دانلود مقاله معماری کشور مصر

مقدمه: طی سالیان درازی که از ساختمان هرم بزرگ گیزا می گذرد، این بنای باشکوه بارها و بارها مورد بازدید بزرگان، زورمندان تاریخ، اعم از خلفا، پادشاهان، فرمانروایان و سرداران قرار گرفته است.

در این راستا برخی با صدور فرمان تخریب و نابودی هرم و پاره ای نیز همراه با احساس شگفتی و ستایش بوده است.

یادآوری می شود که علی رغم کوششهای فراوانی که تاریخ نویسان، پژوهشگران و مصرشناسان بعمل اورده اند، پیشینه تمدن و فرهنگ مصر باستان نیز تاکنون روشن نشده است.

تاریخ نویسان متعصب و تندروی مصری بر پایه گفته های کاهنین مبدأ تاریخ این کشور باستانی را همزمان با آغاز فرمانروائی سلسله خدایان به سال 554/30 ق.م دانسته اند.

این در حالی است که تاریخ نویسان بی طرف شروع تمدن و فرهنگ این کشور را سال 5619 ق.م با آغاز فرمانروایی منس و تشکیل نخستین سلسله از فراعنه می دانند.

از این رو نگارنده نیز در این نوشتار میانگین تاریخهای یاد شده را که از سوی اکثر تاریخ نویسان و مصرشناسان پرآوازه پذیرفته شده است، برگزیده و سال 4800 ق.م را تاریخ آغاز عملیات ساختمانی هرم گیزا قرار داده است.

کشور باستانی مصر یا به گفته ای گهواره تمدن جهان میان 23 تا 32 درجه عرض جغرافیایی شمالی و 25 تا 35 درجه طول جغرافیای شرقی قرار دارد (شکل 1).

این کشور به طول تقریبی 1500 کیلومتر از شمال به دریای مدیترانه، از جنوب به کشور سودان، از باختر به کشور لیبی و از خاور به دریای سرخ راه دارد.

از گستره 990 هزار کیلومتر مربعی که در بر دارد، تنها 250/31 کیلومتر مربع یا نزدیک به 3 درصد آن قابل کشاورزی و 500/32 کیلومتر آن قابل سکونت است.

از آنجا که بیشترین بخش از خاک کشور مصر را بیابانهای سوزان و بی آب و علف تشکیل داده، تنها کرانه های رود نیل و بویژه دلتای آن بهترین وموقعیت برای کشاورزی و سکونت در مصر و بخضی از قاره آفریقا را دارا می باشد (شکل 2).

با درنظر گرفتن این موقعیت جغرافیایی استثنایی، مصر مناسبترین منطقه برای مهاجرت اقوام گوناگون از کشورهای همسایه بوده است.

جمعیت این کشئر هم اکنون نزدیک به 60 میلیون نفر می رسد و پایتخت آن شهر قاهره است.

این شهر در مصر باستان به نام هایاپولیس نامیده یم شده است و ویرانه های آن نیز در نزدیکی شهر قاهره مشاهده یم شود.

یادآوری می شود که فرمانروایان سلسله نوزدهم فراعنه پایتخت خود را به شهر تانیس در شمال شرقی دلتای نیل جابجا نمودند، ولی پس از تسلط اعراب به مصر و به دستور عمر خلیفه مسلمانان، پایتخت مصر بار دیگر به شهر قاهره که از مرکزیت بیشتری برخوردار بود انتقال یافت.

رود نیل با ویژگیهای استثنائی خود پس از سرچشمه گرفتن از مناطق استوائی و گذشتن از کشورهای مجاور به طول تقریبی 1000 کیلومتر در خاک مصر جریان دارد (شکل 3).

سطح آب نیل که یکی از طولانی ترین رودهای جهان بشمار می رود، با طغیان سالیانه خود که از اواسط خردادماه آغازب و تا پایان آذر ادامه دارد، نزدیک به 9 متر بالا آمده و مواد رسوبی و حاصلخیز را همراه با جریان خود به کرانه ها و بویژه دلتای آن حمل و شش تا ده هزار کیلومتر از هر سو کرانه ها را جهت کشاورزی آماده می نماید.

