دانلود مقاله عقوداسلامی

قرض الحسنه

قرض الحسنه اعطایی عقدی است که به موجب آن بانک (بعنوان قرض دهنده)مبلغ معینی را طبق ضوابط مقرر به اشخاص حقیقی وحقوقی (به عنوان قرض گیرنده )به قرض واگذار می نماید .تعهد باز پرداخت قرض گیرنده ،صرفا معادل مبلغ دریافتی بعلاوه کارمزد آن خواهد بود .سهم قرض الحسنه اعطایی هر بانک ،سقف تسهیلات اعطایی به متقاضیان وکارمزد آن سالانه توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مشخص می گردد .حداکثر مجموع کل قرض الحسنه های اعطایی هر بانک معادل کل سپرده های پس انداز قرض الحسنه می باشد.

مدت بازپرداخت قرض الحسنه های اعطایی برای رفع احتیاجات اشخاص حقیقی در رابطه با هزینه های ازدواج ،تهیه جهیزیه ،درمان بیماری  تعمیر مسکن ،کمک هزینه تحصیلی وکمک برای ایجاد مسکن در روستاها حداکثر 3سال می باشد.

مدت بازپرداخت

1-کارمزد تسهیلات اعطایی قرض الحسنه تسهیلات قرض الحسنه در خصوص واحدهای تولیدی وتعاونی حداکثر5سال و

2-زمان بازپرداخت تسهیلات  قرض الحسنه رفع احتیاجات ضروری در مورد اشخاص حقیقی 3سال تعیین گردیده است.

اقساط تسهیلات اعطایی قرض الحسنه  حسب نظر مرجع تصویب کننده به صورت ماهانه  ،سه ماهه ،شش ماهه، سالانه ویا دفعه  واحده خواهد بود.

کارمزد

1

-کارمزد تسهیلات اعطایی قرض الحسنه موضوع این دستورالعمل در حال حاضر حداقل 5/2%وحداکثر4% می باشد مشروط بر این که از هزینه های تجهیز منابع قرض الحسنه ونیز هزینه های اعطای آن تجاوز ننماید .

ضمنا نحوه محاسبه آن بدین گونه است که کارمزد قرض الحسنه وبراساس نامه شماره ثبت914 مورخ 19/6/1383 اداره مطالبات ومقررات بانکی ،به روش تعهدی صورت می گیرد .لذا ملاک شناسایی درآمد زمان دریافت کارمزد نبوده وصرفا هر سال به میزان مدت مربوط به همان سال به حساب درآمد منظور می شود وکارمزد مربوط به سال آینده در حسابی واسطه نگهداری می شود تا در سال آتی از حساب فوق خارج وبه حساب در آمد قطعی بانک منظور گردد.

2-کارمزدقرض الحسنه  اعطایی بانکها به کارکنان خود که برای رفع احتیاجات ضروری آنان ،طبق دستورالعمل مربوطه پرداخت می شود،1%درسال می باشد مشروط بر اینکه از هزینه تجهیز منابع ونیز هزینه های پرداخت قرض الحسنه تجاوز ننماید ونحوه وصول حسب بند 1 می باشد.

وثایق وتضمینات

اگر چه براساس ماده15 قانون عملیات بانکی بدون ربا قراردادهای قرض الحسنه ،بنابر توافق طرفین ،در حکم اسناد لازم الاجرا وتابع آیین نامه اجرایی رسمی می باشد ونیازی به دریافت وثایق وتضمینات دیگری نمی باشد ،معهذا بانکها می توانند به منظور حصول اطمینان بیشتر از وصول مطالبات خود در قبال قرض الحسنه اعطایی ،تامین کافی از بین انواع وثایق وتضمینات قابل قبول خود اخذ نماید.

نحوه محاسبه کارمزد قرض الحسنه پرداختی

تعداد ماههای سال (12) ×نرخ کارمزد×میزان قرض الحسنه اعطایی در بدو امر=کارمزد قابل دریافت هنگام پرداخت قرض الحسنه

100×12

سهم کارمزد سال آتی- کل کارمزد دریافتی=کارمزد مربوط به سال جاری

تعداد ماههای سال (12) ×نرخ کارمزد×میزان قرض الحسنه اعطایی = محاسبه کارمزد درسررسید سال بعد

100×12

جهت سهولت محاسبه ،بازپرداخت اقساط به صورت ماهانه در نظر گرفته شده است.

