راه اندازى، کنترل و نگهدارى شبکه شاید یکى از مشکلترین و دشوارترین بخشهاى کارى یک Administrator یا مسئول سایت باشد.
چون مشکلات و عیوب ناشى از سخت افزارهاى یک شبکه ،با مشکلات و عیوب ناشى از برنامه هاى نرم افزارى شبکه ادغام شده واگر به فرض در هنگام تنظیم شبکه مشکلی به وجود آید ،وقت زیادی تلف خواهد گردید تا بفهمیم مشکل از ناحیه سخت افزارى است یا نرم افزارى.
این جزوه شامل چهار بخش است:
• معرفی شبکه، کارت شبکه و راه اندازى و نگهدارى شبکه از لحاظ سخت افزارى
• تنظیم و کنترل برنامه Network Neighborhood
• استفاده از شبکه و عمل Sharing
• نصب و تنظیم برنامهWingate ، جهت اتصال شبکه به سرور(Server) و اینترنت.
معرفی کارت شبکه، و راه اندازى و نگهدارى شبکه از لحاظ سخت افزارى
کارت شبکه یا LAN Card
کامپیوترها جهت اتصال به هم و استفاده از برنامه هاى هم و اشتراک برنامه ها از نظر سخت افزارى احتیاج به کارت شبکه یا LAN Card دارند.
که بطور معمول در بازاردو نوع کارت معمول می باشد.
یک قسم آنها کارتهاِی 10 در 10 بوده و قسم دیگر کارتهای 10 در 100 میباشند.
جهت کنترل اتصال درست کارت شبکه به کامپیوتر مىتوانید روى آیکون My Computer کلیک راست نموده و ازقسمت Properties پوشه Device manager را انتخاب نمایید.
در بین ابزارهاى نصب شده طبق شکل باید در قسمت Network adapters ،نام ومشخصات کارت شبکه شما وجود داشته باشد.
اگر در این بخش علامت سوال یا تعجب به شکل زرد رنگ وجود داشته باشد نشان مىدهد که راه انداز (Driver ) کارت شبکه شما ناقص بوده و درست نصب نشده است و بایستى طبق روشهاى Hardware settings آنرا برداشته(Remove) و با Refresh ، یا از قسمت Add new hardware در بخش کنترل پنل ( Control panel ) درایور یا راه انداز مناسب و صحیح آنرا نصب نمایید.
(براى مشاهده جزئییات نصب یک سخت افزار در صورت لزوم به جزوه آموزش نصب و راه اندازى ویندوز و تنظیمات کامپیوتر از همین سرى جزوات مراجعه نمایید.)
توجه نمایید که بعد از نصب کارت شبکه، آیکون Network Neighborhood در روى میز کار (Desktop ) مشاهده خواهد شد که بعدا به توضیح تنظیم آن خواهیم پرداخت.
از آنجاییکه ما معمولا دو نوع شبکه BNC و HUB را مورد استفاده قرار می دهیم بر روی اکثر کارتها جهت اتصال هر دو نوع رابط وجود دارد.
1.
شبکه BNC
2.
شبکه Hub
شبکه سرى یا BNC
در شبکه BNC کامپیوترها بطور سری به هم متصل می شوند و در صورتی که شبکه و سیمهای ارتباطی یک کامپیوتر خراب شود باعث از کار افتادن بقیه شبکه نیز خواهد گردید.
رابط BNC که به شکل یک استوانه مِباشد دارای دو برآمدگِی مِی باشد.( مانند شکل)
در ابتدا و انتهای سیمهای رابط این نوع شبکه یک عدد رابط به نام به نام BNC پرچ شده است که جهت اتصال به سیمها و کامپیوترهای دیگر در سر هر کدام از آنها یک عدد T-Connector قرار می دهند همانطور که در شکل مشاهده می نمایید در سر تی ها برآمدگی و ی شکافها و فرورفتگیهاِی جهت برقرار اتصال با هم وجود دارد و شما بایست بطور دقیق هنگام اتصال دو قسمت به هم ، شکافها یا فرورفتگی ها را با برآمدگیهای قطعه مقابل چفت نمود و با یک بار چرخش آنرا قفل نمایید تا سفت شود.
