کلیه کارها و عملیاتی که منجر به تهیه نقشه می شود و شامل اندازه گیری نقاط مختلف سطح زمین و نمایش دادن قطعاتی از سطح زمین برروی کاغذ به طوری که تمام عوارض ، جزئیات و فرم کلی آن معین شده و موقعیت عوارض نسبت به هم مشخص شده باشد .به طور کلی نقشه برداری علم تهیه نقشه می باشد .
مهمترین نقشه برداری که در کشاورزی کاربرد دارند عبارتند از :
1- توپوگرافی و توپومتری :
در این گونه نقشه برداری علاوه براینکه وضعیت مسطحاتی منطقه مورد بررسی قرار می گیرد وضعیت ارتفاعی آن نیز مشخص می شود مثلاً در یک زمین کشاورزی علاوه بر اینکه قسمت مسطحاتی مورد بررسی قرار میگیرد ارتفاعهای آن نیز مشخص می شود .
2- پلانیمتری :
در این نوع نقشه برداری فقط وضعیت مسطحاتی مورد استفاده قرار می گیرد و نقشه هایی که به این ترتیب نامیده می شود پلان می گویند .
3- نقشه های مسیر :
کلیه کارهای نقشه برداری مربوط به مسیر را مربوط می شود .
مانند تیرهای چراغ برق کنار خیابانها و …
اندازه گیری فاصله در زمین های هموار با استفاده از چشم غیر مسلح :
برای اندازه گیری فواصل کوتاه مثلاً حدود 200 تا 150 متر تتوسط ژالون استفاده می شود .
ژالونها میله هایی است فولادی که یک سر آن نوک تیز است و به داخل زمین فرو می رود .
بروی ژالون ها برچسب هایی به رنگ صورتی یا نارنجی می چسبانند که به راحتی از آن فاصله قابل دیدن باشد .
شرح عملیات :
ابتدا فاصله ای را که می خواهیم اندازه گیری می کنیم سپس نوک ژالون را برروی نقطه قرارداده و از نگهداره ژالون به عنوان قیم استفاده می کنیم سپس ژالون را به حالت قائم درمی آوریم .
برای نقطه دوم نیز عیناً همین کار انجام می وشد (نقطه B ) که برای انجام این کار یک گروه چهار نفره لازم است .
باید دقت شود کته ژالون ها پشت سرهم قرار گیرند چون فاصله کمی دور می باشد و امکان اینکه صدا به سایر افراد نرسد با استفاده از حرکات دست به آن LINE دادن می گوئیم استفاده می شود .
چگونگی LINE دادن :
فردی که پشت ژالون قرارگرفتن ژالون سوم ر ا در راستای دو ژالون ثابت کنترل می کند .
اگر برای رسیدن به این وضعیت ژالون سوم قرار باشد که سمت راست کشیده شود فرد پشت ژالون دست راستش را به صورت افقی نگه میدارد .
و اگر خیلی فاصله داشته باشد شدت حرکات دست خود را شدیدتر می کند و وقتی که فاصله کمتر شد دست خود را به آرامی بالا و پائین می کنیم تا اینکه موازی برژالون های دیگر باشد .
سپس بعد از اتمام کار علامت OK که دو دست خود را به طرف بالا می بریم
سپس با استفاده از متر فاصله بین دو ژالون ها را اندازه می گیریم و همه فاصله های اندازه گیری شده بین دو ژالون را برهم جمع می کنیم نقطه AB بدست می آید .
برای این که کار دقیق باشد بعد از اینکه یک رفت را انجام دادیم عمل برگشت را هم صورت می دهیم و از جمع بین عمل رفت و برگشت و تقسیم بر 2 بهترین فاصله A و B بدست می آید .
چگونگی خواندن میر : پیش از قرائت اعداد منطبق بر تارهای استادیمتری میر باید توسط تراز میر به حالت قائم استوار باشد .
