دانلود مقاله وجه تسمیه شهرستان ارومیه

پیش‌گفتار در پی تهیه نقشه‌های به مقیاس 000/250: 1 که 138 برگ آن در سیستم UT.M پهنه کشور را می پوشاند،‌ شایسته بود فرهنگ جغرافیایی نوینی که هر جلد آن حاوی تفسیر آبادیهای یکبرگ نقشه باشد تهیه و توزیع گردد فرهنگ جغرافیایی 10 جلدی گذشته اداره جغرافیایی ارتش (فرهنگ رزم‌‌آرا) در زمان خود فرهنگ جامعه و مناسبی بوده است ولی با گذشت زمان و دگرگونیهای زیادی که در شهرها و روستاهای کشور پدید آمد ضرورت تدوین فرهنگ جغرافیایی جدیدی را بیش از پیش آشکار ساخت.

بدین منظور از اردیبهشت ماه سال 1353 هجری شمسی گروههای پژوهشی و گردآوری اطلاعات جغرافیایی به روستاها اعزام گردیدند.

در این فرهنگ شرح همه ‌ شهرها و آبادیهای کوچک و بزرگ و حتی مزارع بطور اختصار آورده شده است.

مزارع غیرمسکونی در شرح روستایی که به ن وابسته است نام برده شده است.

نام و مشخصات رودها، دشتها و کوهها، و دیگر عوارض طبیعی که روی نقشه‌ نشان داده شده‌اند در شرح آبادیهایی که به آنها نزدیک هستند آورده شده و همچنین کوشش شده است که بناهای تاریخی و آثار باستانی و زیارتگاه‌های موجود در آبادیها و یا پیرامون آنها نیز منظور گردد.

برای گردآوری دانستنیهای این فرهنگ علاوه بر اطلاعات جمع‌آوری شده در محل،‌ آوری شده در محل، از تحقیقات پژوهشگران نیز استفاده شده است.

مقدمه موضوع جامعه‌شناسی روستایی:‌ جامعه‌شناسی روستایی یکی از رشته‌های جامعه‌شناسی است که از لحاظ روش و موضوع با جامعه شناسی عمومی ارتباط نزدیک دارد، بدین معنی که در جامعه شناسی روستایی نیز از روشهای پهنانگر و از فنون رایج در رشته‌های جامعه شناسی نظیر پرسشنامه و مصاحبه و نمونه‌گیری استفاده می‌شود.

ویژگی این رشته از جامعه شناسی آن است که به بررسی شکل‌‌بندیهای اجتماعی و فرهنگی مربوط به جوامع روستایی می‌پردازد و بدین ترتیب زمینه کار آن شامل سیستمها و خرده سیستمهای موجود در جامعه روستایی از قبیل انجمنها،‌ گروهها،‌ نهادها، ارزشها، هنجارها، قشرها و انواع پدیده‌های اجتماعی است که حیات جامعه روستایی را تشکیل می‌دهد.

به دیگر سخن، اگر علم جامعه‌شناسی روستایی را می‌توان رشته‌ای از جامعه‌شناسی دانست که بطور کلی پدیده های جامعه روستایی را با روش علمی مورد بررسی قرار می‌دهد.

جامعه شناسی روستایی در بررسیهای خود از رشته‌های متعدد علوم اجتماعی یاری می‌گیرد که مهمترین آنها عبارتند از جغرافیای انسانی، جمعیت شناسی، اقتصاد،‌ تاریخ و آمار.

هر یک از این رشته‌ها بطور مستقیم یا غیرمستقیم با جامعه شناسی روستایی مرتبط است: بنابراین، جامعه شناس روستایی الزاماً باید حداقل آشنایی لازم را با آنها داشته باشد .

این نکته را بایستی خاطر نشان ساخت که از یک طرف،‌ تحقیق و ارزیابی اساس آگاهیهای لازم برای توسعه ‌روستایی محسوب می‌شود و از طرف دیگر، دگرگونهای جامعه ‌ روستایی در قرن حاضر را باید با تکنولوژی نیز در ارتباط قرار داد،‌ زیرا نتایج و یا عواقب اجتماعی ورود فنون جدید در جامعه روستایی به منزله پدیده‌های جدید می تواند مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس آن تصمیمات لازم اتخاذ شود.

