روانشناسی خواب، شاخه ای از علم روانشناسی است که به بررسی تغییرات بدن انسان در سطوح مختلف عمق خواب می‌پردازد.
در این شاخه از روانشناسی اختلالات خواب از جمله: 1.
خوابگردی 2.
فلج خواب 3.هراس شبانه 4.
پرخوابی و 5.
کم‌خوابی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این رشته، محتوا و معنای احتمالی رویاها تجزیه مى‌شود.
زیگموند فروید بنیانگذار رشتهٔ روانشناسی خواب بود.
خواب :
خواب کاهش ناگهانی جریان خون در زمان استراحت است به طوری که فعالیت بدن و ذهن کم شود و توهم‌های بینایی جایگزین تصاویر واضح واقعی بشوند.
در بین پستانداران، پرندگان، ماهیان و دیگر جانوران مراحل خواب و بیداری وجود دارد.
خواب برای سلامت و بهزیستی بدنی و روانی انسان‌ها و جانوران اهمیت دارد.
عمق خواب :
عمق خواب میزان خواب آلودگی است که آن را می‌توان با ثبت الکتروآنسفالوگرام، حرکت های چشم، فشارخون و ضربان‌های قلب سنجید.
از شروع خواب تا عمیق ترین مرحلهٔ آن بین سه تا پنج مرحله فاصله است.رویا در مراحل خواب سطحی اتفاق می افتد.
معمولاً به هنگام خواب رفتن، نظام منطقی افکار به هم می ریزد، تصاویر بینایی از ذهن می گذرد.
به دنبال این مرحله، عبوری سریع به خواب عمیق دیده می شود که به عمیق ترین سطح خواب در تمام طول شب می رسد.
این خواب، بین بیست تا سی دقیقه به طول می‌انجامد.
آن‌گاه خواب به تدریج سبک می‌شود، هفتاد دقیقه پس از به خواب رفتن، خواب به سطحی‌ترین حالت خود می رسد.
در طول این مرحله خواب سبک، نخستین مرحله رویای شبانه شروع می‌شود و بین پنج تا ده دقیقه به‌طول می‌انجامد.
به دنبال این مرحله، یک مرحله خواب عمیق‌تر آغاز می شود که سومین ساعات خواب را به دورهٔ دوم طولانی‌تر رویا و خواب سطحی‌تر متصل می کند.دوره سوم رویا، در پنجمین یا ششمین ساعت خواب اتفاق می‌افتد و بیست تا سی دقیقه به طول می‌انجامد.
در هفتمین ساعت خواب دوره دیگری از خواب سبک و رویا موجود است که حدود یک ساعت طول می‌کشد.
ثبت حرکات کرهٔ چشم، نشان دهندهٔ فعالیت رویا است.
چشم‌ها در طول خواب، معمولاً حرکات آهسته ای دارند.
کرهٔ چشم در این حرکات به بالا و داخل چرخش دارد، گاهی ناگهان، مجموعه‌ای از حرکات سریع چشم در محور افقی یا بالا و پایین ملاحظه می‌شود که ممکن است بیست دقیقه یا بیشتر، به طول انجامد.
این مرحله هم‌زمان با رویا است زیرا هم‌زمان با حرکات سریع چشم، فعال شدن هیپوفیز نیز دیده می شود.
خواب طبیعی به چهار مرحله تقسیم می‌شود که خواب‌شناسان، هر یک را با تغییرات خاص الکتروآنسفالوگرام مشخص می کنند.
ویژگی الکتروآنسفالوگرام در حالت بیداری، وجود امواج آلفا به تعداد ۸ تا ۱۲ موج در ثانیه و فعالیت با توانش پایین و بسامدهای متغیر است.
با شروع خواب آلودگی امواج آلفا ناپدید می شوند.
مشخصهٔ مرحلهٔ اول که سبک‌‌ترین مرحلهٔ خواب است فعالیت با توانش پایین و ناهم‌زمانی می‌باشد که به‌ندرت با فعالیت منظم ۶ موج در ثانیه و با ولتاژ پایین همراه می‌شود.
مرحلهٔ دوم که چند دقیقه پس از مرحله اول آغاز می‌شود و ویژگی آن تکرار فراوان نقش‌های دوکی موج در ثانیه است که دوک‌های خواب نام دارند.
