مقدمه: با بهره گیری از دست آورد بزرگ مضر انقلاب صنعتی، یعنی سازماندهی و همکاری، شرکتهای شکل گرفته، که مسئوولیت صاحبان سرمایه آنها محدود به مبلغ سرمایه گذاریشان بود و در قالب چنین مشارکتهایی، سرمایه های کوچک تجهیز گردید وراه حل مناسبی برای تأمین سرمایه های کلان و توزیع مخاطرات تجاری فراهم آمد.
شرکتهای بزرگ بیمه نیز در این راستا خدمات زیادی را ارائه نموده اند.
سرمایه های چنین شرکتهای به سهام تقسیم شده و سهام آنها قابل نقل و انتقال بوده و رواج معاملات سهام باعث رونق بازار سرمایه و مشارکت صاحبان سرمایه های کوچک در این بازار شد.
تنظیم نحوه اداره شرکتهای سهامی و روابط بین صاحبان سهام از طرق وضع قوانین و مقررات توسط دولتها، تنظیم یافتن بخشی از معاملات اوراق بهادار با ایجاد بررسیهای اوراق بهادار از جمله عوامل دیگری بود که به نفع شرکت های سهامی و فزونی شمار طبقه ای از سرمایه گذاران انجامید که مستقیماً در اداره شرکتهای مشارکت نداشتند و چنین تمایلی در آنها بود.
شرکتهای سهامی توسط هیأتهای مدیره ای اداره می شد و می شود که معمولاً از سهامداران بزرگ تشکیل شده یا منتخب آنها بوده اند.
ادامه فرآیند تحول در مناسبات مالکیت و اداره سرمایه در کشورهای توسعه یافته صنعتی به پیدایش گروه تازه ای از مدیران کارآموزده و حرفه ای که در عین اقتدار کامل در اداره واحد های اقتصادی، گاه در سرمایه آنها سهمی ناچیز داشتند و اندیشه جدا کردن از مدیران و مدیریت را مصراق عملی بخشید.
سازمان جدید سرمایه دامنه وظایف حسابداری را گسترده تر کرد و تهیه و ارائه گزارشهای لازم شد که بتواند سهامداران را از چگونگی اداره سرمایه های آنان ارزیابی عملکرد و سنجش کارآیی مدیران و گرانندگان موسسه و بالاخره گذاریهایشان را مطلع کند.
از طرفی، در تداوم این تحول، بازار معاملات پولی و اعتباری گسترش یافت و بانکها و موسسات اعتباری ک بخشی از اعتبارات لازم را برای عملیات جاری و سرمایه ای واحدهای اقتصادی فراهم می آورند، متوجه صورتهای مالی شرکتها، و سایر واحدهای اقتصادی شدند و در این مسیر، دامنه حسابداری و گزارشهای مالی گسترش بیشتری یافت.
افزایش موارد استفاده و شمار استفاده کنندگان از اطلاعات مالی واحدهای اقتصادی، به دنبال و در تدارم شمار شرکتهای سهامی و توسعه و رونق بازارهای سرمایه و پول، هدف حسابداری را از رفع نیازهای معدودی صاحب سرمایه، به پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی گروههای متعدد ذیحق و ذینفع و ذیعلاقه ارتقا داد و به حرفه حسابداری، نقشی اجتماعی بخشید.
نقش اجتماعی حسابداری را حسابداران شاغل در موسسات به تنهایی نمی توانستند ایفا کنند، زیرا وجود رابطه استخدامی مستقیم آنان را به پذیرش نظرات، مدیران شرکتهای سهامی و سایر واحدهای اقتصادی ملزم می کرد و از طرفی اشتغال آنان در موسسات نوعی جانبداری طبیعی از موسسه را در پی داشت.
در نتیجه، صورتهای مالی که توسط این گروه از حسابداران با نظر و مسئوولیت مدیران تهیه می شود، نمی توانست با بیطرفی و اعتماد قابل قبول، نیازهای گروههای مختلف استفاده کننده از اطلاعات مالی واحد حقوق، منابع و علایق گوناگون و گاه متعارض داشتند، اداره نماید.
