تربیت بدنی و ورزش جز لاینفک تعلیم و تربیت و وسیله ای برای رسیدن به سلامت جسمی و روحی است.
نباید چنین تصور شود که تربیت بدنی امری بی ارزش و تفننی است و صرفاً وسیله ای است که موجب سرگرمی و مشغول شدن کودکان و نوجوانان می شود بر عکس باید آن را جز مهمی از فعالیت های زندگی به شمار آورد .مفاهیمی مانند تندرستی، بهداشت، رشد فردی و اجتماعی و سلامت روحی ارتباط نزدیکی با تربیت بدنی و ورزش دارد.
نگاهی به تاریخ نشان می دهد که ملل متمدن جهان همواره به نقش و اهمیت ورزش توجه داشته اند و از آن در پرورش جوانان خود و آماده کردن آن ها برای مشکلات فردی و اجتماعی استفاده می کردند.
محتوای ورزش و تربیت بدنی در جامعه اسلامی
بخشی از فعالیت های ورزشی جامعه باید در زمینه رشد و پرورش تن به منظور دفاع از اسلام و جمهوری اسلامی صورت گیرد از این رو تیر اندازی، سواری، دو، شنا و سایر ورزش های رزمی بخشی از محتوای ورزش را تشکیل میدهد که اسلام هم آن را مورد توجه و تأکید قرار داده است.
بدن انسان برای بقای حیات و رشد و ترمیم بافت های خود از موادی استفاد می کند که معمولاً از طریق دهان و دستگاه گوارش به آن می رسد.
عمل تغذیه چندین کار اساسی انجام می دهد:
1_ نیاز های بافت ها را برای رشد برآورده می کند.
2_ مواد لازم برای ترمیم و جایگزین کردن بافت های فرسوده را تأمین می کند.
3_ نیروی لازم برای فعالیت های جسمی و فکری را فراهم می کند.
4_ نیروی لازم بری فعلیت های جسمی و فکری را فراهم می کند.
5_ تعادل فیزیولوژیکی دستگاه های مختلف بدن را تأمین می کند.
غذای مصرف شده به وسیله ی بافت های بدن تجزیه می شود، تجزیه مواد غذایی در بدن تولید حرارت می کند و گرمای آن حفظ می شود.
نیروی لازم برای فعالیت های بدن نیز از تجزیه این مواد تأمین می گردد در حدود دو سوم از وزن بدن را آب تشکیل می دهد.
روزانه به طور تقریبی دو نیم لیتر آب از طریق پوست عرق از بدن دفع می شود.
تغذیه خوب و تأثیر آن در ورزش
هر چه مدت و شدت فعالیت بدنی ما بیشتر باشد ما به انرژی بیشتری باشد ما به انرژی بیشتری احتیاج داریم واین احتیاج باید در کالری غذای روزانه در نظر گرفته شود.
اگر در ورزش های استقامتی مثل دوهای استقامت، ماراتن، فوتبال .کسانی که در این گونه ورزش ها فعالیت می کنند روزانه تا بیش از شش
هزار کالری احتیاج دارند.
بهداشت و ورزش
بسیاری از دانشمندان و پزشکان بر این عقیده اند که نقش بهداشت در جامعه به مراتب از مداوا و درمان بهتر است و لذا باید قبل آن مورد توجه قرار گیرد هر چه در یک جامعه به امر بهداشت بیشتر توجه شود عادت های بهداشتی و نظافت خود و خانواده و محیطی که در آن زندگی می کنند توجه کنند و پیوسته نسبت به بهبود و پیشبرد این امر مهم کوشا باشند.
عادت های بهداشتی انسان را به رعایت موازین تندرستی وادار می کند این ویژگی ها بر اثر شناخت تمرین و ممارست در نهاد آدمی شکل می گیرد .
