دانلود تحقیق توصیه کودی بهینه برای محصولات زراعی و باغی

کود
در اصطلاح کشاورزی کود عبارت است از مواد غذایی که گیاه برای تغذیه و ادامه زندگی خود به آن نیاز دارد و زمین نیز با آن حاصلخیز شود.

اهمیت کود در سبزیکاری بیش از سایر قسمتهای زراعت است.

زیرا جذب مواد غذایی از زمین به وسیله سبزیهایی که تماماً قابل استفاده است و پس‌مانده ناچیزی دارند، زیاد است.

بنابراین جبران مواد غذایی جذب شده فقط با کود امکان‌پذیر است.

کود سه عامل مهم را برای حفظ و سلامتی گیاه انجام می‌دهد که عبارتند از:
• خواص فیزیکی خاک را بهبود می‌بخشد و در نتیجه زمین و گیاه سالم باقی می‌مانند.

• موادی که زمین در اثر شسته‌شدن و یا تثبیت‌شدن نمی‌تواند در دسترس گیاه قرار دهد در اختیار آن قرار می‌دهد.

• موادی که گیاه هر ساله و یا پس از هر بار برداشت محصول از زمین خارج می‌کند به آن برمی‌گرداند.

بطور کلی کودها به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند که عبارتند از کودهای آلی یا طبیعی و کودهای معدنی یا شیمیایی.

کودهای آلی یا طبیعی
این کودها موادی هستند که توسط موجودات زنده اعم از انسان، حیوان و گیاه تولید می‌شود مثل انواع کود حیوانی، کودسبز، تورب وی ا کمپوست.

کود حیوانی
کودهای حیوانی شامل فضولات جامد و مایع چهارپایان همراه با مقداری کاه و یا گیاهان خشک دیگر است.

مواد آلی که توسط این نوع کود به زمین افزوده می‌شود، در مقایسه با سایر کوها نقش مهمتری را ایفاء می‌کند و در حاصلخیزی خاک نیز بسیار مؤثر است.

(جداول 7-2 تا 10-2).

هوموس از دست‌رفته توسط کود حیوانی جایگزین می‌شود.

برای متعادل کردن میزان هوموس در خاک سالانه به 4 تن ماده آلی خشک در یک هکتار نیاز است که این مقدار با 22 تن کود گاوی و یا با 10 تن تورب جبران می‌شود.

سبزیها در کشتهای متراکم پس از برداشت مقدار زیادی بقایای گیاهی در زمین باقی می‌گذارند که مقدار ماده آلی آن در اکثر اوقات بیش از 4 تن است و نیاز به دادن کود حیوانی نخواهد بود.

جدول 10-2 مقدار مورد نیاز کودهای آلی را در کشتهای چندمرحله‌ای سبزیها در یک قطعه زمین مشخص نشان می‌دهد.

قابل توجه است مقدار مواد آلی را که بقایای گیاهان در تناوبهای مختلف زراعی به جای می‌گذارند، بخش مهمی از نیاز مواد آلی خاک را برطرف می‌کند.

به ازای 40 تن کود حیوانی مقادیر 200 کیلوگرم ازت، 100 کیلومتر فسفر ، 260 کیلومتر پتاس، 2 کیلوگرم منگنز، 18/0 کیلوگرم مس و 51/0 کیلوگرم بردر هکتار در زمین پخش می‌شود.

باید دانس که مواد موجود در کودها در سالهای متمادی در دسترس گیاه قرار می‌گیرد.

کود سبز
تعدادی از گیاهان خانواده بقولات کود سبز محسوب می‌شوند که پس از کاشت بذرشان بعد از مدتی که دارای رشد معینی شدند.

آنها را دوباره با شخم به زمین برمی‌گردانند و خاک مدفون می‌کنند.

با این عمل پس از پوسیده شدن برگ و ساقه و ریشه گیاهان در خاک، مواد آلی یا هوموسی تولید می‌گردد.

گیاهانی که به عنوان کود سبز محسوب می‌شوند می‌توانند قبل و یا همزمان با گیاهان اصلی کشت شوند.

معمولاً این گیاهان اغلب پس از برداشت گیاهان اصلی کشت می‌شوند.

جدول 7-2: مواد غذایی موجود در کودهای حیوانی (برحسب درصد)
نوع کود N% P2O5% K2O% CaO% O.S.

