آنفلانزای مرغی یک بیماری مسری در پرندگان است که توسط ویروس A آنفلانزا ایجاد می شود .
مرغ های مهاجر و مرغ های وحشی مخزن طبیعی ویروس های A آنفلانزا هستند .
آنفلانزای مرغی که نوع به شدت بیماری زاست بیش از صد سال قبل در ایتالیا شناخته شده و به طاعون مرغی معروف بوده است .
از میان 15 زیر گونه اصلی ویروس آنفلانزای A فقط نژادهای زیرگونه های H5 و H7 بیماری شدیدا عفونی آنفلانزای مرغی را ایجاد می کند که بسیار مسری است و در گونه های پرندگان آسیب پذیر شدیدا کشنده است .
مرغ ها و بوقلمون ها به همه گیری بسیار حساس هستند .تماس مستقیم یا غیر مستقیم پرندگان اهلی با ماکیان آبی به عنوان علت متداول شناخته شده بوده است .
بازار پرندگان زنده نیز نقش مهمی در انتشار اپیدمی دارد .
پرندگانی که بعد از آلوده شدن زنده می مانند حداقل برای 10 روز ویروس را از طیق دهان و مدفوع دفع می کنند و بنابراین زمینه انتشار بیشتر را فراهم می نماید .
اردک ها برخلاف مرغ ها به این ویروس ها مقاوم هستند ومی توانند ناقل بدون علامت این ویروس ها باشند و بنابراین به انتشار بیشتر آنها کمک کنند.
ویروس آنفلانزای مرغی به طور طبیعی فقط پرندگان و خوک ها را آلوده می کند .
از سال 1959 ویروس های زیرگونه های H5 وH7 وH9 از مانع گونه های خود گذشته اند تا انسان ها را در 10 وضعیت آلوده سازند .
اکثر ویروس های آنفلانزای مرغی که انسان ها را متاثر می سازند علایم خفیف تنفسی یا التهاب ملتحمه ایجاد کرده اند به استثنای نژاد H5N1 .
این نژاد بیماری بسیار شدید با مرگ و میر زیاد در سال های 1997 ، 2003 ،2004 ایجاد کرده است .
مطالعاتی که نمونه های ویروس را طی زمان بررسی نموده است نشان می دهد که H5N1 بطور فزاینده ای برای پستانداران ، بیماریزا می شود و اکنون نیزاز قبل مقاوم تر شده است و در محیط تا چندین روز باقی می ماند .
پیشنهادهای سازمان بهداشت جهانی برای حفاظت افراد از آنفلوآنزای طیور دکتر علیرضا گائینی از انتشارات دفتر منطقه ایی WHO در غرب اقیانوس آرام ، مانیل .
آنفولانزای پرندگان از بیماریهای با قدرت سرایت بسیار بالا در میان پرندگان است که هم اینک در آسیا در میان پرندگان بحالت اپیدمی در آمده است .
قرار گرفتن در معرض پرندگان بیمار ، مدفوع آنها و یا غبار و خاکی که با مدفوع آنها آلوده شده باشد میتواند منجر به آلودگی انسان شود .
این پیشنهاد نامه از آن جهت تهیه شده است که مواردی از ابتلای انسان به این بیماری در خلال اپیدمی اخیر طیور شناسایی شده است .
1.
بایستی برای قصابها و حمل کننده های گوشت طیور تجهیزات شخصی مناسب حفاظتی فراهم شود : لباسهای حفاظتی ترجیحا همراه با کاور پیشبند دار و یا گان ( پیشبند ) جراحی با سرآستین بلند و پیش بند اضافه .
دستکش کار ضخیم پلاستیکی غیر قابل نفوذ .
استفاده از ماسک تنفسی ، ترجیحا ماسک N95 ( این ماسک مورد تائید US NIOSH قرار گرفته است ) .
در صورت عدم دسترسی به این نوع ماسکها میتوان از ماسکهای استاندارد جراحی که بخوبی بر روی صورت سوار میشوند استفاده کرد .