دیگر ویژگی مرحله دوم، امواج سوزنی پرتوان و مجموعه های ترکیبی است که به فاصله چند دقیقه دیگر امواج دلتا با توانش بالا با برگشت ۵/۰ تا ۲ موج در ثانیه ظاهر می شود که مشخصه مرحلهٔ سوم است.
مرحلهٔ چهارم، هنگامی است که امواج دلتا، قسمت بیش‌‌تری از نوار را پر می‌کند.
خواب، نوسان خاصی را سیر می کند که شامل چهار یا پنج دوره است و هر یک با ظهور مراحل دوم، سوم و چهارم خواب که به مرحله ای شبیه مرحله اول باز می گردد، مشخص می شود.
این دوره ها با فعالیت رویا همراه است و ویژگی آن حرکات سریع چشم است.
خواب با حرکات سریع چشم، خواب ناراست یا خواب متناقض نما نامیده می‌شود که باالکتروآنسفالوگرام کم ولتاژ و ناهم‌زمان همراه است.
در این مرحله حرکات چشم ها سریع است، تونوس ماهیچه ها از بین می رود، و تعداد ضربان قلب و تنفس افزایش می یابد و بی نظم می شود، فشار خون افزایش می یابد، آلت تناسلی دچار شق شدگی می‌شود، بر گردش خون مهبل افزوده می‌شود و ترشح هورمون رشد بدون تغییر باقی می ماند.
فعالیت رویا در این مرحله با خواب های مختلف مشخص می شود.
به طور معمول در جریان خواب شبانه، چهار یا پنج مرحله رویا وجود دارد که جمع زمانی آن ها یک ساعت و نیم می شود که اندکی بیش از ۲۰ درصد تمامی زمان خواب است.
نخستین مرحلهٔ رویا تقریباً ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه پس از شروع خواب روی می دهد و این امر هر ۹۰ دقیقه یک بار در طول خواب تکرار می‌شود.
خواب هم‌زمان را می توان، بر مبنای عمق به چهار مرحله از خفیف ترین تا عمیق ترین طبقه بندی کرد.
خواب بدون حرکات سریع چشم را خواب اصیل می گویند که دارای امواج آهسته است، دوک های خواب و مجموعه‌های ترکیبی با الکتروآنسفالوگرافی شناخته می شوند.
در این نوع خواب، چشم ها حرکات سریع ندارند، تونوس ماهیچه کاهش یافته، تعداد ضربان قلب و تنفس ثابت و عادی است، فشار خون کاهش یافته و آلت تناسلی دچار شل‌شدگی می شود، گردش خون مهبل کاهش و میزان ترشح هورمون رشد افزایش می یابد، رویاها کم، مبهم و مقطع است و قابل یادآوری نیستند.
اختلالات خواب :
1.خوابگردی :
در این حالت بدن بیدار و ذهن در خواب است.
در این حالت ممکن است بیمار در خواب راه برود،بدود، لباس بپوشد، حمام یا ادرار کند، و حتی رانندگی کند.
بر اساس برخی منابع آماری، هجده درصد جمعیت جهان خوابگرد هستند.
آمار هم چنین نشان می‌دهد که ۱۶ درصد کودکان در ایالات متحده آمریکا،خوابگرد هستند و حدود ۸۷ درصد خوابگردان مرد هستند.
بعضی خوابگردها در حین خوابگردی چشم خود را نمی بندند.
در این حالت بدن بیدار و ذهن در خواب است.
بعضی خوابگردها در حین خوابگردی چشم خود را نمی بندند.
2.پرخوابی : پرخوابی، یکی از اختلالات خواب است.میل ناگهانی مقاومت ناپذیر به خواب در هنگام روز را پرخوابی می‌گویند.مبتلایان به پرخوابی، در پی هیجان‌های شدید دچار گرفتگی ماهیچه می‌شوند.
بسیاری از مبتلایان به پرخوابی، به فلج خواب نیز مبتلا هستند.
نوجوانان پسر دچار مراحل پرخوابی طولانی می‌شوند و پس از بیدار شدن از خواب احساس گرسنگی می‌کنند.