H2O%
کود حیوانی (تازه)
گاوی 40/0 16/0 50/0 45/0 3/20 3/77
اسبی 58/0 28/0 53/0 25/0 4/25 3/71
گوسفندی 83/0 23/0 63/0 33/0 8/31 3/64
کود حیوانی (پوسیده)
گاوی 58/0 28/0 60/0 50/0 0/17 0/75
اسبی 62/0 30/0 63/0 30/0 0/26 0/67
گوسفندی 85/0 33/0 80/0 30/0 0/25 0/70
نقل از:=O.S.

Klapp, 1967 ماده آلی
جدول 8-2- مقدار مواد غذایی موجود در 10 تن کود حیوانی (برحسب گرم)
نوع کود منگنز مس بر
کودحیوانی جامد 500 50 40
کود حیوانی مایع 8 5/2 50
نقل از Klapp, 1967
کود سبز علاوه براینکه مواد آلی زمین را افزایش می‌دهد، باعث نگهداری آب در زمین نیز می‌شود (جدول11-2).

باید توجه داشت که گیاهان در مراحل مختلف رشد دارای مقادیر مختلفی از مواد غذایی هستند.

از این نظر زمان دقیق برگرداندن این گیاهان به زمین مورد توجه است درصد جذب مواد غذایی نیز توسط گیاهانی که بصورت کود سبز کشت می‌شوند متفاوت است(جدول 12-2).

جدول 9-2- مقادیر قابل جذب مواد به وسیله گیاهان (کیلوگرم)
سال N P2O5 K2O
اول 30 15 72
دوم 18 9 44
سوم 12 6 28
جمع 60 30 144
نقل از Klapp, 1967
جدول 10-2- مقادیر موردنیاز کود حیوانی و تورب در تناوب تعدادی از سبزیها
تناوب زراعی ماده آلی خشک بیلان برای 4 تن مقدار مورد نیاز
(سالانه) بقایای گیاهی ماده آلی خشک کود حیوانی تورب
(تن در هکتار) (تن در هکتار) (تن در هکتار)
کلم گل+ کلم گل ./5 ./1+ صفر صفر
کاهو + کاهو+ کاهو 0/3 0/1- 5 5/2
تره‌فرنگی + کاهو 5/2 5/1- 8 0/4
گوجه‌فرنگی + کاهو 0/2 0/2- 10 0/5
کرفس 0/2 0/2- 10 0/5
سیب‌زمینی 6/0 4/3- 18 0/9
نقل از: Fritz and Stolz, 1973
جدول 11-2- تعدادی از گیاهان کود سبز در سبزیکاری
نقل از: Fritz and Stolz, 1973 جدول 12-2- درصد ازت در لوپین زرد در مراحل مختلف رشد نقل از: کاشی، 1363 کمپــوسـت یکی دیگر از کودهای آلی که مخصوصاً در سبزیکاری مورد استفاده زیاد قرار می‌گیرد، کمپوست است.

کمپوست از بقایای گیاهان و جانوران و یا زباله‌های خانگی و شهری در اثر تخمیر و پوسیده شدن مواد موجود در آنها به وجود می‌‌‌‌‌‌‌آید و بر دو نوع است کمپوست باغی و زباله‌ای.

کمپوست باغی را می‌توان در باغهای خانوادگی با استفاده از جایگاههایی از جنس چوب یا فلز و یا مواد دیگر که به صورت یک جعبه چهارگوش و به عرض و ارتفاع 1 تا 5/1 متر و به طول دلخواه درآورده‌اند با مواد زاید شاخ و برگ گیاهان که معمولاً پس از برداشت محصول در زمین باقی می‌ماند تهیه نمود.

جدول 13-2- درصد جذب اسید فسفریک توسط گیاهان مختلف نقل از کاشی، 1363 برای این منظور پس از خردکردن مواد به قطعات چند سانتیمتری به نحوی در داخل جایگاه قرار می‌گیرند که بلافاصله با مقداری خاک پوشیده شوند.

این عمل در دفعات مختلف انجام می‌شود تا اینکه جایگاه موردنظر تا نزدیکی لبه آن پر شود.

برای فعالیت باکتریها که در تهیه مواد آلی می‌کوشند، شرایط محیط را باید به نحوی آماده نمود تا آنها بتوانند به بهترین وجهی عمل تخمیر مواد را انجام دهند.

