کار انبارداری یک شغل مهم و پرمسؤلیتی است .
اجناس و موجودیهای انبار با ید تحت اختیار یک انبار دار مسؤل باشد .
اگرچه اجناس یکی از مهمترین عوامل هزینه است که به طور متوسط 55 درصدهای تمام شده کالای ساخته شده را تشکیل میدهد .
به همین جهت است که مؤسسات صنعتی تا حدودی مجهز برای تدارک و خرید و انبار کردن مواد خواهد بود .
موجودی های انبار با ید در محلهای محفوظ و دور از خطر بطور منظم طوری نگهداری شود که دسترسی به ان در موقع لزوم به آسانی میسر باشد.
و اقدام راکد وزائد و ناباب انبار با رؤسای مسؤل بنگاه گزارش شود نوع و مقدار مواد و حداقل و حداکثر موجودی هر یک از اقلامی که میزان آن توسط مدیران فنی تعیین می شود باید پیوسته مطمح نظر انبار دار قرار گیرد .
مسؤلیت انبارداری را نباید در اختیار اشخاص نا وارد به انبارداری مانند سرکارگر یا سرپرست کارگاه محول نمود .
بنابراین در امور تدارکات انبارداری و امور مربوط به ذخایر و انبار کردن باید اهمیت بسیاری داده شود .
تعاریف
تعریف انبارداری :
عبارت از دریافت جنس یا کالا از خارج ( از قسمتهای مختلف شرکت ، یادیگران از خارج شرکت ) و نگهداری آنها با توجه به قوانین انبارداری که باعث سهولت در تحویل دادن ( صدور ) و تحویل گرفتن ( ورود ) با کمترین وقت و نیروی مورد نیاز باشد و رسانیدن اجناس و کالاهای مورد نیاز قسمتها یا خریداران به آنها در حداقل وقت ممکن براساس مدارک و ضوابط قانونی .
تعریف کمک انباردار :
کمک انباردار کسی است که علاوه برمهارت کار انبار می تواند از عهده کنترل کالاهای ورودی به انبار ، جابجایی و چیدن آنها ، انبار گردانی ، دادن اطلاعات به واحد سفارشات و تحویل کالاهای امانی و رعایت اصول و مقررات انبارداری بر آید .
تعریف جابجایی :
جابجایی عبارت است از ؛ فعالیتی که از زمان ورود کالا به انبار و قرار گرفتن در جای مناسب تا زمان خروج کالا از انبار انجام می شود .
تعریف سیستم اطلاعاتی انبار :
منظور از سیستم اطلاعاتی اجرای عملیات مربوط به کالای موجود در انبار و همچنین نظارت بر کنترلهای لازم روی مراحل مختلف این عملیات برطبق روش منطقی و سیستماتیک می باشد .
یا به عبارت دیگر روشی است منطقی که میتوان کالای مورد نیاز تهیه و نگهداری نمود .
تعریف شرکت سهامی (corporations ) :
طبق ماده 1 قانون تجارت : « شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسؤلیت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمی سرمایه آنها می باشد » .
تعریف شرکت سهامی خاص ( pritoate corpora tion ) :
شرکتی که تمام سرمایه آنها در مواقع تأسیس توسط مؤسسین تأمین می گردد .
تعریف استعلام بها :
استعلام بها فرمی است که مأمور خرید مؤسسه با ارئه آن به چندین فروشنده ( معمولاً حداقل 3 فروشنده ) نسبت به اخذ بهای فروش آنها اقدام می نماید .
این فرم معمولاً شامل کلیه مشخصات کالا ، تعداد ، بهای واحد ، نشانی فروشنده ، مدت اعتبار استعدام ، محل مهر و امضاء فروشنده و سایر شرایط مانند نحوه محل می باشد .
تعریف انبار :
انبار به محل یا فضایی گفته می شود که براساس یک سیستم طبفه بندی صحیح ، مواد اولیه ، کالای نیم ساخته ، محصول ساخته شده و با فرآیند های مختلف صنعتی بازرگانی در آن نگهداری می شود .
3-1چیدن کالا
3-2پس از دریافت و تحویل گرفتن کالا یا اجناس و صدور رسید انبار به چیدن کالا در جای مناسب طبق اصول و روال خاصی می باشد .این اصول عبارت است :
الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه –طبقه –ردیف )
ب – چیدن و انبار نمودن کالا
ج –تهیه کارت شناسی کالا و نصب آن بر روی اجناس .
الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه – طبقه – ردیف )
یکی از راههای بالا بردن راندمان و ایجاد نظم و کاهش هزینه ها و ضایعات و به حداقل رساندن زمان ، چیدن صحیح کالا می باشد .
به چیدن و نگهداری کالا در انبار در یک محل خاص صفافی گفته می شود .