درجه حرارت بدن بیماران پرخواب، پس از بیدار شدن افزایش می‌یابد و گاهی خلق آن ها نیز تغییر خواهد کرد.
معمولاً بیماران پرخواب دچار افسردگی هستند.حالت‌های پرخوابی از طریق محرک‌های دستگاه عصبی مرکزی درمان می‌شود 3.هراس شبانه : شخص مبتلا به هراس شبانه، با ترس شدید از خواب برمی خیزد در حالی که هنوز خواب است.
این حالت نوعی از خواب تجزیه ای است.
هراس شبانه بیشتر در بین کودکان و به ویژه دختران بین دو تا شش سال رایج است.
در بین بزرگسالان، زنان بیشتر مبتلا به هراس شبانه هستند.
هراس شبانه معمولا به عنوان علامتی شدید‌تر از کابوس تلقی می گردد.
کابوس : .
کابوس یک رویای وحشتناک و ناخوشایند است که دستگاه عصبی شخص را تحریک می کند و در نتیجه شخص به طور ناخودآگاه به آن پاسخ عصبی می‌دهد.
کابوس ریشه در رویدادهای روز گذشته یا جریانات زندگی شخص دارد و در بعضی موارد می‌تواند به فلج خواب بیانجامد.
4.
فلج خواب : فلج خواب، حالتی است که در آن ذهن بیدار و بدن در خواب است.
این فلج شدگی با حرکات سریع چشم ارتباط دارد.
شخصی که دچار فلج خواب شده است، تمام آن چه در حال بیداری و هوشیاری دیده و شنیده است، رویا می پندارد.
5.کم‌خوابی : ناتوانی در به خواب رفتن و یا ناتوانی در خواب ماندن در مدت طولانی یا خواب عمیق را کم خوابی می گویند.
کم‌خوابی معمولاً ناشی از اضطراب و تنش هیجانی است.
از دیگر علل کم خوابی، می‌توان احساس عدم امنیت، ترس از تنهایی، افسردگی و مصرف کافئین را نام برد.
کم‌خوابی اغلب بین زنان و کودکان رایج است.
مصرف داروهای ضدافسردگی، قرص‌های خواب آور می‌تواند برای درمان موقت این بیماری مفید باشد اما بهترین راه برای درمان آن، تحریک دستگاه عصبی مرکزی است.
افسردگی : ج افسردگی با علائمی چون احساس غمگینی، شکست، ناراحتی و کلافگی، هیجان و استرس، بی علاقگی به همه چیز و گاه همه کس مشخص می‌شود؛ در واقع بیمار با بیان این علائم، ناراحتی خود را بروز می‌دهد.
افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند.
برای بیماری افسردگی هیچ علت قطعی و روشنی نمی‌توان متصور بود، در برخی موارد یک زندگی پر استرس می‌تواند محرکی برای افسردگی شود و در برخی موارد علت کاملاً به شخصیت فرد مربوط است.
در کل به نظر می‌رسد که افسردگی بدون یک علت تعیین شده مشخص و به طور خود به خودی روی می‌دهد.
زیگموند فروید : زیگموند شلومو فروید (۶ مه ۱۸۵۶ - ۲۳ سپتامبر ۱۹۳۹) روان‌پزشک اتریشی و پایه‌گذار رشته روان‌کاوی است.
زندگینامه فروید : او زادهٔ شهر پریبور در جمهوری چک کنونی و امپراتوری اتریش پیشین است.
خانواده وی از یهودیان اشکنازی بودند.
پدرش به خاطر مشکلات مالی ابتدا به لایپزیگ و سپس به وین مهاجرت کرد.
فروید به یکی از بهترین دبیرستان‌های وین رفت و آن‌جا را با درجه ممتاز به پایان رساند.
نخست می‌خواست حقوق بخواند اما بعد به دانشکده پزشکی دانشگاه وین رفت.
تز دکتری او درباره نخاع ماهیان بود.
پس از پایان تحصیل به پاریس رفت و در بیمارستان سال‌پتریه با ژان مارتن شارکو که بزرگ‌ترین روان‌پزشک زمان به شمار می‌رفت کار کرد.
شارکو بر درمان هیستری با کاربرد هیپنوتیزم کار می‌کرد.
سپس به وین بازگشت و مطبی باز کرد و به درمان بیماران روانی با استفاده از هیپنوتیزم پرداخت.
