دانلود تحقیق کنترل کیفیت

در سالهای اخیر کنترل کیفیت و مدیریت کیفیت به صورت واژه‌های آشنا برای صنایع کشورمان درآمده‌اند ولی هنوز در بسیاری از صنایع هر چه مدعی بهره‌گیری از اصول این روش ادعا به عمل می‌آید ولی اقدامات عمیق ، علمی و گسترده بسیار فاصله دارد.

در حالی که یکی از موثرترین اقدامات برای بهره‌وری واقعی صنایع کشور و حفظ منافع مصرف کنندگان و دست یافتن به بازارهای صادراتی و در نهایت تامین منافع ملی ، به بهره‌گیری از اصول علمی کنترل و مدیریت کیفیت وابسته است .

در این مقاله به 12 فاکتور اساسی در این زمینه‌ها توجه شده است و نیازهای هر یک از این فاکتورها نیز به صورت عبارات کوتاه ، اما نشانگر طریق و شیوه موردنیاز بیان گردیده‌اند

در مهندسی و تولید صنعتی، بخش کنترل کیفیت و مهندسی کیفیت به بخشی گفته می‌شود که به درست کردن روش‌هایی مشغول است تا کارخانه بتواند بوسیله آن روش‌ها از مرغوبیت و مشتری‌پسند بودن کالاهای تولیدی خود مطمئن گردد.

این روش‌ها و سیستم‌ها معمولاً با همکاری با دیگر رشته‌های مهندسی و بازرگانی طراحی می‌شوند.

یکسان بودن تقریبی برجسته‌کاری‌های ستون‌ها و دیوارهای تخت جمشید، نیایشگاه‌های مصری و یونانی و دیگر سازه‌های باستانی نشانگر اینست که موضوع کنترل کیفیت از دیرباز نزد بشر وجود داشته است.

واحد کنترل کیفیت

واحد کنترل کیفیت با ایجاد سیستم کنترل دقیق و استفاده از تجهیزات و پرسنل مجرب بخش وسیعی از تستها و کنترلهای لازم در زمینه های مختلف از جمله مواد خام , پروسه ساخت و آزمایشهای لازم را عهده دار است.

واحدهای زیر مجموعه کنترل کیفیت گروه ساخت تجهیزات به صورت ذیل می باشند.

الف: واحد مهندسی و برنامه ریزی کیفیت

در این واحد دستور العمل های مربوطه به نحوه ارزیابی کیفیت، تست های مورد لزوم در عملیات تولید، تهیه QCTM و QCPLAN با در نظر گرفتن رده های بازرسی، آدیت محصول، تجزیه و تحلیل گزارشات آماری، تهیه و کنترل FINAL BOOK با استناد به استاندارد های معتبر انجام می گردد.

ب: کنترل کیفیت دریافت کالا

در این واحد کلیه مواد ورودی به شرکت با توجه به استاندارد، نقشه، مشخصات فنی و ...

بطور دقیق کنترل و پس از تائید به کارگاه ساخت ارسال می گردد.

ج: کنترل کیفیت ساخت:

این واح خود شامل سه بخش کنترل کیفی عملیات اولیه، کنترل کیفی جوشکاری و کنترل کیفی ماشینکاری می باشد که هر یک از این واحد ها نقش بسزائی در امر کنترل کیفیت قطعات را بعهده دارند.

در بخش کنترل کیفی جوشکاری با توجه به حساسیت جوشکاری قطعات کلیه فعالیت ها و عملکرد های واحد جوشکاری از مونتاژ قطعات ساده تا جوشکاری آنها تحت نظارت بازرسین مجرب آن وحد بر اساس Qcplan و QCTM تنظیمی انجام می شود که از آنجمله می توان به کنترل فرآیند ها، کنترل مدارک جوشکاران، کنترل روش های اجرائی در جوشکاری، نظارت بر چگونگی مونتاژ قطعات، کنترل روند جوشکاری و نهایتا کنترل قطعه تمام شده مطابق با QCTM می باشد.

ماحصل این روند تهیه مدارک کیفی و چک لیست های کنترلی در واحد کنترل کیفی جوشکاری می باشد.

