PHP یک زبان اسکریپتی سمت سرور (Server Side) می باشد که امروزه بیش از نصفی از وبسایتهای مطرح جهان، از آن برای حفظ و نگهداری داده ها و ایجاد سایتهای دینامیک و به روز استفاده می کنند.
PHP هم همانند تمامی زبانهای برنامه نویسی Server Side، ترجمه شده و در نهایت به صورت کدهای HTML در اختیار کاربر قرار می گیرد.
از این رو کد شما، از دید دیگران پنهان می ماند.
اما فرق PHP با دیگر زبانها چیست؟
یکی از مهمترین رقیبهای PHP، توسط مایکروسافت تحت عنوان ASP که در نسخه جدید به ASP.NET تغییر نام داده است، به وجود آمده و هنوز بحث سر آن است که کدامیک از آنها قویتر و مناسب تر است.
در این مقاله نمی خواهم بگویم که کدام یک بهتر است.
هر کس عقاید مربوط به خود را دارد.
در زیر به مقایسه این دو زبان می پردازم:
• تقریبا در تمامی مراکز فروش هوست (Host)، سرور لینوکس ارزانتر از سرور ویندوز است و از آنجا که برای اجرای صفحات ASP.NET، نیازمند سرور ویندوز همراه با وب سرور IIS هستیم، می بایست پول بیشتری را پرداخت کنیم.
این در حالی است که PHP بر روی تمامی Platformها از قبیل ویندوز و لینوکس نصب و اجرا می گردد.
• PHP کاملا Open-Source می باشد.
• به وضوح در اجرای صفحات ASP.NET و PHP دیده می شود که سرعت PHP سریعتر از ASP.NET می باشد.
• برای ایجاد کردن صفحات PHP، هیچ نرم افزار جامعی به بازار ارائه نشده است که بتواند نیازهای کاربران را بر طرف کند (از Dream Weaver می توان تا حدی استفاده کرد)، اما نرم افزار پر قدرت Visual Studio.NET، نرم افزاری جامع برای ایجاد صفحات دینامیک ASP.NET می باشد.
• در ASP.NET می توان از ترکیب زبانهای برنامه نویسی مختلف نظیر VB, C#, C++و غیره استفاده کرد ، اما PHP فقط از همان زبان خودش که PHP است پشتیبانی می کند.
• ASP.NET دارای ویژگی ای تحت عنوان Code Behind می باشد که به برنامه نویس اجازه می دهد کدهای HTML را جدا از کدهای ASP.NET نگهداری کند.
این کار سبب آن می شود که در صورت نیاز به رفع مشکل، برنامه نویس مستقیما به فایل مربوط به کدهای ASP.NET برود و با کدهای HTML کاری نداشته باشد.
در صورتی که PHP به صورت Default این طور نیست (به وسیله نرم افزارهایی می توان برای PHP هم، این کار را کرد).
همان طور که مشاهده کردید، هر کدام از آنها دارای معایب و مزایایی هستند و انتخاب آنها، کاملا به عهده خود شماست.
نصب PHP
نصب PHP بر روی ویندوز و IIS کار بسیار آسانی است.
اما از آنجا که در این مقاله، علاوه بر آشنایی با PHP، مروری بر پایگاه داده ی MySQL داریم، نیازمند MySQL نیز هستیم.
اگر بخواهید تک تک آنها را از اینترنت دانلود کرده و آنها را جداگانه نصب و پیکربندی کنید، می بایست وقت بسیاری را صرف کنید.
دانلود آنها (آن هم با یک مودم و اینترنتی که بیش تر از 4KB/S نمی رود) کار بسیار زمان بری است.
همچنین برای پیکربندی آنها نیز، مستلزم انجام کارهای نه چندان خوشایند هستید!
بدین منظور، من به شما یک راه ساده تر را پیشنهاد می کنم.
XAMPP!
