دانلود مقاله قواعد ادبیات

خلاصه‌ی درس 12 (گروه اسمی):
گروه اسمی: یک اسم به عنوان یک هسته تشکیل می‌شود ومی‌تواند یک یا چند وابسته• داشته باشد.
وابسته می‌تواند قبل یا بعد هسته بیاید.

که که به ترتیب وابسته‌های پیشین و پسین نامیده می‌شود.
وجود هسته در جمله اجباری است، ولی وجود وابسته الزامی نیست.

اگر هسته از جمله حذف شود جمله معنی کامل ندارد، اما اگر وابسته حذف شود ایرادی ندارد.
تمامی کلماتی که در گروه اسمی همراه هسته بیاید، وابسته نامیده می‌شوند.

گروه اسمی می‌تواند در جمله، نهاد، مفعول، متمم، مستندو....

واقع شود.
شناسه‌های هسته:
اسم، هسته هر گروه اسمی است و می‌تواند پیش یا پس خود یک یا چند وابسته داشته باشد.
ما می‌توانیم با شناسایی وابسته‌ها در جمله هسته را شناسایی کنیم و اگر هیچ یک از وابسته‌ها در جمله نبود، اولین کلمه کسره دارد درجمله هسته است و اگر کلمه کسره‌دار در جمله نبود و اسم را از جمله حذف کنیم و معنی جمله عوض شد یا معنی ناتمام ماند، آن را به عنوان هسته بر می‌گزینیم.


روش شناسایی اسم در جمله یا گروه اسمی:
اسم‌ها نشانه ویژه‌ای با خود ندارند، ا ما با یکی ا ز راههای زیر می‌توا ن آنها را شناخت.
1- می‌توان آنها را جمع بست: کتاب در کتابخانه بود –کتابها در کتابخانه بودند.
2- می‌توان به دنبال آن «ی» نکره آ ورد: شیر به باغبان حمله کرد: شیری به باغبانی حمله کرد.
3- می‌توان واژه‌های این و آن را پیش از آن به کار برد: « ا ین» مطلب را قبلاً از«آن» استاد شنیده بودم.
4- می‌توان آن را به جای نهاد، مفعول، متمم و ...

در جمله به کار برد: آن ماهیان از دیدن صیاد از آبگیر گریختند.
ویژگی های اسم:
1- شما ر: اسم مفرد است یا جمع یا اسم جمع 1.

مفرد: به یک چیز دلالت می‌کند : گل- درخت- همسایه
2.

جمع: با یکی از علامت‌های جمع فارسی (ها وا ن ) یا علامت جمع عربی (ات- ین- ون)
3.

اسم جمع: بدون دا شتن علامت جمع بر جمع دلا لت


2 – معر فه (شناس) نکره (نا شناس ) اسم جنس :
معرفه: با علا مت مفعولی که (را)است بیا ید :گل را اب دادیم .
(این، آن، همین، همان) قبل از اسم بیاید :این گل را
مضا ف ا لیه ان اسم خاص می‌باشد: کتابِ علی .

نکره = پیش شنونده معلوم ومشخص نبا شد، علامتهای آنها عبارتند از: «ی» بعد از اسم: مردی
( یک یا یکی ) قبل از اسم: «یکی» به خانه آمد
( یک یا یکی ) قبل و«ی» بعد از اسم:
« یکی» روبهی دید بی دست و پای.

جنس: هیچ‌کدام از حالت‌های معرفه و نکره را نداشته باشد: کتاب خوب است .

3- عام و خاص :
عام: تمام اسم انسانها و مکانها عام هستند.

اگر اسمی علامت جمع یا «ی» نکره قبول کند اسم عام است.
مثا ل: هوای پاک محیط

خاص: اسم چیزهایی که خاص یک نفر باشد.

ا سم خاص نه نکره می‌شود و نه جمع بسته می شود.
مثال: سیمرغ، رخش
4- ساخت:
ساختمان اسم ا ز نظر: ساده، مشتق و مرکب یا مشتق مرکب هست.
ساخت: ساده: برخی اسم‌ها فقط یک جزء دارند و تقسیم ناپذیرند و فقط یک تک واژه معنی دار.(گوسفند).
مشتق: از دو یا چند تک واژه معنی‌دار ساخته شده با شد .(یوزپلنگ)
مرکب: از یک تک واژه معنی‌دار و یک جزء بی معنی سا خته شده باشد.(با غبان)
تمامی صفات،مشتق‌اند.

برخی از مشتق• سازها: بان، گاه، دان، ه، زار، ار، -ِ ش
مشتق مرکب: برخی از اسم‌ها ویژگی‌های مشتق مرکب را با هم دارند (دا نش آموز)





نمونه‌ی سوال درس12:
1- وابسته‌های گروه اسمی بر چند قسم هستند؟
2- وجود هسته اجباری است یا وابسته؟
3- راههای شناسایی هسته را نام ببرید :
4- هسته گروه اسمی ..................