د: آزمایشگاه (متالوژی و شمیی)

 این واحد مجهز به دستگاه های مورد نیاز جهت انجام تست های مخرب از قبیل کشش، ضربه، خمش، فشار، سختی سنجی پرتابل و تست های غیر مخرب که شامل تست مایعات نافذ (PT) آلتراسیون، (UT) مواد مغناطیس (MT) و رادیوگرافی (RT) می باشد.

در این آزمایشگاه امکان بررسی ساختار میکروسکوپی فلزات با استفاده از تجهیزات متاگرافی می باشد.

تست Salt Spray نیز جهت تست و کنترل لایه های رنگ و انواع پوشش سطح در محیط مه نمکی انجام می گیرد و همچنین در آزمایشگاه شیمی انواع تست ها بر روی رنگ ها (تست تر و خشک)، حلال ها، اسید ها، چربیگیر ها، لاستیک ها، پلاستیک ها، اسپری ها و ...

انجام می پذیرد.

ه: واحد کالیبراسیون:

در این واحد وسایل اندازه گیری مطابق با آخرین استاندارد های روز و تعریف شده برای هر ابزار کالیبره می گردند و مرجع کالیبراسیون شرکت های معتبر مانند سها، لکسر، مهر، رکن آزما و پنها می باشند که مرجع آنها نیز شرکت های سوئیسی و آلمانی می باشد.

واحد کالیبراسیون شرکت تتا با داشتن گواهینامه های معتبر توانائی سرویس دهی به شرکت های دیگر جهت کالیبره نمودن ابزارهای مختلف را دارا می باشد که تاکنون به شرکت های زیادی نیز سرویس داده است. 

واحد کالیبراسیون شرکت تتا با داشتن گواهینامه های معتبر توانائی سرویس دهی به شرکت های دیگر جهت کالیبره نمودن ابزارهای مختلف را دارا می باشد که تاکنون به شرکت های زیادی نیز سرویس داده است.

تجهیزات و امکانات واحد کنترل کیفی امکانات اطاق اندازه گیری و آزمایشگاه کالبیراسیون مدیریت کیفیت و بهره‌وری مرور سابقه علمی و مبانی نظری بهره ‌وری کوششهای اقتصادی انسان همیشه و همواره معطوف بر آن بوده است که حداکثر نتیجه را از حداقل تلاشها و امکانات بدست آورد.

این تمایل را می توان اشتیاق وصول به بهره‌وری افزونتر نام نهاد.

جمیع اختراعات و ابداعات بشر از ابتدایی‌ترین ابزار کار در اعصار بدوی گرفته تا پیچیده‌ترین و بغرن‌جترین تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی زمان حاضر، متأثر از همین تمایل و اشتیاق می باشد.

هر انسان عاقل و خردمندی می‌خواهد که بهترین کار را انجام دهد و بهترین بهره را حاصل کند.

در بینش مدیریت علمی، با بنیانگذاری «تیلور»[1]، خردگرایی سازمانی یا رفتار عقلانی سازمان مترادف با بهره‌وری و کارایی به کار می‌رود.

اصولاً مدیریت عبارت است از : «دانش افزایش بهره‌وری و استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود به منظور نیل به اهداف تعیین شده».

بهره‌وری مفهومی است جامع و کلی که افزایش آن به عنوان یک ضرورت، جهت ارتقای سطح زندگی، رفاه بیشتر، آرامش و آسایش انسانها، که هدفی اساسی برای همه کشورهای‌ جهان ‌محسوب‌ می‌شود، همواره ‌مدنظر دست‌اندرکاران ‌سیاست‌ و اقتصاد و دولتمردان‌ بوده ‌‌و می‌باشد.

شاید بطور رسمی و جدی، نخستین بار لغت «بهره‌وری»[2] در مقاله‌ای توسط فردی به نام «کوئیزنی»[3] در سال 1776 میلادی ظاهر شد.

بعد از بیش از یک قرن یعنی در سال 1883 آن طور که فرهنگ لغت شناسی لاروس بیان می‌کند, فردی به اسم «لیتر»[4] بهره‌وری را بدینگونه تعریف کرد : ” قدرت و توانایی تولیدکردن“, که در واقع در این جا بهره‌وری اشتیاق به تولید را بیان می کند.

از اوایل قرن بیستم این واژه مفهوم دقیق‌تری، به عنوان رابطه بازده (ستانده) و عوامل و وسایل به کار رفته برای تولید آن بازده (نهاده یا داده) را به دست آورد.

