دانلود تحقیق اثر غلظت‌های مختلف اکسین بر روی ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه خشبی نارنج و نارنج سه برگ

نارنج (Citrus aurantim L.) و نارنج سه برگ (Poncirus trifoliate L.

Raf.) بعنوان پایه برای مرکبات استفاده می‌شوند.

در این پژوهش اثر دو اکسین (نفتالین استیک اسید و ایندول بوتریک اسید) در 4 غلظت (صفر، 2000، 3000 و 4000 میلی‌گرم در لیتر) بصورت فاکتوریل در 3 تکرار در شرایط گلدانی مورد بررسی قرار گرفته است.

در این بررسی صفات درصد ریشه‌زایی، طول بزرگترین ریشه، میانگین طول ریشه، وزن خشک ریشه و طول رشد جدید اندام هوایی برای هر 10 نمونه‌ای که بطور تصادفی انتخاب شده‌اند اندازه‌گیری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است.

نتایج نشان می‌دهد که کاربرد ایندول بوتریک اسید در غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر و نفتالین استیک اسید در غلظت 3000 میلی‌گرم در لیتر بر روی درصد ریشه‌زایی، طول بزرگترین ریشه، میانگین طول ریشه، وزن خشک ریشه و طول رشد جدید اندام هوایی اثرمعنی‌داری داشته و ایندول بوتریک اسید دارای گستره وسیعتر و اثر بهتری در ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه خشبی نارنج و نارنج سه برگ نسبت به نفتالین استیک اسید بوده است و نفتالین استیک اسید در غلظت 4000 میلی‌گرم در لیتر در تمامی اندازه‌گیری‌ها اثر منفی نشان داده است.

همچنین نارنج در تمامی اندازه گیری‌های انجام شده دارای میانگین بیسار بالاتری از نارنج سه برگ می‌باشد و نیز غلظت 3000 میلی گرم در لیتر نفتالین استیک اسید + غلظت 4000 میلی گرم ایندول بوتریک اسید دارای بیشترین میانگین در هر دو نارنج بوده است.

واژه‌های کلیدی: اکسین، نارنج، نارنج سه برگ، ایندول بوتریک اسید، نفتالین استیک اسید، ریشه‌زایی.

فیلیپین و همچنین از جنوب هیمالیا تا اندونزی بوده است.

در بین این مناطق وسیع احتمالا شمال شرقی هند و نواحی شمال برمه موطن و مرکز اصلی مرکبات محسوب می‌گردد.

بعضی از انواع مرکبات قبل از مسیحیت به مناطق غربی آسیا نظیر عمان، ایران و فلسطین انتقال یافته است.

یکی از انواع مرکبات بالنگ یا بادرنگ می‌باشد، که منشا آن از مناطق جنوبی چین تا هند بوده و بنا بر گزارشهای مورخین، اسکندر مقدونی این گونه رات در 330 سال قبل از میلاد مسیح در ایران مشاهده کرد.

عقیده بر این است که بعدها گونه بالنگ به مناطق مدیترانه‌ای انتقال یافت.

در اوایل دوران امپراطوری روم بین سال 27 قبل از میلاد و 248 بعد از میلاد بعضی گونه‌های مرکبات در ایتالیا شناخته شده بود، ولی پایدار نماند و از بین رفت.

تایزوبروتانکا که مطالعات وسیعی در گیاهشناسی مرکبات داشته در بیان ومعرفی منشا مرکبات، خطی را بطور فرضیاز جنوب شرقی آسیا به سمت شمال شرقی آسیا پیشنهاد نمود.

وی پراکندگی مرکبات ترش و شیرین را روی این خط در جنوب دانسته که سپس به سایر نقاط دنیا پخش شده است.

منشاء نارنگی در قسمت شمالی روی این خط فرضی و جنس پونسیروس در 3/1 خطی که از جنوب مرکزی چین عبور می‌کند در امتداد خط غربی شرقی گزارش شده است.

به عقیده سویینگل موطن لایم از جزایر شرق هند بوده و احتمالاً از دریای عمان بوسیله سربازان عرب به مصر و اروپا انتقال داده شده.

منشاء لیمو به خوبی شناخه شده نیست شاید گونه ای باشد که از تلاقی بالنگ و لایم حاصل شده است.