است .
5- راههای شناسایی اسم را نام ببرید .
6- ویژگی های اسم را نام ببرید.
7- نشانه‌های جمع فارسی و عربی را نام برده و برای هر یک و برای اسم جمع مثا لی بزنید.

8- ویژگی های اسم خاص :
9- برخی پسوند‌های مشتق‌ساز را نام ببرید .
10- کدام گروه از اسم‌ها ویژگی‌های اسم‌های مشتق و مرکب را با هم دارند؟

مثالی بزنید.
10- کدام گروه از اسم‌ها ویژگی‌های اسم‌های مشتق و مرکب را با هم دارند؟

مثالی بزنید.

خلاصه‌ی درس 15 (زبان‌شنا سی): زبان شناسی: علمی که به شناخت زبان می‌پردازد را زبان‌شناسی می‌گویند.

زبان‌شناسی را مطا لعه‌ی علمی زبان نیز تعریف می‌کنند.

در مطالعه‌ی زبان نیز مانند علوم دیگرا ز روش‌های رایج در تحقیقات علمی استفاده می‌شود.

نمونه سوالات درس15: 1: زبان شناسی چیست؟

2: منظور از کلمه علمی در تعریف زبان چیست؟

3: در گذشته هدف از مطالعه‌ی زبان چه بود؟

4: زبان شناسی جدید را تعریف کرده و نامهای دیگر آن را نام ببرید ؟

5: مشکلات زبان‌شناسی چیست؟

6: زبان‌شناسی تاریخ چیست؟

7- برای رفع مشکل تغییر و تحول دائمی زبان چه کاری انجام می‌دهند؟

8- گویش‌شناسی چیست؟

9- شکل که بیشتر برای مطالعه‌ی زبان برمی‌گزینند را نام ببرید؟

خلاصه‌ی درس 16(وابسته‌های اسمی): وابسته: کلمه‌هایی که در کنار هسته در گروه اسمی می‌آید.

وظیفه وابسته‌ها توضیح برخی ویژگی‌های هسته‌ی گروه اسمی است.

اسم بدون وابسته اسمی نیز گروه اسمی است.

نمونه سوال درس 16: وابسته‌های پبشین را نام ببرید طرز ساخت صفت عالی را گفته و مثالی بزنید طرز ساخت صفت‌های شمارشی و ترتیبی را نام برده و در گروه اسمی به کار برید.

طرز ساخت صفت ترتیبی که وابسته پیشین است را گفته و در گروه اسمی به کار برید.

برای هرکدام از کلمات زیر، وابسته‌های پیشین مناسب بکار برید.

کتاب – مدرسه – فروشگاه – کلاس وابسته‌ها را شناسایی کنید.

من با 4 کتاب به کلاس رفتم.

اولین روز درس بسیار عالی بود.

در زنگ اول درس ریاضی خواندیم.

وظیفه‌ی وابسته چیست؟

آیا اسم بدون وابسته گروه اسمی است؟

خلاصه‌ی درس 17(ساده نویسی): ویژگی‌های یک نوشته ساده زبان نوشته ساده و صمیمی و نزدیک به زبان گفتار جملات کوتاه، روان و و ساده باشد کلمات و عبارات دشوار و پرتکلف نباشد عبارت و کلمات زائد و به اصلاح «حشو» در آن دیده نشود.

مقصود نویسنده به خوبی فهمیده شود.

نثر پرتکلف: استفاده ازکلمات دشوار در نوشته سبب می‌شود که مقصود نویسنده به راحتی دریافت نمی‌شود.

تاریخ بلعمی نوشته ابوعلی بلعمی مربوط به قرن چهارم نوشته‌ای ساده است و کتاب کلیله و دمنه مربوزط به قرن ششم نوشته‌ای متکلف است.

نکاتی که می‌تواند در ساده‌نویسی به ما کمک کند و باید آنها را رعایت کنیم: سعی کنیم همانگونه که سخن می‌گوییم، بنویسیم.

تمرین تبدیل گفتار به نوشتار به ما کمک می‌کند تا در این زمینه مهارت کافی بدست آوریم.

زبان نگارش چون به زبان گفتار شود، نوشته روح و تحرک بیشتری می‌یابد.

اگر می‌خواهیم مطلبی را نقل قول کنیم که از کس دیگری شنیده‌ایم، ابتدا آن را خوب بفهمیم و هضم کنیم، آن وقت فهمیده‌های خود را به زبان خودمانی بنویسیم.

در صورتی که ما بخواهیم شنیده‌ها و خوانده‌هایمان را با پاره‌ای از نقل قولها به سخنان خود وصله بزنیم، خواننده‌ی تیزبین به سرعت پی می‌برد که چیزهایی که می‌خواند، حرف ما نیست و متعلق به دیگری است.

