در دنیای کنونی انسان تلاشگر لحظه‌ای از پژوهش و تحقیق غافل نمانده است و عطش رو به کشف نایافته‌ها پایان‌ناپذیر می‌نماید به موازات تلاشهای اندیشمندان مجهولات معلوم گشته و زندگی سهل‌تر می‌گردد استمرار مطالعات تحقیقات و پژوهشها به تولید می‌انجامد طبیعی است که در مرحله تحقیق و سپس تولید ابزار و امکانات خاصی مورد نیاز است که راههای رسیدن به هدف را سرعت بخشیده و از هدر رفتن و قت و هزینه بی‌مورد جلوگیری می‌نماید شناخت ویژگیهای تحقیقات برای درک راه‌حلها از اهمیت خاصی برخوردار است در امور تحقیقات نباید انتظار داشت که یک کار تحقیقاتی الزاماً در یک زمان معین وامکانات مشخصی به نتیجه مطلوب برسد حتی اگر این کار تحقیقاتی قبلاَ در جای دیگر از دنیا هم انجام شده باشد محقق برای انجام تحقیقات باید دارای انگیزه باشد.
تکامل و پیشرفت انسان در هر زمینه‌ای در گرو مطالعه، پژوهش و علاقمندی مردم است پژوهش نیاز به فرهنگی ویژه دارد که باید به گونه‌ای همساز با فرهنگ کلی پیوند داشته باشد به بیان دیگر برای انجام پژوهش باید یک فرهنگ پژوهشی ایجاد گردد در یک فضای مساعد است که استعدادها شکوفا می‌شود پژوهشهای مفید و اصیل انجام گیرد و سنت پژوهش پا گرفته و استمرار خواهد یافت در ایجاد و انگیزه مناسب برای پژوهش فضای مناسب، شرایط اجتماعی ساخت تشکیلاتی جامع و عناصر فکری نقش عمده‌ای را می‌تواند ایفا کند تجیزات و تسهیلاتی از قبیل کتابخانه‌ها و وسایل ارتباطی جزء زیربناهای پژوهشی محسوب می‌گردد تا بر اساس آنها فرهنگ پژوهشی انجام یابد برنامه و اولویت‌ها مشخص گردد و مسائل و تنگناهها شناخته شود و برای حل آنها راه‌یابی شود ایجاد یک نظام واحد و منسجم تحقیقاتی که اواویتهای پژوهشی کشور را تعیین نماید باعث افزایش کارایی تحقیقاتی می‌شود.
در تحقیق حاضر سعی شده لزوم ایجاد مرکز تحقیقاتی در زمینه ساختمان به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد و فضاهای مورد نیاز برای بهتر شدن کارایی این مراکز بررسی شود و در نهایت به برنامه‌ریزی کالبدی مجموعه برسیم این تحقیق در پنج فصل تهیه شده که فصل اول به بررسی تحقیق و پژوهش می‌پردازد و انواع پژوهش و تحقیق و عوامل تعیین کننده در آن را مورد بررسی قرار می‌دهد فصل دوم پژوهش در معماری است که به بررسی لزوم ایجاد مراکز اطلاع‌رسانی در زمینه معماری می‌پردازد و فصل سوم برای آشنایی بیشتر با کاربرد مجموعه بر بررسی دو نمونه مراکز مشابه یک نمونه در ایران و یک نمونه در خارج از کشور می‌پردازد در فصل چهارم تأثیر فضاهای جانبی بر این مراکز بررسی شده و به طور خاص به بررسی تأثیر نمایشگاه در بهتر کردن کارایی این مراکز می‌پردازد .
در فصل پنجم یک نتیجه‌گیری کلی از چهار فصل بالا توسط نویسنده تحقیق است به این صورت که با توجه به مطالعات انجام شده به یک برنامه‌ریزی کالبدی برای مجموعه مورد نظر می‌رسد.
روش تحقیق در این تحقیق توصیفی، تحلیلی می‌باشد.
فصل اول : تحقیق و پژوهش
1-1 تحقیق چیست؟
واژه تحقیق به علت گشوده بودن دامنه فعالیتش دارای تعاریف متنوع و مختلفی است تحقیق در فرهنگ عمید بدین صورت معنی شده است راست و درست کردن، به حقیقت امری رسیدگی کردن و بازجویی کردن.
