مقدمه و تاریخچه صنعت اتومبیل در ایران:
اولین ماشین وارد شده به ایران فورد بود که بوسیله مظفرالدین شاه قاجار از کشور بلژیک خریداری شده بود.
این ماشین که در موقع حرکت دود زیادی می کرد توسط مردم به ماشین دودی یا ارابه دودی تغییر نام داده شد.
با شروع شهرسازی بصورت مدرن در سال 1300، واردات ماشین به ایران افزایش یافت.
بیشترین اتومبیلها در آن سالها از کشورهای آمریکا و انگلستان به ایران وارد می شد.
اولین کارخانه اتومبیل سازی در ایران شرکت سهامی ایران ناسیونال بود که به تولید ماشینهای پیکان، با مجوز از شرکت تالبوت انگلستان، اولین تولیدات خود را در سال 1346 روانه بازار کرد.
بعداً شرکت ایران ناسیونال به تولید وانت، مینی بوس و اتوبوس دست زد.
در همین سال دو مدل از ماشینهای آمریکایی بنام " آریا " و " شاهین " توسط کارخانه پارس خودرو روانه بازار شد؛ و یکسال بعد در سال 1347 یک مدل از ماشین فرانسوی سیتروئن بنام " ژیان " توسط شرکت سایپا به بازار عرضه شد.
در سال 1351، شرکت پارس خودرو نام خود را به شرکت " جنرال موتورایران " تغییر داد و شروع به ساخت دو مدل از ماشینهای شرولت ( اپل ) 2500cc، 2800cc و همینطور سه مدل دیگر با مجوز از کارخانه آمریکایی جنرال موتورز بنام: بیوک، کادیلاک، شولت نوا.
تولیدات این ماشینها تا سال 1360 ادامه داشت.
تولید ماشینهای ژیان که متعلق به کارخانه سایپا بود در سال 1359 متوقف شد.
ولی تولید ماشینهای رنو که در سال 1354 آغاز شده بود ادامه یافت.
از بعد از انقلاب ایران صنایع اتومبیل سازی پیشرفت مهمی نکرده اند و همان اتومبیلهای گذشته و بعضی از اتومبیلهای جدید اروپایی مانند پژو و کیا را مونتاژ کرده اند؛ تا چند سال پیش که کارخانجات اتومبیل سازی شروع به طراحی اتومبیلهای جدید کرده اند.
این تحقیق بر روی ماشینهای ایرانی موجود در کشور ایران انجام شده است و این انتخاب بر اساس تئوری درس روشهای طراحی مهندسی می باشد.
پس مراحل را به صورت زیر ادامه میدهیم:
1- تشخیص نیاز :
با توجه به کاربرد بسیار بالای خودرو در کشور و استفاده از آن بعنوان یک ابزار ضروری، و با در نظر گرفتن شرایط مختلف اقتصادی ،اجتماعی ،منابع معدنی ، منابع نفت و گاز ومنابع انسانی موجود در کشور بایستی درصدد طراحی و ساخت، یا انتخاب یک خودروی بهینه از میان خودروهای موجود در کشور باشیم تا بتواند در شرایط مختلف آب وهوایی کشور ما کارآمد باشد و با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه قیمت آن در حدی باشد که اکثریت طبقات مختلف جامعه قادر به خرید آن باشند .
2- تعریف هدف :
طراحی و ساخت یا انتخاب یک خودروی مناسب با درنظر گرفتن شرایط زیر :
1) مقرون به صرفه باشد بطوریکه اکثریت طبقات مختلف جامعه بتوانند از آن استفاده کنند .
2) دارا بودن مقاومت و شرایط ایمنی مناسب .
3) از لحاظ زیست محیطی مطابق با استانداردهای جهانی باشد .
3- تحقیقات طرح :
تحقیقات درمورد بهترین خودرو را بیشتر بر روی مجله ها و ژورنالها و سایتهایی که انواع خودرو ها را بایکدیگر مقایسه نموده و نتایج کیفی و کمی در اختیار ما قرار داده اند
استفاده نموده ایم و همچنین در مورد خودروهایی که نمایندگی مستقیم داشته اند نیز تحقیقاتی به عمل آمده است .
