مول اتم خنثای گازی و تبدیل آنها به یک مول یون + 1 گازی را انرژی نخستین یونش میگویند .
- تعریف انرژی دومین یونش () : مقدار انرژی لازم برای جدا کردن یک مول الکترون از یک مول یون + 1 گازی و تبدیل آنها به یک مول + 2 گازی را انرژی دومین یونش میگویند .
- بیان انرژی یونش با معادله های شیمیایی : نخستین یونش اتم M دومین یونش اتم M 1- کدامیک از روابط زیر ، با تعریف انرژی نخستین یونش عنصر شیمیایی M سازگاری دارد؟
1) 2) 3) 4) 2-گرمای واکنش برای تبدیل برابر است با : 1)انرژی تصعید مولی سدیم 2)انرژی تصعید مولی سدیم و انرژی آن 3)انرژی یونش سدیم 4)انرژی الکتروپوزیتیوی فلز سدیم - هر یونش ، از یونش پیش از خود سخت تر انجام می شود و انرژی زیادتری می طلبند ، به طوری که همواره داریم : - افزایش انرژی های متوالی یونش به صورت یکنواخت انجام نمی شود ، بلکه جدا شدن برخی الکترون ها همراه با «جهش» انرژی یونش است .
این جهش ها را می توان در دوگروه دسته بندی کرد : الف)جهش های بزرگ یا اصلی که هنگام تغییر تراز اصلی رخ می دهد .
ب)جهش های کوچک یا فرعی که به هنگام تغییر تراز فرعی رخ می دهد .
- با استفاده از انرژی های های متوالی یونش و جهش های آنها ، موقعیت عنصرها در جدول تناوبی ، مطابق فرمول زیر مشخص می شود : 1+تعداد جهش =دورهی عنصر 1-شماره اولین جهش = گروه عنصر مثلاً ، اگر در انرژی های متوالی یونش اتم عنصری 3 جهش وجود داشته باشد و اولین جهش مابین و باشد (یعنی هنگام جدا کردن سومین الکترون) ، این عنصر در دورهی 4 و گروه 2 قرار دارد .
3-انرژی های یونش متوالی عنصر X برحسب کیلوژول بر مول عبارت است از : 577 ، 1816 ، 2744 ، 11578 ، 14831 .
فرمول کلرید این عمصر کدام است ؟
1) 2) 3) 4) 4-چند الکترون باید از اتم سدیم جدا شود تا بعد از آن ، دومین جهش بزرگ در انرژی یونش های پی در پی آن ، پدید آید؟
1)6 2)8 3)9 4)10 5-در نمودار انرژی های یونش متوالی بزرگ ترین جهش در کدام مورد زیر است؟
1) و 2) و 3) و 4) و 6-در نمودا تغییرات انرژی یونش عنصرها نسبت به عدد اتمی ، عنصرهای اصلی کدام گروهها به ترتیب در نقاط ماکزیمم و می نیمم قرار دارند ؟
1)هشتم ، اول 2)هشتم ، دوم 3)هفتم ، اول 4)هفتم ، دوم 7-کدام عنصر ، بالاترین انرژی یونش را دارد؟
1)O 2)Ar 3)He 4)F 8-به کدام علت ، بر خلاف روند کلی ، انرژی نخستین یونش از بیشتر است؟
1)بزرگتر بودن اتم فسفر 2)بیشتر بودن الکترونگاتیوی اتم گوگرد 3)نیم پر بودن تراز در اتم فسفر 4)چهار اتمی بودن مولکول فسفر و هشت اتمی بودن مولکول گوگرد 9-برای عنصرهای ازت و اکسیژن کدام مقایسه به لحاظ انرژی یونش درست است؟
1) 2) 3) 4) 10-ناحیهی معینی از فضای اطراف هسته که بیشترین احتمال حضور الکترون را دارد (احتمال حضور الکترون در آن فضا بیش از 90% است) چه نامیده می شود؟
1)لایهی الکترونی 2)سطح مرزی 3)تراز انرژی 4)اوربیتال اتمی گزیده نکات تاریخچه جدول تناوبی - مندلیف در تنظیم جدول خود ؟
به دو اصل قراردادی توجه کامل کرد : اول)قرار گرفتن عنصرها بر حسب افزایش جرم اتمی در ردیف هایی در کنار یکدیگر.