به عنوان مثال کاهش مهاجرتهای فصلی در پی ورود ماشین و استفاده از آن در امر درو و بذر پاشی و بسته‌بندی و غیره و یا جذب گروههای خوش نشین به وسیله ‌ صنایع تبدیلی و تولیدی درون منطقه ‌ روستایی موجب کاهش بیکاری و در ضمن مانع مهاجرتهای وسیع از روستا به شهر می شود.

همچنین این تحقیق با عنوان «جامعه شناسی روستای امامزاده ‌ ارومیه» که مربوط به درس جامعه شناسی روستایی رشته ‌ خدمات پرورشی مقطع کاردانی تحت نظارت جناب آقای استاد دکتر رستگار گردآوری و در دو بخش و چهار فصل تهیه گردیده که امید است پذیرا واقع گردد.

با تشکر مطالعات مونو گرافیک:‌ به منظور تکمیل بررسیهای اجتماعی – اقتصادی مناطق، در هر منطقه یک ده به عنوان نمونه انتخاب شده و کلیه ‌ جنبه‌های اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی آن با روش «ژرفایی» مورد بررسی قرار گرفته است.

بدین ترتیب از سال تأسیس این مؤسسه تاکنون دهها جلد مونوگرافی روستایی منتشر شده است.

بخش اول: بررسی جامعه شناسی روستایی شهرستان ارومیه فصل اول: بررسی کلیات جامعه شناسی روستای امامزاده از توابع شهرستان ارومیه در استان آذربایجان غربی با عنوان «روستای امامزاده» روستای امامزاده EMAMZADEH این ده از نظر تقسیمات کشوری که مرکز دهستان بکشلو چای می‌باشد به بخش مرکزی وابسته بوده و تحت نظارت فرمانداری شهرستان ارومیه فعالیت نموده و در استان آذربایجان غربی واقع است.

در طول جغرافیایی َ12 ْ45 و عرض جغرافیایی َ32 ْ37 واقع بوده و ارتفاع متوسط آن 1291 متر است.

در آب و هوای دشتی و معتدل نیمه خشک قرار دارد و فاصله میان این روستا با شهر ارومیه که مرکز استان می‌باشد 9 کیلومتر می‌باشد که در شرق شهرستان ارومیه واقع است.

رودخانه شهر چای که مشهورترین رودخانه ‌شهرستان ارومیه می‌ باشد و از داخل شهر ارومیه عبور می‌کند از 2 کیلومتری شمال غربی این آبادی یعنی روستای امامزاده می‌گذرد.

دریاچه ارومیه نیز در 5 کیلومتری جنوب شرقی آبادی قرار گرفته است.

جمعیت این روستا 109 خانوار بوده که به زبان ترکی تکلم می‌کنند و دین اهلی این دیار هم اسلام و مذهب شان شیعه می‌باشد.

ساکنان این روستا به کار و پیشه‌ هایی همچون کشاورزی،‌ باغداری،‌ دامداری، پرورش زنبور عسل و نیز کارگری مشغول هستند.

کشت در این منطقه بصورت آبی، آب کشاورزی،‌ و آشامیدنی از چاه عمیق،‌ چاه معمولی و چاه نیمه عمیق (از طریق لوله کشی) انجام می‌گیرد.

فرآورده‌هایی که از این روستا تولید و بدست می‌آید انگور، سیب درختی، گوجه‌فرنگی، خیار،‌ تخمه آفتابگردان را شامل می‌شود و محصولاتی که تولید گردیده مازاد بر مصرف آن علاوه برمرکز شهرستان به شهرها و استانهای همجوار و حتی به خارج از کشور صادر می‌شود رستنی‌هایی که در این منطقه نمایان است عبارتند از گیاهان خاکشیر و شیرین بیان که کاربرد دارویی دارند و همچنین پوشش گیاهی برای چرای دام نیز وجود دارد.

از جانوران و پرندگان موجود در منطقه ‌ روستا نیز می‌توان روباه، خرگوش و کپک را نام برد.

امکانات رفاهی و خدماتی این روستا نیز عبارتند از: دبستان، مدرسه راهنمایی،‌‌ 21 باب مغازه ، نمایندگی کفش ملی،‌ حمام، غسلخانه، مسجد،‌ حسینیه، شرکت تعاونی روستایی،‌ شعبه نفت، دفتر مخابراتی، شورای اسلامی ده، مرکز خدمات کشاورزی، دهداری،‌ پاسگاه انتظامی، پاسگاه مقاومت بسیج، کارگاه نجاری، کارگاه جوشکاری و درب و پنجره‌سازی و کارگاه بلوک‌زنی سیمانی.

