصی ترین خدمات در جامعه می‌باشد، این تعداد از کارکنان فاقد مدارک عالی دانشگاهی بعنوان یک تنگنای جدی محسوب می‌شود.

(48% از کل کارکنان فاقد مدارک و مدراج دانشگاهی هستند).

در بررسی وضعیت و نوع استخدام کارکنان شاغل به روشنی مشخص می شود که استفاده بیش از اندازه از