به نظر متخصصین گیاهشناسی مرکبات، بالنگ و لایم هر دو گونه از مرکبات اولیه هستند و لیموها هم از نظر زمان پیدایش به دو گونه قبلی نزدیک می‌باشد.

به گزارش کیلرمن، بذور مربوط به بالنگ و بادرنگ در حفاریهای مربوط به جنوب بابل حکایت از قدمت 4000 سال قبل از میلاد آن در این مناطق دارد.

نارنج از آسیای جنوب شرقی و احتمالا هند منشا گرفته و در قرنهای اولیه میلادی به شمال افریقا و اروپا انتقال یافته است.

تولکوسکی گزارش نمود از مطالب و نقوش مندرج بر کاشی ها و سفالهای تاریخی بجا مانده استنباط می‌شود که ارقام شیرین نارنج در روم قدیم، سال 79 بعد از میلاد وجود داشته است.

پرتقال از مناطق جنوبی چین منشا گرفته و سپس به اروپا رفته است.

در همین ایام گلخانه برای حفاظت از سرما بوجود آمد.

گزارشات تایید شده ای از پژوهشگران دیگر در دست است که نشان می‌دهد قبل از توسعه مرکبات در اروپا در چین کشت پرتقال مرسوم بوده است.

هان ین- چی در 1178 میلادی27 رقم پرتقال، نارنج، نارنگی نام برده و بالنگ و کامکواتها را توصیف نموده و به بررسی روشهای خزانه داری و مدیرت و بیماریهای مرکبات در اروپا پرداخته است.

گروه پوملو از جزایر هند و مالزی منشا گرفت و سپس در جزایر فی جی پخش گردید.

دورگ‌های پوملو یا شدک در فلسطین حدود 900 سال بعد از میلاد شناخته شد و سپس به اروپا اتقال یافت.

این گونه بوسیله کاپیتان کشتی هند شرقی بنام شدک، به این نام نامگذاری شد.

گریپ فروت از یک جهش یا دورگ شدک در غرب هند حاصل شده است.

این گونه در فلوریدای آمریکا بصورت گسترده پخش شده است که احتمالا از گیاهانی که در 1809 دن فیلیپ در جامائیکا کاشته بود منشا گرفته است.

موطن نارنگی جنوب چین گزارش شده که سپس در مناطق شرقی هند گسترش یافت.

مناطق تولید سنتی آن در آسیا بوده است.

از آسیا نارنگی به اروپا انتقال پیدا کرد منتها خیلی دیرتر از سایرگونه‌های مرکبات این جابجایی صورت گرفت.

برای مثال نارنگی ویلولیف در سال 1805 از چین به منطقه مدیترانه اتنقال پیدا کرد و بعدها نارنگی‌های معمولی از چین به نقاط دیگر انتشار یافت.

ورود مرکبات در ایران بجز گونه بالنگ، سابقه ای حدود 400 ساله دارد.

به اسناد مدارک تاریخی، ایران دروازه خروج مرکبات از آسیا به سایر مناطق دنیا بوده و بعبارت دیگر مرکبات از موطن اصلی آن به ایران و سپس به فلسطین و بالاخره به اروپای جنوبی و امریکا انتقال یافته است.

از زمان صفویه به لحاظ تردد کشتیهای پرتغالیها در جنوب ایران، بذور پرتقال در اختیار مردم مردم جنوب قرار گرفت و کشت شد.

سپس بذور آن از جنوب در حدود 300 سال قبل از به شمال کشور آورده شد و در خرم آباد تنکابن کشت گردید.

پس از آن بویژه از اوائل 1300 گونه هاو ارقام مختلف مرکبات وارد ایران گردید و در باغهایی که متعلق به خاندان سلطنتی بود و یا در برخی باغهای شخصی، مربوط به علاقه مندان باغبانی کشت گردید.

مناطق تولید مرکبات مرکبات بین عرضهای جغرافیایی 40 درجه شمالی و جنوبی از خط استوا با خاک مناسب، رطوبت کافی و در صورت عدم یخبندان تولید می‌گردد.

لکن بنظر می‌رسد مناطق عمده تولید مرکبات در سطوح تجارتی در نواحی نیمه گرمسیری بالاتر از 20 درجه شمالی یا جنوبی قرار دارد.