این شرایط عبارتند از رطوبت، هوادهی و آهک که مورد اخیر در تهیه محیط مناسبی از نظر Ph نقش دارد.

کمپوست باغی با توجه به نوع و درشتی یا ریزی مواد متشکله آن بین 6 تا 12 ماه تهیه می‌شود.

با توجه به نیاز مواد آلی زیاد برای حاصلخیزی زمین (رجوع شود به جدول 10-2) و محدود بودن کمپوست باغی، از کمپوست زباله‌ای برای بهبود بافت خاک استفاده می‌شود.

جدول 14-2 مواد غذایی موجود دو نوع کمپوست زباله را نشان می‌دهد.

جدول 14-2- مواد موجود در دو نوع کمپوست هوازی و غیرهوازی (درصد ماده خشک) نقل از : Peyvast, 1967 کمپوست علاوه برداشتن فلزات سنگینی مثل روی، سرب، کبالت و غیره دارای مقادیر زاید ترکیبات سرطان‌زا مثل کربوهیدارتهای اشباع‌شده معطر چندحلقویPAH(Polycyclic Aromatic Hydrocarbon) نیز است که تاکنون بیش از 100 نوع آن شناسائی شده است.

از بین این تعداد، سه نوع آن مانند بنزوپیرن(3,4-Benzeopyren)، بنزوفلورانتن (3,4-Benzeoflouranthen) و فلورانتن (Flouranthen) بیش از بقیه بوده و از خطرناکترین مواد سرطان‌زا هستند.

جداول 15-2 تا 17-2 مقادیر این مواد را در کمپوست نشان می‌دهد.

تـــورب تورب نیز منبعی از مواد آلی یا هوموسی است که در سبزیکاری اهمیت بسیار دارد.

تورب از تجزیه و پوسیده شدن مواد آلی برگهای گیاهان در جنگلها و یا مردابها به وجود می‌آید.

جدول 18-2 مواد موجود را در تعدادی از توربهای مصنوعی که در کراخانه‌ها تهیه می‌گردد، نشان می‌دهد.

جدول 15-2- مقدار PAH موجود در کمپوستهای مختلف (برحسبppb) نقل از: Peyvast, 1976 جدول 16-2- فلزات سنگین موجود در 100 تن کمپوست زباله و درصد جذب آن توسط گیاه نقل از = - .Rohde, 1972 ناچیز جدول 17-2- مقایسه مقدار فلزات سنگین در کمپوست تازه و کهنه (برحسب ppb) نقل از Rohde, 1972 جدول 18-2- مواد غذایی موجود در تورب‌های مصنوعی (برحسب درصد) نقل از: Topoleski O.S.

= ماده آلی -= آزمایش انجام نگرفت.

کـودهـای معـدنـی یـا شیمیـایـی این کودها موادی هستند که در کارخانه‌ها تهیه شده و اساس تغذیه گیاه را تشکیل می‌‌دهند.

مقدار و روش و زمان کودپاشی و نیز تأثیر آن بر روی گیاهان مختلف متفاوت است.

کودهای عمده شیمیایی عبارتند از: کــودهـای ازتـــه نقش اصلی برای گیاه در تشکیل پرتوپلاسم و اسیدنوکلئیک است.

کمبود آن ابتداء در برگهای پیر نمایان می‌شود تا برگهای جوان.

ازت زیادی باعث تُردی و آبدارشدن گیاه شده و برگها رنگ سبز تیره‌ای به خود می‌گیرند.

در سبزیهای برگ ازت را می‌توان به مقدار زیاد مصرف کرد تا باعث تسریع رشد سبزینه‌ای آنها گردد.

ازت علاوه بر ساختن مواد پروتئینی در پیش‌رس کردن سبزیها و افزایش محصول و شفافیت برگها و ازدیاد کاروتین نیز مؤثر است.

اغلب گیاهان ازت را بصورت NO3 و NH4 جذب می‌کنند.

کودهای ازت‌دار عبارتند از: سولفات آمونیوم با 21 درصد ازت نیترات آمونیم با 35 درصد ازت فسفات آمونیم با 28 درصد ازت اوره با 46 درصد ازت کــودهــای فسـفره کودهایی هستند که علاوه بر تشکیل پروتئین، در تولید گل و میوه و دانه و کوتاه کردن دوره رشد گیاهان نیز مؤثرند.

کار فسفر تولید ATP و اسید نوکلئیک و آنزیمها است.