4- خصوصیات طرح :
اکنون با توجه به مراحل قبل ( تشخیص نیاز و تعریف هدف) خصوصیات طرح را بصورت زیر مورد بررسی قرار می دهیم :
4-1چشم انداز :
زیبایی ظاهری خودرو یکی از مسائل مورد توجه طراحان صنعتی است .
با عنایت به اینکه شکل ظاهری خودرو عامل مؤثری در جلب مشتری و رونق بازار فروش خودرو، در صنعت رقابتی است، طراحان صنعتی بایستی یشترین توجه و سرمایهگذاری را در این زمینه بکاربرند .
لحاظ نمودن تنوع فُرم و رنگ خودرو برطبق ذوق و سلیقه مشتری یکی از مسائل مهم در بازار فروش خودرو بوده و از جمله عواملی است که باعث پایداری و طول عمر خودرو و همچنین رضایت مشتری از خودرو میباشد .
4-2 آلودگی :
این موضوع هم یکی از خواسته های مورد توجه در طراحی است که شامل آلودگیهای شیمیائی حاصل از احتراق و آلودگیهای صوتی است و همواره هدف، کاهش این آلودگیها است .
بیشترین آلودگیهایی که از سوختن بنزین و یا محصولات فرعی آن در اتومبیل تولید میشوند ارتباط بسیار نزدیک با عملکرد و ساختار مخزن سوخت ، کاربراتور و اگزوزدارد که بیش از 60% آلودگی از اگزوز می باشد .
4-3 نگهداری:
طرح خودرو بایستی بگونهای باشد که بتوان به سادهترین شکل از آن نگهداری کرد وتعمیرات آن با صرف کمترین هزینه و ساده ترین شکل ممکن امکان پذیر باشد .
4-4 ارگونومی :
ارگونومی یا مهندسی فاکتورهای انسانی از دو کلمه یونانی Ergo به معنی کار و Nomos به معنی قانون و قائده مشتق شده است و در لغت به معنی قوانین طبیعی کار است .
مهندسی فاکتورهای انسانی نام مترادف دیگری است برای این واژه .
هدف از این علم در صنعت خودروسازی تطبیق ماشین با انسان به گونهای است که انسان بتواند با کمترین خستگی و عوارض روحی و جسمی بیشترین راندمان کاری را در محیط داشته باشد باتوجه به این که رعایت اصول ارگونومی باعث کاهش فشار کار و خستگیهای بیمورد میشود، امروزه علم ارگونومی درصنعت اتومبیل سازی حرف اول را می زند .
عموماً ارگونومی علم تناسب محیط با انسان تعبیر میشود و ضرورت رعایت آن در صنعت و کلیه فنون امری اجتناب ناپذیر است:
4-4-1)فضای سرنشین :
در طراحی فضای خودرو بایستی به مسائل فکری و فرهنگی همچنین اندازه قد و جثه افراد جامعهای که خودرو برای آن طراحی میشود توجه داشت .
4-4-2)دید مناسب :
بهتر است صندلی راننده دارای ارتفاع مناسبی از کف باشد تا میدان دید راننده نسبت به پیرامون وجلو خودرو افزایش یابد .
دیدن کاپوت و ارتباط دادن خطوط بدنه با دو طرف جاده، دقت فرمان دادن راننده را افزایش میدهد .
4-4-3)دربهای خودرو: دربهای خودرو باید به میزان 90 درجه باز شوند و در موقعیت بینابینی باز نمانند .گوشه های درب نبایستی تیز باشند و پنجره های بدون فریم و همچنین پنجره های مثلثی کوچک جلو توصیه نمی شوند .
صندوق عقب باید بگونهای باشد تا استفاده کننده هنگام استفاده از آن و گذاشتن و برداشتن بار دچار زحمت نشود .
فُرم پنجرهها و شیشههای خودرو بایستی بگونهای باشد که زاویه دید راننده را نسبت به پیرامون افزایش داده و باعث وسعت زاویه دید راننده شود .