رابطه ورزش با مغز انسان
وقتی شما ورزش می کنید طبق یک قانون فیزیولوژیک خون به قسمت های مختلف بدن نظیر روده، کلیه، بازوها و دست و پاها که بیشتر در حرکت هستند فرستاده می شود در این حالت مغز مقدار خون مصرفی خود را در دقیقه به نصف می رساند، البته مغز هر موجودی در طبیعت بستگی به نحوه فعالیت و زندگی آن موجود دارد.
در این رابطه تحقیقات نشان می دهد که افراد ورزش کار و یا فعال دارای انتقال عصبی
سریع تر از افراد معمولی می باشند.
نحوه رشد مغز بسته به کاری است که فرد انجام می دهد دارد.
طبق تحقیقات به عمل آمده مثلا رشد مغزی در یک موسیقی دان و یک نانوا و یک میکانیک با هم متفاوت است و در هر کدام ممکن است قسمت خاصی از مغز رشد نماید.
اصولاً رشد و تکامل مغز نیاز به عوامل متعددی از قبیل انرژی عامل رشد، جریان خون و تغذیه کافی دارد .
تمام این عوامل توسط ورزش به راحتی در دسترس مغز و سلول های مغزی قرار خواهد گرفت.
ورزش و تمرینات بدنی باعث آزاد شدن آدرنالین که یک هورمون محرک مغز نیز می باشد و اصولاً هوشیاری فرد را نیز می رساند و مشخص شده که ورزش میزان بهره هوش افراد مسن و سالمند را نیز افزایش می دهد و طبق یک برنامه ورزشی شش هفته ای که برای سالمندان در نظر گرفته شده بود مشخص شد که بعد از خاتمه برنامه ورزشی توانایی و قدرت شناخت سالمندان حدود هفت و نیم درصد افزایش یافته بود.
ورزش علیه افسردگی
حتی فکر در مورد حرکت و ورزش و فعالیت باعث شادمانی انسان خواهد شد.
بی حرکتی و سکون زمینه ساز افسردگی در افراد مختلف است.
از سالیان گذشته ارتباط بین بی حرکتی و سکون با افسردگی افراد کاملا مشخص شده است، اغلب فیزیولوژیست ها و روان پزشکان و روان شناسان در این نکته اتفاق نظر دارند که بهترین راه برای درمان افسردگی فعالیت و ورزش است.
رعایت نکات کلی
رعایت نکات بهداشتی یکی از نیازهای ضروری ورزشکاران محسوب میشود، افرادی که ورزش میکنند بهصورت مستمر و منظم حتماً بایستی الزاماً به نکات بهداشتی ذیل توجه و نگاه دقیق و کافی داشته باشند تا بتوانند بدنی سالم، نیرومند، قوی، ورزیده و پرانرژی داشته باشند، و از قابلیتها و استعدادهای ورزشی خود در میادین ورزش قهرمانی کمال بهرهبرداری را ببرند، لذا رعایت نکات بهداشتی همانند پیشگیری قبل از بیماری است؛ و اثرات مثبت و مفیدی برای تندرستی و سلامتی ورزشکاران دارد که بهشرح ذیل تقدیم میشود.
1.
ورزشکاران میبایست بعد از انجام نرمشها و تمرینات و فعالیتهای ورزشی بدن خود را با وسایل بهداشتی بشویند و دوش بگیرند که دچار بیماریهای پوستی و غیره نشوند.
۲.
لباس ورزش آنها مانند (پیراهن، شورت و جوراب) باید تمیز و بهداشتی باشد.
3.
از لباسهای ورزشی (مانند گرمکن، تیشرت، جوراب، شورت و غیره) پلاستیکی استفاده نکنند.
4.
کفش ورزشی آنها باید مناسب و اندازه بوده و تنگ نباشد.
5.
از حوله تمیز برای پاک کردن عرق و خشک کردن بدن استفاده نمایند.
6.