فردی بنام ارلی [5] در سال 1900 بهره‌وری را ارتباط بین بازده و وسایل بکار رفته برای تولید این بازده عنوان کرد.

در سال 1950 «سازمان همکاری اقتصادی اروپایی یا OEEC » تعریف کاملتری از بهره‌وری به این شرح ارائه داد : ”بهره‌وری خارج قسمت بازده به یکی از عوامل تولید است.

بدین ترتیب می توان از بهره‌وری سرمایه، بهره‌وری سرمایه‌گذاری‌، بهره‌وری مواد خام، بسته به این که بازده در ارتباط با سرمایه، سرمایه‌گذاری یا مواد خام و غیره مورد بررسی قرار‌گیرد، نام برد“.

آن‌طورکه ‌از ورای همه این ‌تعاریف استنباط می‌شود، بهره‌وری عبارتست از به دست آوردن حداکثر سود ممکن از نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان و مکان برای ارتقاء سطح رفاه جامعه (ابطحی و کاظمی 1375).

بهره‌وری بیانگر نوعی ارتباط میان محصولات (اعم از کالاها و خدمات) تولید شده، و عوامل به‌کار‌رفته در تولید آن محصولات است.

به سخن دیگر، بهره‌وری همواره ارتباط بین داده‌ها و ستانده‌ها را مشخص می‌سازد.

انواع بهره‌وری بهره‌وری کار یا بهره‌وری نیروی انسانی : در گذشته منظور از بهره‌وری تنها بهره‌وری کار بود.

منظور این بود که چگونه با بهره برداری بهتر از نیروی انسانی می‌توان میزان تولید را افزایش داد : هدف این بود که نسبت مذکور به حداکثر رسانیده شود.

این امر از طریق آموزش و بهسازی سازمانی و رهبری صحیح نیروی انسانی امکان‌پذیر است.

بهره‌وری سرمایه : کار و سرمایه به عنوان دو عامل کمک‌کننده و در واقع دو عامل اصلی محسوب می‌شوند.

بنابراین به همان سهولت که در مورد بهره‌وری کار صحبت می‌شود، در مورد بهره‌وری سرمایه نیز می‌توان سخن گفت و در این رابطه بهره‌وری سرمایه را می‌توان چگونگی کاربرد سرمایه به منظور رسیدن به حداکثر بازده تعریف کرد.

بهره‌وری عامل منفرد (منحصر) : بهره‌وری عامل منفرد عبارت است از نسبت بین ستاده به یک نوع داده.

برای مثال بهره‌وری‌ کار (نسبت ستاده به میزان کار انجام شده) یک مورد بهره‌وری منفرد است.

به همین ترتیب بهره‌وری‌سرمایه (نسبت ستانده به میزان سرمایه به کار رفته) و بهره‌وری مواد (نسبت ستانده به مواد بکار رفته) مثالهای دیگری از بهره‌وری عامل منفرد است.

بهره‌وری مجموع عوامل : بهره‌وری مجموع عوامل، نسبت کل بازده به مجموع منابع مصروفه است.

بدین ترتیب، مقیاس بهره‌وری مجموع، مبین جمیع عوامل و منابع مصروفه برای ایجاد بازده است.

در محاسبات مربوط به بهره‌وری باید توجه داشت که گاهی افزایش یا کاهش بهره‌وری حاکی از بهبود و توسعه یا برعکس ضعف مدیریت و استفاده ناصحیح از منابع نیست.

به ویژه در نظام اقتصاد پولی لازم است که تنزل یا ترقی ارزش پولی و افزایش یا کاهش قیمتها به خاطر تورم یا رکود در نظر گرفته شود و محاسبات با توجه به نرخ تورم یا رکود تصحیح شوند، تا بدین ترتیب تأثیر تغییرات قیمت خنثی گردد و تغییرات فیزیکی در بازده و منابع مصروفه در نسبتهای بهره‌وری به گونه صحیحی اندازه‌گیری شود (ابطحی و کاظمی 1375، 55-52).

عوامل مؤثر در بهره‌وری ارضای چهار عامل زیر در هر سازمانی می‌تواند عامل فراگیر بهره‌وری شناخته شود : 1- هدفها : به میزانی که تحصیل شده اند.

2- کارایی[6] : چگونه منابع به طور مؤثر برای تولید مفید به کار گرفته شده است.