وزش بادی که در کشور مصر به مدت سال از شمال به جنوب ادامه دارد، جابجایی اهالی و حمل و نقل فرآورده های کشاورزی را از راه رود نیل آسان می نماید.

مهمترین فرآورده های کشاورزی مصر عبارتند از گندم، جو، حبوبات، کنف و پنبه که صادرات کشور رتا در بر می گیرد.

شایان گفتن است که مصریان شاید نخستین قومی باشند که پنبه را شناخته و آن را برای پوشش و لباس بکار برده اند (شکل 4).

فرآورده های کشاورزی و کانی در مصر باستان بازار تمامی کشورهای کرانه دریای مدیترانه را به دست گرفته و با نظام رایج داد و ستد به گونه پایاپای این فرآورده ها در برابر طلا و عاج معامله می شده اند.

هرم بزرگ گیزا از زبان تاریخ نویسان و بازدیدمنندگان هرم بزرگ گیزا از زبان تاریخ نویسان مغرب زمین اهرام سه گانه و بویژه هرم بزرگ که در جهان به نام یکی از عجائب هفتگانه نامیده شده است، پس از پایان ساختمان که متأسفانه از تاریخ دقیق آن آگاهی در دست نیست، بارها و بارها مورد تخریب افراد و گروههای گوناگون قرار گرفته و دیگر بار به فرمان فراعنه و بزرگ مردان تاریخ مصر بهسازی و نوسازی گشته است.

در روند این فراز و نشیب ها، برای آخرین بار پس از 2000 سال در سلسله نوزدهم فراعنه، به فرمان رامسس دوم فرعون دانشمند و هنرپرور، هرم مورد بهسازی بنیادین قرار گرفت، بخشهایی از این ساختمان شگفت انگیز که گمان می رفت برای همیشه باید از دیدی همگان پنهان بماند، برابر طرح اولیه ساختمان که کاهنین مورد اعتماد به دست آمده بود، مهر و موم گشت و بدین سان ورود و بازدید از هرم ممنوع گردید.

با روی کار آمدن سلسله بیست و هفتم یا سلسله فراعنه ایرانی هرم بار دیگر بازگشائی و بازدید از آن برای همگان آزاد اعلام شد.

هرودت نخستین تاریخ نویسی می باشد که هنگام عزیمت به ایران به دعوت خشایارشاه در سال 420 ق.م از مصر و اهرام بازدید نموده است.

پس از بازدید هرودت از مصر، تاریخ نویسان پرآوزاه جهانی گزارشهای گوناگونی در باره اهرام منتشر نموده اند، ولی متأسفانه در این راستا کمتر گزارشهای مستندی که بر پایه برگردان حروف هیروگلیف استوار باشد مشاهده می شوند.

در این نوشتار کوشش بعمل آمده است که تا حد امکان سخنان و دیدگاههای نویسندگان و تاریخ نویسانی را که به برگردان حروف هیروگلیف دسترسی داشته اند گردآوری و چکیدهای از آنها را در اختیار خوانندگان گرامی فرار دهیم.

هرودت که شاید بتواذن به گفته هایش در مقایسه با سخنان دیگر تاریخ نویسان در سده های پیش از میلاد بهای بیشتری داد، در پاسخ به این پرسش که چرا جسد فرعون در نخستین طبقه از واحد پنج اشکوبه ای که به نام وی نامگذاری شده یافت نگردیده است می گوید: مصریان بر این باور بودند که روح پس از مدت زمان بسیار کوتاهی دیگر بار به کالبد حلول خواهد نمود.

از این رو جسد فرعون را نخست به صورت امانت در نخستین طبقه قرار دادندذ، تا در فرصتی مناسب به منزلگاه همیشگی خود که سردابی در ژرفای 10/58 متری از کف هرم می باشد جابجا نمایند.

