دانلود تحقیق بررسی نظری تأثیر ظهور جامعه اطلاعاتی بر امنیت ملی با تأکید بر توریسم

در این تحقیق ابتدا به مباحثی در خصوص ظهور جامعه اطلاعاتی که آن را صورتبندی جدید جوامع می نامند و منطق و تأثیرات آن در عرصه جامعه پرداخته شده است و خصوصیات جدید آن با تأکید بر تأثیر مستقیم این تغییر بر مفهوم امنیت ملی و حاکمیت ملی اشاراتی شده است در ادامه با درنظرگرفتن متغیرهای اصلی جامعه اطلاعاتی که مرتبط با امنیت است، نقاط تضعیف و تقویت کننده دولت و ارتباط آن با توریسم مورد اشاره قرار گرفته است.

اقتصاد اطلاعاتی ، نهادهای فراملی، جنبشهای اجتماعی جدید، در افزایش نقش شهروند، دموکراسی جدید و نظارت و مراقبت از جمله پارامترهایی است که مورد بررسی قرار گرفته است.
در دهه‌ی 1990 میلادی با اختراع چند رسانه‌ای و نفوذ آن به اینترنت و با انجام مطالعات نظری در رشته‌های گوناگون علوم انسانی قرن جدید را انفجار اطلاعات و ظهور جامعه‌ اطلاعاتی نام گذاری کردند که ریخت شناسی و صورت بندی اجتماعی نظام بین الملل و جوامع مختلف آن را کاملاً متحول و به شکل شبکه‌ای و اطلاعاتی و ارتباطی تبدیل خواهد نمود و به طبع آن کلیه‌ی مفاهیم علوم انسانی از جمله علوم سیاسی نیز متحول خواهد شد .

در این مقاله ما ابتدا به تعریف و تأثیر و منطق جامعه اطلاعاتی پرداختیم و سپس تحول مفهوم امنیت را در آن مورد بررسی قرار داده ایم ونهایتاً به شش پارامتر که بیشترین بروز را در جامعه اطلاعاتی و مفهوم امنیت ملی با تأکید و ارتباط با موضوع توریسم و گردشگری داشته پرداخته‌ایم که از آن جمله می‌توان به اقتصاد اطلاعاتی که صنعت توریسم در نقش مؤثری دارد و افزایش قدرت فرد که در گردشگری محور قرار دارد و ...

اشاره نمود و در انتها پوسته امنیت ملی را تحت نفوذ شش پارامتر مطروحه در نموداری ترسیم کرده‌ایم .

1.

جامعه اطلاعاتی Informational society
یادآوری این موضوع خالی از اهمیت نیست که جامعه ماقبل صنعتی « بازی بر علیه هستی» با نیروی غیر ماهر عضلانی، جامعه صنعتی « بازی بر علیه هستی »‌با نیروی ماشین و جامعه فرا صنعتی « بازی میان اشخاص » با نیروی اطلاعات است .

جامعه اطلاعاتی از طریق نقش اطلاعات باعث می‌شود تغییر عادات «اداره اقتصادی» [ حداکثر سود شخصی] جامعه را ، وضعیت « اداره جامعه شناسانه» [ کوشش برای رسیدگی به نیازهای جامعه با روش‌های هوشیارانه تر ...

] بر اساس منافع همگانی نشان دهند.

[1]
در این مرحله به ارتباطات بین المللی و جریان اطلاعات صرفاً‌ در چارچوب سخت افزار و نرم افزار نگریسته نمی‌شود بلکه این نگاه در برگیرنده تحولات اجتماعی ، سیاسی و رفتاری نیز هست .

خلاصه آنکه بررسی جریان بین المللی اطلاعات در ابعاد انسانی و تکنولوژیک آن و در چارچوب مسایل و شبکه‌های انفرادی ملی و بین المللی و جهانی آن یک ضرورت است که در نمودار ذیل نقش مسافرت، گردشگری و توریسم نیز به نمایش درآمده است.
خلاصه آنکه بررسی جریان بین المللی اطلاعات در ابعاد انسانی و تکنولوژیک آن و در چارچوب مسایل و شبکه‌های انفرادی ملی و بین المللی و جهانی آن یک ضرورت است که در نمودار ذیل نقش مسافرت، گردشگری و توریسم نیز به نمایش درآمده است.

سازگاری تکنیک و انسان در جریان بین المللی اطلاعات منبع : مولانا حمید،‌« جریان بین المللی اطلاعات» ترجمه : شکر خواه یونس،‌نشر رسانه،‌تهران،‌ص 17 2.

