بَسکِتبال یک ورزش گروهی و با کمک یک توپ است.
در این بازی هر تیم ۵ بازیکن در زمین دارد و هدف بازی انداختن توپ در سبد حریف است.
امتیاز هر گل (پرتاب موفق در حلقه حریف) به نسبت موقعیت بازیکنی که اقدام به شوت کرده است متفاوت است.
اگر بازیکن خارج خط سه امتیازی باشد، گل سه امتیاز و اگر داخل آن باشد دو امتیاز دارد.
هر پرتاب آزاد (پنالتی) یک امتیاز دارد.
توپ این ورزش بزرگترین توپ بازیهای دستهجمعی است.
 ابداع
 ورزش بسکتبال در سال ۱۸۹۱ توسط آموزگاری به نام دکتر جمیز ناسمیت ابداع و در ورزشگاه اسپرینگ فیلد ماساچوست به نمایش درآمد.
در آن زمان به جای حلقههای گل از سبدهای مخصوص که به شکل زنبیل بودند استفاده میشد که توپ پس از گل شدن در درون آنها قرار میگرفت که پس از هر بار گل شدن توپ را به وسیله نردبان از درون سبد بیرون میآوردند و به وسیله بین طرفین در جریان بازی قرار میدادند.
هدف اصلی از ابداع چنین ورزشی ایجاد فعالیت در محیط سربستهای در فصل زمستان بود تا ورزشکاران بتوانند در این فصل نیز فعالیت داشته و با ورزش فرم بدنی و وضعیت جسمانی خود را در حد مطلوب حفظ نمایند.
 قوانین ابتدایی
  به همین جهت تعداد بازیکنان نامحدود بود و هر دفعه میتوانستند از هر تعداد دلخواه برای بازی استفاده نمایند که کمکم قوانینی برای انجام بازی و سایر قسمتها وضع نمودند به طوری که تعداد بازیکنان هر طرف ۹ نفر تعیین گردید وسپس به ۷ نفر تقلیل یافت و بالاخره این تعداد به ۵ نفر تثبیت یافته است.
هر بازیکن میتوانست در موقع وقوع خط به جای کلیه بازیکنان تیم خود پرتاب آزاد را انجام دهد.
هر تیم میتوانست از شروع تا پایان بازی توپ را در زمین خود به طور دلخواه نگهداری نماید.
هر دفعه که توپ گل میشد بازی یا بین طرفین یا (جامپ بال) از وسط زمین ادامه مییافت.
بازیکنان بلند قد میتوانستند در نزدیک سبد قرار گیرند و توپ را به آرامی در سبد جای دهند (قانون سه ثانیه وجود نداشت).
در آن ایام سعی شد توجه رؤسای مدارس و گردانندگان سازمانهای ورزشی را به آموزش بسکتبال جلب نمایند.
با این وجود و این همه تلاش مداوم و پیگیر تعلیم بسکتبال برای مربیان حالت جنبی داشت و اساساً فعالیت آنها در ورزشهای رقابتآمیز دیگری مانند فوتبال امریکایی متمرکز بود.
  
 پیشرفت بسکتبال بعد از جنگ جهانی اول
 بعد از جنگ جهانی اول بسکتبال ورزش رقابتآمیز و بزرگی شد.
و به مرور مربیان بسکتبال وضعیت ثابتی پیدا کردند و فعالیتشان مؤثر واقع شد و این ورزش شناخته گردید و به اروپا نیز کشیده شد در سال ۱۹۲۴ نخستین مسابقات جهانی بین تیمهای بسکتبال فرانسه، ایتالیا، انگلستان و امریکا در پاریس برگزار گردید و از سال ۱۹۳۲ فدراسیون آماتوری بسکتبال در ژنو با نمایندگی چند کشور تشکیل شد و در مسابقات المپیک ۱۹۳۶ برلین برای نخستین بار ۲۳ کشور در مسابقات رسمی بسکتبال شرکت نمودند و امریکا قهرمان المپیک گردید.