آنان با تدابیری که اندیشیده بودند می توانستند هنگام نیاز این سرداب را به وسیله کانالی که به رود نیل پیوند داشت از آب پر نموده و بدین سان جسد را از دستبرد و تاراج یغماگران برهانند.

از آنجا که هرودت برای نخستین بار از احتمال وجود این سرداب سخن گفته و محل ورود به سرداب نیز تا کنون کشف نشده است، سرداب یاد شده به نام سرداب فرضی هردوت نامیده شده است.

هردوت به نقل از قول کاهنین و متولیان هرم می افزاید، با تمامی پیش بینیها و تدابیری که اندیشیده شد، گروه دزدان با کمک و راهنمائی پاره ای از کاهنین و متولیان به درون هرم راه یافته، نه تنها اشیاء گرانبها بلکه احتمالاً جسد فرعون را نیز ربوده اند.

از آنجا که پس از گذشت خزاران سال، هنگامی که تابوت گرانیت فرعون به وسیله ژنرال بارون دس ورنوآ کشوده شد، هیچ گونه نشانه ای از اشیائ گرانبها و همچنین کوچکترین آثاری از جسد در آن یافت نشد، سخنان هرودت در این راستا بی تردید می تواند مورد تأیید قرار داد.

به گفته هرودت در ژرفای 70/30 متری از کف هرم شمار دو سرداب مشاهده می شوند.

سردابها ضمن آنکه کاملاً جدای از یکدیگر می باشند.

به یکدیگر نیز راه داشته و در یکی از آنان کانالی افقی و بن بست مشاهده می شود.

نکته شگفت، وجود چاهی در حد فاصل میان این دو سرداب است که تا کنون انگیزه حفر آن و همچنین کانال کور شناخته نشده است.

پژوهشگران بر این گمانند که این چاه به احتمال بسیار زیاد محلف ورود به سرداب فرضی هرودت می باشد.

به گفته هرودت در ارتفاع 19/21 متری از کف هرم و مستقیماً روی سرداب اتاق دیگری قرار دارد که پژوهشگران از آن به نام اتاق میانی یا اتاق ملکه نام برده اند.

شایان توجه است که سرداب فرضی هرودت، سردابهای متصل به یکدیگر و اتاق ملکه در امتداد محور اصلی هرم قرار دارند.

به گفته وی اتاق فرعون به موازات محور تصلی هرم در نخستین طبقه از واحد پنج اشکوبه ای که به نام وی نامگذاری شده است قرار دارد.

این واحد دارای اتاقهائی با سقف بسیار کوتاه بوده و در ارتفاع 43 متری از کف هرم قرار دارند.

هرودت نی افزاید: دیگر اتاقهای این بخش از ساختمان پنج اشکوبه به ترتیب عباتند از: اتاق اندیشه اتاق استراحت اتاق در خود فرورفتن به گفته وی آخرین اتاق نامگذاری نشده است.

پس از راه یافتن کاوشگران به هرم، اتاقهای واحد یاد شده به نام نخستین فردی که در آنها گام نهاده است، نامیده می شوند.

تابوت گرانیت فرعون نیز در کف اتاق وی و تقریباً مماس با دیوار ضلع غربی قرار دارد.

هنگامی که هرودت از این اتاق بازدید می نمود، هرگز نمی پنداشت که به مرکز استاندارد مصر باستان گام نهاده است.

هرودت به نقل از کاهنین می گوید: هرم به گونه یا طراحی شده است که سطوح هر یک از مثلث های چهارگانه آن برابر ارتفاع آن مثلث به توان 2 می باشند.

این بدان معنی است که طول قاعدعه هرم برابر 2 واحد سنجش طول برگزیده شده است و این خود گویای آشنایی مصر باستان به دانش ریاضی و هندسه است.