XAMPP یک مجموعه نرم افزاری بسیار جالب است که علاوه بر حجم کم آن (تنها 13MB)، تمامی پکیجهای مورد نیاز شما را شامل می شود:
• Apache 2.0.48
• MySQL 4.0.16
• PHP 4.3.4 + PEAR
• MiniPerl 5.8.0
• mod_php 4.3.4
• PHPMyAdmin 2.5.3
• SQLite 2.8.6
این در حالی است که فقط خود MySQL به تنهایی، حجمی بیشتر از 10MB دارد.
من از پکیج XAMPP mini win32 Version 1.2 در کامپیوتر خودم استفاده می کنم.
آن را می توانید از آدرس زیر دانلود کنید.
http://www.apachefriends.org/download.php?minixampp-win32-1.2.exe
چگونگی نصب XAMPP
نکته: قبل از انجام این عملیات، وب سرور IIS خود (و یا دیگر وب سرورها) را غیر فعال (Disable, Stop) کنید.
پس از دریافت XAMPP آن را در جای مورد نظر خود نصب (Extract) کنید.
فرق نمی کند که کجا باشد.
سپس به پوشه ای که XAMPP را در آنجا Extract نموده اید، بروید.
فایل setup_xampp.bat را باز کرده تا صفحه سیاهی نمایان شود.
عدد 1 را وارد کرده و کلید Enter را فشار دهید تا مراحل نصب آغاز شود.
پس از آنکه نصب به پایان رسید، می بایست سرور شوید.
برای اینکار دو فایل apache_start.bat و mysql_start.bat را اجرا کرده و دیگر کاری به آنها نداشته باشید.
آنها را Minimize کرده و مابقی کارها را انجام دهید.
حال مرورگر دلخواه خود را باز کرده و عبارت http://localhost (یا http://127.0.0.1) را تایپ نمایید.
با انجام اینکار می بایست صفحه بنفش رنگی نمایان شود.
چگونگی اجرا کردن اسکریپتهای PHP به وسیله XAMPP
اسنادی را که خواهان اجرای آن به وسیله XAMPP هستید، می بایست درون پوشه htdocs کپی نمایید.
ولی در نوشتن آدرس آن در مرورگر، نیازی به نوشتن این پوشه نیست.
به عنوان مثال فایل %XAMPP%\htdocs\weblog\index.php را در مرورگر می بایست به صورت http://localhost/weblog/index.php اجرا نمود...
شروع کار با PHP
در برنامه نویسی هیچ چیز لذت بخش تر از کد نویسی نیست.
همین حالا برنامه Notepad خود را باز کرده و کدهای زیر را در آن بنویسید:
چگونگی نصب XAMPP نکته: قبل از انجام این عملیات، وب سرور IIS خود (و یا دیگر وب سرورها) را غیر فعال (Disable, Stop) کنید.
پس از دریافت XAMPP آن را در جای مورد نظر خود نصب (Extract) کنید.
فرق نمی کند که کجا باشد.
سپس به پوشه ای که XAMPP را در آنجا Extract نموده اید، بروید.
عدد 1 را وارد کرده و کلید Enter را فشار دهید تا مراحل نصب آغاز شود.
پس از آنکه نصب به پایان رسید، می بایست سرور شوید.
آنها را Minimize کرده و مابقی کارها را انجام دهید.
حال مرورگر دلخواه خود را باز کرده و عبارت http://localhost (یا http://127.0.0.1) را تایپ نمایید.
با انجام اینکار می بایست صفحه بنفش رنگی نمایان شود.
چگونگی اجرا کردن اسکریپتهای PHP به وسیله XAMPP اسنادی را که خواهان اجرای آن به وسیله XAMPP هستید، می بایست درون پوشه htdocs کپی نمایید.
به عنوان مثال فایل %XAMPP%\htdocs\weblog\index.php را در مرورگر می بایست به صورت http://localhost/weblog/index.php اجرا نمود...
شروع کار با PHP در برنامه نویسی هیچ چیز لذت بخش تر از کد نویسی نیست.