تعاریف جامعه اطلاعاتی به نظر می‌رسد این امکان وجود داشته باشد که در قلمرو تحلیل ،‌پنج تعریف از جامعه اطلاعاتی را که یک معیاری برای تشخیص جامعه نو عرضه می‌کنند مشخص سازیم آنها عبارتند از تکنولوژیک ،‌اقتصادی ، شغلی ( هنگامی که مشاغل اطلاعاتی به وجه غالب در میان مشاغل موجود تبدیل می‌شوند)،‌مکانی و فرهنگی ،[2] واژه جامعه اطلاعاتی و مفاهیم شبیه به آن یعنی عصر اطلاعات و اقتصاد دانش ، جامعه‌ایی را توصیف می‌کند که برای تولید انواع کالاها و خدمات وابستگی زیادی به کاربرد تکنولوژی اطلاعاتی وجود دارد ...

ویلیام مارتین در ردیف اولین افرادی قرار دارد که موضوع جامعه اطلاعاتی را مطرح و تعریف کرده است [3] عبارت جامعه اطلاعاتی ( یا جامعه متکی بر اطلاعات)‌که تلویحاً به معنی همگونی جهانی شکل‌های اجتماعی همه بخش‌های نوین است به نظر می‌رسد که چندان مناسب نباشد زیرا در حالی که تجدید ساختار سرمایه داری و گسترش اطلاعات گرایی در مقیاس جهانی فرایندهای جدایی ناپذیر بودند جوامع مختلف بر اساس ویژگی تاریخی فرهنگی و نهادهای خود نسبت به این فرایند کنش‌ها – واکنش‌ها متفاوت داشته‌اند با این وجود هماهنگونه که جامعه شناسانی مانند ریموند آرون از وجود جامعه صنعتی که وجه بارز آن ویژگی‌های بنیادین و مشترک نظام‌های اجتماعی فنی است ،‌سخن می‌گوید ما نیز می‌توانیم از جامعه اطلاعاتی سخن بگوییم.

[4] 3.

ویژگی‌های جامعه اطلاعاتی از نظر مارتین جامعه اطلاعاتی دارای ویژگی‌هایی است : الف)‌ویژگی اقتصادی: بخش اطلاعات اقتصادی از مهم‌ترین مباحث اطلاعات است و از مهم‌ترین ابعاد اقتصاد در جهان امروز است .

(امروزه بر بازارهای جهانی ادامه فعالیت بدون مدد گرفتن از قدرت رایانه و سیستم‌های مخابراتی امکان پذیر نیست .

ب) ویژگی تکنولوژیک:‌همگرایی و پیوند رایانه و مخابرات امروزه از واقعیات معمولی زندگی در تمامی اجتماعات نوین است که در همه ارگان‌های زندگی نمایان شده ،‌نظام تصمیم گیری در بخش اعظمی از حوزه‌های واقع در جهان پیشرفته امروز به نظام‌های پیچیده تکنولوژی اطلاعات و نرم افزارهای توانمند وابسته است .

ویژگی تکنولوژیک شرط لازم برای جامعه اطلاعاتی است اما شرط کافی نیست که این امر در موضوع گردشگری در بخش‌های مختلف نیز مشهود است از صدور ویزای الکترونیکی و کارت‌های اعتباری تا گردشگری مجازی ج) ویژگی اجتماعی: ساختار جامعه شبکه‌ایی و ارتباطات الکترونیکی زندگی اجتماعی را در معرض تحولات عظیم قرار داده از جمله اشتغال ،‌تقسیم کار ، روابط خانوادگی و گردشگری مجازی ،‌توریسم اینترنتی،‌ویزای الکترونیکی د) ویژگی سیاسی: از جمله آن می‌توان به رأی گیری الکترونیکی ، دولت الکترونیکی ، پوشش خبری جهانی و تفسیر در تعریف مفاهیم سیاسی و ...

اشاره نمود.

نقش شهروند در برابر دولت و برعکس همچنین احزاب و تشکل‌های سیاسی نیز به شکلی جدید مطرح است .

هـ ) ویژگی فرهنگی :‌ظهور جامعه اطلاعاتی تحول عمیق در ارزش‌های فرهنگی و آداب و رسوم ملت‌ها و اقوام و هویت‌ها به وجود آورده است و بازیابی و تشخیص هویت آنها در عین حال ،‌با دشواری‌های تازه‌ای مواجه می‌شود و ما امروزه شاهد ظهور فرهنگ‌های الکترونیکی متفاوتی نیز هستیم که اگر توریسم مجازی و گردشگری انترنتی را نیر به آن اضافه نمائیم .