همچنین این روستا دارای برق و به سیستم شبکه برق سراسری متصل است و مرکز بهداشتی و درمانی نیز در این دیار وجود داشته و خانه ‌بهداشت هم فعالی است.

از همه مهمتر که لام بود در اول بحث قید گردد این است که این روستا زیارتگاه امامزاده محمد و ابراهیم می‌باشد که بخاطر بودن این مکان متبرکه بصورت زیارتگاه امامزاده، نام روستا نیز با عنوان روستای امامزاده از آن اقتباس شده است.

در روز پنجشنبه به تاریخ 1/2/1384 ضمن مصاحبه مشخص شد که علاوه بر سایر و سایل نقلیه 4 دستگاه اتوبوس سازمان اتوبوسرانی که هم اکنون توسط بخش خصوصی اداره می شود جهت ایاب و ذهاب اهالی روستا در نظر گرفته شده که در مدت یک ساعت رفت و برگشت ارتباط اهالی روستان را با مرکز استان که همان شهرستان ارومیه می‌باشد برقرار می‌سازد که کرایه هر نفر مسافر نیز به مبالغ هفتصد ریال (هفتاد تومان)‌ تعیین گردیده است.

اهالی روستان در مواقع ضرر و زیان که از طریق طبیعت و یا حوادث غیرمترقبه مثل سرمازدگی باغات و درختان و یا بعضی امکانات زراعی که باید در دسترس قرار گیرند تا محصولات خوبی داشته باشند از مسئولان مربوطه و دولتی گله مند بودند که چرا رسیدگی نمی‌شود.

همچنین در تاریخ 7/4/1385 طبق بررسی‌ای که از اداره ‌ترویج و مشارکت مردمی وزارت جهاد کشاورزی در تهران انجام شد مسئول مربوطه اعلام نمودند که در آن روستا نیز اصلاحات ارضی صورت گرفته اما برای چگونگی اصلاحات ارضی که مشخص شود در کدام مرحله از مراحل اصلاحات، اصلاحات آن منطقه صورت گرفته است باید از امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی شهرستان ارومیه اقدام شود.

فصل دوم: ارتباط مسائل روستایی با مرکز شهر کلیات جمعیتی بر اساس سرشماری عمومی سال 1370 استان آذربایجان غربی بالغ بر 2.279224 نفر جمعیت داشته است.

47 درصد آن شهرنشین و 53 درصد روستانشین می باشند.

در همین سال شهرستان ارومیه با 630.560 نفر جمعیت که 56 درصد آن شهرنشین و مابقی روستانشین بوده اند بیشترین جمعیت استان را در خود جای داده است بر اساس یافته‌های جمعیتی در همین سال «بطور مطلق» اکثریت جمعیت ساکن بوده و در مرکز استان (ارومیه) سکونت داشته اند.

از عمده ‌ دلایل عمده افزایش جمعیت شهرنشین در این مرکز را می‌توان عوامل اقتصادی، جذابیت و مهاجرت پذیری ذکر نمود.

از عمده‌ دلایل عمده افزایش جمعیت شهرنشین در این مرکز را می‌توان عوامل اقتصادی، جذابیت و مهاجرت پذیری ذکر نمود.

جدول شماره 2: تعداد جمعیت کل کشور،‌ استان، شهرستان به تفکیک ساکن در نقاط شهری و روستایی جدول شماره 3: مقایسه جمعیت کشور، استان و شهرستان ساکن در نقاط شهری و روستایی «سال 1370» جدول شماره 4: مقایسه اوضاع جمعیتی شهرستان ارومیه در طی دو سرشماری عمومی «1370 و 1365» جدول شماره : مقایسه بعد خانوار در طی سرشماری سال‌های «65-55-45- 1335» --جدول شماره 6: مقایسه نسبت جنسی جمعیت در طی سرشماری‌ های سال‌های «70-65- 1355» جدول شماره 7: توزیع جمعیتی شهرستان ارومیه نسبت به استان در طی سالهای «70-65-55-1345» ترکیب جمعیتی از مقایسه جمعیت شهرستانهای تابعه استان در فاصله سه سرشماری عمومی (در طی سالهای 70-65-1355) مجموعاً نشان می دهد که حدود جمعیت استان در طی سالهای ذکر شده در شهرستان اورمیه ساکن بوده اند این شهرستان با 522 هزار کیلومتر مربع «مساحت» حدود 27 درصد جمعیت استان را در خود جای داده است که خود مبین موقعیت ممتاز و ویژه شهرستان ارومیه نسبت به سایر شهرستانهای استان می‌باشد.