 بسکتبال امروزی
 امروز با این که ورزش بسکتبال یکی از سریعترین و پرطرفدارترین ورزشهای جهان است و بعضی از اصول آن نیز تغییر یافته ولی هنوز اصول اساسی آن مانند زمان دکتر نایسمیت که در سبدهای هلو انجام میگرفت به قوه خود باقی است.
  
  
  
 قوانین بسکتبال
 قوانین بازی
 بسکتبال در چهار دوره ۱۰ دقیقهای (بینالمللی) یا ۱۲ دقیقهای (اِن.بی.اِی) انجام میشود.
زمان استراحت بین پریود اول و دوم و بین پریود سوم و چهارم ۲ دقیقه و بین پریود دوم یا سوم (بین دو نیمه) ۱۰ دقیقه است.
وقت اضافه در بسکتبال ۵ دقیقه است.
پس از استراحت بین دو نیمه زمین حمله و دفاع دو تیم عوض میشود.
زمانهای گفته شده زمان واقعی بازی است.
یعنی زمانی که توپ در جریان نیست وقت بازی متوقف میشود.
مثلاً زمانی که خطایی که رخ داده است یا هنگام پرتاب آزاد زمان متوقف میشود.
به همین دلیل زمان انجام یک بازی کامل بیشتر از مجموع عددی زمانهای بالا است و معمولاً حدود دو ساعت طول میکشد.
 در بسکتبال تساوی وجود ندارد و آن قدر وقت اضافه به بازی داده میشود تا یکی از دو تیم برنده شود.
زمان استراحت بین وقتهای اضافه ۱ دقیقه است.
 در بسکتبال تساوی وجود ندارد و آن قدر وقت اضافه به بازی داده میشود تا یکی از دو تیم برنده شود.
زمان استراحت بین وقتهای اضافه ۱ دقیقه است.
تیم و لباس در بسکتبال هر تیم پنج بازیکن در زمین دارد و میتواند حداکثر هفت بازیکن ذخیره نیز داشته باشد.
تیمها مربیای دارند که بر استراتژیهای تیم نظارت میکند.
ممکن است تیمی کمک مربی، مدیر، آمارگیر، دکتر و بدنساز نیز داشته باشد.
لباس بازی برای زنان و مردان بلوز بیآستین و شلوارک است و نام تیم در جلوی بلوز و شمارهٔ بازیکن در پشت و جلوی آن نوشته شده است.
در بازیهای بینالمللی شمارههای بازیکنان از ۴ تا ۱۵ است.
بازیکنان بسکتبال معمولاً از کفشهای ساقدار استفاده میکنند که از مچ پا حفاظت بیشتری میکند.
لیگها و مسابقات حرفه ای ترین لیگ بسکتبال دنیا را NBA مینامند این لیگ بین تیمهای باشگاه های حرفه ای قاره امریکای شمالی (ایالات متحده امریکا و کانادا) است.
مسابقات لیگ حرفه ای NBA این لیگ مسابقات به صورت دو دسته در کنفرانس شرق و غرب برگزار می شود که در پایان قهرمان این دو کنفرانس نیز به مصاف هم میروند.
علاوه بر این مسابقات ، هر ساله مسابقه ای تحت عنوان بازی ALL-STARS انجام می شود که در آن ستاره های کنفرانس شرق و غرب با یک بازی نمایشی به مصاف هم می روند.
مسابقه ALL-STARS شامل مسابقه slam dunk - شوت 3 امتیازی و ...
می باشد که طرفداران بسیار زیادی دارد بسکتبال نمایشی امریکا AND 1 در امریکا گروهی از بسکتبالیستها که اغلب در بسکتبال رسمی امریکا شهرت چندانی نیز ندارند (به جز تعداد بسیار محدودی از آنها) تحت عنوان and 1 فعالیت می کنند.
گروه AND 1 با انجام بازی های نمایشی و بسیار حرفه ای و برگزاری مسابقاتی با جذابیت بسیار بالا هواداران بسیار زیادی را به سمت خود جلب کردهاند.