پژوهش نیز در فرهنگ عمید پژوهیدن، جستجو و تخصص، تحقیق و رسیدگی آمده است تحقیق عبارت است از یک عمل منظم که در نتیجه آن پاسخهایی برای سئوالهای مورد نظر مطرح شده در موضوع تحقیق بدست می‌آید.
تحقیق به معنای تمرکز دقیق برروی یک موضوع معین و تشخیص نیاز و رسیدن به نتیجه‌ای با سعی و خطاهای مکرر است.
پژوهش علمی به منظور کشف و کاربرد حقایق و روشها و قوانین طبیعی نو می‌باشد چنانکه مشهود است در تعاریف فوق همه در یک نکته اشتراک نظر دارند و آن روح حقیقت‌جویی و نوآوری در مساله تحقیق است بنابراین می‌شود تحقیق را به معنای تجسسی منظم دانست که به تحریک واقعیت صورت می‌گیرد و هدف آن رسیدن به یک قانون‌مندی مشخص است تا بتوان براساس این قانون‌مندی به دانش نو دست یافت.
قدمت مفهوم تاریخ به قدمت مفهوم علم می‌رسد از دیرزمان بوده که مردان و شیفتگان حقیقت با پیروی عقل به دنبال اسرار آفرینش رفته‌اند در شرق افراد زیادی از جمله دانشمندان ایرانی چون رازی، بوعلی سینا و ابوریحان بیرونی به دنبال تحقیق و پژوهش در اسرار گیتی بوده‌اند و در غرب نیز دانشمندانی چوه کوپرنیک منجم خردمند لهستانی جو سنگین زمانه خود را شکستند و پای اندیشه اندیشمندان را از بند گشودند و در حلقه زنجیر به هم پیوسته تفکرات فلسفی تحولی چشمگیر به وجود آوردند.
با وجود محققان بسیار در شرق و غرب توجه به مفهوم تحقیق و پژوهش از اوائل قرن حاضر صورت‌گرفت تحقیق‌و پژوهش از لحاظ مختلف به دسته‌بندیهای گوناگونی تقسیم
می‌شود .
1-2 انواع تحقیق و پژوهش
1-2-1 تحقیق بنیادی
1-2-2 تحقیق کاربردی 1- کتابخانه‌ای 2- میدانی 3- آزمایشگاهی
1-2-3 انواع پژوهش 1- اکتشافی 2- توصیفی 3- پیش‌بینی 4- تشخیصی
1-3مفاهیم
تحقیق علمی چنانکه گفته شد به معنای کشف و کاربرد حقایق و روشها و قوانین طبیعی نو می‌باشد که به منظور بررسی و مطالعه بیشتر در این زمینه‌ها بهتر است ابتدا تعاریف لازم را ارائه نمائیم.
علم: مشاهده و شناسایی، تشریح و بررسی تجربی و توضیح تئوریک پدیده‌های طبیعی را علم گویند.
دانش: مجموعه دانستنیهای بشر را دانش گویند یا به عبارت بهتر شناخت و آگاهی و فهم آنچه توسط تجربه یا مطالعه بدست آمده است را دانش گویند.
توسعه: توسعه به معنای تحقق تحقیق می‌باشد و بدین خاطر با معنی متداول آن در زبان فارسی که به معنای گسترش و بسط می‌باشد متفاوت است توسعه نیز مانند تحقیق دارای تعاریف متنوع و گوناگونی است که به نقل چند مورد می‌پردازیم.
توسعه در صنعت توسعه یعنی فرآیند تبدیل نتایج حاصله از تحقیقات کاربردی به محصول یا فرآیند جدید.
تکنولوژی تکنولوژی کیفیت ماشینها، سازوکارها، سیستمها و راههای کنترل جمع‌آوری، ذخیره عمل‌آوری و انتقال انرژی و اطلاعات است که به منظور تولید تحقیق جنگ و غیره بوجود آمده‌اند تکنولوژی عبارت است از: دانش و علائم سیستماتیک که معمولاَ در خدمت فرآیند صنعتی است ولی در تمام فعالیتهای روزمره کاربرد علم در اهداف عملی زندگی بشری یا به عبارت دیگر تغییر تسلط بر محیط انسانی تکنولوژی عبارت است از مطالعه و بررسی ابزارها، ماشینها، اسلوبها و روشهایی که در شاخه‌های گوناگون صنعت بکار برده می‌شود علیرغم تفاوت در تعاریف موجود تکنولوژی را می‌توان هر نوع دستاورد بشر در زمینه تسخیر طبیعت چه به صورت نرم‌افزاری و چه بصورت سخت‌افزاری اطلاق کرد.