دوم)تشابه خواص عنصرهایی که در یک گروه ، زیر یکدیگر قرار می گیرند.
- برای مندلیف ، رعایت اول دوم ، یعنی تشابه خواص عنصرهای یک گروه ، در اولویت بود .
وی برای رعایت این اصل ، دو ابتکار جالب به خرج داد : اول)برخی خانه های جدول خود را خالی گذاشت .
دوم)در برخی موارد ، عنصر سنگین تر را پیش از عنصر سبک تر قرار داد (مانند قرار دادن Te با جرم اتمی 6/127 ، پیش از I با جرم اتمی 6/126) - مندلیف با خالی گذاشتن برخی خانه های جدول ، وجود 10 عنصر ناشناخته را برای جدول خود پیش بینی کرد .
- در زمان مندلیف 63 عنصر شناخته شده بود .
- در زمان مندلیف هنوز ذرات زیراتمی (پروتون ، الکترون و نوترون) کشف نشده بود ، اما وی در مورد جرم اتمی عنصرها و خواص فیزیکی و شیمیایی ترکیب های آنها داده های زیادی گردآورده بود .
11-مندلیف در تنظیم جدول تناوبی عنصر ها به دو اصل توجه داشت که عبارت بودند از قرار دادن عنصرها بر حسب افزایش تدریجی آنها در ..........
در کنار یکدیگر و رعایت کردن تشابه خواص شیمیایی عنصرها در هر ..........
.
1)جرم اتمی - گروه ها - ردیف (تناوب) 2)جرم اتمی - ردیف ها (تناوبها) - گروه 3)عدد اتمی - ردیفب ها (تناوب ها) - گروه 4)عدد اتمی - گروه ها - ردیف (تناوب) 12-مندلیف در برخی موردها ، اصل تنظیم عنصرها را بر حسب افزایش ..........
نادیده گرفت و اصل تشابه خواص عنصرها را بر آن ترجیح داد و براین اساس ..........
1)تدریجی خصلت نافلزی - تناوب ها - برخی از عنصرهای ناشناخته را کشف کرد .
2)تدریجی خصلت نافلزی - گروه ها - برخی از خانه های جدول را خالی گذاشت .
3)جرم اتمی - تناوب ها - برخی از عنصرهای ناشناخته را کشف کرد .
4)جرم اتمی - گروه ها - برخی از خانه های جدول را خالی گذاشت .
13-اگر جدول تناوبی امروزی در زمان مندلیف وجود داشت ، کدام یک از موارد زیر به عنوان ایراد جدول مندلیف مطرح می شد؟
1)محل و 2)محل و 3)محل و 4)هر سه مورد گزیده نکات ترازهای انرژی وآرایش الکترونی عنصرها بر اساس مدل اوربیتالی اتم ، الکترون ها بر روی ترازهای انرژی معینی به دور هسته در حال گردش اند .
هر تزار اصلی (به جز اولین تراز اصلی) شامل تعدادی تراز فرعی است و در هر تراز فرعی (به جز تراز فرعی s) تعدادی اوربیتال قرار دارد بر اساس مدل اوربیتالی اتم ، الکترون ها بر روی ترازهای انرژی معینی به دور هسته در حال گردش اند .
هر تزار اصلی (به جز اولین تراز اصلی) شامل تعدادی تراز فرعی است و در هر تراز فرعی (به جز تراز فرعی s) تعدادی اوربیتال قرار دارد .
در جدول زیر ، مشخصات این ترازها را مشاهده می کنید .