ایران یکی از کشورهای تولید کننده مرکبات است ودر بین 50 کشورتولید کننده که در سطحی حدود 6/1 میلیون هکتار، به تولید مرکبات می‌پردازند، ایران قریب 3 میلیون تن در مساحتی حدود 222 هزار هکتار انواع مرکبات را در مناطقمختلف شمال و جنوب کشور تولید می‌نماید.

تمام تولیدات ایران بصورت تازه و مقادیر ناچیزی بصورت آبمیوه به مصرف داخلی می‌رسد.

مازندران، فارس، جیرفت، کهنوج و هرمزگان به ترتیب با 6/38، 9/20، 14 و 2/12 درصد سطح از درختان باروررتبه‌های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند.

جمعا 6/85 درصد سطح بارور مرکبات کشور در این مناطق قرار دارد.

مناطق مرکبات خیز ایران الف- سواحل دریای خزر: از آستارا تا گرگان ارقام مختلفی از مرکبات کشت می‌شود.محدودتهای اقلیمی موجب شده که بیشتر تراکم باغات مرکبات در نواحی چابکسر تا نوشهر و آمل تا بهشهر باشد.

سطح زیر کشت ناحیه شمالی 081/84 هکتار بوده که 80 درصد آن پرتقال، 15 درصد نارنگی محلی، انشو، کلمانتین و سایر ارقام نارنگی و 5 درصد متفرقه شامل لیموترش و گریپ فروت می‌باشد.

تولید سالیانه این ناحیه 1372978 تن می‌باشد.

ب- ناحیه مرکزی: این ناحیه شامل بلوچستان، خوزستان، فارس، کرمان و باختران می‌باشد.

در این ناحیه شرایط اقلیمی متفاوت دیده می‌شود.

عرض جغرافیایی پایینتر از 33 درجه شمالی بوده و بیشرروزها آفتابی بوده و رطوبت نسبی محیط پایین می‌باشد.

متوسط بارندگی این مناطق 100- 300 میلیمتر بوده است و بنابراین در تابستان به 4- 5 نوبت آبیاری نیازدارند.

سطح زیر کشت این منطقه 87239 هکتار بوده که 5/52 درصد آن را پرتقال، 7/28 درصد مکزیکن لایم، 6/11 درصد نارنگی محلی، 4/10 درصد لیمو شیرین، 8/2 درصد متفرقه تشکیل می‌دهد و جمع تولید این منطقه 1282715 تن برآورد شده است بهترین نواحی تولید مرکبات این منطقه جیرفت و بم می‌باشد.

ج- ناحیه بندرعباس و دریای عمان: در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان در عرض جغرافیایی حدود 23 درجه حدود 24333 هکتار باغ مرکبات وجود دارد.

این منطقه عاری از یخبندان، با رطوبت نسبی بالا حدود (53-86 درصد) و گرمای زیاد در تابستان می‌باشد دمای مناسب از مهر ماه تا اوائل فروردین سال بعد برای رشد و نمو مرکبات مناسب است، ولی شرایط نامطلوب تابستان و یا بهار از کیفیت پرتقال و نارنگی می‌کاهد.

درحالیکه در این منطقه تولید لیمو شیرین و لیمو ترش از کیفیت خوبی برخوردار می‌باشد.

ارقام این منطقه شامل 90 درصد مکزیکن لایم، 5 درصد لیموشیرین، 5 درصد سایر ارقام می‌باشد.

تولید ناحیه ساحلی جنوب 388432 تن براورد شده است.

میزان محصول مرکبات در واحد سطح بعلل و عوامل مختلف بستگی دارد.

آب و هوا، نوع خاک، مواظبت زراعی خصوصا استفاده از پایه‌های سالم و عاری از ویروس، همچنین نوع پایه و پیوندک و سازگاری آن با محل کشت، که هر یک تاثیر قابل ملاحظه ای در میزان محصول و کیفیت مرکبات دارد.

امروزه دردنیا با افزایش تعداد درخت در هکتار، استفاده از ارقام تجارتی پر محصول و پیوند آنها روی پایه‌های مقاوم به امراض قارچی و ویروسی و شرایط نامساعد محیطی، میزان محصول مرکبات را تا میزان قابل توجهی در هکتار بالا برده اند.

لیکن بطور متوسط در سطوح تجارتی میزان تولید حدود 30 تن در هکتار برآورد می‌شود.

در وضعیت کنونی و در باغ‌های سنتی ایران میزان محصول بستگی به شرایط مختلف از 17- 5 تن در هکتار متغیر می‌باشد.