1-4 عوامل تعیین کننده در پژوهش
اولین پرسش که به ذهن خواننده خطور می‌کند این است که آیا به عنوان ایرانی اصلاَ نیاز به تحقیق و تولید داریم؟
هدف ما از تحقیق و توسعه چیست؟
عوامل تعیین کننده اهداف و سیاست‌گزاریها در امور تحقیق و توسعه در هر کشوری عبارت است از:
1- جغرافیای طبیعی و انسانی کشور
2- مدیریت سیاسی کشور
3- نظام فرهنگی عقیدتی کشور( مذهب، سنتها، رسوم)
4- موقعیت ژئوپلیتیک( جغرافیای سیاسی) کشور
5- بازار عرضه و تقاضای جهانی
6- هویت تاریخی کشور
لازم به ذکر است که هر یک از این عوامل خود به تنهایی دارای ارزش و نقش ویژه خود است اما مسئله مهم این است که حوزه فعالیتهای تحقیق و توسعه را فصل مشترک ناشی از وجوهی که نامبرده شد تعیین می‌کند.
5-1 پژوهش در کشورهای جهان
در یک جمعبندی کلی می‌توان گفت که کشورهای توسعه یافته‌ای مانند ژاپن و بریتانیا
خود را آینده‌سازان علم و تکنولوژی می‌دانند ژاپن تا سال 1979 اختاف سطح تکنولوژیکی خود را با کشورهای اروپایی امریکایی از بین برد و توسعه تکنولوژیکی مستقل خود را در آینده در نظر دارد اما کشورهای در حالت توسعه توجه خود را بر کاهش شکافهای علمی و تکنولوژکی با جهان پیشرفته معطوف داشته‌اند در هند افزایش ذخیره دانشمندان و نیروی تکنولوژیکی افزایش کیفیت ذخیره انسانی علم و تکنولوژی و استفاده از تکنولوژی جدید برای جبران عقب‌ماندگیها مورد توجه است و در چنین روشی گفته می‌شود که پس از 5 سال کار سخت در دهه 85-1981 باد شکاف بین این کشور و جهان پیشرفته در زمینه بعضی شاخه‌های لازم و ضروری علم و تکنولوژی کاهش یابد.
نکته اساسی دیگر آنکه تقریباَ در تمام کشورها به نقش علم و تکنولوژی در توسعه اجتماعی و اقتصادی تأکید شده است در ژاپن تکنولوژی یکی از مبانی تأمین امنیت اقتصادی و رشد بنیانهای توسعه آینده و در هلند تحقیقات در خدمت اهداف توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور است در هند علم و تکنولوژی باید به بهبود سریع تولید از طریق کارآیی بهتر و و بهبود بهره‌وری و ایجاد فرصتهای شغلی بیشتر کمک کند و در چنین بررسی برنامه‌های علم و تکنولوژی کشورها نشان دهنده توجه به کلیه کشورها به نسبت اعتبارات پژوهشی و به درآمد ملی یا تولید ناخالص ملی است.
نیروی انسانی علمی و فنی متغیر دیگری است که بویژه در برنامه‌ریزی علم تکنولوژی کشورهای در حال توسعه مورد توجه است کشورهای هند و چین و تایلند براین متغیر تأکید داشته و ضمن شناسایی وضع موجود و صحبت آنرا در آینده هدف‌گذاری کرده‌اند.
توسعه اقتصادی و اجتماعی کاملاَ متکی بر پیشرفت علم و تکنولوژی جامعه و نقشی که دولتها خود را در این میان بعهده می‌‌گیرند تکنولوژیهای رفاهی که به بهبود کیفیت زندگی ملی و محیط زیست کمک می‌کند در ژاپن و تحقیقات در زمینه‌های بهداشتی و برنامه‌های تأمین در جامعه‌هلند که تعداد سالمندان آن قابل‌ملاحظه است از‌جمله موارد قابل ذکر می‌باشد.
