یکی از تحول های مهمی که درسال های اخیر در جهان کامپیوتر ایجاد شده است.
رواج PDA ها است و در این بین بیشترین سهم در اختیار Pocket PC یا کامپیوترهای جیبی بوده است.
کامپیوترهای جیبی در مدت یک یا دو سال از تمام رقبای پر سابقه خود پیشی گرفتند و حتی دامنه استفاده از PDAها را نیز گسترش دادند.امروزتعداد کاربرانPDA ها بسیار از گذشته است و پیش بینی می شود که کامپیوترهای جیبی تا چند سال آینده بسیار بیشتر از پیش در بین کاربران کامپیوترها شخصی رواج پیدا کنند.
این چند فصل برای پاسخگویی به نیازی که به تناظر رواج این دستگاهها ایجاد می شود تهیه شده است.
از بوجود آمدن این دستگاه تا کنون پیشرفتهای مشهودی به وجود آمده است.
در سالهای گذشته تنها چند فروشگاه کامپیوتری در تهران چنین محصولی را ارائه می کردند در حالی که اکنون به راحتی می توان فروشگاههای مختلفی را یافت.
در این بین چندین فروشگاه فعالیت خود را تنها بر روی این محصول متمرکز کرده اند.
در این مدت سایتهای خبری و اطلاعاتی این دستگاه بیش از 50درصد افزایش داشته و بسیاری از سایت های قدیمی نیز توسعه یافتند.
اکنون شرکتهای تولید کننده کامپیوترهای جیبی با سرعت بیشتری مدل های جدید خود را روانه بازار می کنند و رقابت شدیدتری بین آنها وجود دارد .
در حال حاضر برخی از مارک های کامپیوترهای جیبی نماینده های فعالی در ایران دارند که تولیدات آنها را به طور انبوه وارد کشور می کنند و خدمات پس فروش و گارانتی داخلی به خریداران ارائه می کنند.
ابزار اطلاعاتی
در هفتاد سالی که از ساخته شدن تلویزیون می گذرد تغییرات زیادی در تکنولوژی آن ایجاد شده است.
سیستم های رنگی جای سیستم های اولیه را گرفته اند و صفحه نمایشهای 19 محدب به صفحه نمایشهای تختی که تا 35 قطر دارند تبدیل شده اند و کیفیت تصویر نیز افزایش یافته است.
با تمام تغییراتی که ایجاد شده یک چیز ثابت مانده است تمام آنها کلیدی دارند که اگر آن را بزنید دستگاه روشن می شود و شروع به پخش برنامه ها می کند.
بسیاری از دستگاههای الکترونیکی که در زندگی روزمره استفاده می شوند همین طورهستند.رادیو ها ، دستگاههای پخش صدا ، دستگاههای بازیهای الکترونیک و مانند آنها همگی بعد از روشن شدن بلافاصله شروع به کار می کنند ولی کامپیوتر رومیزی این گونه نیست.
کامپیوترهای رومیزی بعد ازروشن شدن نیاز به زمانی برای آغازش دارند .
مثل دستگاههای چایی ساز که بعد از روشن شدن مدت زمانی وقت لازم است تا چای را تحویل دهد.
ممکن است متوجه شده باشید که اوت لوک امکانات زیادی برای مدیریت قرار های ملاقات،فعالیتها و آدرس ها دارد و تصمیم گرفته باشید که به جای سر رسید های کاغذی از آن استفاده کنید.
به این ترتیب هم می توانید از امکانات زیادی که در این برنامه وجود دارد استفاده کنید و هم یک وسیله از کیف شما حذف می شود.
امروزه بسیاری از متخصص ها و مجله ها درباره دستگاههای اطلاعاتی کوچک و ارزانی صحبت می کنند که نیازی به بوت شدن ندارند، می توانند به اینترنت وصل و اطلاعات شما را به سرعت در اختیارتان قراردهند.
نوعی از دستگاههای اطلاعاتی PDA نامیده می شوند.PDA مخفف Personal Digital Assistant ، به معنی دستیار دیجیتال شخصی است.
این اصطلاح اولین بار درسال 1992 توسط شرکت اپل ساخته شد.