اگرچه اعداد روی میر برحسب دسی متر نوشته می شود اما باید برحسب میلیمترخوانده شود.
به منظور اجتناب از اشتباه دو رقم ، دو رقم خوانده می شود .
مثل شکل مقابل که 1275 خوانده می شود .
اندازه گیری طول به روش استادیمتری: ( استفاده از نیو ) این روش را می توان به کمک زاویه یاب ها و ترازیاب ها انجام داد .
روش استادیمتری یعنی تعیین فاصله به کمک تارهای استادیمتری در این روش با استفاده از دوربین که بر روی یکی از نقاط مستقر شده و تراز گردیده و به کمک شاخص ( میر ) که بروی نقطه دیگر به طور عمودی استقرار یافته و فاصله بین دو تار بالا و پائین یعنی L را اندازه گیری می کنیم .
دوربین نیو : دوربین نیواز چه قسمت هایی تشکیل شده است : سه پایه که به کمک تراز کروی باید به تحالت افقی روی سه پایه قرارداشته باشد .
مگسک که تار قائم را بر وسط میر قرار می دهیم .
پیچ چشمی که برای واضح کردن تارهای رتیکول پیچ های سمت راست : برای واضح کردن پیچ کوچک : جهت حرکات پیکومتری شاقول که باید وسط سه پایه باشد و عمود بر زمین باشد .
مثال : جهت فاصله بین دو نقطه A و B از یک ترازیاب (نیو ) استفاده شده است چنان چه نیو در ایستگاه A مستقر شده باشد و اعداد قرائت شده میر در نقطه B به صورت زیر باشد فاصله بین A و B چقدر است ؟
m 216/0= mm 216=1739-1955=L 1955 = تار بالا m 6/21= ( 216/0 ) 100 =L100=D 1847 = تار متوسط 1739 = تار پائین R1: قرائت عقب H2=H1+(V2ـR1) = ارتفاع نقطه 2(H1) برحسب نقطهA1 V: قرائت جلو H3= H2+ ( V3- R2 ) m100= H جدول نیولمان دور برگشت : چند تعــــریف : ترازیابی : عبارت است از مطالعه واندازه گیری ارتفاع نقاط مختلف آن نسبت به یک سطح مبنا ونشان دادن آن روی نقشه .
بنچ مارک : به نقاط ثابتی گویند که ارتفاع آنها دقیقاً اندازه گیری شده و برای تصحیح عملیات ترازیابی مورد استفاده قرار میگیرد بنچ مارک ها ممکن است میخ چوبی ، رنگ .
پلاکها و …باشند .
انواع بنچ مارکها : تراز یابی مستقیم ( استفاده از دوربین نیو ) : انواع ترازیابی با استفاده از دوربین نیو ولی آنچه را که ما بیشتر با آن سروکار داریم ترازیابی تدریجی می باشد .
معمولا ً اختلاف ارتفاع را نمی توان با ترازیابی ساده انجام داد زیرا ممکن است اختلاف ارتفاع بیش از 4 متر باشد و یا اینکه فاصله آنها بسیار زیاد باشد و با توجه به شرایطجوی امکان دقیق دقیق شاخص مقدور نباشد .
در این روش ( روش تدریجی ) بین دونقطه متوالی تعداد کمکی در نظ گرفته می شود و با ایستگاه گذاری بین هر دو نقطه متوالی ارتفاع هر نقطه را به کمک نقطه قبلی آن بدست می آوریم تا به نقطه آخری برسیم .
برای اینکه عملیات ما دقیق تر شود یک بار دیگر در برگشت اندازه گیری می کنیم و بعد اختلاف ارتفاع بین آن دو را محاسبه نموده و بهترین فاصله را بدست می آوریم.
(جدول استاد ) دوربین های تئودولیت : دوربین های تئودولیت جهت اندازه گیری اختلاف ارتفاع نقاط A و B از رابطه زیر بهره می گیریم : H = HB – HA = ( I – N ) + 100L اجزاء دوربین های تئودولیت : صفحه سه پیچ میزان که دوربین روی آن قرارگرفته است و سه پیچ میزان زیر این صفحه قراردارد.