به افرادیکه از نظر سلامتی بدن مشکل دارند توصیه میشود قبل از شروع تمرینات به پزشک مراجعه کنند.
7.
از خوردن غذا کمتر از 3 ساعت قبل از تمرینات ورزش جداً خودداری شود.
8.
از آب آشامیدنی و از نوشیدنیهای بعد از تمرینات ورزش در هوای گرم بیشتر استفاده شود.
9.
برای خریدن کفش ورزشی حتماً بعدازظهر اقدام کنید، زیرا در این زمان پای شما بزرگترین حجم را دارد.
10.
از استعمال دخانیات جداً خوداری کنند.
11.
اطلاعات بهداشتی و پزشکی خود را از طریق مطالعهی کتابهای علمی، ورزشی بالا ببرند.
12.
از پوشیدن لباس ورزشی خیس جداً خودداری فرمایید.
13.هنگام ورزش از پوشاک مناسب همان رشتهی ورزشی استفاده نمایید.
هرگز با لباسهای معمولی و روزانهای خود به ورزش نپردازید.
14.
در خرید کفش ورزشی توجه بیشتری نشان دهید و تلاش کنید اندازهی کفش را مناسب انتخاب نمائید تا پا در آن راحت قرار گیرد.
در صورت امکان، جنس لباس و جوراب از نوع نخ باشد تا 15.
مانع تبادل گرما بین پوست و محیط نشود، زیرا در اثر فعالیت بدنی گرما تولید شده و بدن برای دفع آن، جریان خون پوست را افزایش داده و تعریق صورت گرفته و در نهایت دمای بدن در حد طبیعی حفظ میشود واگر این مسأله مختل شود شخص دچار گرمازدگی خواهد شد
16 .
پس از پایان ورزش حتماً یک پوشاک مناسب و اضافه به تن کنید زیرا در غیر این صورت احتمال کاهش دمای بدن وجود خواهد داشت.
17 .
هنگام استفاده از ابزار و وسایل ورزشی هوشیار باشید و چگونگی استفاده از آن را بدانید تا از ورزش خود لذت ببرید.
18 .
تلاش کنید ورزش و تمرینها را با توجه به فصل انجام دهید
19.
پس از ورزش جهت نظافت بدن، دوش آب گرم را فراموش ننمائید و از حولهی مخصوص خود استفاده کنید
20 .به یاد داشته باشید که یک قهرمان بایستی پهلوان و جوانمرد هم باشد
تغذیه در ورزش تغذیه مناسب ، پایه و اساس عملکرد جسمانی را تشکیل می دهد زیرا علاوه بر فراهم کردن سوخت برای اعمال زیستی ، مواد شیمیایی مورد نیاز برای استخراج و استفاده از انرژی بالقوه موجود در این سوخت را نیز مهیا می کند .
غذا همچنین تامین کننده عناصر ضروری برای تشکیل بافت جدید و ترمیم یاخته های موجود است .
شاید بعضی چنین پندارند که چون تغذیه مناسب برای تمرین های ورزشی را می توان به آسانی از طریق رعایت رژیم غذایی کاملا متعادل بدست آورد در مطالعه عملکردهای ورزشی تغذیه مناسب چندان اهمیتی ندارد .
با این حال ، این موضوع مورد تاکید است که وقتی مطالعه تمرین های ورزشی از بعد ظرفیت های انرژی مورد توجه قرار می گیرد ، باید از منابع انرژی غذایی و نقش مواد غذایی در مراحل آزاد سازی انرژی آگاه بود .
با این دیدگاه برای علاقمندان به ورزش این امکان وجود دارد که اهمیت تغذیه مناسب را درک نمایند و اعتبار ادعاهای مربوط به مکمل های غذایی و اصطلاحات تغذیه ای ویژه برای کمک به عملکرد های جسمانی را به شکل نقادانه ای ارزیابی کنند .