در پایان همان سال اپل اولین PDAرا ساخت: Newton Message padدستگاه Newton Message Pad اولین دستگاه اطلاعاتی نیست ولی یکی از اولین دستگاههایی است که به طورجدی به این مسئله پرداخت .
این دستگاه به قابلیت تشخیص دستخط نیز مجهز بود.
بعد از تولید این دستگاه رقبای زیادی به وجود آمدند.Tandy و Casio به طورمشترک یک PDA ساختند که Zoomer نام داشت .
General Magic نیز Magic cap را ساخت .
در همین زمان مایکروسافت نیز به فکر تولید رقیبی برای نیوتون بود که WinPad نام داشت.
رقبا موفق نبودند و در مدت حیات نیوتون یعنی از 1992 تا 1998 هیچگاه فروش آنها به اندازه نیوتون های اپل نبود.
ویندوز موبایل
درسال 1996 شرکتهای مختلفی مانند HP,CASIO,SHARP,COMPAQ دستگاه جدیدی به نام Handheld ساختند .
Handheld PCها از نسخه خاصی از سیستم عامل ویندوز استفاده می کردند که Windows CEنامیده می شد و برنامه هایی برای سازماندهی کارهای روزانه صفحه گسترده ها و مرور کننده های اسناد مجهز بودند.
Handheld PC اولین نمونه از مجموعه کامپیوتر جیبی یا Pocket PC است که بر خلاف دستگاههای قبلی بسیار کاربردی وجا افتاده شده است .
دستگاههای ویندوز موبایل کارهایی بیش از مدیریت قرارها، ذخیره آدرس هاو مدیریت لیست فعالیتها انجام میدهند.
شما می توانید با استفاده از این دستگاهها نامه های الکترونیک و بسیاری امکانات دیگر در دستگاهی جمع شده است که به راحتی در کف دست قرار می گیرد.
بعد از تولید اولین نمونه های PDA تولیدکنندگان مختلفی مانند Philips,HP,casio,Compaq شروع به ساختن سخت افزارهای مورد نیاز مایکروسافت کردند.
این دستگاهها به سیستم عامل و نسخه جیبی برخی برنامه های پر کاربرد ، مانند اوت اوک و آفیس مجهز بودند.
سیستم عامل و برنامه های اصلی این دستگاهها برخلاف کامپیوترهای جیبی بر روی ROM هایشان ذخیره شده است.
ترکیب این سیستم عامل با اوت اوک و آفیس جیبی با عنوان ویندوز CE شناخته شد.
در حالی که به طور اصولی تنها سیستم عامل را باید ویندوز CE نامید.
اولین دستگاه جیبی دارای ویندوز، handheld PC نام داشت.
مایکروسافت بعد از آن تا پیش از سال 1996 دستگاه دیگری به نامهای Handheld pc2000,Auto PC,Palm-size pc و در نهایت Pocket PC را تولید کرد.
فعالیتهای مایکروسافت
مایکروسافت بعد از تولید نیوتون فعالیتش را برای ساختن دستگاههای مشابه آغاز کرد.
ساختن این دستگاه که win pad نام داشت از سال 1992 آغاز شد.
در همان زمان پروژه دیگری به نام pulsar نیز در مایکروسافت وجود داشت.
Pulsar پروژهای ساخت یک دستگاه مشابه پیجر بود.
مایکروسافت در سال 1994 تصمیم گرفت که دو پروژه را باهم ترکیب کند و آن را Pegasus نامگذاری کرد.
Pegasus پروژه ساخت دستگاهی بود که با ویندوزی به نام CE کار کنند.
Win pad سیستمی بر مبنای ویندوز 3.1 بود.
Pulsar سیستم عامل شی گرای متفاوتی داشت که هیچ شباهتی به سایر سیستم های مایکروسافت نداشت.
در Pegasus از سیستمی استفاده کردندکه به ویندوز نزدیک باشد و بتواند به راحتی با کامپیوتر رومیزی ارتباط برقرارکند.
به عبارت دیگر آن را به صورت یک دستگاه مکمل کامپیوتر رومیزی طراحی کردند.
از نظر مایکروسافت دستگاه مکمل کامپیوتر رومیزی ، ابزاری است که در کف دست جای بگیرد و بتواند اطلاعات را با کامپیوتر رومیزی رد و بدل کند.