چاره این شکل، انتخاب حسابداران خبره ای توسط مجامع عمومی صاحبان سهام و یا صاحبان و حسابرسان مستقل از طرف افراد دینفع که بارسیدگی به مدارک، اسناد و حسابهای یک واحد اقتصادی گزارش لازم را تهیه نموده و شاید هرگونه تقلب و سوء استفاده را احتمالاًُ کشف و نسبت به فعالیت موسسه و صورتهای مالی تهیه شده توسط موسسه بیطرفانه اظهار نظر کرد.
تجمع حسابداران متخصص، با سابقه و ورزیده که چنین وظایفی را بر عهده می گرفتند در انجمنهایی که الزام به رعایت آئین رفتار حرفه ای مدونی، که لازمه عضویت در آنها بود و بالاخره پذیرش اجتماعی حسابداران مستقل با نمایش راستگویی و درستکاری و تخصص در عمل، نخستین نظام حرفه ای حسابداری را در اواخر قرن نوزدهم در انگلستان پدید آورد.
مقارن همان سالها در نیمه اول قرن بیستم در کشورهای دیگر نیز نظامهای حرفه ای حسابداری ایجاد شد و در بعضی از کشورها علاوه بر پذیرش اجتماعی، ضمانت اجرایی قانونی نیز یافت.
استفاده از خدمات حسابداران خبره در او حسابرسی مالیاتی نخستین بار در قانون مالیات بر درآمد 1328 عنوان شد.
قانون مربور مقرر داشت هر موقع که انجمن محاسبین قسم خورده در کشور تشکیل شود.
نظارت دارایی ملکف است نتیجه رسیدگی محاسبین قسم خورده را در مورد حساب یا ترازنامه بازرگان یا شرکتها بپذیرد و در این صورت برای تشخیص مالیات، دیگر حاجت رسیدگی به دفاتر موادی نخواهد بود.(1) علی رغم این حکم قانونی صریح، اقدام عملی قابل ذکر در تنظیم و ایجاد مرجع حرفه ای به عمل نیامد.
در قانون مالیاتی سال 1335 این حکم قانونی عیناً تکرار شد و در اجرای آن، آئین نامه مربوط در سال 1340 تهیه شد وبه تصویب وزیر دارایی رسید.
اساسنامه انجمن محاسبین قسم خورده نیز در سال 1342 تهیه و تصویب شد و در آن علاوه بر ذکر مقرراتی راجع به ارکان انجمن، تدوین اصول حسابداری و حسابرسی و موازین حرفه ای و اخلاقی حسابداران عضو انجمن نیز پیش بینی گردید.(2) با این حال سابقه فعالیت موثری از این انجمن در دست نیست.
با تصویب قانون مالیاتهای مستقیم سال 1345 عملاً تکیه گاه قانونی انجمن محاسبین قسم خورده فروریخت و این قانون مقرر داشت که به منظور تعیین و معرفی حسابداران رسمی و فراهم آوردن وسائل لازم برای بالا بردن سطح معلومات حسابداری و تهیه زمینه مساعد برای تدوین و نظارت در اجرای موازین حرفه ای، کانون حسابداری رسمی تشکیل شود.
فصل اول عنوان طرح مساله: موسسه حسابرسی و حسابداری و وکالت مالیاتی .
ادبیات و سوابق مساله: تشخیص مسئوولیت و وظیقه خطیر حسابرسان مستقل از اشخاص ثالث موجب شد که در سال 1880 سازمانی به نام انستیتوی حسابداران رسمی (حسابداران مجاز) در انگلستان که غالباً زادگاه فن جدید حسابرسی، شکل و معنایی که امروز پذیرفته شده است، یکصد و بیست سال قبل ناشناخته بود، لکن تاجائیکه تاریخ تجارت و مالیه عمومی پیاد دارد، همیشه نوعی حسابرسی در موسسات خصوصی و دولتی وجود داشته است، از قرون وسطی تازمان انقلاب صنعتی و مدتها پس از آن منظور از حسابرسی کشف سو استفاده هایی بود که احتمالاً توسط مسئوولان مالی دولت بعمل می آمد.