مقاصدمان را به زبان خودمانی بیان کنیم، چون در این صورت در نوشته‌ی ما، صداقت و صمیمیت احساس می‌شود، چرا که نوشته هرچه ساده‌تر و بی‌تکلف‌تر باشد، ساده‌تر جلوه می‌کند.

از به کاربردن جملات بلند پرهیز کنید، چرا که جملات کوتاه باعث می‌شوند تا منظور ما سریعتر و بهتر درک شود.

از تکلف کلامی و شاخ و برگ‌دادن بی مورد به مطالب و عبارت‌های فضل‌فروشانه پرهیز کنیم.

این عبارات متکلفانه وفضل فروشانه نوشته را دیریاب می‌سازد.

البته گاهی مجبوریم مقصود خود را غیرصریح و در لفافه بیان کنیم.

از کاربرد واژگان و عبارت‌های زائد و بی‌نقش، تکیه کلام‌ها، تکرار فعل‌ها و اسم‌ها، صفت‌ها، کلمه‌های مترادف و جمله‌های معترضه و تودرتو پرهیز کنید.

از کلی‌گویی و ابهام دوری کنید.

در نوشته‌های علمی بهتر است از آرایه‌های ادبی استفاده نکنیم، حتی در نوشته‌های ادبی نیز ازدحام آرایه‌های ادبی شیوایی کلام را از بین می‌برد و مقصود نویسنده در میان انبوهی از تصاویر خیالی گم می‌شود.

از واژگان و ساخت‌های دستوری کهن استفاده نکنیم.

برخی از ساخت های دستوری کهن و معادل آنها: ادا تواند کرد: می‌تواند ادا کند چکاد: قله گفته آمد: گفته شود نگهبان دین تواند بود: می‌تواند نگهبان دین باشد چونان: چون از جای بشد: عصبانی شد نمونه سوال درس 17: ویژگی‌های نوشته‌ی ساده چیست؟

چرا برخی از نوشته‌ها را پرتکلف می‌گویند؟

کتابی نام ببرید که نثر متکلف دارد؟

کتابی نام ببرید که نثر ساده دارد؟

اگر می‌خواهیم در نوشته‌هایمان نقل قول کنیم، ابتدا باید چکار کنیم؟

چرا باید از تکنوکلامی و شاخه‌وبرگ‌دادن بی‌مورد به مطالب خودداری کنیم؟

تبدیل گفتار به نوشتار چه کمکی به ما می‌کند؟

از کاربرد چه طور واژگانی باید در نوشته پرهیز کرد؟

از چه سبک نوشته‌ای باید پرهیز کرد؟

(6 مورد) در کدام نوع نوشته بکار بردن آرایه‌های ادبی، خوب نیست؟

معادل عبارت‌های زیر را بنویسید: چکاد: از جای بشد: نگهبان دین تواند بود: من غیرمستقیم: علی کل حال: مستعمل: خلاصه‌ی درس 18 (وابسته های پسین): وابسته‌های پسین: نشنانه‌های نکره: «ی» پس از اسم عام مرد: مردی نشانه‌های جمع: ان: مردان ها: خانه‌ها ین: مومنین ات: اطلاعات ون: انقلابیون صفت شمارشی ترتیبی2: اضافه کردن ُم به اعداد اصلی: خان سوم مضاف‌الیه: در گروه اسمی هرگاه پس از هسته کسره بیاید و سپس اسمی دیگر قرار گیرد، اولی را مضاف و دومی را مضاف الیه می‌خوانیم.

مضاف هسته و مضاف الیه وابسته است: کتاب ِ جغرافی وقتی ضمیرهای پیوسته مضاف‌الیه واقع شوند نقش نمای اضافه ندارند: کتابش صفت بیانی: در گروه اسمی هرگاه پس از هسته کسره بیاید، واژه بعد اگر اسم، ضمیر یا صفت شمارشی نباشد، صفت بیانی است.

هسته‌ی این گروه اسمی را موصوف می‌نامیم.

آسمان ٍ آبی بیانی ساده: روشن خوب، عاقل، کوتاه لیاقت و مصدر + ی: خوردنی مفعولی: بن ماضی + ـه ه: دوخته، بسته، گشوده نسبی: اسم + ی: آسمانی، ـ آبی فاعلی : الف: بن + مضارع + نده: گوینده، شنونده ب: بن مضارع + ا: گویاا، شنوا پ: بن مضارع: + ان: گریان، خندان شکل گروه اسمی با نمودار: پسر خوب - این چهارکتاب نمونه سوال درس 18: وابسته‌های پسین را نام ببرید.

انواع صفت بیانی را نام برده و طرز ساخت آنها را نیز بنویسید.

انواع وابسته‌ها را مشخص کنید.