در اینگونه شبکه در ابتدا و انتهای کلیه کامپیوتر ( کامپیوتر اول و آخر) با دو عدد Terminator بایستی بسته شوند.
تذکر: اِینگونه سیم کشی تا حدود نسبتا" زیادی از نظر هزینه به صرفه بوده و ارزان می باشد ولی کنترل ، نگهداری آن بسیار مشکل بوده و بایستی همواره احتیاط را پیشه خود نمود.
بسیار دیده شده که این سیمها و رابطها از مناره ها شکسته و قطع می گردند لذا می توانید قسمتهای انتهاِیی را باچسپ محکم و یا سیم محک نمایید تا شکسته و قطع نشود.
Troubleshooting یا رفع اشکالات جزئی: گاهى در شبکه مشکلاتى پیش مىآید که شاید با کمى تامل و دقت قابل رفع باشد.
اگر شبکه یا کامپیوترى از شبکه قطع باشد و بعد از کنترل موارد لازم، در شبکه مطمئن شدید که از لحاظ برنامه و نرم افزار مشکلى ندارید مى توانید کنترلهاى زیر انجام دهید: تریمیناتورهاى دو سر شبکه را چک و کنترل نمایید و مطمئن شوید که مشکلى نداشته و محکم متصل باشند.
تیکانکترها متصل بوده و هیچ سیمی قطع نباشد.
معمولا" بر اثر کشیدگى سیمها پرچ سر سیمها جدا مىشود در صورت مشاهده و شک ، یک سیم سالم را با آن تعویض کنید.
تریمیناتور انتهایی دستگاه آخرى را باز نموده و به دستگاه دومى وصل کرده و با رفع اشکال و اتصال دو دستگاه اولى ، سپس دستگاه سومى و الی آخر مشکل را( که مى تواند حاصل از سیم، تىکانکتر و یا ترمیناتور باشد ) یافته و رفع نموده و در صورت لزوم قطعه مربوطه را تعویض نمایید.
جهت تست سالم بودن سیمها در صورت لزوم مىتوانید علاوه بر تست آنها مابین دو دستگاه سالم از اهم متر نیز استفاده نمایید.
شبکه Hub اماٌ یکی از مطمئن ترین و بهترین سیستم شبکه بندی ، شبکه Hub می باشد.
در اینگونه شبکه از طریق سیمهای رابط به یک Hub متصل می شوند.
در این سیستم بر عکس شبکه BNC اگر کامپیوتری قطع شود فقط آن قطع بوده و بقیه سیسیتم مختل نشده و شبکه برقرار است.
رابط اینگونه شبکه ها سیمهایی است که به سر آنها یک عدد ِArj 45 پرچ گردیده است که با رنگهای خاصِی جهت گرفتن و فرستادن اطلاعات مشخص شده است.
این رابطها به کارت شبکه کامپیوتر وصل بوده و طرف دیگر آنها به سوکتهای دیواری ( Facepalte ) متصل می شوند.
در روی این دستگاه فعالیت دستگاها با چراغهای چشمک زن مشخص می شود و در صورت عدم فعالیت مِی توان از عدم اتصال آن آگاهی پیدا نمود و در جهت رفع عیب آن بر آمد.
Troubleshooting یا رفع اشکالات جزئی: اگر در اینگونه شبکه نیز مشکلی پیش آید کنترل موارد زیر توصیه مىشود.
الف) مطمئن باشید دستگاه هاب Hub ، روشن بوده و سوکتهاى سیمهاى متصل شده محکم باشند و لق نباشند.
ب) جایگاه سوکت سیمهاى قطع شده را با جایگاه سیمهاى اتصالى سالم در روى هاب جابجا نموده و نتیجه را مشاهده نمایید.
ت) کنترل سالم بودن سیمها و سوکت سر آنها.
ث) کنترل سالم بودن سوکتهاى اتصالى.