چکمه هایی از جنس پلاستیک و یا پولیورتان و یا استفاده از کاورهای حفاظتی جدانشدنی کفش .
2.
تمامی افرادی که بطور نزدیک با حیوانات درگیر بیماری تماس داشته اند بایستی دستان خود را بکررات با آب و صابون بشویند .
قصابها و حمل کننده های حیوانات بایستی پس از انجام کار دستهایشان را ضد عفونی کنند.
3.
محیط کشتار نیز باید بشدت موارد ذکر شده ضدعفونی و پاکسازی شوند .
4.
تمامی افرادی که در معرض پرندگان و یا مزارع مشکوک به بیماری بوده اند باید توسط مسئولین بهداشت محلی تحت نظارت کامل قرار بگیرند .
پیشنهاد می شود افرادی که آمادگی لازم برای درمان افراد مشکوک به ابتلا به عفونت تنفسی H5N1 را داشته باشند، استفاده کرد .
oseltamivir phosphate (Tamiflu®) برای درمان این بیماری می باشدو میتوان کپسولهای 75 گرمی این دارو را بمدت پنج روز و روزی دوبار مصرف کرد .
برای اجتناب از عفونت توام آنفولانزای انسانی و آنفولانزای پرندگان آنها بایستی با واکسنهای آنفولانزای پیشنهادی WHO واکسینه شوند تا احتمال بهم پیوستن ژنهای ویروسها نیز کاهش یابد .
مراقبتهای بهداشتی برای افرادی که در معرض کانونهای عفونت قرار دارند بایستی اعمال شود .
این مراقبت شامل خانواده های آنها نیز میشود .
در این مراقبتها بایسی بصورت تک به تک ، برای بوجود آمدن امکان مراقبتها و پیشگیریهای لازم ، برخی از مشکلات بهداشتی اعضای خانواده ، مانند : بیماریهای تنفسی ، آنفولانزا و یا عفونتهای چشم گزارش شود .
همچنین افرادی که احتمال بالایی برای ابتلا به این بیماری دارند ، بایستی از کار در محلهایی که پرندگان آسیب پذیر وجود دارند اجتناب کنند .
این افراد میتوانند شامل : افراد بالای شصت سال ، افرادی با سابقه ناراحتی قلبی و افرادی که ناراحتی تنفسی دارند باشند .
5.
نظارتهای سرولوژیکالی بر دامپزشکان و کارگران در ارتباط با حیوانات میتواند صورت بگیرد .
6.
نمونه هایی آزمایشگاهی از روده ، مغز ، کبد ، قلب ، ترشحات مخرجی ، کلیه ها ، شش های حیوانات ( همچنین خوک ) بایستی جمع آوری شده و برای تحقیقات بیشتر و جداسازی ویروس به آزمایشگاه های برگزیده فرستاده شود .
بایستی به این نکته مهم توجه کرد که تحقق اقدامات بالا زمانی امکان پذیر است که بخشهای مرتبط به آن ( سازمانهای دامپزشکی و سازمانهای بهداشتی ) با یکدیگر همکاری نزدیک دوجانبه داشته باشند .
اقدامات بالا در صورت اثبات اطلاعاتی جدیدتر قابل اصلاح هستند .
تهیه ، تنظیم و ترجمه : علیرضا گائینی .
دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی .
دانشگاه آزاد اسلامی .
واحد گرمسار مروری بر آنفلوآنزای مرغی و پیامدهای آن دکتر علیرضا گائینی مقدمه : با پیشرفت روز افزون علم و روی کار آمدن روش های پزشکی مختلف، همچنان دیده می شود که گاهی بروز یک بیماری ، بدون اینکه راهی کارآمد و مفید برای درمان آن عرضه شود هزاران نفر را به کام مرگ می کشاند ..
در واقع اگر تا قرن ها پیش دیفتری، سرخک و...