4-4-4)صندلی راننده : صندلی راننده باید قابل تنظیم به جلو و عقب بوده و همچنین بگونهای باشد که راننده در آن فرو نرود چرا که باعث کاهش دید راننده میشود.
قسمتهای کفی و پشتی صندلی بایستی از جنس پارچه باشد تا تبادل هوا در آن صورت پذیرد ( صندلی تنفس کند ) و دورتادور میتواند از جنس چرم و پلاستیک باشد .
4-5 سیستم سوخت رسانی : مهترین سیستمهای سوخت رسانی به سه روش زیر میباشد : تزریق سوخت در مانیفولد گاز : این روش در موتورهای بنزیی انژکتوری بکار گرفته میشود به این طریق که سوخت از داخل انژکتور بصورت دائمی یا لحظهای در مانیفولد گاز تزریق میشود .
تزریق سوخت در سیلندر در طی زمان مکش یا ابتدای زمان مکش : سوخت بصورت مستقیم و بشکل پودری در این شیوه به داخل سیلندر تزریق میشود .
تزریق سوخت در سیلند در انتهای زمان تراکم : سوخت بصورت پودری انتهای زمان تراکم و کمی قبل از نقطه مرگ بالا به داخل سیلندر تزریق میشود .
4-6 دستگاه تعلیق : دستگاه تعلیق در تحمل وزن و بار اتومبیل به شاسی کمک میکند وباعث تعدیل ضربات حاصله از دستاندازها و ناهمواریهای سطح جاده به چرخ اتومبیل شده و باعث حفظ تماس چرخ با جاده میگردد و ضربات کمی را به شاسی و سرنشین منتقل مینماید .
از وظایف اصلی سیستم تعلیق اتومبیل، جذب ضربات و ارتعاش های وارده بر چرخ ها از سطح جاده، همچنین حفظ مداوم ومؤثر چرخ ها با سطح جاده است .
سیستم تعلیق دارای اجزاء زیر است : 1- سگ دست ، 2- طبق ، 3- فنرها ، 4- کمک فنرها ، 5- اتصالات و اجزاء مکانیکی سیستم 6- سیبک 7- سایر اجزاء دیگر مثل میلههای ضد چرخش .
4-7 سیستم ترمز : ABS در این سیستم از سنسورهایی استفاده می شود که کارشان تشخیص حالت قفل شده یک یا چند چرخ بوده که با کاهش فشار ترمز از قفل شدن آن چرخ ها جلوگیری می کند .
البته کاهش میزان نیرو تا حدی امکانپذیر است که فقط چرخ ها قفل نشوند، بنابراین راننده در عمل ترمز گیری بدون اینکه چرخها قفل شوند حداکثر نیروی سیستم ترمز را بکار میگیرد .
پس به تعریفی دیگر سیستم ABS باعث کاهش سریع سرعت دوران چرخ در هنگام ترمز کردن میشود .