3- اثربخشی[7] : نتیجه به دست آمده در مقایسه با آنچه امکان تحصیل آن وجود دارد, چگونه است.

4- قابلیت مقایسه[8] : چگونه عملکرد بهره‌وری طی زمان ثبت می شود (بهره‌وری و مصداقها 1374، 70).

در مورد عوامل مؤثر بر بهره‌وری از دیدگاههای مختلف تقسیم بندیهای مختلفی را می توان ارائه نمود.

در بین عوامل متعدد اثر گذار در بهره‌وری دو گروه نقش اصلی را دارند : 1- عوامل داخلی 2- عوامل خارجی عوامل‌داخلی‌ یا درونی توسط فرد یا مدیر بنگاه قابل کنترل است, ولی‌عوامل خارجی یا بیرونی خارج از کنترل فرد یا بنگاه است.

عوامل داخلی بهره‌وری سازمان در دو گروه قابل تقسیم می‌باشد: گروه اول عوامل سخت‌افزاری یا عواملی که به آسانی و در کوتاه مدت قابل تغییر نیستند.

این عوامل شامل تولید بنگاه، تکنولوژی تولید، ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد خام و انرژی است.گروه دوم عوامل نرم‌افزاری یا عواملی است که تقریبا به آسانی قابل تغییرند.

این‌عوامل‌شامل افراد، سیستمهای سازمانی، روشهای کار و روشهای مدیریت است.

این طبقه‌بندی در اولویت‌بندی و اینکه چه‌عواملی به آسانی و با هزینه اندک قابل تغییرند وچه عواملی با هزینه زیاد و در درازمدت می‌توانند تغییر کنند، یاری خواهد داد و رهنمود خوبی برای افزایش بهره‌وری خواهند بود.

عوامل خارجی شامل عواملی نظیر سیاستهای دولت، ساز و کارهای نهادی و بنیانی، شرایط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، محیط کسب‌وکار, دسترسی به امکانات مالی، ارتباطات و مواد اولیه است (بهره‌وری و مصداقها 1374، 76-71).

کیفیت قبل از پرداختن به مفاهیم و روشهای مطرح در مدیریت کیفیت، ارائه تعریفی جامع از کیفیت ضروری به نظر می‌رسد.

منظور از جامعیت تعریف، ارائه دیدگاهی از کیفیت است که تمامی فعالیتهای سازمانی را، اعم از فعالیتهای تولیدی یا خدماتی، در انواع مختلف سازمانها، اعم از تجاری یا بخش دولتی، تحت پوشش قرار دهد.

از نقطه نظر یک سازمان تولیدی، دیدگاههای (تأکیدات) چهارگانه زیر را نسبت به کیفیت می‌توان تفکیک کرد : 1- دیدگاه‌ محصول‌گرایانه: کیفیت ‌به ‌محتوای ‌محصول به معنی تنوع ویژگیها یا مقدار و نوع مواد افزودنی مربوط است.

دیدگاه محصول‌گرایانه مبتنی بر علم اقتصاد است و اغلب از آن به درجه و رتبه [9] تعبیر می‌شود.

2- دیدگاه تولیدگرایانه: از این دیدگاه، کیفیت به معنی تطبیق ویژگیهای محصول با مشخصات از پیش تعیین شده است.

در حالی که مشخصات محصولات دو کارخانه اتومبیل‌سازی با یکدیگر فرق دارند, نتیجه آزمون کیفیت هر دو محصول بر اساس مطابقت با مشخصات مورد نیاز، می تواند یکسان باشد.

3- دیدگاه مشتری‌گرایانه : در این دیدگاه, کیفیت عبارتست از «مناسب‌بودن برای مقصود اصلی» از نگاه مشتری یا کاربر.

4- دیدگاه ارزش‌گرایانه : دیدگاه ارزش‌گرایانه کیفیت را ترکیبی از دو دیدگاه تولید‌گرایانه و مشتری‌گرایانه می‌داند.

به عبارت دیگر، کیفیت یعنی انطباق با خواست مشتری با قیمتی مناسب و تطبیق با مشخصات از پیش تعیین شده با هزینه ای معقول (Morgan and Murgatroyd 1994, 8-9).

دیدگاههای چهارگانه فوق در رابطه با کیفیت به راحتی قابل تسری‌دادن به خدمات نیستند.

در حوزه تولید، کالاها ابتدا ساخته و سپس فروخته و