لازم به ذکر است که در این بازیها برای زیبایی بیشتر بازی انجام نشدن دقیق برخی از تخلفها رعایت نمیشود.
این بازی ها در غالب خیابانی (street BALL) و سالنی برگزار میشود ولی هیچیک از آنها جنبهی رسمی ندارد.
بسکتبال خیابانی بسکتبال خیابانی به آن گونه از بسکتبال که در زمینهای سرباز بازی میشود اطلاق میگردد.
قوانین آن، قوانین بسکتبال عادی است با تغییرات جزئیای که به نسبت محل بازی متفاوت است.
بسکتبال در ایران بسکتبال توسط فریدون شریفزاده به ایرانیان شناسانده شد و برای نخستین بار ایران در سال ۱۹۴۸ توانست در مسابقات المپیک لندن شرکت نمایند.
ورزش بسکتبال در سال 1981 میلادی توسط آموزگاری به نام دکتر جمیزناسمیت ابداع و در استادیوم اسپرینگ فیلد ماساچوست به نمایش در آمد.
در آن زمان به جای حلقه های گل از سبدهای مخصوص که به شکل زنبیل بودند استفاده می شد که توپ پس از گل شدن در درون آنها قرار می گرفت که پس از هر بار گل شدن توپ را به وسیله نردبان از درون سبد بیرون می آوردند و به وسیله بین طرفین در جریان بازی قرار می دادند.
هدف اصلی از ابداع چنین ورزشی ایجاد فعالیت در محیط سر بسته ای در فصل زمستان بود تا ورزشکاران بتوانند در این فصل نیز فعالیت داشته و با ورزش فرم بدنی و وضعیت جسمانی خود را در حد مطلوب حفظ نمایند.
به همین جهت تعداد بازیکنان نامحدود بود و هر دفعه می توانستند از هر تعداد دلخواه برای بازی استفاده نمایند که کم کم قوانینی برای انجام بازی و سایر قسمت ها وضع نمودند به طوری که تعداد بازیکنان هر طرف 9 نفر تعیین گردید وسپس به 7 نفر تقلیل یافت و بالاخره این تعداد به 5 نفر تثبیت یافته است.
هر بازیکن می توانست در موقع وقوع خط به جای کلیه بازیکنان تیم خود پرتاب آزاد را انجام دهد.
هر تیم می توانست از شروع تا پایان بازی توپ را در زمین خود به طور دلخواه نگهداری نماید.
هر دفعه که توپ گل می شد بازی یا بین طرفین یا ( جامپ بال ) از وسط زمین ادامه می یافت.
بازیکنان بلند قد می توانستند در نزدیک سبد قرار گیرند و توپ را به آرامی در سبد جای دهند ( قانون سه ثانیه وجود نداشت ) با اجرای مسابقاتی چند زمینه تحول و پیشرفت بسکتبال را فراهم کردند لیکن بعد از جنگ جهانی اول ( 1918 ) بسکتبال ورزش رقابت آمیز و بزرگی نشد.
درآن ایام سعی شد توجه رؤسای مدارس و گردانندگان سازمان های ورزشی را به تعلیم و آموزش بسکتبال جلب نمایند.
با این وجود و این همه تلاش مداوم و پیگیر تعلیم بسکتبال برای مربیان حالت جنبی داشت و اساساً فعالیت آنها در ورزش های رقابت آمیز دیگری مانند فوتبال آمریکائی متمرکز بود.
چند سالی چنین وضعیتی ادامه داشت بعد از جنگ جهانی اول تدریجاً مربیان بسکتبال وضعیت ثابتی پیدا کردند و فعالیتشان مؤثر واقع شد و این ورزش شناخته گردید و به اروپا نیز کشیده شد در سال 1924 اولین مسابقات بین المللی بین تیم های بسکتبال فرانسه، ایتالیا، انگلستان و آمریکا در پاریس برگزار گردید و از سال 1932 فدراسیون آماتوری بسکتبال در ژنو با نمایندگی چند کشور تشکیل شد و در مسابقات المپیک 1936 برای اولین بار 23 کشور در مسابقات رسمی بسکتبال شرکت نمودند و آمریکا قهرمان المپیک گردید .