آنها باید بتوانند تمام انواع پرونده های کامپیوتر رومیزی را با خود منتقل کنند وحتی بتوانند پرونده های مهم را باز و ویرایش کنند.
این دستگاه دائما روشن است و به همین خاطر نیازی به بوت شدن ندارد.
به محض اینکه کلید روشن و خاموش کردن آن را بزنید از حالت standby خارج می شوند و قابل استفاده خواهند بود درست مانند تلوزیون به این ترتیب مشکل کاربری که اطلاعات خود را از سرسیدها به اوت لوک منتقل کرده است حل خواهد شد.
دستگاه مکمل کامپیوتر رومیزی او به اوت لوک متصل می شودو اطلاعات آن را می خواند .
بعد از این اطلاعات اوت لوک دردستگاه کوچکی که حتی در جیب نیز جا می گیرد همراه کاربر خواهد بود.
هرگاه نیاز به اطلاعات داشته باشد نیز بلا فاصله دردسترس او قرار خواهد گرفت.
به روند برقراری ارتباط بین کامپیوتر جیبی و کامپیوتر رومیزی همسان سازی (synchronization) گفته می شود.
همسان سازی چیزی بیشتر از کپی کردن اطلاعات است.در زمان همسان سازی دو دستگاه باهم مقایسه می شوند.
ویندوز CE از سال 1996 که اولین دستگاه اطلاعاتی مایکروسافت ساخته شد تا کنون پیشرفتهای زیادی کرده و دائماً انواع بیشتری از پرونده را شناخته است.
مایکروسافت نام دستگاه مکمل کامپیوتر رومیزی را در سال 1999 به Windows Power Device و بعد به Windows for pocket Handheld PCs تغییر داد.
این نام در سال 2003 به Windows Mobile Device تبدیل شد.
Handheld pc ها
Handheld Pc ها محصول پروژه Pegasus هستند و ساخت آنها درسال 1994 آغاز شد.
این دستگاه اولین نسخه ویندوز CE.
اوت لوک و آفیس جیبی را ارائه می کرد .
آفیس جیبی در این نسخه تنها ورد و اکسل داشت .
اولین نسخه برنامه مدیریت برنامه هایی که دراین دستگاه قرار داشت Schedule نام داشت.
برای همسان سازی Schedule از برنامه ای به نام Handheld Pc Explorer استفاده می شد.
در آن زمان دستگاههای Handheld Pc که به طور مخفف H/PC نیز نامیده می شدند مشخصات تقریبی زیر را داشتند:
ابعاد حدودا 8*9 سانتیمتر و 350 تا 400 گرم وزن
دارای باتری های آلکالاین
LCD تک رنگ با ریزنمایی 240*480
دارای صفحه کلید و قلم
پورت سریال برای اتصال به کامپیوتر رومیزی
پورت IrDA
یک سال بعد از تولید این دستگاهها ویندوز CE نسخه 2 تولید شد که از صفحه نمایشهای رنگی قابلیت چاپ اتصال به شبکه ،مروروب و خروجی برای مانیتورهای خارجی پشتیبانی می کرد.پاورپوینت جیبی نیز به برنامه ها اضافه شد.
Palm-size PC مایکروسافت در سال 1998 دو دستگاه جدید به نامهای Palm-size pc و Auto PC تولید کرد .Palm-Size pcحدودا 8*13cm بودند و تا 150 تا 200 گرم وزن داشتند.صفحه نمایش آنها برخلاف نمونه های قبل عمودی بود ، دستگاه صفحه کلید نداشت و کاربر می بایست به جای آن با استفاده از قلم و ورودیهای نرم افزاری مختلفی مانند تشخیص دستخط یا صفحه کلید نرم افزاری داده ها را وارد می کرد.
دستگاهها هنوز از ویندوز CE نسخه 2 استفاده می کردند، ولی رابط کاربر کمی تغییر کرده بود.
برنامه ها تغییر زیادی کردند.
اوت لوک،inbox و Solitaireباقی ماندند،ولی دیگرخبری از آفیس Windows Explorer و Pocket explorer نبود .