قابل توجه است چنانچه قرض الحسنه در نیمه اول ماه پرداخت گردد  ماه مذبور به طور کامل در محاسبه کارمزد منظور می شود ودر غیر اینصورت کسر ماه از محاسبه حذف می گردد .اگر مدت قرض الحسنه در نیمه اول ماه  خاتمه یابد آن ماه درمحاسبه کارمزد  به حساب نمی آید ودر صورتی که در نیمه دوم باشد یکماه کامل منظور خواهد شد .

عملیات حسابداری قرض الحسنه

پس از بررسی وتایید پرداخت قرض الحسنه واخذ وثایق وتضمینات لازم عملیات حسابداری به شرح ذیل انجام می گردد.

ثبت حساب انتظامی قراردادهای :

بدهکار –حساب انتظامی قراردادها(قرض الحسنه اعطایی)به مبلغ 1 ریال

بستانکار –طرف حسابهای انتظامی به مبلغ 1ریال

2- ثبت  وثایق وتضمینات

بدهکار –حساب انتظامی وثایق وتضمینات مربوط    به مبلغ ترهین /اسمی

بستانکار- طرف حساب انتظامی                        به مبلغ ترهین اسمی ریال

3- پرداخت قرض الحسنه واخذ کارمزد :

بدهکار –حساب قرض الحسنه اعطایی                به مبلغ پرداختی

بستانکار- حساب قرض الحسنه جاری  / حساب قرض الحسنه پس انداز/صندوق    به مبلغ پرداختی

بدهکار-حساب قرض الحسنه جاری/ پس انداز              به مبلغ کارمزد مقرر

بستانکار –حساب کارمزد سال آتی (قسمتی از کارمزد سال آتی تاسررسید یکسال)

حساب قرض الحسنه اعطایی به ترتیب شماره قرض الحسنه در دفاتر معین ثبت ونگهداری می شود وجمع مانده قرض الحسنه اعطایی در دفاتر معین با مانده ی همین حساب در دفتر کل باید مطابقت داشته باشد .

4-دریافت اقساط

بدهکار- حساب صندوق /قرض الحسنه جاری/ قرض الحسنه پس انداز   به مبلغ اقساط دریافتی

بستانکار - حساب قرض الحسنه اعطایی                         به مبلغ اقساط دریافتی

سند صادره در حساب قرض الحسنه مربوط دردفاتر معین وجمع این گونه دریافت ها دردفتر کل ثبت می شود .بدیهی است اسناد فوق درهر مرحله تکرار می شود تا مطالبات بانک تسویه گردد.

5-تسویه حساب کارمزد آتی که در ابتدای هر سال صورت می گیرد .

بدهکار- حساب کارمزد آتی (قسمتی از کارمزد سال آتی تا سررسید) بستانکار- حساب کارمزد سال آتی (قسمتی از کارمزد سال آتی تا سررسید) 6- خاتمه عملیات وتسویه حساب های مربوطه: پس از وصول کلیه مطالبات بانک طبق قراردادهای منعقده ،ضمن فک رهن وثایق یااسترداد تضمینات ،اسناد انتظامی صادره در خصوص قرارداد وتضمینات برگشت وحساب های مربوطه تسویه گردد.

بدهکار- طرف حسابهای انتظامی وثایق وتضمینات به مبلغ اسمی/ترهین بستانکار-حساب انتظامی وثایق وتضمینات به مبلغ اسمی/ترهین بدهکار- طرف حسابهای انتظامی قرارداها به مبلغ1 ریال بستانکار- حسابهای انتظامی قراردادها (قرض الحسنه اعطایی) درخاتمه یاداور می شوددر صورتی که قرض گیرنده از پرداخت اقساط تعیین شده خودداری نماید وبرای تسویه بدهی خود اقدامی به عمل نیاورد واحدهای بانکی می باید مانده بدهی رابه حساب مطالبات سررسید گذشته یا معوقه قرض الحسنه اعطایی منتقل واقدامات لازم جهت وصول مطالبات بانک معمول دارند.

مضاربه مضاربه ،یکی دیگر از عقود معین قانون مدنی است که به موجب ان تسهیلات لازم در اختیاراشخاصی که در امر تجارت وبازرگانی اشتغال دارند قرار می گیرد .

عقدمضاربه در تعریف به قراردادی اطلاق می گردد که به موجب آن یکی از طریق (مالک)عهده دار تامین سرمایه (نقدی ) می گردد .با قید اینکه طرف دیگر (عامل) باآن تجارت کرده ودر سود حاصله ،هردو طرف شریک باشند.