شاقول مکانیکی که به وسیله آن تئودولیت روی نقطه مورد نظر سانتراژ می شود .
پیچ تند تئودولیت : برای حرکت دوربین حول محور عمودی و پیچ کند دوربین برای حرکت آهسته حول محورعمودی پیچ تند دوربین : برای حرکت عدسی دوربین حول محور جانبی و پیچ کند دوربین برای حرکت آهسته حول محور جانبی آئینه برای هدایت نور به داخل محفظه زاویه خوانی قطب نما : برای نشان دادن شمال مغناطیسی میکروسکوپ محفظه دار عدسی چشمی برای هدف گیری عدسی شیئی که مقابل شی ء قراردارد پیچ تنظیم محفظه زاویه خوانی مگسک برای نشانه روی پایه دوربین جهت سوارکردن دوربین زاویه خوانی در تئودولیت : زاویه افقی : زاویه دو نقطه A و B از ایستگاه S * زاویه افق بین صفر و 360 درجه و یا صفر و 400 گراد می تواند متغیر باشد برای قرائت زوایای افقی معمولا ً تئودولیت را حول محور قائم در جهت حرکت عقربه های ساعت دوران می دهیم .
مثال : از ایستگاه S به طرف نقطه A و B نشانه رفته زاویه افق قرائت شده است مطلوبست زاویه در رابطه با زاویه خوانی اصطلاحاتی نیز همچون طول جغرافیایی ، عرض جغرافیایی ، آزیموت جغرافیایی ، آزیموت مغناطیسی یادگرفته باشیم .
سطح مبنای ارتفاعی مثال : اگر از روی نقطه A توسط زاویه یاب (تئودولیت ) به نقطه B قراواری شده باشد و زاویه قائم 30درجه قرائت شود و ارتفاع محور دیدگانی تئودولیت نسبت به سطح زمین 3/1 متر باشد و قرائت تارها بدین صورت باشد ؛ الف ) فاصله A و B چقدر است ؟
اختلاف ارتفاع A و B چقدر است ؟
2256 = تار بالا 2110 = تار وسط 1964 = تار پائین m 6/14 = 60 cos 100 = = D فاصله بین دونقطه m 834/11 = 60 cos 60 sin × (964/1 - 256/2 ) × 100 + ( 110/2 – 3/1 ) = H ارتفاع نقطه Hفاصلهاختلاف ارتفاعقرائت جلوقرائت عقبنقاطایستگاهH1=10020586/111H2 = 100/213200/273313/1788/122H3 = 100/852200/579209/1620/133H4 = 101/239200/387233/1642/144H5 = 101/672200/433209/1665/155H6 = 102/082200/410255/1626/166H7 = 102/467200/385241/1605/177H8 = 102/865200/398207/18 ارتفاع نقطه Hفاصلهاختلاف ارتفاعقرائت جلوقرائت عقبنقاطایستگاهH 8=102/86520207/187H 7 = 102/46820-0/577604/1225/176H 6 = 102/07220-0/396620/1189/165H 5 = 101/67220-0/400590/1174/154H 4 = 101/24420-0/428601/1209/143H 3 = 100/84520-0/399608/1245/132H 2100/47820-0/417662/1070/121H 1 = 100/20-0/475545/11 میانگینLDLG55960/8940 47 35920 12 0A89556040 12 30520 46 54B میانگینLDLG89556040 12 30520 46 54B895584020 35 27120 23 88C میانگینLDLG895584020 35 27120 23 88C60 60 89520 54 18540 46 17D میانگینLDLG8956060420 55 1840 46 17D04 59 89520 36 13643 22 223E میانگینLDLG04 59 89520 36 13643 22 223E30 65 89520 35 0000 25 359A