توجه داشته باشید که ترازهای فرعی s ، p ، d و f به ترتیب شامل 1 ، 3 ، 5 و 7 اوربیتال می باشند .
روش رسم آرایش الکترونی عنصرها برای رسم آرایش ااکترونی عنصرها به موارد زیر توجه خواهیم داشت : - اصل تقدم پر شدن ترازهای پایدارتر : هر چه سطح انرژی ترازی پایین تر باشد ، آن تراز پایدارتر است و زودتر الکترون می گیرد .
ترتیب پر شدن ترازها بر اساس پایداری آنها ، با استفاده از طرح «آفبا» ، مطابق ترتیب زیر است : (به صفحه 9 کتاب شیمی 2 مراجعه کنید) - اصل حداکثر چندگانگی (اصل هوند) ،در تزارهای فرعی چند اوربیتالی (مانند ترازهای p و d ) ، ابتدا هر اوربیتال یک الکترون با اسپین یکسان می پذیرد و سپس جفت شدن الکترون ها هنگامی آغاز می شود که دیگر اوربیتال خالی وجود نداشته باشد .
(به صفحهی 17 کتاب شیمی 2 مراجعه کنید.) - در میان عنصرهای واسطهی تناوب چهارم ، عنصرهای و به جای آرایشهای و به ترتیب دارای آرایش های و می باشند .
14-حداکثر تعداد الکترون در لایهی اصلی چهارم چقدر است ؟
1)18 2)8 3)32 4)16 15-پس از پر شدن تراز ،الکترون اضافی اتم ها در کدام تراز فرعی آنها جای می گیرد؟
1) 2) 3) 4) 16-در اتم آرسنیک () ، به ترتیب چند سطح انرژی و چند تراز فرعی انرژی از الکترون اشغال شده اند و لایهی ظرفیت آن شامل چند الکترون است؟
1)پنج - نه - سه 2)پنج - نه - پنج 3)چهار - هشت - پنج 4)چهار - هشت - سه گزیدهی نکات آرایش الکترونی یون ها در مورد آرایش الکترونی یون ها به چند نکتهی زیر توجه داشته باشید : - برای رسم آرایش الکترونی یون ها ، کافیست به تعداد بار مثبت ، الکترون از اتم کم و به تعداد بار منفی ، الکترون به اتم موردنظر اضافه کنیم .
مثلاً دارای 18 و دارای 24 الکترون است .
- تعریف «هم الکترون» : به ذراتی که تعداد الکترون های برابر داشته باشند ، هم الکترون گفته می شود .
مثلاً ، و هر سه دارای 10 الکترون بوده و هم الکترون میباشند .
توجه کنید که ذرات هم الکترون می توانند اتم ، مولکول یا یون باشند .
مثلاً با و یا یا هم الکترون هستند .
3-نافلز ها به تعداد 8 منهای شمارهی گروه خود الکترون می گیرند و به آرایش گاز نجیب هم دورهی خود می رسند .
فلزهای گروه 1 و 2 اصلی به تعداد شماره ی گروه خود الکترون از دست می دهند و به آرایش گاز نحیب دورهی پیش از خود می رسند .
توجه 1 : در گروه 3 اصلی نیز به آرایش می رسد .
توجه 2 : از بین عنصرهای واسطه سری اول ، با از دست دادن 3 الکترن و با تشکیل یون به آرایش گاز نجیب می رسد .
17-آرایش الکترونی لایهی خارجی آنیون و کاتیون در فسفید کلسیم ، به ترتیب (از راست به چپ) به کدام صورت است ؟
1) و 2) و 3) و 4) و 18-کدام یک از جفت ذرات زیر هم الکترون هستند؟
1) و 2) و 3) و 4)هر سه مورد 19-در کدام مورد زیر ، هر سه یون آرایش گاز نجیب دارند؟
1) و و 2) و و 3) و و 4) و و گزیدهی نکات ارتباط آرایش الکترونی عنصرها با موقعیت آنها در جدول تناوبی میان ارایش الکترونی عنصرها با موقعیت آنها در جدول تناوبی (یعنی دوره و گروه آنها) ارتباط تنگاتنگی وجود دارد .