بانک به عنوان مالک ،سرمایه نقدی را دراختیار عامل اعم از شخص حقیقی یا حقوقی قراردهد .این سرمایه می تواند بصورت یکجا ویا برحسب نیاز بتدریج در اختیار استفاده کننده از تسهیلات قرار گیرد .بانکها در امر واردات ،مجاز به انعقاد قرارداد مضاربه با بخش خصوصی نمی باشند .مدت قرارداد حداکثر یکسال از زمان انعقاد تا تسویه کامل موضوع قرارداد می باشد.

در عقد مضاربه به سهم هریک از طرفین می باید به نحو مشاع وبه صورت نسبت یا درصدی از کل سود معامله تعیین وتوافق گردد.بنابراین به هیچ وجه نمی توان مبلغ معینی سود یا درصد معینی از سرمایه مضاربه رابه عنوان سهم سود طرفین قرارداد .از آن جا که نرخ سود تسهیلات مضاربه در تعرفه عمومی معاملات به صورت "حداقل پیش بینی" منعکس گردیده است .بنابراین تقسیم منافع بین بانک ومشتری به ترتیبی توافق می شود که حداقل سود مورد انتظار برای بانک حاصل شود.

حدا قل سود مورد انتظار بانک در مضاربه باتوجه به تعرفه های بانک ،وهمچنین نسبت تسهیم سود بین بانک وعامل با توجه به میزان سرمایه ،مدت قرارداد ونرخ سود مورد انتظار بانک پیش بینی وبه شرح ذیل تعیین می گردد.

1-ابتدا سود مورد نظر را در مرحله فروش پیش بینی می نماییم .

2-حداقل سود مورد انتظار بانک را در مدت تعیین شده محاسبه می نماییم .

3-با یک تناسب حداقل نسبت سهم سود بانک رابه دست می آوریم .

به عنوان مثال :دریک معامله مضاربه با سرمایه 50000000ریال ،که طبق بررسی های به عمل آمده پیش بینی می شود کالای موضوع مضاربه با سود10 % ظرف 3 ماه به فروش برسدوپیش بینی حداقل سود مورد انتظار بانک24% در سال باشد ،نسبت تقسیم سودبین بانک وعامل به شرح ذیل خواهد بود: پیش بینی سود کل در مرحله فروش کالا 5000000= 1 ×50000000 100 حداقل سود مورد انتظار بانک حداقل نسبت سهم سود بانک نسبت کل سود پیش بینی کل سود در مرحله فروش 100 5000000 X نسبت سهم سود عامل 40%=60%-100% باید توجه داشت که سهم سود بانک پس از فروش براساس نسبت فوق که ممکن است خیلی بیشتر ازپیش بینی زمان انعقاد قرارداد باشد اخذ می گردد نه براساس حداقل پیش بینی شده در ابتدای قرارداد.

عملیات حسابداری مضاربه پس از بررسی های همه جانبه وتعیین وثایق وتضمینات وتنظیم قرارداد ،اسناد حسابداری به شرح ذیل صادر می گردد: 1-ثبت قرارداد مضاربه بدهکار-حساب انتظامی قراردادها(قراردادهای مضاربه)1ریال بستانکار- طرف حساب های انتظامی( قراردادهای مضاربه)1ریال ثبت این سند صرفا جهت نشان دادن تعداد قراردادهای منعقده مضاربه می باشد.

2-ثبت وثایق وتضمینات وثیقه غیرمنقول وکالا به مبلغ ارزیابی واسناد تجاری به مبلغ اسمی در حسابهای انتظامی ثبت خواهد شد.

بدهکار- حساب انتظامی وثایق وتضمینات به مبلغ ترهین یا اسمی بستانکار- طرف حساب های انتظامی وثایق وتضمینات به مبلغ ترهین یا اسمی 3-ثبت حق صلح هزینه های احتمالی چنانچه عامل علاوه بر هزینه های قابل قبول با صلح هزینه ها یی که انجام می دهد موافقت نماید ،اسناد ذیل (به مبلغ حق صلح )معمولا به مبلغ 1000ریال صادر می گردد.