چون مواد غذایی مختلف عامل ایجاد انرژی تنظیم مراحل فیزولوژیک مربوط به تمرین های ورزشی هستند بنابراین می توان اصطلاحات رژیم غذایی را با بهبود عملکرد ورزشی مرتبط دانست .
اغلب افراد وقت و انرژی چشمگیری را صرف دستیابی به عملکرد ورزشی بهینه می کنند و تنها به دلیل پیروی از یک برنامه تغذیه ای ناکافی ، مغایر و گاه مضر با شکست روبرو می شوند .
سرانجام اینکه اکنون مشخص شده است که روش های گوناگون تغذیه صحیح می تواند با امراض مختلف مقابله کند و تمرین های ورزشی منظم در این امر سهم مهم و مثبتی دارد 1_ رشته ورزشی باید با توجه به استعداد جسمی و روانی فرد انتخاب شود.
2_ بعد از فعالیت ورزشی باید لباسهای ورزشی را شست و در جاهای خشک و آفتابگیر لباسها را خشک کرد.
زیرا محیطهای تاریک محل مناسبی برای رشد قارچ است 3_ باید از پوشیدن لباسهای پلاستیکی و شمعی خودداری کرد لباسهای نخی برای ورزش مناسب هستند 4_ کفش ورزشی باید متناسب با اندازه پا باشد زیرا کفش بزرگ, موجب دررفتگی مچ پا می گردد و کفش کوچک, موجب گرفتگی عضلات ساق پا و خون مردگی ناخن می شود 5_ از خوردن آب خیلی سرد در حین ورزش و چه بعد از فعالیت جدا خودداری کنید ولی نوشیدن آب معمولی مشکلی ایجاد نمی کند 6_ حداقل سه ساعت قبل از فعالیت ورزشی از خوردن غذای سنگین خودداری کنید و غذای سبک را یک ساعت قبل از ورزش میل کنید 7_ اگر احساس ضعف کردید آب قند بخورید چون آب قند سریع جذب میشود پیاده روی بهترین ورزش برای همه سنین است پیاده روی در سرازیری باعث سوختن قند بدن می شود برای افرادی که مبتلا به مرض قند هستند پیاده روی در سرازیری مفید است پیاده روی در سر بالایی باعث سوختن چربی بدن می شود پس برای افراد چاق پیاده روی در سربالایی مناسب است ورزش های سنگین برای بعداز ظهر و ورزش سبک برای صبح خوب است تفاوت رژیم غذایی ورزشکاران با افراد عادی رژیم غذایی یک ورزشکار باید در یک مطلب اساسی با رژیم غذایی فرد عادی تفاوت داشته باشد .
ورزشکاران علاوه بر احتیاجات زندگی روزمره ، نیاز به سوخت برای تمرین و مسابقه دارند غذا سوخت لازم برای ورزشکاران را تأمین می کند ولی اغلب ورزشکاران از سوختی که در مخازن خود میریزند غافلند .
پروتئین ، چربی و کربو هیدراتها سوخت بدن ( انرژی ) شما هستند .
همه غذا ها ترکیب یکسانی از نظر محتوا ندارند .
همانگونه که ماشینهای مسابقه نیاز به بنزین با درجه اکتان بالا دارند.
ورزشکاران نیز نیاز به مواد غذایی دارای درجه کربوهیدرات بالا دارند .
کالری یک ورزشکار نوجوان ( به خصوص فردی که در حال رشد است ) نسبت به هر زمان دیگری از زندگی نیاز بیشتری به کالری دارد .
انرژی مورد نیاز همچنین به نوع ورزش تخصصی و برنامه تمرین شما بستگی دارد .
یک دختر نوجوان با جثه متوسط که دارای فعالیت متوسط و هنوز در حال رشد است به حدود 2200 کالری در روز نیاز دارد ، حال آنکه یک دختر 15 ساله با جثه کوچک که رشدش کامل شده به حدود 1800 کالری