موضوع مبادلات فرهنگی و ارزشی پر رنگتر جلوه خواهد کرد.

[5] 4.

منطق جامعه اطلاعاتی از منظر نظری جامعه اطلاعاتی منطقی گوناگون دارد: دانیل بل از جامعه فراصنعتی که تأکید ویژه‌ای بر اطلاعات دارد سخن می‌راند ،‌افکار آنتونی گیدنز درباره دولت – ملت و خشونت که نقش اطلاعات جمع آوری شده را در مقاصد نظارتی بر ملا می‌کند مطرح است،‌عقاید هربرت شیلر درباره نیاز سرمایه داری پیشرفته به کسب و دستکاری اطلاعات ، مبحث یورگن هابرماس که گستره همگانی (فضای عمومی) و همراه آن جامعیت اطلاعات را در حال نابودی می‌داند ،‌موضوع گذر از جامعه فوردیسم به پست فوردیسم که بر تولید و کاربرد اطلاعات به رسیدن به این امر تأکید گردیده، توسط ژان بو دریا و سایر هواداران پست فوردیسم که توجه ویژه‌ای به انفجار نشانه‌ها در عصر نوین دارند مطرح گردیده و دیدگاه‌های مانوئل کاستلز درباره عصر اطلاعات و شهر اطلاعاتی همگی انواعی از منطق اصلی جامعه اطلاعاتی است .

در شهر اطلاعاتی همگی مکان‌های مختص به جاذبه‌های توریستی و گردشگری و نیازمندی‌های گردشگر به شکل اطلاعاتی و شبکه‌ای با فرهنگ و باستان مجازی در نظرگرفته شده است.

5.

حکومت و جامعه اطلاعاتی آنچه باید برای درک رابطه میان تکنولوژی اطلاعات و جامعه به خاطر دانست این است که نقش دولت از طریق ایجاد محدودیت و آزاد سازی یا هویت نوآوری‌هایی تکنولوژیک، عاملی تعیین کننده در کل فرایند ظهور جامعه اطلاعاتی است زیرا دولت تجلی نیروهای اجتماعی و فرهنگ غالب در زمان و مکان معین است و آنها را سازماندهی می‌کند.

تکنولوژی تا حد زیادی تجلی توانایی جامعه برای پیشرفت در زمینه کسب مهارت تکنولوژیک از طریق نهادهای جامعه از جمله دولت است.

[6] تصادفی نیست که انقلاب تکنولوژی در دوران تاریخی تجدید ساختار جهانی سرمایه داری آغاز شده و گسترش یافته و در عین حال که کشورهای مختلف دارای تفاوت‌های تاریخی چشمگیری هستند ، بنابراین نوع نگاه دولت‌ها به جامعه اطلاعاتی نیز تفاوت‌های چشمگیری پیدا خواهد کرد.

برخی از تحلیل گران بر نقش مؤلفه‌های نوین « روش شناختی» ، «معرفت شناختی»و «هستی شناختی» تأکید دارند در حالیکه در نظام بین الملل و روندهای حاکم بر آن نیز به گونه‌ای اجتناب ناپذیر به تحولات سیاسی کشورها تأثیر بر جای می‌گذارند این تأثیر گذاری می‌تواند جلوه مستقیم و بدون واسطه داشته باشد و یا اینکه از طریق نهادها و روندهای نظام جهانی اعمال شود.

علت اصلی تأثیر گذاری مؤلفه‌های یاد شده را باید در روند جهانی شدن و ظهور جامعه اطلاعاتی و تعامل حکومت با پدیده‌های مذکور مورد ملاحظه قرار داد.[7] 6.

امنیت ملی National Security کشورها را هیچ گریزی از مناسبات قدرت و تأمین امنیت نیست اما به همانگونه‌ای که روح زمانه و دگرگون می‌شود چهره قدرت و امنیت و باطبع حاکمیت نیز با تغییراتی همراه خواهد شد.

از آنجایی که ساختار نظام بین الملل مبتنی بر توزیع قدرت و تأمین امنیت و جایگاه هر کشور در هرم قدرت جهانی می‌باشد ، از اینرو چهره کشورها و همچنین شکل و شیوه تعامل نیز در حال دگرگونی است.

هنوز نقش و جایگاه حاکمیت کشورها در سیاست بین الملل حفظ گردیده است .