یکی از متداولترین شیوه و تنظیم و نگهداری روش ، که کدبندی کردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است ؛ که در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته می شود .
تعریف شرکت سهامی (corporations ) : طبق ماده 1 قانون تجارت : « شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسؤلیت صاحبان سهام ، محدود به مبلغ اسمی سرمایه آنها می باشد » .
تعریف شرکت سهامی خاص ( pritoate corpora tion ) : شرکتی که تمام سرمایه آنها در مواقع تأسیس توسط مؤسسین تأمین می گردد .
تعریف استعلام بها : استعلام بها فرمی است که مأمور خرید مؤسسه با ارئه آن به چندین فروشنده ( معمولاً حداقل 3 فروشنده ) نسبت به اخذ بهای فروش آنها اقدام می نماید .
این فرم معمولاً شامل کلیه مشخصات کالا ، تعداد ، بهای واحد ، نشانی فروشنده ، مدت اعتبار استعدام ، محل مهر و امضاء فروشنده و سایر شرایط مانند نحوه محل می باشد .
تعریف انبار : انبار به محل یا فضایی گفته می شود که براساس یک سیستم طبفه بندی صحیح ، مواد اولیه ، کالای نیم ساخته ، محصول ساخته شده و با فرآیند های مختلف صنعتی بازرگانی در آن نگهداری می شود .
3-1چیدن کالا 3-2پس از دریافت و تحویل گرفتن کالا یا اجناس و صدور رسید انبار به چیدن کالا در جای مناسب طبق اصول و روال خاصی می باشد .این اصول عبارت است : الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه –طبقه –ردیف ) ب – چیدن و انبار نمودن کالا ج –تهیه کارت شناسی کالا و نصب آن بر روی اجناس .
الف – تعیین محل قرار دادن کالا ( انبار – قفسه – طبقه – ردیف ) یکی از راههای بالا بردن راندمان و ایجاد نظم و کاهش هزینه ها و ضایعات و به حداقل رساندن زمان ، چیدن صحیح کالا می باشد .
به چیدن و نگهداری کالا در انبار در یک محل خاص صفافی گفته می شود .
یکی از متداولترین شیوه و تنظیم و نگهداری روش ، که کدبندی کردن محل ، قفسه ، راهرو و طبقات است ؛ که در مؤسسات بزرگ به خود انبار تعلق گرفته می شود .
بهترین عوامل قرار گرفتن کالا در انبار 1-میزان تقاضا یا مصرف کالا 2-محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار 3-وجه تشابه 4-امکانات و تجهیزات انبار 5-خصوصیات فیزیکی 6-خصوصیات کیفی کالا 1-میزان تقاضا یا مصرف کالا : منظور از مصرف یا میزان ارسال کالامی باشد .
که به طور کلی می توان به سه دسته پر مصرف ، متوسط مصرف و کم مصرف تقسیم نمود .
که بهتر است کالای پر مصرف نسبت به دو نوع دیگر در دسترس باشد .
2-محل و موقعیت و شکل ظاهری و نوع ساختمان انبار : هنگام قراردادن کالا در انبار باید به محل و موقعیت ساختمان انبار ، ظرفیت مفید و قابل استفاده ، وجود ستونهای داخل انبار، درب های ورودی و خروجی انبار ، تهویه و نورگیری و شکل ظاهری انبار ، ارتفاع و ابعاد مختلف انبار و غیره توجه نمود .
1-وجه تشابه : یکی دیگر از عوامل ، تشابه یا تشابه مصرف کالا می باشد .
مثلاً اجراء موتور در یک قسمت و اجراء روشنایی در قسمت دیگر که دراین تشابه مصرف را می رساند .
ویا آچارها در یک قسمت و لوله ها در قسمت دیگر که این خود تشابه کالا ها را می رساند .
لذا قرار گرفتن اقلام مشابه وهم مصرف در کنار هم باعث کوتاهی مسافت ، کاهش خستگی ، تسهیل در دسترسی به موقع و فراهم سازی کالا در پاسخگویی به درخواستها می گردد.
2-امکانات و تجهیزات انبار : یکی دیگر از عوملی که در تعیین محل قرار دادن کالا مؤثر است : امکانات و تجهیزات موجود در انبار می باشد .
این تجهیزات شامل ؛ وسایل حمل و نقل داخل انبار و سایر تجهیزات انبار .
3-خصوصیات فیزیکی : یکی دیگر از عوامل در تعیین محل قرار دادن کالا خصوصیات فیزیکی می باشد .
4-خصوصیات کیفی کالا : این خصوصیات شامل : کالا فاسد نشدنی ، قابل انفجار ، سمی بودن و گران قیمت می باشد .
ب : چیدن و انبار نمودن کالا : برای چیدن کالا در انبار باید به نکاتی توجه کردکه عبارتند از : الف : در چیدن کالا در انبار حتی الامکان اجناس را نباید پخش چید .