فروید بعدها تصمیم گرفت به جای هیپنوتیزم تداعی آزاد و تحلیل رویاها را برای تشخیص و درمان بیماران روانی به کار گیرد.
او بیماران را ترغیب می‌کرد که در باره بیماری خود و خاطرات زندگی خود سخن گویند.
بسیاری از آنان با سخن گفتن و یادآوری خاطرات تلخ گذشته، به ویژه دوران کودکی، بهتر می‌شدند.
یکی از بیماران او نام «سخن‌درمانی» را بر این شیوه گذاشت.
وقتی که دانشگاه عبری اورشلیم در ۱۹۲۵ برپا شد نام وی به همراه آلبرت انیشتین، مارتین بوبر و حاییم وایزمن در میان اعضای اولین هیئت مدیره آن دانشگاه بود.[۱] با الحاق اتریش به آلمان در ۱۹۳۸ و بالا گرفتن یهودی‌ستیزی در وین، فروید تصمیم به مهاجرت گرفت تا به گفته خود «در آزادی بمیرد».
وی و خانواده‌اش به همپستد در بریتانیا رفتند.
او در سال ۱۹۳۹ به دلیل ابتلا به سرطان فک درگذشت.
بنای یادبود زیگموند فروید در همپ استد در جنوب لندن.
زیگموند و آنا فروید در این مکان زندگی می کردند.
این مکان در حال حاضر موزه زندگی و کارهای فروید می‌باشد.
اندیشه‌های فروید : به نظر او بسیاری از رفتارهای انسان تحت تأثیر انگیزه‌های ضمیر ناخودآگاه است.
افکار و خاطرات بخصوص ضمیر ناخودآگاه، بویژه از نوع جنسی و پرخاشگرانه، ریشهٔ اختلالات روانی هستند، و اینگونه اختلالات روانی می‌توانند با تبدیل افکار و خاطرات ناخودآگاه به آگاهی از طریق معالجات روانکاوانه، درمان شوند.
تست خواب : در جمع مثل یک فرد واقعی به نظر می آیید ولی خیلی تودار ، خجالتی و ضعیف هستید.
سعی می کنید که رازدار باشید ، اگر با مشکلی مواجه شوید ترجیح می دهید پیش خودتان نگه دارید تا به کسی بگویید .
پس تعجبی نیست که در خواب هم اخم می کنید.
هرکس که به این شکل می خوابد دل مشغولی دارد و در پذیرفتن تغییرات دچار مشکل می شود .
تنهایی را بیشتر از هر چیز دوست دارید.
مقدار آزادی ای که دارید تا حدی مطابق میل شماست.
خودخواه و کینه توز واژه هایی است که شما را توصیف می کند.
اطرافیانتان مراقب هستند که پای شما را لگد نکنند، چرا که شما به راحتی عصبانی می شوید خیلی ایرادگیر هستید و همیشه می نالید و شکایت می کنید.
به آسانی عصبانی می شوید و به خاطر مسائل کوچک ، بیش از حد هیجان زده می شوید.
زندگی معامله آن چنان بزرگی نیست ، یاد بگیرید که راحت باشید.
خیلی فهمیده ، مؤدب ، محترم و مهربان هستید .
خوب هیچ چیزی کامل نیست ، اعتماد خود را تقویت کنید و یاد بگیرید که اشتباه یا نقایص خود را بپذیرید .
در این صورت شادی در انتظار شماست.
شما انسان مطمئنی هستید.
درهر کاری که به عهده بگیرید ، به دلیل کوشش بی امان خودتان موفق خواهید شد می گویند کسانی که به پهلوی راست می خوابند و بازوی راستشان زیر سرشان است ، آینده خوب و قدرت در انتظارشان است.
مثل این که کوته فکر هستید ، همین طور خیلی خودمختار و خود رأی ، و همیشه مردم را مجبور به برآورده کردن نیازهای خودتان می کنید .
احتمالا بی پروا و بی هدف هم هستید.
حقیقت خواب چیست ؟
قران خواب را یکی از نشانه های عظمت خداوند در دو بعد درون و برون (آ فاق وانفس ) شمرده است و آن را به عنوان یک پدیده ی مهم افرینش و