خوشبختانه شرکتهای دیگری جایگزین های خوبی برای نرم افزارهای گفته شده تهیه کردند که کاربران می توانستند با خریدن و نصب کردن آن نرم افزارها و کمبودها موجود را جبران کنند.
اولین نمونه های P/PC که صفحه نمایش رنگی داشتند درسال 1999 تولید شدند در این زمان نسخه 2,11 ویندوز CE تولید شد و پردازنده های دستگاهها نیز قویتر و حافظه ها بیشتر شدند.مهمترین تفاوت انواع p/pc در صفحه نمایشهایشان بود.
برخی از آنها از LCDهای Active و برخی دیگر از انواع Passive استفاده می کردند .
نوع Active صفحه را سریعتر به روز می کند و تصویر بهتری دارد.
Auto PCها مایکروسافت همراه با P/PC،دستگاه دیگری به نام Auto PC را هم تولید کرد Auto PC جایگزین رادیو ضبط ماشین می شد با دستورهای صوتی کار می کرد و اطلاعاتی مانند جهت حرکت را اطلاع می داد .
می توانستید آدرس ها و اطلاعاتی مانند آن را با استفاده از IrDA بین آن و سایر دستگاههای تحت ویندوز مبادله کنید.
یک امکان اختیاری یک دستگاه گیرنده بی سیم بود که وضعیت ترافیکی آب و هوا ، اخبار ، بورس و نامه های الکترونیک را دریافت می کرد .
تمام این اطلاعات به طورصوتی برای کاربر خوانده می شد.
Auto PC نیز تحت ویندوز CE کار می کرد .
این سسیتم عامل ماژولی بود و به مایکروسافت امکان حذف و اضافه کردن را می داد.
Auto PC امکان کار به GPS هم داشت و برخی مدل های آنها همراه با این دستگاه فروخته می شد.
GPS سیستم موقعیت یاب ماهوارهای ست که موقعیت جغرافیایی دستگاه راتعیین می کند.
معمولا دستگاه گیرنده نقشه هایی هم دارد که موقعیت بدست آمده را بر روی آن نشان می دهد.
ActiveSync مهمترین مسئله در دستگاههای اطلاعاتی این است که بتوانند اطلاعات را با دستگاههای دیگر رد و بدل کنند.
در غیر این صورت کارآیی اطلاعات کاهش پیدا خواهد کرد.
تمام این دستگاهها پورت IrDA دارند و با استفاده از آن می توانند به دستگاههای دیگر متصل شوند.
علاوه بر آن نرم افزار مفیدی به نام ActiveSync نیز وجود دارد.
ActiveSync در کامپیوترهای رومیزی دارای ویندوز 98 NT,2000,وXP اجرا می شود و اطلاعات را با اوت لوک نسخه 2000 و نسخه های جدیدتر همسان سازی می کند.
ActiveSync همان اطلاعاتی که در دو دستگاه قرار دارند را باهم مقایسه و بر این اساس چگونگی همسان سازی را مشخص می کند.
بعد از آن اطلاعات یکسان می شوند.
کارکرد اصلی ActiveSync همسان سازی اطلاعات قرارهای ملاقات ،آدرس و فعالیتهاست ، ولی علاوه بر آنها می تواند یادداشتها،Favorites و داده های AvantGo را هم همسان سازی کند.
برای همسان سازی می توان از IrDA ، پورت سریال ،USB ، Bluetooth و شبکه های سیمی یا بی سیم استفاده کرد.
کامپیوترهای جیبی (Pocket PC) آخرین دستگاهی که مایکروسافت تا این زمان در مجموعه دستگاهها قابل حمل (موبایل )تولید کرده است .
کامپیوتر جیبی نام دارد این دستگاهها اولین بار درسال 2000 تولید شدند نسخه های اولیه از سیستم عاملی استفاده می کرد که پاکت پی سی 2000 نامیده می شد بعد از آن نسخه بعدی سیستم عامل با نام پاکت پی سی 2002 به بازار آمد بعد از آن نسخه ویندوز CE.NET نسخه 4,2 تولید شد که ویندوز 2003 نام داشت .
بعد از مدتی نسخه دوم ویندوز موبایل 2003 به بازار آمد که مایکروسافت تا کنون نسخه های