بدهکار-حساب هزینه های متفرقه (حق صلح قراردادهای مضاربه) 1000ریال بستانکار-حساب جاری عامل 1000ریال 4-ثبت تعهدات بانک چنانچه مقرر باشد سرمایه مضاربه دفعه واحده پرداخت گردد و بانک تعهدی ازبابت معامله انجام شده نداشته باشد ثبت تعهدات لزومی نخواهد داشت ،ولی چنانچه پرداخت سرمایه مضاربه به دفعات صورت پذیرد آن میزان ازسرمایه که در تعهد بانک می باشد در حساب تعهدات به شرح ذیل ثبت می گردد: بدهکار-طرف حساب تعهدات بانک بابت مضاربه به میزان مانده سرمایه پرداخت نشده بستانکار-حساب تعهدات بانک بابت مضاربه به میزان مانده سرمایه پرداخت نشده .

5-پرداخت سرمایه مضاربه پرداخت سرمایه مضاربه که با توجه به قیمت کالا وهزینه های مربوط خواهد بود به شرح ذیل انجام می شود: بدهکار-حساب مضاربه –تسهیلات اعطایی به میزان سرمایه پرداخت شده بستانکار-حساب صندوق یا جاری عامل به میزان مانده سرمایه پرداخت شده حال چنانچه سرمایه مضاربه قرار باشد به دفعات پرداخت گردد اسناد حسابداری بالا تکرار شده وبه همان میزان از حساب تعهدات بانک برگشت می شود.

بدهکار-حساب تعهدات بانک بابت مضاربه به میزان انجام تعهد بستانکار-طرف حساب تعهدات بانک بابت مضاربه به میزان انجام تعهد 6-فروش کالای موضوع مضاربه باعنایت به این که عامل طبق قرارداد موظف است ماحصل فروش را به تدریج وهمزمان با فروش کالا بلافاصله به حساب بانک واریز نماید ،لذا وجوه حاصل از فروش کالا(بتدریج یا یکجا )به حساب مضاربه-وجوه دریافتی بابت تسهیلات پرداختی به شرح ذیل وارد می گردد: بدهکار-حساب صندوق یا جاری عامل معادل مبلغ واریز شده بستانکار- حساب مضاربه –وجوه دریافتی معادل مبلغ واریز شده مشارکت مدنی مشارکت مدنی یکی ازعقود موثر بمنظور ایجاد تسهیلات برای توسعه فعالیتهای تولیدی ،بازرگانی وخدماتی می باشد طبق تعریف مشارکت مدنی عبارت است از د رآمیختن سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی متعلق با اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد ،به نحو مشاع ،بمنظور انتفاع وطبق قرارداد.

متقاضیان می توانند با توجه به کارایی این عقد ازتسهیلات بانکی استفاده نمایند .در موارد زیر می توان ازعقد مشارکت مدنی استفاده نمود: 1-تولید وفروش محصول 2-واردات ماشین الات ،مواد اولیه وابزار کار 3-واردات کالا به قصد فروش 4-صادرات کالا 5-بازرگانی داخلی 6-احداث مسکن انفرادی وانبوه سازی 7-بخش خدمات برای انجام معامله مشارکت مدنی موضوع معامله ،سرمایه لازم برای مشارکت ،وثایق وبهای کالاوهزینه های تقریبی وقیمت تمام شده ،قیمت فروش ونحوه آن،نسبت سهم سود بانک ومتقاضی می بایستی مشخص شود .مدت قرارداد مشارکت مدنی با توجه به اقتضای فعالیت موضوع قرارداد به تشخیص بانک وموافقت شریک در ابتدای قرارداد معین می گردد وحداکثر مشارکت بانک در هر شرکت مدنی هشتاد درصد کل سرمایه می باشد.

عملیات حسابداری مشارکت مدنی پس از بررسی درخواست متقاضی وتصویب تسهیلات اعطایی عملیات حسابداری به شرح ذیل انجام می گیرد: 1- ثبت قرارداد قرارداد مشارکت مدنی که با توافق طرفین تنظیم ومورد قبول واقع گردیده وبه مبلغ یک ریال در حسابهای انتظامی قراردادها ثبت می شود بدهکار-حساب انتظامی قراردادهای مشارکت مدنی 1ریال بستانکار-طرف حساب انتظامی قراردادهای مشارکت مدنی 1ریال 2-اخذ وثایق وتضمینات غیر منقول اخذ شده به مبلع ترهین واسناد دریافتی به عنوان تضمین به مبلغ اسمی در حسابهای انتظامی ثبت می گردد.

بدهکار-حساب انتظامی وثایق تضمینات مربوط به مبلغ ترهین یا اسمی بستانکار- طرف حسابهای انتظامی وثایق تضمینات مربوط به مبلغ ترهین یا اسمی 3-واریز مشارکت مدنی سرمایه شرکت مدنی توسط بانک وشریک تامین وبه حساب مشترک