اما وظیفه اساسی حسابرسی در این زمان کشف تقلب و سوء استفاده به شمار می آید و حتی تا سال 1900 نیز مسئوولیت حسابرسان به اجرای همین وظیفه منجر می باشد.
تعریف مساله: حسابرسی عبارت از رسیدگی و اظهار نظر نسبت به اسناد دفاتر و اطلاعات مالی توسط شخصی مستقل از مسئولین تهیه و تنظیم آنها و شخصیت مستقل مورد اشاره حسابرس نام دارد.
وی کسی است که به دعوت اشخاص حقیقی و حقوقی و یا به حکم قانون، اسناد، مدارک، دفاتر و اطلاعات مالی را مورد رسیدگی و بررسی قرار داده و نتیجه را کتباً به دعوت کننده و یا هر شخصی که او تعیین نماید گزارش می دهد.
فرضیات (شرایط و ویژگیهای محیط و افراد): موسسه حسابرسی معمولاً باید در شهرها و اماکنی که در کارخانجات صنعتی و تولیدی و شرکتهای کوچک و بزرگ وجود دارد تأسیس گردد.
مثلاً وجود موسسه حسابرسی در روستا مسلماً خلال فروحی ندارد و افراد اداره کننده اینگونه موسسات باید بدون سابقه قانونی و مسئله مورد منضفی در سابقه زندگیشان وجود نداشته باشد و سنی بالاتر از 18 سال، تابعیت اسلام و حداقل مدرک لیسانس در رشته مربوط را داشته باشد.
هدف: با توجه به انطباق رشته تحصیلی ما (یعنی حسابداری) با حسابرسی و و کالت مالیاتی می توان گفت که شناخت و شناساندن شاغل مربوط به رشته تحصیلی هر دانشجو به آنان بسیار و مفید و موثر خواهد بود در انتخاب شغل و به نحو احسن به اجرا درآوردن وظایف وابسته و البته شناخت و وظایف نیز بسیار موثر خواهد بود.
هدف ما از انتخاب و بررسی چنین موضوعی خالی از حسن نخواهد بود که به پروژه ارائه شده یکی از راهکارها می باشد.
بیان اهمیت و ضرورت تحقیق: در روزگار کنونی هر قدر به سمت جلو پیش می رویم توسعه صنعت و امور اداری و تمام مسائل مربوط به آن از کوچکترین موسسات و شرکتها گرفته تا بزرگترین صنایع و اداره آنها همگی نیاز مبرم به ایجاد نظم و رسیدگی به امور خواهند داشت و قطعاً بدون این رسیدگیهای نهایی شرکتها و موسسات هرگز نمی توانند سال مالی بعد را شروع کنند.اظهار نظر حسابرسان و مشاوران مالی نقطه عطفی است برای برنامه ریزیهای بعدی و رفع اشکالات در امور سازمان مورد حسابرسی، بنابراین وجود هرچه بیشتر و پیشرفته تر چنین موسسات حسابرسی بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد.
بهره وران: اصولاً حسابرسی و وکالت مالی امری است که منحصراً به طبقه خاصی از سازمانها نمی شود بلکه از کوچکترین موسسه تولیدی و خدماتی شروع می شود و تا بزرگترین و پیچیده ترین امور سازمانی ادامه پیدا می کند و همچنین دانشجویانی که در این رشته فارق التحصیل می گردند می توانند با استکاء به این شغل آینده خود را تأمین گردانند.
روش گردآوری اطلاعات: تهیه پرسشنامه و مصاحبه و بحث و گفتگو با متصدیان چنین مشاغل و بهره برداری از تجربه عملی آنها استفاده و بهره گیری از کسب مربوط و به عبارتی تحقیق کتابخانه ای و همچنین بررسی و مشاهده عینی از روشهایی بود که در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز این پروژه به اجرا گذاشتیم.