هم چنین نسبت شهرنشینی در این شهرستان در حال افزایش می‌باشد.

به مدد آب و هوای مناسب که مناسب که امکانات مطلوبی را برای فعالیت‌های کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاورزی بوجود آورده است همگی موجبات رشد و توسعه شهرستان و شهر ارومیه گردیده و در نتیجه تراکم زیاد جمعیت را در این شهرستان موجب گردیده است.

از طرفی روند و رشد جمعیت مهاجر بسوی شهرهای استان بخصوص ارومیه در طی سالهای بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی در سطح بالایی بوده ولی در مقام مقایسه با سطح ملی و کشوری از نسبت شهرنشیینی پائینی برخوردار می‌باشد.

در سالهای اخیر بیش از جمعیت شهرنشین استان در شهر ارومیه (مرکز استان) سکونت داشته‌اند که خود نشانگر مهاجرت جمعیت سایر شهرستانهای استان به این مرکز فعالیت‌های اقتصادی استان بوده و هست.

جدول شماره 8: مقایسه جمعیتی بخشهای تابعه شهرستان ارومیه طبق آخرین تقسیمات، 1373.

جدول شماره 9: مقایسه نرخ رشد جمعیت شهرستان ارومیه ب: مهاجرت: بالاترین میزان دفع جمعیت با رقم 1233 مورد مهاجرت در دهستان چایباسار جنوبی پلدشت و پائین ترین مهاجر فرستی 64 مورد مربوط به دهستان بکشلوجای ارومیه است.

بیشترین میزان جذب جمعیت مهاجر را دهستان بکشلو ارومیه با 220 خانوار داراست و کمترین میزان جذب مهاجر در دهستان رهال خوی با 3 مورد مشاهده می‌شود.

از 1220 مورد مهاجرت که از روستاهای دیگر شهرستانهای کشور به شهرهای استان انجام گرفته شهر ارومیه 458 مورد را در خود جای داده است.

در حال حاضر روند مهاجرت رو به کاهش بوده بنحویکه در سال 1366 پائین‌ترین مورد مهاجرت یعنی 230 مورد مشاهده شده‌است.

«علل مهاجرت روستائیان استان مرکزی شهری» مهاجرت یا حرکات جمعیتی در اصل معلول فطری جذب و دفع اجتماعی اقتصادی می‌باشد و غرض از دفع، تأثیر عوامل نابسامان و ناخوشایند محیط زندگی مهاجرین و غرض از جذب، تأثیر عوامل مورد پسند و خوشایند مناطق مهاجرپذیر است.

علت‌‌ مهاجرت‌ روستائیان به شهرها: علت مهاجرت روستائیان به شهرها و پیوستن نیروی کار مولد و مفید به قشر مصرف کننده شهر را باید در عوامل ذیل جستجو نمود.

1- وجود جمعیت مازاد نسبت به سطح زمین کشاورزی و توزیع نابرابر زمین 2- عدم امکانات و یا محدودیت اشتغال در مشاغل غیرکشاورزی در روستاها 3- اختلاف درآمد سرانه و سالانه خانوارهای شهری و روستایی 4- بالا بودن هزینه‌های تولید کشاورزی 5- تمرکز امکانات عمومی خدماتی در شهرها 6- ترویج و گسترش شغلهای کاذب و پردرآمد شهری (دستفروش و دلالی) 7- عمومیت موضع ریسک و عدم حتمیت در کشاورزی که از بین علل فوق کمبود درآمد از همه موثرتر می‌باشد.

میزان جمعیت باسواد: استان آذربایجان غربی بیشترین درصد افراد بی‌سواد را بعد از استانهای سیستان و بلوچستان و کردستان در سطح کشور دارا می‌باشد که این عده اکثراً در مناطق روستایی،‌ بخصوص مناطق کردنشین استان سکونت دارند.

بر اساس نتایج سرشماری سال 1370 حدود 30/66 درصد جمعیت 6 ساله و بالاتر شهرستان ارومیه باسواد بوده‌اند و نسبت باسوادی در مناطق شهری 01/78 درصد و در نقاط روستایی 51/50 درصد بوده است.

از بررسی وضعیت باسوادان شهرستانهای استان به نتایج زیر می رسیم: از کل جمعیت 6 ساله و بالاتر شهرستانهای استان، شهرستان ارومیه با نسبت 30/66 درصد در مقام