در زمره بیماری های مرگ آور به حساب می آمد و حتی نام آنها سبب ترس و وحشت افراد می شد، در قرن ۲۰ و پس از آن بیماری های عفونی زمینیان را تهدید می کند که برای بسیاری از آنها هنوز راه درمانی یافت نشده است.
زمانی که سازمانهای بهداشتی کشورها برنامه های بهداشتی مختلفی را پیگیری می کردند و نوید ریشه کنی بسیار از بیماریها را به مردم میدادند ، نوعی بیماری در سال 1918 گریبانگیر اسپانیا شد که بروایت تاریخ تا سال بعد از آن بیش از نیمی از جمعیت کره پهناور خاکی ( حدود یک میلیارد نفر ) را بیمار ساخت و بیش از پنجاه میلیون نفر را به کام مرگ کشاند .
بیماری که بیش از شیوع هر بیماری دیگر و حتی بیش از طاعون در قرون وسطی قربانی گرفت.
نام این بیماری آنفولانزای مرغی بود که در آن زمان ، نام آنفولانزای اسپانیایی را بر آن نهادند .
این که احتمالا منشا این بیماری در خاور دور بوده است، دلیل شهرت آن به آنفلوآنزای اسپانیایی از آنجاست که اسپانیا اولین کشوری بوده که شیوع وسیع آن را گزارش داده است.
گفته می شود که گسترش این ویروس احتمالا دلیل پایان جنگ جهانی اول بوده است چون سربازان بیش از حد مریض بودند که در جنگ شرکت کنند و در آن زمان تعداد تلفات ناشی از ابتلا به آنفلوآنزا در میان طرفین متخاصم بیش از کشته شدگان در میدان نبرد بود.
با این که بسیاری از افرادی که به ویروس آنفلوآنزای اسپانیایی آلوده شده بودند پس از یک هفته استراحت سلامت خود را بازیافتند، بسیاری هم در مدت 24 ساعت پس از ابتلا جان دادند.
درسالهای ۱۹۵۷ و ۱۹۶۸ ، بیماری آنفولانزا دو بار دیگر شیوع جهانی پیدا کرد و باعث کشته شدن میلیونها نفر دیگر گردید .
این ویروس پس از گذشت نزدیک به یک قرن و با وجود پیشرفتهای عظیم در عرصه پزشکی و دامپزشکی هنوز قربانی میگیرد ، زیانهای اقتصادی عظیمی به صنایع مرغداری زده و سبب ترس و دلهره جهانیان میشود .
اما سوالی که در این قسمت مطرح میشود اینست که اپیدمی سال 1918 چگونه اتفاق افتاد ؟
سوالی که شاید در آن زمان به جوابی نینجامیده بود .
اپیدمی آنفلوآنزا در سال 1918 چگونه رخ داد ؟
پس از تحقیقاتی که بنا به ضرورتهای بجود آمده چندی پیش توسط دانشمندان صورت گرفت ، مشخص شد که این بیماری در سال 1918 از پرندگان به انسان منتقل شده بود .
مطالعات هیئت تحقیقی انستیتو ملی تحقیقات پزشکی در مورد هماگلوتیتز ویروس آنفلوآنزا که در سال 1918 شایع شد ، نشان داده که یک تغییر جزئی در ساختار آن می توانسته هم به سلول انسان و هم سلول پرندگان متصل شود .
این توانایی باعث شده که ویروس از پرندگان به انسان منتقل شود و آن نتیجه فاجعه بار را به همراه داشته باشد .
نتایج این تحقیقات در مجله Sience منتشر شد .
پیامدها : نتایج این تحقیقات میتوانست ، به دانشمندان کمک کند تغییرات در انواع ویروس های آنفلوآنزا را تحت نظر داشته باشند .
پس از انتشار این مطلب ، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که بهتر است ، ویروس هایی را که ممکن است در آینده از پرندگان به انسان منتقل و به تهدیدی مهلک تبدیل شود، شناسایی کنند .