تنظیم و کنترل برنامه Network Neighborhood همانطور که در بالا بیان شد بعد از نصب کارت شبکه آیکون تنظیمات آن در درون Control panel یا همچنین میز کار یا Desktop جهت تنظیمات قابل مشاهده است.
جهت تنظیم شبکه کافى است شما روى آیکون Network Neighborhood کلیک راست نموده و گزینه Properties را انتخاب نمایید.
قبل از شروع کار و تنظیمات لازم مىدانم شما را کمى با این پنجره و مشخصات آن آشنا نمایم.
همانطور که طبق شکل مىبینید درون این پنجره پوشه های(Tab)، گوناگونى وجود دارد و مهمترین آنها قسمت Configurations ، یا پیکربندى شبکه و بخش Identification، یا مشخصات و شناسایى کامپیوتر مىباشد.
در بخش Configuration یا پیکربندىمعمولا گزینه هایى جهت بکار گیرى clients ( ) ، adapters ( )، protocols ( ) و services ( ) وجود دارد.
Clients : نرم افزارهاى Clients شما را قادر مىسازد که پرینترها و فایلهاى مشترک ( Shared ) را در کامپیوترهاى دیگر مشاهده و استفاده نمایید.
Adapters : یک adapter، یک وسیله سخت افزارى است که از نظر فیزیکى مشخص میکند کامپیوتر شما به شبکه متصل است.
Protocol : نشانگر یک زبان مشترک است که کامپیوترها جهت ارتباط با یکدیگر از شبکه نیاز دارند.
( کامپیوترها باید از یک زبان مشترک Tcp/Ip جهت ارتباط با یکدیگر استفاده نمایند.) Services : بعضى از سرویسها شما را قادر مىسازند که شما بتوانید فایلها و پرینترهاى خود را با دیگران در شبکه مشترک (Share ) نمایید و سرویسهاى دیگرىجهت گرفتن پشتیبان اتوماتیک از سیستم( Automatic system backup )،تنظیمات و ثبت از راه دور (Remote Registory ) و عامل کنترل و مشاهده شبکه ( Network Monitor Agent ) و جود دارند.
در زیر این گزینه ها سه دکمه Add ، Remove و Properties وجود دارد که با کلیک روى دکمه Add پنجره اى باز مىشود که شما می توانید در صورت نیاز از آن (client, adapter, protocol, services ) مورد نیاز خود را اضافه نمایید.
ودر صورتى که بخواهید گزینه اى را حذف نمایید آنرا انتخاب نموده و روى دکمه Remove کلیک نمایید.
برنامه حذف خواهد گردید.
با انتخاب گزینه اى و کلیک روى دکمه Properties شما مشخصات و تنظیمات جزئى و بیشترى را در پنجره باز شده مشاهده خواهید نمود.
در بخش Primary Network Logon، شما مىتوانید با کلیک در مثلث پایین رو، نوع اتصال به شبکه را انتخاب نمایید.
این بخش نشان مىدهد که کدام شبکه اتصال شما را پشتیبانى خواهد نمود.
بنابراین شما از آن شبکه استفاده نمایید.
مثلا" اگر شما Windows Logon را انتخاب نمایید شما به ویندوز 98 متصل بوده و در صورتى که شبکه شما قطع باشد شما هیچ پیامى بر این مبنى نخواهید داشت.
ولى اگر گزینه Client for Microsoft network را انتخاب نموده باشید،هنگام ورود به ویندوز پنجره اى به شکل زیر از شما نام کاربر ( User Nanme ) و رمز ورود ( Password ) و احتمالا" Domain یا نام شبکه را از شما خواهد خواست و در صورتیکه شبکه شما دچار مشکل باشد، پیامهاى هشدار دهنده در این بخش مشاهده خواهید نمود.
در قسمت انتهایى این پنجره یک دکمه فشارى به نام File and Printers Sharing وجود دارد که با کلیک روى آن پنجره دیگرى باز مىشود که شما مىتوانید با کلیک درون جعبه هاى دو گزینه موجود،اجازه دهید دیگران از فایلها و پرینترهاى Share شده و مشترک شما استفاده نمایید.