بنابراین روند روابط بین بازیگران همانند گذشته بر اساس شکل‌هایی از حاکمیت و قدرت و امنیت است که در این دوران؛ قدرت متقاعد سازی ابزارهای ارتباطی نهادهای بین المللی تأثیرگذار بر افکار عمومی جهانی به عنوان جلوه‌هایی از قدرت ملی و امنیت ملی کشورها و حاکمیت بارز آنان محسوب می‌گردد که با بهره‌گیری مؤثر از آن می‌توان جایگاه بازیگران و نوع تحولات بین المللی را تحت تأثیر قرار داد.

مفهوم امنیت به عنوان یکی از ویژگی های دولت به کار برده می‌شود چه در زمانی که دولت مدرن در شکل ابتدایی خود بود و چه در زمانی که شکل کامل خود را پیدا نمود (صلح و ستفالیا) متفکرین و نظریه پردازان سیاسی همواره امنیت را به طور مطلق و انحصاری تعریف ننموده ‌اند.[8] تعاریف جدیدی که در این خصوص مطرح گردیده، نیز در همین راستا می‌باشد .

رادحاج و مارتین هاروپ در کتاب خود می‌نویسند: حاکمیت بر می‌گردد به منبع غایی اقتدار در جامعه و امنیت بالاترین و نهایی‌ترین هدف نهایی در یک اجتماع است چون حاکمیت در حال فرسایش است .

باطبع مفهوم و شکل امنیت نیز تفسیر خواهد نمود که ارتباط مستقیم میان تسلط دولت بر ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی و تأمین امنیت پایدار به وجود خواهد آمد.

چالش جدی در برابر مفهوم امنیت دولت‌های ملی به دهه پایانی قرن بیستم و آغاز قرن جدید برمی‌گردد: از یک سو جنگ سرد و فروپاشی نظام دو قطبی و از سویی دیگر طلیعه ظهور جهان جدید متشکل از افراد و سازمان‌های متعدد که مدد تکنولوژی‌های مدرن به طور قطعی و یا مجازی در اکناف کره زمین از قید و بند حاکمیت‌‌ها آزادند.

برخی دیگر امنیت در دوره معاصر را با در نظر داشتن یک نظام سیاسی جهانی می‌بینند که در آن دولت‌ها چنانکه وجود داشته باشند مطیع و تابع اجتماع جهانی خواهند بود.

عده‌ای به یک سیستم «تدبیر جهانی»‌در حال ظهور باور دارند که در آن دولت حاکم ضمن اینکه موجودیت و امنیت دارد ولی تابع اخلاق مدنی جهانی است که حاکمیت دولتمردان را کاهش می‌دهد .« برخی دیگر به شیوه‌های جایگزینی فکر می‌کنند که یکی از آنها فدراسیون جهانی است که در آن جهان اقتصادی قدرت فائقه دولت را به تحلیل می‌برد .

تصویر دیگر ،‌تصویر قرون وسطایی جدید که در آن سیاست جهان در به هم آمیختگی سه سطح محلی – ملی و جهانی متجلی می‌شود که در آن نیروهای اجتماعی به فضای سرزمینی نفوذ و نشر می‌کنند و در برخی موارد آن را از نا امنی به نابودی می‌کشانند.» [9] همانگونه که دیده می‌شود ، فرایند دولت سازی مدرن و همگرایی ملی و تأمین امنیت ملی تا حد زیادی تحت تأثیر «عوامل اقتصادی و تحولات فناورانه»‌نیز بوده است.

از نتایج شکل گیری دولت‌های مدرن ملی و شاید از پیش شرط‌های تکمیل فرایند شکل‌گیری این دولت‌ها ،‌گسترش کانال‌های ارتباطی و اطلاعاتی است که همگرایی منوط به آن کانال‌ها شده است و این کانال‌ها به یکی از زیر ساخت‌های مهم برای کنش‌ها و جنبش‌های فرا محلی و فرامنطقه‌ای تبدیل شده است .

یکی از مهم‌ترین ابزار کانال‌های ارتباطی و اطلاعاتی موضوع گردشگری در دولت می‌باشد که نگاه حکومتی به آن می‌تواند امنیت ساز یا ضد امنیت باشد.

7.

عوامل تحدید امنیت ملی در جامعه اطلاعاتی با توجه به فرایند ظهور جامعه اطلاعاتی ،‌امنیت در شکل سنتی آن (وستقالیا)، چه بر مفهوم امنیت داخلی (در وضع