بررسی برنامه علم و تکنولوژی از بعد مشکلات نشان می‌دهد که تنها سه کشور هند، تایلند، و ایران که مورد بررسی قرار گرفته‌اند اشارات صریحی به مشکلات داشته‌اند و در هند اساس مشکلات به نیروی انسانی و کیفیت آن عدم تعادل بین عرضه و تقاضای عوامل انسانی و پژوهشی باز می‌گردد علاوه بر آن بدون تأثیر باقی‌ماندن ابداعات تکنولوژیکی کند بودن پذیرش دانش علمی و فنی در فعالیتهای اقتصادی از جمله مشکلات است در تایلند نیز استفاده نشدن از نتایج پروژه‌های تحقیق و توسعه و نبودن یک خط مشی روشن مشخص در اهداف تحقیق و توسعه فقدان اطلاعات لازم برای انتقال تکنولوژی و نیز نبودن منابع انسانی لازم برای ایجاد هماهنگی مهارتهای علمی و تکنولوژیکی وارداتی با محیط اجتماع مطرح می‌شود در ایران محددودیت منابع عالی تحقیقات و بکارگیری این منابع در فعالیتهای غیر پژوهشی کمبود نیروی کار تحقیقاتی بالفعل و پژوهشگران با تجربه، ناشناخته ماندن نتایج بسیاری از تحقیقات و عدم ارتباط سازمانی مشخص بین واحدهای پژوهشی ودانشگاهی اجرایی و آموزشی که داخل و خارج از جمله مشکلات است.
دلایل عدم توسعه پژوهش در ایران در بسیاری از کشورهای جهان سوم از جمله در ایران انگیزه کافی برای پژوهش و تربیت پژوهشگران و متخصصان وجود ندارد در ارتباط با عقبماندگی پژوهش در کشورمان و بسیاری از کشورهای در حال توسعه علل مختلفی ذکر گردیده است که عمده‌ترین آنها عبارتند از ( علل فرهنگی، اجتماعی، فنی) 1-6-1 علل فرهنگی قضاوت برخی وجوه جهانبینی‌های شرقی و غربی بیگانه بودن از علم و تکنولوژی جدید و پژوهشهای جدید مرتبط با آنها در جوامع صنعتی فقدان برخی از ویژگیها که پژوهشهای جدید علمی و صنعتی نیازمند است از قبیل روحیه همکاری گروهی، ارج نهادن به کار دیگران، فردگرائی‌های غیر سازنده.
روند نزولی تفکر علمی و پویایی ذهنی در بسیاری از کشورهای جهان سوم.
1-6-2 علل اجتماعی مزاحم نبودن جو علمی واقعی در جامعه بطور کلی و حتی در بخشهایی از جامعه که به چنین جوی نیاز دارند و می‌تواند طبقه وسیعی از سازمانهای اجرایی تا دانشگاهها، و مؤسسات و مراکز پژوهشی را که بر می‌گیرد.
عدم وجود یک مرکز مؤثر هماهنگ کننده و برنامه‌ریزی پژوهشی و عدم شرکت فعال صاحبنظران، خبرنگاران واقعی در مراکزی که گاه بدین منظور تأسیس می‌شوند.
عدم توجه سازمانها و حتی دانشگاهها به امور پژوهش و عدم بزرگداشت تحقیق و محقق عدم حمایت بخش خصوصی از فعالیتهای تحقیقاتی و پویا نبودن ارتباط صنعت و دانشگاهها که نتیجه آن پائین بودن سطح تکنولوژی و دانسته‌های تکنولوژیکی در مقایسه با سطح جهانی است.
برخی تأثیرات نامطلوب خارجی که در جهت یا گرفتن تکنولوژی و در علم و پابرجا نشدن فرهنگ بومی عمل می‌کنند.
عدم استقلال اندیشه و فقدان اعتماد به نفس و داشتن اتکا به دیگران( خارجیان) برای حل مسایل علمی.
1-6-3 علل فنی کمبود محقق و کادرکمکی و پشتیبانی کمبودها و مشکلات تهیه، نگهداری، و بهره‌گیری از مواد ابزارها و دستگاههای تحقیقاتی عدم ارزشیابی کافی پژوهشگران به مسایل کلی علمی و تکنولوژیکی عدم وجود نظام فراگیر تحقیقاتی مشخص نبودن حوزه وظایف مؤسسات و مراکز پژوهشی عدم هماهنگی میان سازمانها و مؤسسات