الف) تعریف برخی از واژه ها و اصطلاحات
1 .
گروه آزمایشی
بر اساس تقسیم بندیهای انجام شده ، مجموعه رشته های مختلف تحصیلات دانشگاهی، بر حسب مواد امتحانی آزمون سراسری که توسط سازمان سنجش آموزش کشور انجام می پذیرد ، به چهار گروه آزمایشی : (1) علوم ریاضی و فنی (2) علوم تجربی (3) علوم انسانی (4) هنر تقسیم می شود.
2 .
رشته
رشته ، زیر مجموعه ای از یک گروه آزمایشی است که دانشجویان پذیرفته شده در آن ، در یک موضوع خاص علمی که متمایز از سایر موضوعهاست ، به تحصیل پرداخته و با توجه به مقطع تحصیلی مربوط ، کارآیی و مهارت لازم را در آن موضوع کسب می نمایند ؛ نظیر رشته های : کامپیوتر و کتابداری .
در آزمون سراسری ، هر شته با کدی خاص از سایر رشته ها متمایز می گردد .
3 .
گرایش
رشته های مختلف علمی ، در نهایت به تخصصهای فرعی تر به نام گرایش منتهی می شوند .
این تقسیم بندی در پاره ای از رشته ها در مقطع کارشناسی ( نظیر رشته کامپیوتر ، گرایش نرم افزار و یا رشته برق ، گرایش الکترونیک ) و در پاره ای دیگر ، در مقطعهای تحصیلی بالاتر مانند کارشناسی ارشد ( نظیر رشته فیزیک ، گرایش نجوم) صورت می گیرد.
4 .
دانشگاه
به مجموعه ای از واحدهای علمی و آموزشی گفته می شود که در شاخه ها و رشته های خاصی از علوم فعالیت داشته ، با مدیریت واحد و برابر ضوابط خاص وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی اداره شوند.
دانشگاههایی که فعالیت خود را در یک گروه آزمایشی خاص متمرکز کرده اند ، دانشگاه تخصصی (نظیر دانشگاه صنعتی شریف ) و سایر دانشگاهها که در گروههای آزمایشی مختلف فعالیت دارند ، دانشگاه جامع ( نظیر دانشگاه تهران ) نامیده می شوند.
وظایف دانشگاه عبارت است از : تربیت نیروی متخصص ، نشر و اشاعه علوم ، گسترش مرزهای دانش و .
.
5 .
دانشکده
به واحدی از یک دانشگاه که در تعدادی از رشته های خاص علمی مرتبط با هم فعالیت دارد دانشکده گفته می شود ؛ نظیر : دانشکده علوم تربیتی و دانشکده کشاورزی .
دانشکده ها همان وظیفه دانشگاه را در سطحی محدودتر به عهده دارند.
6 .
گروه آموزشی
هر دانشکده به واحدهای کوچکتری به نام گروه آموزشی تقسیم می شود .
گروه ، مسئوولیت فعالیت در یک رشته خاص یا چند رشته متجانس را بر عهده دارد: نظیر : گروه زبان و ادبیات فارسی ، گروه حسابداری و گروه آبیاری .
7 .
دوره ( مقطع تحصیلی )
دوره یا مقطع تحصیلی ، نشان دهنده میزان و تعداد درسها ، نوع مدرک اعطایی در پایان تحصیل و طول مدت تحصیل در یک رشته خاص است ؛ مانند : دوره ها یا مقطعهای تحصیلی کاردانی ( فوق دیپلم ) ، کارشناسی ( لیسانس ) ، کارشناسی ارشد ( فوق لیسانس ) ، دکترای حرفه ای و دکترای تخصصی .
ب ) نظام آموزشی دانشگاهها
نظام آموزشی حاکم بر تمام دانشگاههای کشور ، نظام واحدی است که در آن ، ارزش هر درس با توجه به سرفصل و حجم مطالب آن و نیز تعداد واحد اختصاص داده شده به آن درس ، سنجیده می شود .
هر سال تحصیلی ، شامل دو نیمسال ( و در پاره ای موارد یک دوره تابستانی ) است که در پایان هر یک ، درسهای انتخاب شده از سوی دانشجو در آن نیمسال ( یادواره تابستانی ) ، ارزیابی می گردد .
در صورتی که دانشجو نتواند در یک درس نمره قبولی بیاورد ، ملزم به گذراندن مجدد همان درس خواهد بود .
طول هر نیمسال 17 هفته و هر دوره تابستانی ، 6 هفته آموزشی ( بدون احتساب مدت امتحانات ) است.
طبق مصوبات شورای عالی برنامه ریزی ، هر واحد درس ، مقدار یا میزان درسی است که مفاد آن در طول یک نیمسال تحصیلی ( و یا دوره تابستانی ) به صورت 17 ساعت نظری ، یا 34 ساعت آزمایشگاهی ( عملی ) ، یا 51 ساعت کارگاهی ( عملیاتی میدانی ) و یا 68 ساعت کارآموزی و کارورزی ( کار در عرصه ) تدریس می شود .