آسمانی، نیلوفری، پنجم، کتاب علی، ستاره‌ی آسمانی، لاله‌ی خوشبو، گشوده، سروده، دیدنی، نوشیدنی، بینا، گیرا از افعال زیر، صفت بیانی فاعلی (الف.

ب.

پ) بسازید: خوردن، گفتن، شنیدن از افعال زیر صفت بیانی مفعولی بسازید: دوختن، گفتن، رفتن از افعال زیر صفت بیانی لیاقت بسازید: خریدن، گرفتن، لولیدن برای کلمات زیر یک صفت و یک مضاف‌الیه مناسب بسازید: دریا، کتاب، مهتاب، املاء نشانه‌های جمع را نام ببرید: چند مضاف‌الیه نام ببرید: با نمودار، هسته و وابسته را نام ببرید: علی کتاب قرمز رنگ خرید.

مهسا دیروز چند کتاب شعر خرید.

خلاصه‌ی درس 19 (خاطره نویسی/ یادداشت روزانه): خاطره‌نویسی، عام‌ترین و صمیمانه‌ترین نوع نوع نوشته است.

برای نوشتن خاطره هیچ قید و محدودیتی نیست.

خاطره‌نویسی سبب می‌شود که از مراحل ایام زندگی اثار جاندار و روشن برجا بماند.

خاطرات تلخ و شیرین زندگی و پیروزی ها و شکست ها و عواطف و تجلربیات و تکرارناشدنی، حوادث ایام و ...

با نوشتن ثبت می‌شوند.

ما با خاطره‌نویسی گذشته‌ها را ثبت و پس از مدت‌ها با مراجعه‌ی دوباره به آنها، از پیروزی‌ها و شکست‌ها عبرت می‌گیریم.

خاطرات نویسندگان بسیار باارزش است، چرا که برگزیده و دست‌چین شده‌اند، تکرار در آنها نیست.

برای دیگران قابل فهم‌اند و حالت شخصی ندارند.

زبان آنها گرم و صمیمی است، شیرین و عبرت‌انگیز هستند.

نمونه‌هایی از خاطرات روزانه: خانواده‌ی تیبو نوشته روژه مارتن دوگار که آقای ابوالحسن نجفی آن را ترجمه کرده‌اند.

کتاب روزها نوشته‌ی دکتر علی اسلامی ندوشن.

روزنامه‌ی اعتماد السلطنه که وزیر انطباعات ناصرالدین شاه بود و شرح تمامی وقایعی را که بر شاه می‌گذشت، هرروز می‌نوشت.

یادداشت‌های اعتمادالسلطنه، تا پنج روز قبل از مرگش ادامه یافت و در 1216 صفحه چاپ شد.

همه‌چیز می‌تواند موضوع خاطره باشد.

مثلاً تاثیرپذیرفتن از یک فیلم، شنیدن مطلب، بروز یک حادثه و ...

یک نکته‌ی مهم در خاطره‌نویسی: ما باید دقت داشته باشیم که در ثبت وقایع «جدول ضربی» عمل نکنیم.

یعنی لازم نیست مواردی را که هرروز برای شما رخ می‌دهد، هفت بار تکرار کنید و بنویسید، فکر آنها را که از ویژگی یا اهمیتی برخوردار باشند.

یادداشت‌ها گاه کوتاه و گاه بلند هستند و از نظم خاصی پیروی نمی‌کنند، اما به هر حال باید محتوای آنها براثربخش باشد و در خواننده هم حسی پدید آمد.

خاطرات می‌تواند بیان کننده‌ی تجربیات روحانی نویسنده باشد.

فرصتی که خاطره‌نویسی به ما می‌دهد: خاطره‌نویسی نوعی تمرین نگارش است و به ما فرصت می‌دهد تا آنچه را که آموخته‌ایم، به خوبی استفاده کنیم.

مثلاً وصف، ساده‌نویسی، مقایسه و ...

.

نمونه سوال درس 19: خاطره‌نویسی ----- و ----- نوع نوشتن است.

برای نوشتن خاطره هیچ ---- و ---- وجود ندارد.

خاطره‌نویسی باعث ثبت چه وقایعی می شود؟

خاطرات نویسندگان چرا ارزشمند است؟

چه چیزهایی موضوع خاطره است؟

(در ثبت وقایع نباید جدول ضربی عمل کرد) یعنی چه؟

خاطرات چگونه باید باشند؟

آیا از نظم خاصی برخوردار است؟

خاطرات می‌تواند بیان کننده‌ی چه چیزی باشد؟

چند نمونه از خاطره‌نویسی نام ببرید.

همراه با نویسنده و احتمالاً مترجم.

خاطره‌نویسی چه فرصتی به ما می‌دهد؟

خلاصه‌ی درس 20 (ضمیر): ضمیر: آن است که به