امروز با اینکه ورزش بسکتبال یکی از سریعترین و پرطرفدارترین ورزش های جهان می باشد و بعضی از اصول آن نیز تغییر یافته ولی هنوز اصول اساسی آن مانند زمان دکتر نایسمیت که در سبدهای هلو انجام میگرفت به قوه خود باقی است.
این ورزش توسط آقای فریدون شریف زاده به ایرانیان شناسانده شد و خدمات ارزنده ای برای پیشبرد ورزش بسکتبال انجام داد به طوری که برای اولین بار ایران در سال 1948 توانست در مسابقات المپیک لندن شرکت نمایند.
بسکتبال ورزشی است که در آن دو تیم شش نفره با هم رقابت می کنند و همه آن ها موظف هستند که توپ را فقط با دست خود لمس کنند .
در این ورزش دوازده بازیکن (که هر تیم شش بازیکن دارد) و 2 داور که یکی به عنوان داور اول و دیگری داور دوم است تشکیل این بازی را می دهند .
همچنین یک توپ و دو سبد که هر سبد سهم یک تیم است و به عنوان دروازه آن ها به حساب می آید .
تاریخچه بسکتبال زادگاه بازی بسکتبال آمریکاست .
این بازی در اوایل پاییز سال 1891 میلادی توسط شخصی به نام جیمز نای اسمیت پایه ریزی و ابداع شد .
اما ، از قرن ها پیش در میان ساکنان نقاط مختلف قاره آمریکا ، به ویژه آمریکای مرکزی و جنوبی انواعی از بازی و مسابقه رایج بوده که کم و بیش به بسکتبال شباهت داشته است .
سابقه تاریخی در کشور آرژانتین ، نوعی بازی سنتی و قدیمی در میان گله دار ها متداول است که آن را (پاتو) (PATO ) می نامند .
در این بازی ، دو تیم سوار بر اسب در میدانی وسیع به تاخت و تاز می پردازند و هر تیم کوشش می کند توپی را که شش حلقه (مانند دستگیره) بر بدنه آن هست ، با پرتاب کردن و پاس دادن به یاران خودی ، به آن سوی میدان برساند و از حلقه و توری سبدی که در انتهای میدان بر روی ستونی چوبی نصب شده ، عبور دهد .
این بازی تا حدی شبیه بسکتبال است اما شباهت بازی پوک تاپوک با ورزش بسکتبال بیش از پیش است .
پوک تاپوک ، در میان اقوام متمدن قاره آمریکای جنوبی و مرکزی رواج بسیار داشت به ویژه اقوام مایا و تولتک (در ناحیه مکزیک کنونی) این بازی را کهن با توپ و حلقه های ثابت در میدانی وسیع انجام می شد ، با علاقه و هیجان زیادی برگزار می کردند .
تولد ورزشی به نام بسکتبال جیمز نای اسمیت یک پزشک کانادایی بود که با ایالات متحده آمریکا مهاجرت کرد و تابعیت آن کشور را گرفت .
در سال 1891 یعنی زمانی که دکتر نای اسمیت در دانشگاه ورزش اسپرینگ فیلد (واقع در ایالت ماساچوست آمریکا) درس می داد ، رئیس دانشگاه از او خواست ورزشی ابداع و اختراع کند که دانشجویان بتوانند در فصل زمستان در سالن به آن بپردازند تا آمادگی جسمانی خود را برای پرداختن به مسابقات میدانی فوتبال ، هاکی و بیسبال ، در فصل بهار و تابستان حفظ کند .
دکتر نای اسمیت پس از بررسی رشته های موجود ورزشی ، دریافت که ورزش جدید باید : توپ در آن نقش داشته باشد .
به صورت گروهی به اجرا در آید .
اصل رقابت در آن رعایت شود .
و بر مهارت استوار باشد .
هیچ گونه خشونتی و برخوردهای سخت بدنی مبتنی نباشد .
حاصل