در این باره به نکات زیر توجه کنید : - در هر دوره از جدول تناوبی ، ترازهای انرژی اتم ها با ترتیب خاصی الکترون گیری میکنند .
اگر شماره دوره را n بنامیم ، ترازهای زیر به ترتیب در آن پر می شوند : البته پر شدن تراز p از دوره دوم ، تراز d از دورهی چهارم و تراز f از دورهی ششم آغاز میشود .
با توجه به این مطالب ، ترازهای انرژی که در دوره های جدول تناوبی به ترتیب از الکترون پر می شوند مطابق جدول زیر می باشند : - با در دست داشتن آرایش الکترونی هر اتم ، موقعیت آن اتم در جدول تناوبی بر طبق طرح زیر به دست می آید .
(n شمارهی آخرین سطح انرژی اتم است که دارای الکترن می باشد) دوره : بزرگ ترین ضریب عنصرهای اصلی : مجموع الکترون های شمارهی گروه 7-3 شمارهی گروه موقعیت اتم 10-8 گروه VIIIB گروه عنصرهای واسطه : مجموع الکترون های 11 گروه IB 12 گروه IIB 20-تناوب چهارم جدول طبقه بندی عنصرها ، دارای چند عنصر است و چند نوع اوربیتال در اتم عنصرهای متعلق به آن از الکترون پر می شوند؟
(اعداد را از راست به چپ بخوانید.) 1)8 و 4 2)18 و 3 3)18 و 9 4)32 و 16 21-تراز ظرفیت عنصری به ختم می شود ، گروه و تناوب آن به ترتیب کدامند؟
1)گروه اول اصلی و تناوب 4 2)گروه ششم فرعی و تناوب 4 3) گروه اول اصلی و تناوب 3 4)گروه ششم فرعی و تناوب 3 22-اگر عنصری به دوره (تناوب) چهارم و گروه IB تعلق داشته باشد ، آرایش الکترونی اتم آن به کدام گزینه ختم می شود ؟
1) 2) 3) 4) 23-اگر آرایش الکترونی لایهی ظرفیت اتم عنصری به ختم شود ، این عنصر به کدام گروه جدول تناوبی تعلق دارد و عدد اتمی آن کدام است ؟
1)چهارم ، 37 2)پنجم ، 35 3)هفتم ، 35 4)هفتم ، 37 24-اتم های کدام گروه از جدول تناوبی در حالت عادی در آخرین لایهی خود سه اوربیتال جفت الکترونی دارند؟
1)شش 2)هفت 3)پنج 4)چهار 25-آرایش الکترونی یون به ختم می شود .
موقعیت عنصر X در جدول تناوبی کدام است ؟
1)دوره سوم ، گروه IIA 2)دوره سوم ، گروه IIA 3)دوره چهارم ، گروه IIIB 4)دوره چهارم ، گروه IIIB 26-اگر آرایش الکترونی یون های و به ختم شود ، کدام مطلب دربارهی عنصرهای A و B درست است ؟
1)A و B می توانند با هم ترکیبی با فرمول تشکیل دهند .
2)A فلزی واسطه از گروه IIIB است .
3)B در تناوب سوم و گروه IVA جای دارد .
4)عدد اتمی عنصر A برابر 23 است .
گزیده نکات ارتباط موقعیت عنصرها در جدول تناوبی با ظرفیت ها و اعداد اکسایش آنها بین آرایش الکترونی و موقعیت عنصرها در جدول تناوبی و نیز ظرفیت ها و اعداد اکسایش عنصرها ارتباط مشخصی وجود دارد .
در این رابطه به نکات زیر توجه