بلکه بیشتر از ارتفاع بجای سطح ، استفاده کرد .
آن هم به وسیله قفسه بندی یا با استفاده از پالت کالا ها را بر روی هم قرار داده تا حد مجاز استفاده از ارتفاع رعایت حداقل فاصله 6 سانتی متری از سقف می باشد .
ب : بعضی از اقلام مانند : قطعات فلزی را می توان بدون صدمه دیدن در محیط آزاد انبارکرد .
ج: طول وعرض قفسها باید متناسب با اندازه اجناس باشد .
د: انبار کردن قفسه ها باید متناسب با وسایل جابجایی و حمل ونقل درنظر گرفته شود .
برای مثال : برای انبارهایی که فقط قفسه دارند ، و هیچ گونه تجهیزات حمل و نقل استفاده نمی شود .
فاصله آنها باید به اندازه دونفر که به راحتی عبور کنند باشند .
ذ : بعضی از اجناس مصرف فعلی دارند مانند ضدیخ که بعد از زمستان که باید آن را جابجا نمود تا استفاده بیشتری از فضای انبار شود .
ر : در خصوص کالاهایی که باید پیمانه ، وزن و یا متر شوند حتی الامکان باید در نزدیک محل اندازه گیری باشند .
ج: تهیه کارت شناسایی کالا و نصب آن بر روی اجناس : هر انبار ، دارای دو نوع کارت است : اول : کارت کوچک ( کارت قفسه ) : کارت کوچک انبار در بالای قفسه یا روی هر یک از اجناس نصب می شود .
و دارای مشخصات زیر ا ست .
1-نام کالایی که کارت مربوط به آناست .
2-شماره جنس و نوع کالا 3-موجودی حداقل و حداکثر 4-واحد مقدار 5-مقدار متضمن تاریخ وارده و صادره و موجودی دوم – کارت بزرگ کارت بزرگ دارای مشخصات زیر است .
1-شماره برگ که در موقع مصرف ویژگیهای بعدی به ترتیب به برگ داده می شود .
2- شماره جنس 3-مشخصات کامل جنس 4-واحد مقدار 5-موجودی حداقل و حداکثر 6-شماره ردیف و ثبت ورود و خروج مربوط به کارت 7-فروشنده 8-اطلاعات مربوط به ورود کالا با تفکیک تاریخ و مقدار و مبلغ 9-اطلاعات مربوط به خروج کالا با تفکیک تاریخ و مقدار و مبلغ 10-اطلاعات مربوط به موجودی کالا بطوری که در بالا ذکر شده است روی هر یک از اجناس موجود در انبار و هر نوع کالا که دارای شماره و طبقه بندی می باشد .
با کارت کوچک انبار نصب می شود و انباردار شخصاً با کمک انباردار ورود و خروج و موجودی هر جنس را از حیث تعداد با ذکر تاریخ در آن ثبت می کند .
کارتهای بزرگ به منزله دفتر حساب جنسی کالا می باشد .
بنابراین باید با دقت نگهداری شود از نقل و انتقال بی مورد آن خودداری شود .
و کارت بزرگ علاوه براین که دارای مزایای کارت کوچک انبار می باشد .
اسم فروشنده و بهای جنس خریداری شده را نیز تعیین می کند.
و به ترتیب شماره کارت که برمبنای شماره بندی کالا است بایگانی می شود.
4-1مراحل انبار داری : با توجه به توضیحات داده شده انبار داری در 3 مرحله انجام می گیرد که عبارتند از : 1-مرحله در یافت یا تحویل گرفتن کالا 2-مرحله نگهداری و حفاظت اجناس و کالا در انبار ( انبار کردن ) 3-مرحله صدور یا تحویل دادن کالا به خارج از انبار 5-1 : وظایف انباردار مسؤلیت امور انبار و نگهداری موجودیهای جنسی به عهده انبار دار است .
او باید تجربه و دانش کافی در روشهای انبارداری ، لیاقت و کفایت اداره عملیات را دارا باشد .
و امانت داری او مورد تأیید قرار گیرد .
6-1 : عوامل مؤثر در انتخاب محل انبار با توجه به اهمیت انبار ها ، برای ساختن یک انبار مناسب عوامل زیر را باید در نظر گرفت : 1- برآورد ظرفیت یک انبار 2- در نظر گرفتن نقطه مبدأ و مقصد 3-محدودیتهای زمین و عوامل جانبی آن 4-محدودیتهای قانونی و مسائل جانبی 5-حفاظت وایمنی 7-1 : عوامل تخریب کالا : عوامل تخریب کالا : عوامل تخریب کالا بسته ، به نوع کالا و شرایط نگهداری آن متفاوت می باشد و شرکتهای تولید کننده به مرور زمان