برنامه زمان بندی شده: طبق اظهارات بیان شده توسط وکلای مورد مصاحبه موسسه مذکور تقریباً سرمایه پس از تاسیس آن به درجه سوددهی رسیده است و این سوددهی به مرورزمان افزایش یافته است و روندی تدریجی دارد ولی قبلاً چنین موسساتی طی مدت کوتاه سودآور خواهد شد.
تعریف اصلاحات: برای انجام امور حسابرسی و حسابداری لزوماً باید با اصطلاحاتی آشنا بود تا بتوان این کار را به انجام رسانید و البته تنها برخی از آنها هستند که به صورت واژه عنوان می شوند و برخی دیگر نام محلی است که انجام شده است.
نمونه هایی از این اصطلاحات عبارتند از: اساسنامه Bylaws: سندی که توسط موسسین شرکت تهیه و امضا می شود و چگونگی اداره امور آن شرکت را مشخص می کند.
شرکتنامه Avticles of Incorporation: سندی که موسسین یک شرکت تجارتی تهیه و امضا می کنند و شامل اطلاعات تفضیلی در مورد ساختار مالی شرکت و سایر جزئیات مربوط به فعالیت شرکت است این سند باید طبق قوانین موضوعه تنظیم و در مراجع قانونی ثبت شود.
صورتحساب (هیات مدیره و مجامع عمومی) Minutes Book : ثبت رسمی مذاکرات و تصمیمات ایجاد شده در جلسات هیأن مدیره و مجامع عمومی.
نظارت obser vation: یک تکنیک گردآوری شواهد توسط حسابرسان که شواهد عینی را برای آنان فراهم می آورد.
شرکت سهامی عام Public company : شرکتی که اوراق بهادار آن در یک بورس اوراق بهادار منظم معامله می شود یا موظف است صورتهای مالی خود ار به کمیسیون اوراق بهادار و بورس ارائه دهد.
بررسی Review : گونه ای اعتباردهی، اساساً با بکار گیری روشهای تحلیلی و پوس وجو به منظور دادن اطمینان سلبی نسبت به پیروی اطلاعات گزارش شده از ظوابط معین.
برآوردهای مالی Financial fore cost :صورتهای مالی پیش بینی شده ای که وضعیت نتایج عملیات و گردش وجوه نقد مورد انتظار یک شرکت را برای یک یا چند سال آینده نشان می دهد.
شرکت سهامی خاص Uanpublic company :شرکت نعبیر از شرکتهایی که سهام آنها در بورس اوراق بهادار معامله می شود یا بغیر از شرکتی که در جهت معامله اوراق بهادار در بورسی اوراق بهادار خود در بورس اوراق بهادار اقدامات لازم به عمل آورد.
فصل دوم هر چند تحقیق علمی دارای چارچوب معینی نیست، می توان آن را چنین تعریف کرد: فرآیندی که به کمک آن می توان روابط پنهان در پس یک پدیده را که مغشوش به نظر می رسد، کشف نمود.
در روش علمی ابتدا مدلها یا نظریه هایی که به نظر می رسد ماهیت پدیده را تعیین می کنند، قبول می شود پس نتیجه های منطقی از مدل پذیرفته شده استخراج می شود و آنها را با توجه به نتایج یافته های واقعی می سنجند، مدل تعدیل می شود و جستجو به منظور یافتن تبیین بهتر برای پدیده ادامه می یابد، ویژگیهای فرآیند کسب آگاهی به اندازه انواع زمینه هیا تحقیق متفاوتند، در اینجا تنها بعضی از مراحل اساسی که هسته اصلی اکثر تحقیقات علمی را تشکیل می دهند، فهرست وار ذکر می گردد: مشخص کردن هدف: هرگاه دانش موجود درباره موضوع مورد نظر، کافی نباشد، به کمک روشهای تحقیق تلاش برای افزایش آگاهی از موضوع انجام می گیرد، امر تحقیق بیشتر ممکن است معطوف به هدفهای مشخص باشد از قبیل اثبات یک نظریه جدید یا بررسی دقیق نظریه موجود از این لحاظ که تا چه میزانی نتایج منطقی حاصل از آن به وسیله یافته های واقعی تاثیر می شود، در بعضی موارد ممکن است هدف تحقیق فقط این