ارزش غذایی و موارد مصرف مرکبات مرکبات حاوی املاح و سرشار از ویتامین‌های A،B،P،C بوده که جنبه دارویی و غذایی دارد.

نزدیک به یک صد صنعت از مرکبات در تولید فراورده خود استفاده می‌کنند.

تامین غذای دام از مخلوط تفاله مرکبات و ملاس چغندر، استفاده از آبمیوه آن در صنایع غذایی و بهره‌گیری از اسانس و اترهای چرب آن در صنایع آرایشی حائزاهمیت بسیار است.

از تفاله مرکبات به میزان قابل توجهی پکتین استخراج می‌گردد و از اسید سیتریک مرکبات در صنایع غذایی، فلزی، نساجی، داروسازی و بالاخره برای صمغهای مصنوعی استفاده می‌شود.

گیاه شناسی مرکبات گیاهانی بوته ای، درختچه ای با شاخ و برگ متراکم و یا درختی با گلهای سفید مایل به ارغوانی می‌باشد.

گلها با داشتن 4-8 گلبرگ کلفت سفید، قرمز یا ارغوانی و 4- 5 کاسبرگ و 16-32 پرچم و بوی عطر و شهد فراوان، توجه حشرات بویژه زنبور عسل را بخود جلب می‌نماید.

مرکبات از خانواده Rutaceae و تحت خانواده Aurantioideae بوده و طبقه بندی گیاهان این خانواده بر اساس سیستمهای متفاوتی از حدود یک صد سال قبل تاکنون انجام شده است.(8) اولین سیستم طبقه بندی در سالهای 1875 و 1896 به ترتیب توسط هوکر و انگر بر اساس مشخصات مرفولوژیکی و منشا فرضی گونه ها ارائه گردید.

این گیاهشناسان وجود چند جنینی و اهمیت آنرا نادیده گرفتند و این در حالی بود که هنوز فناوری لازم در رابطه با زیست شناسی مولکولی جهت طبقه بندی این گیاهان کسب نگردیده بود.

در طی نیمه قرن نوزدهم سوئینگل مرکبات را به دو زیر تحت خانواده Clauseneae و Citreae بر مبنای مشخصات ظاهری و نیز اهمیت و نقطه نظرهای کاربردی تقسیم کردند.

سوئینگل در طبقه بندی خود مرکبات را به سه دسته مرکبات حقیقی، دسته نزدیک به مرکبات و مرکبات اولیه در تحت یک گروه بنام Citrinae قرار داد.

در گروه حقیقی شش جنس جای گرفت که جنس Citrus را با 16 گونه پیشنهاد نمود(58).

تاناکا (1977) گیاهشناس ژاپنی طبقه بندی وسیعتری را انتخاب و پیشنهاد کرد.

بر اساس این طبقه بندی اختلاف بین گیاهان مستلزم تقسیم بندی بیشتری است.

به همین جهت در جنس Citrus، 162 گونه قرار داده می‌شود.

تاناکا عقیده داشت که نمی توان دو رگهای متعدد را مشابه نظر سوئینگل در داخل یک گونه جمع کرد.

در طبقه بندی دیگری که هوگس انجام داد گونه‌های Citrus را 36 عدد دانسته که 16 گونه با طبقه بندی سوئینگل و20 گونه با طبقه بندی تاناکا مشترک می‌باشد.

طبقه بندی سوئینگل ساده و جامع است و اکثر موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وضعیت گل و لقاح گلهای مرکبات بر حسب گونه ممکن است به سه نوع کامل، نر و ماده وجود داشته است.

تعداد گلهای نر به شریط محیطی و رقم بستگی دارد.

کم برگی، دمای پایین در زمان تشکیل گل، کمبود مواد غذایی (در پرتقال شاموتی کمبود روی) و بالاخره گلهای آخر فصل سبب بروز افزایش گلهای نر می‌گردد.

پرچمها در مقایسه با مادگی کمتر در طول نمو از بین می‌روند.

تخمدان دارای 6-14 برچه بیضوی و متصل به خامه خیلی باریک و گاهی متورم و پهن بوده که منتهی به کلاله کروی می‌شود.

سطح کلاله پوشیده از موهای ضخیم است و با فرارسیدن زمان لقاح مواد چسبنده