ج ) انواع دانشگاهها
د ریک تقسیم بندی کلی ،مجموعه دانشگاههای کشور به سه نوع تقسیم می شوند : دانشگاههای دولتی ، دانشگاههای غیر انتفاعی و غیر دولتی و دانشگاههای آزاد اسلامی ( مراکز تربیت معلم وابسته به وزارت آموزش و پرورش ، جدای از این تقسیم بندی است ) .
آموزش در دوره های روزانه دانشگاههای دولتی به صورت رایگان و در دوره های شبانه دانشگاههای دولتی و همچنین در دانشگاههای آزاد اسلامی و غیر انتفاعی و غیر دولتی با پرداخت شهریه ، امکان پذیر است .
د ) شرایط ثبت نام در یک گروه آزمایشی ( در آزمون سراسری )
داوطلبان می توانند در امتحانات سراسری دانشگاهها که توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می گردد ، بدون توجه به نوع گواهینامه دوره متوسطه خود ، فقط در یکی از چهار گروه آزمایشی ثبت نام و شرکت نمایند .
ه ) شرایط ورود و نام نویسی در دانشگاهها ( دولتی ، غیر انتفاعی و غیر دولتی )
برای ورود و ثبت نام در دانشگاههای دولتی و دانشگاههای غیر انتفاعی و غیر دولتی لازم است داوطلبان ، دارای شرایط عمومی و اختصاصی مربوط باشند که از آن جمله می توان به داشتن گواهینامه پایان دوره متوسطه ( مورد تایید آموزش و پرورش از داخل یا خارج کشور ) و یا معادل آن برای آموزشهای حوزوی ( مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ) برای ورود به دوره های کاردانی و کارشناسی پیوسته ، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای حرفه ای و همچنین داشتن گواهینامه دوره کاردانی ( مورد تایید از سوی وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ) برای ورود به دوره های کارشناسی ناپیوسته اشاره کرد.
دانشجو نمی تواند به صورت همزمان در بیش از یک رشته و یا در هر رشته در بیش از یک گرایش در یک یا چند دانشگاه ، نام نویسی کند وادامه تحصیل دهد .
در صورت تخلف ، بر اساس تشخیص کمیسیون موارد خاص وزارت دانشجو از ادامه تحصیل در غیر از یک رشته ، محروم و موظف به پرداخت کلیه هزینه های مربوط به رشته یا رشته های حذف شده می شود .
ضمنا دانشجویان ممتاز ( استعدادهای درخشان ) مشمول مقررات خاص خود هستند .
و ) شرایط و ضوابط خاص دوره های شبانه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی دولتی اگر چه شرایط عمومی و اختصاصی برای داوطلبان شرکت در دوره های شبانه ، مشابه دوره های روزانه لازم است داوطلبان به پاره ای از تفاوتها از جمله موارد زیر ، توجه کامل داشته باشند : 1- کلاسهای این دوره ها معمولا از ساعت 3 و 4 بعدازظهر به بعد تشکیل می شود .
2- دانشگاهها به هیچ وجه امکاناتی نظیر خوابگاه ، وام تحصیلی ، تغذیه ، لوازم کمک آموزشی و همچنین سایر امور رفاهی ، در اختیار دانشجویان این دوره ها قرار نخواهند داد .
3- در مدرک تحصیلی این گونه دانشجویان ، کلمه ((شبانه )) قید می گردد .
4- در دوره های شبانه ، دانشجو موظف به پرداخت شهریه است .
این شهریه شامل دو قسمت: شهریه ثابت برای هر نیمسال تحصیلی و شهریه متغیر به ازای هر واحد درسی است که در طول دوران تحصیل بتدریج و به تناسب از دانشجو دریافت می شود .
میزان شهریه ثابت و متغییر ، همه ساله تعیین و اعلام می گردد که داوطلبان می توانند حدود هزینه های مربوط به کل دوره و حدود مبلغ پرداختی برای هر نیمسال تحصیلی را برآورد نمایند .
ز) شرایط و ضوابط خاص رشته های تحصیلی موسسات آموزش عالی غیر انتفاعی و غیر دولتی نوع اول در این موسسات که مشمول آیین نامه های آموزشی موسسات آموزش عالی دولتی هستند ، شرایط عمومی و اختصاصی لازم برای دانشگاههای دولتی نیز نافذ است با اختلاف مختصری ، از جمله آن که به تناسب رشته ، مقطع تحصیلی و موسسه همه ساله توسط مسئوولان آموزش عالی کشور شهریه ای تعیین ودریافت می شود.
ح ) شرایط و ضوابط خاص تحصیل در دانشگاه آزاد اسلامی پاره ای مقررات در دانشگاههای آزاد اسلامی و گاه در یک واحد خاص از آن ، با مقررات موجود در موسسات آموزش عالی دولتی متفاوت است که مهمترین آنها عبارت است از : ضرورت پرداخت شهریه های ثابت و متغیر دانشجو که میزان این شهریه ، همه ساله توسط مسئوولان اعلام می گردد .