کمبود فسفر باعث توقف رشد گیاه می‌شود و در نتیجه برگهای مسن می‌ریزند و گاهی اوقات مواد قندی در برگ و ساقه جمع می‌شود و باعث افزایش رنگدانه آنتوسیانین می‌شود که برگها و ساقه‌ها را به رنگ قرمز درمی‌آورد.

انواع کودهای فسفره عبارتند از: سوپر فسفات با 16 تا 18 درصد فسفر فسفات آمونیم با 16 تا 18 درصد فسفر فسفات بی‌کلسیک با 35 تا 40 ردصد فسفر کــودهــای پتــاســه پتاس در تشکیل اندامهای گیاهای مؤثر است و نیز در اعمال فیزیولوژی گیاه و در طعم و مزه سبزیها و در تشکیل ویتامین C دخالت دارد.

کمبود پتاس ابتداء در برگهای مسن مشاهده می‌شود.

سوختگی کنار برگها نیز از علائم پتاس است.

کودهای پاسه عبارتند از: کلرورپتاس با 40 تا 50 درصد پتاس کائنیت با 10 تا 15 درصد پتاس سولفات دوپتاس با 48 تا 52 در پتاس کـودهـای کلسیـم‌دار کلسیم در دیواره سلولها یافت می‌شود و غیرقابل انتقال است.

کمبود آن باعث کاهش رشد و لوله‌ای شدن برگها و قهوه‌ای شدن ریشه‌ها می‌شود.

گندیدگی انتهای میوه یا سوختگی گلگاه (Blossom – end – rot) از کمبود کلسیم است.کودهای آهکی دردرجه اول برای اصلاح زمین بکار میرود و معمولاً در زمین‌های اسیدی برای بالا‌بردن Ph خاک و یا خنثی کردن و برای پوک و نرم‌کردن این نوع زمین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع کودهای آهکی عبارتند از: آهک سوخته با 60 تا 95 درصد کلسیم آهک خیس با 60 تا 70 درصد کلسیم آهک پودر شده با 70 تا 95 درصد کلسیم کـودهـای گـوگـرددار گوگرد در تهیه پروتئین و اسیدهای آمینه بکار می‌رود.

بو و مزه سیر، پیاز و خردل مربوط به گوگرد است.

علائم کمبود گوگرد در برگهای جوان شبیه علائم کمبود ازت است.

کـودهـای کمیـاب یا عنـاصـر کـم‌مصـرف روی، مولیبدن، مس، کبالت، بر و غیره موادی هستند که مقدار کمی از آن در زمین برای سلامتی گیاهان ضروری است.

در صورت کمبود یکی‌ از آنها، گیاهان به بیماری‌های مختلفی دچار می‌شوند.

جداول 19-2 و 20-2 مقدار این مواد در برخی از کودهای حیوانی و تأثیر آن را روی تعدادی از سبزیها نشان می‌دهد.

جدول 19-2- مقدار عناصر کمیاب در کودهای حیوانی (برحسب ppm) نقل از: Topoleski, 1972 جدول 20-2- نقش عناصر کمیاب و سبزیهای حساس در مقابل کمبود آن نقل از: Nonnecke, 1989 محصـولات زراعـی 1- گنـدم و جــو (منبع 12و11و2و1) الف) توصیه براساس آزمون خاک ب) توصیه عمومی برای گندم و جو آبی: در صورت عدم امکان آزمون خاک برای عناصر پرمصرف و ریزمغذی مقادیر کودی ذیل برای گندم و جو آبی توصیه می‌شود: 300-250 کیلوگرم در هکتار اوره یا نیترات آمونیوم به صورت تقسیط (هنگام کشت، پنجه‌زنی، ساقه‌رفتن، تشکیل سنبله) 150-100 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم یا کلرورپتاتسیم هنگام کشت بهتر است از کود کلرورپتاسیم در کنار سرک ازت استفاده شود.

مصرف کودهای فسفاته با آزمون خاک صورت گیرد.

برای عناصر کم‌مصرف (ریزمغذیها) از کودهای ذیل می‌توان استفاده نمود.

لازم به ذکر است به ازای یک‌بار مصرف حداقل تا سه سال مصرف نشود.

سولفات روی 40 کیلوگرم در هکتار سولفات مس 25 کیلوگرم در هکتار اسید بوریک 25 کیلوگرم در هکتار در صورت استفاده از کود