به گفته کاهنین به هرودت چنانچه وترهای چهارگانه قرعده هرم را ادامه دهند خشکیها و آبهای کره زمین به چهار بخش برابر تقسیم خواهد شد.

چنانچه روشن است این ادعا دلیل علمی نداشته و اثبات آن نیز امکان پذیر نمی‌باشد!!

هرودت به نقل از کاهنین می افزاید، مراحل گوناگون ساختمان هرم از آغاز تا پایان کار به مدت 80 تا 85 سال به طول انجامیده است و در این رطح شگفت شمار 400 هزار کارگر سرگرم کار بوده اند.

به گفته خرودت شاید یکی از دشوارترین بخشها در عملیات مقدماتی ساختمان هرم گیزا جابجائی سنگها از معادن دوردست به کرانه های رود نیل بوده است؛ زیرا انتقال سنگها بدون داشتن جاده مستلزم جاده سازی بوده است.

به گفته گاهنین به هرودوت کارگرانی که در ساختمان هرم بکار سرگرم بوده اند، بر اثر فشار کار طاقت فرسا، گرمای شدید دشت گیزا، سوء تغذیه، نبود وسائل رفاهی و دیگر امکانات بهداشتی بیش از 25 تا 30 سال نمی زیسته اند.

آنان نیز که تا پایان کار ساختمانی جان سالم بدر برده و زنده مانده اند، به فرمان دست اندرکاران طرح برای پنهان داشتن راز و رمز ساحتمان گیزا به گونه گروهی نابود کی شده اند.

از آنجا که تا کنون هیچگونه گور دسته جمعی پیرامون ساختمان گیزا کشف نشده، درستی سخنان کاهنین در این راستا مورد تردید است.

به گفته کاهنین به هرودوت هزینه تغذیه کارگران که تنها در برگیرنده پیاز، ترب، سیر و برخی دیگر از سبزیها بوده است، در طی عملیات ساختمانی برابر 1600 تالنت واحد پول مصر باستان یا 891/41 میلوگرم نقره بالغ می شده است.

اکنون چنانچه هزینه مسکم، لباس، .سائل و تجهیزات حفاری، سنگ تراشی و دیگر ابزار مورد عملیات ساختمانی اگر نه بیشتر، دست کم برابر هزینه های یاد شده برآورد نمائیم، بآسانی می توان به انگیزه شایعه پراکنی های کینه توزانه علیه فرعون خئوپس پی برد.

کاهنین همچنین افزوده اند، کارگران برای رفت و آمد از محل کار تا مسکن و بالعکس به مدت زمانی برابر شش ساعت واحد امروزی نیاز داشته اند، از این رو بیش از 5 تا 6 ساعت در روز توان و امکان کار نداشته اند.

شایان توجه است که تاریخ نویسان پرآوزازه ای همانند، امریوس مانتو دیودوروس و استرابو نیز پس از هردوت از هرم گیزا بازدید نموده و مطالعه و بررسیهای گسترده ای در باره چگونگی عملیات ساختمانی بعمل آورده اند.

تاریخ نویسان یاد شده نه تنها شمار کارگزانی را که در ساختمان هرم دست اندرکار بوده اند، بسیار کمتر از هردوت برآورد نموده اند،‌ بلکه طول مدت زمان ساختمان را نیز نپذیرفته و بر این باورند که ارقام ارائه شده از سوی وی تنها گزافه گوئی یم باشد.

«مانتو» مانتو تاریخ نویس یونانی در شهر سی بنی توس زاده شد و به سال 280 ق.م از مصر بازدید کرده است.

وی ضمن نام بردن از چهار هرمی که در دوران نخستین سلسله فراعنه ایجاد شده م یافزاید، سومین هرم بزرگی که در این برهه از تاریخ مصر ساخته شد به نام هشتمین فرعون که بانوئی نیک سرشت و خوبروی بوده است، می باشد.

«دیودورروس» دیودورروس نیز کی دیگر از تاریخ نویسان یونانی می باشد که به سال 56 ق.م از مصر بازدید