اما نکته ایی که در این بین مطرح میشد این بود که آیا صرف شناسایی ساختار یک ویروس برای مهار کردن آن کافی است ؟
سوالی که جوابی بجز ( خیر ) بهمراه نداشت .
از سوی دیگر ، در سال اخیر میلادی سازمان بهداشت جهانی در پایان نشستی سه روزه در ژنو بر اساس آزمایشات صورت گرفته اخطار داد ، عواملی که می تواند سبب جهش بیماری میان گونه های مختلف شود ، بی وقفه در تغییر و تحول است و پیش بینی موارد تازه بروز چنین بیماری هایی را به شدت دشوار میکند .
انتقال ویروس آنفلوآنزا : تا چندی پیش تصور میشد که آنفولانزای مرغی تنها ماکیان را مبتلا می کند و عامل مولد آن ویروسی است که با ساختار فیزیکی پرندگان سازگار شده است .
این بیماری کشنده را برخی سارس جدید نامگذاری کرده اند .
در مقایسه با سارس باید گفت از آنجا که آنفولانزای مرغی برخلاف سارس به صورت دوره ای در حال گردش است، اما سارس را می توان برای مدتی تحت کنترل قرار داده و شیوع آن را متوقف کرد .
وضعیت به همین صورت در حال پیشروی بود تا چندی پیش هیئت تحقیقی انستیتو ملی تحقیقات پزشکی هشدار داد که از انتقال ویروسها میان نمونه های زیستی نمی توان جلوگیری کرد .
در ابتدا تصور نمیشد که این بیماری به انسان منتقل شود و در صورت انتقال در مواردی سبب مرگ شود .
ولی پس از مرگ شش نفر بیمار مبتلا به آنفلوآنزای مرغی در ویتنام که همگی کودک بودند با اعلام وضعیت فوق العاده ، جنگ تک تک کشورها بر علیه این بیماری آغاز شد .
در واقع در سالهای اخیر ظاهرا این ویروس به گونه های دیگر جانداران نیز منتقل شده و موجب ابتلای انسان ها به این بیماری شده است .
آنچه نگرانیها را در این اواخر بیشتر کرده اینست که آنفولانزای مرغی آلوده کردن پستانداران از جمله پلنگها و ببرها را آغاز کرده است .
یک بررسی اخیر آزمایشگاهی نشان داد که ویروس آنفولانزای مرغی می تواند در میان گربه ها نیز رد و بدل شود.
همچنین این ویروس توانسته اردک ها را بدون بروز بیماری و علائم ظاهری آن آلوده کند .
نحوه انتقال به انسان : در دسامبر گذشته دانشمندان موفق شدند رمز تمامی کدهای ژنتیکی مرغ را شکسته و به این ترتیب نقشه ژن های آن موسوم به ژنوم را تهیه کنند .
این گروه بین المللی از دانشمندان ، موفق به رمزگشایی ژنی نوعی مرغ وحشی بنام گالوس گالوس شده اند که گمان میرود اجداد اولیه مرغهای اهلی امروز باشند .
این مرغها در آسیای جنوب شرقی زیست میکند .
اما این دستاورد بزرگ هم میتوانست در تولیدات بهتر و با کیفیت تری از طیور منجر شود وهم درک بهتری از نحوه انتقال آنفلوآنزای مرغی به انسان را فراهم کند .
طبق تحقیقات بعمل آمده ، انسان و مرغ از اجداد مشترک چند صد میلیون ساله پدید آمده اند .
طی تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است ، دانشمندان دریافته اند که انسان و مرغ هنوز بخشی از اطلاعات ژنتیکی 310 میلیون سال قبل ، یعنی قبل از زمانی که راه تکامل آنها از هم جدا شده است را حفظ کرده اند .
بر اساس تحقیقات بعمل آمده در حدود 60 درصد ژن های فعال مرغ دارای معادلی انسانی هستند.
این شباهت ها می تواند به آشکار شدن مسیر اتنقال ویروس