همین حالا برنامه Notepad خود را باز کرده و کدهای زیر را در آن بنویسید: PHP Info این فایل را در محل %XAMPP%\htdocs\PHP\phpinfo.php ذخیره کرده و به وسیله مرورگر خود، آدرس http://localhost/PHP/phpinfo.php را اجرا نمایید.
با انجام این کار، صفحه ای که مشخصات PHP نصب شده بر روی سیستم را به شما نشان می دهد، نمایان خواهد شد.
آشنایی با PHP همان طور که در مثال بالا مشاهده کردید، کد زیر با بقیه کدهای HTML فرق داشت: این تکه کدی است که به وسیله PHP نوشته شده است.
برای نوشتن کدهای PHP، می بایست آنها را در بین تگهای ?> و و به کار می رود.
در این مقاله از همان روش ?> و تک خطی (Single Line) چندخطی (Multi Line) در انتهای هر عبارت PHP، یک علامت سمی کالن (;) قرار می گیرد.
به وسیله این علامت، PHP متوجه می شود که یک عبارت به اتمام رسیده و عبارت دیگری در حال شروع است.
به مثالهای زیر توجه کنید: هر دو کد بالا صحیح است.
چرا که بعد از اتمام هر یک از عبارت PHP، یک علامت سمی کالن قرار داده شده است.
برنامه نویسان معمولا از کد بالایی استفاده می کنند.
چرا که در آن، هر یک از کدهای PHP در یک خط مجزا قرار گرفته و در نتیجه نگهداری کد آسان تر خواهد شد.
حال به کد زیر توجه کنید: اجرای این کد سبب خطا می شود.
چرا که عبارت در آن از هم جدا نشده است و عبارتی همانند عبارت echo("Hello World") echo("Mojtaba") برای PHP ناآشناست.
تا به اینجای کار، عبارت تک خطی مورد بررسی قرار گرفتند و اما عبارات چند خطی.
عبارات چندخطی که به کد بلاک (Code Block) معروف است، در PHP توسط آکولادها { } احاطه می شوند.
این عبارات با همدیگر اجرا می شوند.
به عنوان مثال در یک عبارت شرطی (عبارات شرطی در جلوتر مورد بررسی قرار می گیرند)، برای PHP تعیین می کنیم که اگر شرط درست بود، این سری عبارات و در غیر این صورت، سری دیگری عبارات را اجرا نماید: 5) { echo("True"); echo("8 is greater than 5"); } else { echo("False"); echo("The statement is false"); } ?> فعلا زیاد به معنای این قطعه کد کار نداشته باشید.
من فعلا می خواهم به شما ساختار عبارات چند خطی را نشان بدهم.
در این قطعه کد اگر شرط درست باشد، دو عبارت بالایی و در غیر این صورت، دو عبارت پایینی اجرا می شوند.
همان طور که می بینید، عبارت در بین آکولادها قرار گرفته اند.
همچنین در انتهای هر عبارت، یک علامت سمی کالن قرار داده شده است.
انجام این کار را هیچ موقع فراموش نکنید: قرار دادن یک سمی کالن در انتهای هر عبارت.
در اینجا بد نیست به نکته دیگری نیز اشاره کنم.
شما می توانید کدهای PHP را همراه با کدهای HTML مخلوط کنید.
ابتدا به مثال زیر توجه کنید تا درباره آن بیشتر توضیح دهم: 5) { echo("8"); ?> is greater than همان طور که مشاهده می کنید، در قطعه کد بالا، ما از دو بلاک PHP استفاده کردیم و در بین آنها یک خط کد HTML قرار داده ایم.
در این کد همان طور که مشاهده می کنید، از عبارات چند خطی استفاده شده است (به آکولادها دقت داشته باشید).
آکولاد آغازین در قطعه کد اول و آکولاد پایانی در قطعه کد دوم قرار داده شده است.
خروجی این عبارت به صورت زیر خواهد بود.
8 is greater than 5 توضیحات (Comments) همانند توضیحات در HTML، در PHP هم می توان از توضیحات استفاده کرد.