5- ایده دادن : پس از معرفی خصوصیات طرح به مرحله ایده دادن می رسیم .در این مرحله با ارائه ایدههای مختلف و معرفی ویژگیهای هر یک به تجزیه وتحلیل آنها پرداخته و در نهایت چند ایده مناسب را که حداکثر خصوصیات ذکر شده در مراحل قبل را داشته باشد جهت قرار گرفتن در ماتریس تصمیم گیری انتخاب می کنیم : 5-1) پیکان 1600 : تعداد سیلندر : 4 حجم موتور : 1598cc سیستم سوخترسانی: انژکتوری حداکثر توان موتور : 65hpat5000rpm حداکثر گشتاور : 104N.m at 3750rpm شتاب از0~100km/h: 11.8sec وزن خودرو :990KG حداکثر وزن مجاز : 1380kg سوخت با سرعت ثابت 90 : 8.5lit ظرفیت مخزن سوخت: 45lit جعبه فرمان : نوع F تعلیق جلو : مستقل – فنر اول مکفرسون تعلیق عقب: فنر شمش نمای خارجی: طول*عرض*ارتفاع : 4345 mm*1613*1419 فاصله بین دومحور:2502mm نمای داخلی: 1- چراغ اخطار تمام شدن لنت ترمز 2- چراغ اخطار پایین بودن فشار روغن ترمز 3- چراغ اخطار پایین بودن بنزین 4- چراغ اخطار نشاندهنده دمای آب 5- چراغ اخطار نشاندهنده شارژ باطری 6- صندلی جلو مجزا با قابلیت تنظیم پشتی 7- سیستم تهویه مجهز به فن 8- چراغ اخطار نشاندهنده نور بالا ایمنی: 1- چراغ اخطار تمام شدن لنت ترمز 2- آیینه داخلی دید در شب (قابل تنظیم ) 5-2) پراید: نوع موتور : 4 سیلندر انژکتوری حجم موتور : 1325CC قدرت : 69hp at 5500rpm شتاب 0~100 : 12sec ظرفیت باک بنزین : 38lit وزن خالص : 825kg نوع بدنه : 4 درب صندوقدار (ناچ بک) تجهیزات : 1- آنتن برقی 2- ساعت کریستال مایع 3- شیشه برقی جلو 4- کمربند سه تایی در عقب 5- دور شمار موتور 6- کولر 7- قفل مرکزی 8- شیشه گرمکن و ضد تشعشع 9- قابلیت تنظیم فواصل کارکردن برف پاکن 5-3) پژو آردی : حداکثر سرعت : 175 km/h تعداد سیلندر : 4 حجم موتور : 1598CC سیستم سوخت رسانی : انژکتوری حداکثر توان موتور : 70hp at 5000 rpm حداکثر گشتاور : 110N.m at 3750rpm وزن خودرو : 1121kg وزن مجاز : 1500kg سوخت: با سرعت ثابت 90 : 7.4lit ظرفیت مخزن سوخت: 62lit جعبه فرمان: شانهای تعلیق جلو : پایه هیدرولیلی داخل فنرها تعلیق عقب : اکسل فعال روی فنر شمش نمای خارجی: طول*عرض*ارتفاع: 4408 mm* 1694*1410 فاصله بین دو محور چرخهای عقب و جلو : 2669mm فاصله بین مرکز چرخهای جلو از یکدیگر : 1450mm فاصله بین مرکز چرخهای عقب از یکدیگر :1450mm تجهیزات : 1- نوار محافظ اطراف بدنه 2 - شیشههای رنگی 3-شیشه جلو لامینه نمای داخلی: 1- چراغ اخطار نشاندهنده سطحآب رادیاتور 2- چراغ اخطار ساسات 3- چراغ اخطار شارژ باطری 4- صندلی جلو مجزا با قابلیت تنظیم پشتی ایمنی: 1- چراغ اخطارتمام شدن لنت ترمز 2- چراغ مه شکن عقب 3- شیشه جلو لامینه 4-کمربندایمنی صندلی عقب 5- رفع بخار شیشههای جانبی دربهای جلو 6- چراغ اخطار پایین بودن سطح روغن ترمز 5-4) پرند سایپا : موتور : 4 سیلندر 1323CC قدرت: 53hp at 5000rpm تورک: 95N.m at 3000rpm نوع تزریق سوخت : انژکتوری گیربکس : دستی 5 سرعته نمای ظاهری : طول*عرض*ارتفاع:3615mm *1605*1460 تعلیق جلو : مکفرسون مستقل تعلیق عقب : فنر پیچشی ظرفیت مخزن سوخت : 37lit حداکثر سرعت : 160km/h سیستم فرمان : راک اند پینتون سایر ویژگیها: 1- فرمان هیدرولیک 2- صندلیهای قابل تنظیم 3- پنجرههای برقی 4- سپرهای ایمنی 5- فضای بزرگ داخل 6- عملکرد اقتصادی موتور 5-5) پژو405 : حداکثر سرعت : 182km/h تعداد سیلندر : 4 حجم موتور : 1761CC سیستم سوخت رسانی : کاربراتور یا انژکتور حداکثر توان موتور : 100hp at 6000 حداکثر گشتاور : 153N.m at 3500 شتاب از 0~100km/h: 11.8sec