در قسمت (Tab ) Identification یا مشخصات کامپیوتر شما سه کادر وجود دارد که عبارتند از: Computer Name : در جلو این کادر شما مىتوانید نام کامپیوتر خود را برای شناخته شدن در شبکه براى دیگران درج نمایید.
( حد اکثر 15 حرف و بدون فاصله باشد.) Workgroup : نام گروه کامپیوترى است که در ارتباط مىباشند و کامپیوترها باید هم جهت مشاهده و هم قرار گرفتن در یک گروه حتما" دارى یک workgroup مشترک باشند.
(حتما"، رعایت حروف بزرگ و کوچک در این قسمت دقت شود و در اینجا هم بیش از 15 حرف و فاصله ممنوع است.
بهتر است جهت راحتى کار اسمى مشخص و کوچک و با حروف بزرگ نوشته شومثلا": SAF ) Computer Description: در این بخش شما مىتوانید جهت مشخص شدن دقیق هر کامپیوتر توضیحات خاصى را درج نمایید که اختیارى است.
ودیگران را قادر مىسازد اطلاعات بیشترى را در رابطه با آن کامپیوتر در صورت لزوم مشاهد نمایند.
تنظیم شبکه: همانطور که گفتیم جهت تنظیم شبکه روى آیکون Network Neighborhood کلیک راست نموده و سپس گزینه Properties را انتخاب مىنماییم.
در پنجره باز شده دقت مىکنیم حتما" گزینه هاىمورد نیاز موجود باشند از جمله: Client for Microsoft network Dial-up Adapter Tcp/Ip File and printer sharing for Microsoft Network و درصورتى که یکى از آنها نبود به روشى که گفته شد با کلیک بر دکمهAdd آنرا انتخاب و اضافه مىنماییم.
مثلا" براى اضافه نمودن پروتکل Tcp/Ip روى دکمه Add کلیک کرده و از پنجره باز شده گزینه Protocol را انتخاب مىنماییم و سپس در سمت راست آن پنجره دکمه Add موجود را کلیک مىکنیم.
پنجره اى باز مىشود که دو قسمت مىباشد، دربخش Manufactures نوع سازنده مثلا" Microsoft را انتخاب مىکنیم و در بخش Network protocols پروتکل مورد نیاز مثلا" Tcp/Ip را انتخاب مىنماییم.
براى افزودن File and printer sharing for Microsoft Network روى دکمه File and Printers Sharing واقع در پایین پنجره Configuration کلیک نموده و در کادر جعبه اى گزینه ها کلیک کرده و انتخاب مىنماییم.
بعد از تنظیم و کنترل Configuration در قسمت Identification کلیک نموده و یک اسم به کامپیوتر خود جهت شناسایى راحت دیگران در شبکه در قسمت نام کامپیوتر ( Computer Name ) مىدهیم و در بخش گروه کارى ( workgroup ) با دقت نام گروه کارى را مثلا" SAF را که براى تمامى کامپیوترها یکسان و شبیه است را نوشته و در صورت نیاز در بخش Computer Description توضیحى در زمینه آن کامپیوتر مىنویسیم که لزومى نیست.
بعد از اتمام تنظیمات اگر روى دکمه Ok کلیک نمایید، پنجره شروع به فعالیت نموده و نسبت به تنظیم و نصب برنامه هاى تنظیمى اقدام مىکند و احتمالا" سىدى ویندوز و یا درایوار یا راه انداز کارت شبکه را از شما خواهد خواست که با هدایت آن به مسیر مربوطه و نصب موارد خواسته شده کامپیوتر مجددا" راه اندازى (Restart ) شده و بالا خواهد آمد و درصورتى که گزینه Client for Microsoft network را در پنجره Configuration در بخش Primary Network Logon انتخاب نموده باشید،کامپیوتر هنگام بالا آمدن پنجره ورودى کاربر را بالا خواهد آورد و شما با نوشتن نام کاربر و