به نظر من توضیحات یکی از اصلی ترین بخشهای برنامه نویسی می باشد.
به وسیله توضیحات، می توانید بعد از نگاه مجدد به کد نوشته شده، ساختار آن را بفهمید.
شاید در نگاه اول با خود بگویید کدی را که خودم نوشتم، دیگر نیازی به توضیحات ندارد.
اما فرض کنید شما برنامه ای نوشته اید و هم اکنون، 1 سال است که دیگر به کدهای آن نگاهی نینداخته اید.
در این صورت توضیحات، با ارزشترین چیز برای شما خواهد بود.
توضیحات در PHP به دو نوع توضیحات تک خطی و چند خطی تقسیم می شود.
برای قرار دادن توضیحات تک خطی، از دو روش زیر می توانید استفاده کنید: استفاده از دابل اسلش (//) استفاده از کاراکتر شارپ (#) همچنین برای قرار دادن توضیحات چندخطی، از توضیحات نوع جاوا یا C++ (که در CSS نیز از آنها استفاده می شود)، استفاده می کنیم.
برای این کار توضیحات خود را در بین علامتهای */ و /* قرار می دهیم.
همچنین به این نکته دقت داشته باشید که توضیحاتی که در بین کدهای PHP قرار می دهید، پس از اجرا در مرورگر، در Source صفحه به نمایش در نخواهند آمد.
به کد زیر توجه کنید: همچنین می توانید توضیحات را در جاهای دیگر نظیر وسط کدهای PHP نیز، قرار دهید.
هر دو قطعه کد زیر درست می باشند.
همان طور که مشاهده می کنید، تمامی عبارات /*Quantity*/ و /*Operation*/ و /*Price*/ به عنوان توضیح مد نظر گرفته شده اند.
علامت * که در بین دو عبارت /*Price*/ و /*Operation*/ قرار گرفته، علامت ضرب می باشد که دو عبارت 2 و 150 را در یکدیگر ضرب می نماید.
خروجی این مثال، 300 می باشد.
متغیرها (Variables) یا لیترالها (Literals) متغیرها (که به آنها لیترال نیز می گویند)، پرکاربردترین چیز در PHP می باشند.
به طور کلی متغیرها به دسته های زیر تقسیم می شوند: متغیرهای متنی (رشته ای Strings) متغیرهای عددی (اعداد صحیح، اعداد اعشاری، اعداد اعشاری با دقت مضاعف) متغیرهای بولین (Boolean) که درست (True) یا غلط (False) می باشند آرایه ها (Arrays) برای ساخت متغیرها، از علامت دلار ($) استفاده می کنیم.
بدین ترتیب که ابتدا یک علامت $ نوشته، سپس بعد از آن نام متغیر مورد نظر خود را می نویسیم.
سپس یک علامت تساوی (=) گذاشته و مقدار آن متغیر را می نویسیم.
دقت داشته باشید که نام متغیرها Case-Sensitive می باشند.
این بدین معناست که دو متغیر $mojtaba و $Mojtaba برای PHP، دو متغیر متفاوت از هم می باشند.
در این مثال ما مقدار Mojtaba را که به صورت یک رشته (String) می باشد، درون متغیری به نام $name قرار داده ایم.
رشته ها معمولا در بین کوتیشنهای دوتایی (") یا کوتیشنهای تکی (') قرار می گیرند.
در زیر درباره فرق این دو نوع کوتیشن بحث شده است.
متغیرها در کوتیشن تکی ترجمه نمی شود.
خروجی این عبارت My name is $name خواهد بود.
حال اگر همین کار را به وسیله کوتیشن دوتایی انجام می دادیم، خروجی به صورت My name is Mojtaba به نمایش در می آمد.
در کوتیشن تکی، عباراتی نظیر \n یا \t مورد بررسی قرار نمی گیرند (این عبارات جلوتر مورد بررسی قرار می گیرند).
همان طور که در بالا گفته شد، می توانید رشته ها را در بین کوتیشنهای تکی یا دوتایی قرار