ط ) عنوان پاره ای از رشته های مختلف در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی در این قسمت ، عنوان مهمترین رشته تحصیلی در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی به همراه مقطع تحصیلی مربوطه به نقل از دفترچه راهنمای شماره 1 آزمون سراسری سال 1377 سازمان سنجش و آموزش کشور آورده شده است تا دانش آموزان و داوطلبان گرامی با اطلاع از آن و بررسی بیشتر در مورد کم و کیف رشته ها ، بتوانند با نگرشی عمیق در این زمینه تصمیم گیری نمایند .
رشته تحصیلی گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی ( گروه آزمایشی 1 ) : مهندس برق ( الکترونیک ، قدرت ، مخابرات ، کنترل ) ، مهندسی پزشکی ،مهندسی پزشکی ( بالینی – بیوالکتریک ) ، مهندسی برق ( جنگ الکترونیک ) ، دبیر فنی برق ( الکترونیک .
قدرت ) مهندسی الکترونیک و مخابرات دریایی ، کاردان فنی برق ( الکترونیک ، قدرت و مخابرات ) ، معلم فنی برق ( الکترونیک ، قدرت ) کاردانی علمی کاربردی برق – الکترونیک و ابزار دقیق کاردانی علمی – کاربردی برق ( قدرت ) کاردانی تکنولوژی هسته ای ، مهندسی پلیمر – صنایع پلیمر ، مهندسی پلیمر – تکنولوژی و علوم رنگ ، مهندسی دریا – کشتی سازی ، مهندسی دریا – مهندسی کشتی ، مهندسی دریا – دریانوردی ، کاردانی دریانوردی ، کاردان فنی کشتی ، مهندسی شیمی صنایع پلیمر – صنایع پتروشیمی – صنایع شیمیایی معدنی – صنایع گاز – صنایع غذایی ، طراحی و فرایندهای صنایع نفت – بهره برداری از منابع نفت ، کارشناسی طراحی و مهندسی پتروشیمی ، مهندسی شیمی – شیمیایی سلولزی ، کاردان فنی شیمی – عملیات پالایش ، کاردان فنی شیمی – عملیات پتروشیمی ، کاردانی فنی شیمی – صنایع شیمیایی ، معلم فنی صنایع شیمیایی ، کاردان فنی شیمی – صنایع قند ، کاردان فنی صنایع غذایی – تولید صنعتی ، مهندسی صنایع – تکنولوژی صنعتی ، مهندسی صنایع برنامه ریزی و تحلیل سیستمها ، کارشناسی ایمنی صنعتی ، کاردان فنی صنایع – ایمنی صنعتی ، معلم فنی صنایع چوب ، کاردان فنی صنایع چوب ، مهندسی عمران – نقشه برداری ، مهندسی عمران – آب ، مهندسی بهره برداری راه آهن ، مهندسی خط و ابنیه راه آهن ، مهندسی جریه راه آهن ، دبیر فنی عمران ، تربیت دبیر فنی عمران – دبیر فنی عمران – ساختمان .
کاردان فنی عمران – روسازی راه ، کاردان فنی عمران – زیر سازی راه – کاردانی راه داری ، کاردانی ماشین الات کاردانی حمل و نقل ، کاردانی فنی عمران – پل سازی و ابنیه فنی ، کاردان فنی عمران – نقشه برداری ، کاردان فنی عمران – کارتوگرافی ، کاردانی فنی عمران ، فتوگرامتری ، کاردان فنی عمران – ساختمانهای بتنی ، کاردان فنی عمران – عمران روستایی ، کاردان فنی عمران – پل سازی و ابنیه فنی ، کاردان فنی عمران – نقشه برداری ، کاردان فنی عمران – کارتوگرافی ، کاردانی فنی عمران – فتوگرامتری ، کاردان فنی عمران – ساختمانهای بتنی ، کاردان فنی عمران – عمران روستایی .
کاردان فنی عمران – کارهای عمومی ساختمان .
کاردان فنی عمران – آب کاردانی علمی کاربردی عمران – ساختمانهای بتنی آبی ، کاردانی علمی کاربردی عمران – آب و فاضلاب ، کاردان فنی عمران – بهره برداری از منابع آب ، کاردان فنی عمران – آب شناسی ، کاردان فنی عمران – راه سازی ، کاردان فنی عمران – تاسیسات حرارت نیروگاه ، معلم فنی عمران – کارهای عمومی ساختمان ، مهندسی کامپیوتر ( سخت افزار و نرم افزار ) ، مهندسی معدن – اکتشافات معدن ، مهندسی معدن ، استخراج معدن ، کاردانی فنی معدن – استخراج معادن زغال سنگ ، کاردانی معدن ، کاردان فنی حفاری ، مهندسی مکانیک – مکانیک در طراحی جامدات ، مهندسی مکانیک – مکانیک در حرارت و سیالات ، مهندسی مکانیک – ساخت و