دانلود مقاله پله

مقدمه : طراحی معماری پیوسته به روشهاو سیستم هایی نیازمند است تا پاسخگوی یک عملکرد مناسب باشد.

پلکان وسیله معمول دسترسی در بین طبقات ساختمان است.

به طور کلی در عالم مهندسی ساختمان وسازه های مختلف پله نقش حساس وتعین کنندهای دارند به طوری که درون ان هیچ سازهای را نمی توان تصور کرد که مورد استفاده قرار گیرد.

پله ها را طوری باید ساخت که امکان دسترسی آسان، راحت وساده را به بالا و پایین فراهم سازد.

همچنین بالا رفتن از پله ها که برای اشغال سطح کمتری از کف در فضایی محدود متراکم می شوند نباید پر زحمت ودشوار باشد.

از طرف دیگر نقش حیاتی پله در بر قراری ارتباطات بین واحدهای مختلف ساختمانی خصوصا از نظر ارتفاعی انکار ناپذیر بوده ، به طوری که تقریبا بدون آن هیچ گونه ارتباط ارتفاعی میسر نمی باشد.

در این مجموعه سعی شده خصوصیات ساختاری و زیبا شناسی پلکان از قبیل انواع پله ها، نور پردازی، تناسبات و...

در نظر گرفته شود.

در ابتدا در مورد انواع پله ها بر اساس پلان ها، جنسیت وکاربری آن صحبت می شود .

سپس مطالبی راجع به سیستم های ساختاری در اجرا نصب وجنسیت انها آورده شده است.

هم چنین در مورد فضای پله و محاسبات در طراحی واستانداردهای پله نیز بحث می شود.

در این مجموعه تعدادی از پلکان های اجرا شده در شهرهای مشهد، تهران، کاشان، یزد و کرمان نیز از لحاظ کار آرایی، فرم و...

مورد بررسی قرار گرفته اند.

پلکانهای معلولین نیز از موارد مهم وقابل توجه می باشند که در این مجموعه ذکر شده اند.

دراخر هم گالری و مجموعه کاملی از عکسهای مختلف پله اورده شده که از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته شده .

در انتها از تلاش و کمک های بسیاری از دوستان واساتید ارجمند که از این گروه تحقیقی دریغ نداشته اند، نهایت تشکر را داریم .

به امید اینکه این مجموعه توانسته باشد اطلاعات کافی وکاملی را در مورد پله ها ورامپ، این عناصر ساختمانی مهم را در اختیار علاقه مندان قرار دهد.

تعریف پله: پلکان وسیله معمول دسترسی در بین طبقات ساختمان است .

پلکان را باید طوری ساخت که امکان دسترسی آسان، راحت، ساده و ایمنی را توسط آن به بالا و پایین فراهم سازد.

پله به عنوان یک عنصر ارتباط عمودی نقش بسیار مهمی دارد در موقع پایین یا بالا رفتن از پله نقطه دی د ما نسبت به فضا دائم تغییر می کند و همین حرکت نوعی کنجکاوی را در ما ایجاد می کند و این سوال که در پایین (یا بالای ) پله چه چیزی در انتظار من است؟

پله نیز علاوه بر خاصیت کاربردی دارای یک جنبه قوی روانشنا سی و نمادین است و از این جهت می تواند با در شباهت داشته باشد .

پله راهی به بالا، به جایی برتر از مکان زندگی دنیوی است .

پله وسیله ای برای عروج است، صعود را باید پله پله طی کرد .

عبدالحسین زرین کوب ، نویسنده معاصر ایرانی در کتابش ملاقات و رسیدن به خدا را پله پله طی می کند .

به این ترتیب پله می تواند وسیله ای برای القا و بیان عظمت در معماری باشد.

اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه پله بیندازیم، ابتدا از نردبان شروع می کنیم که او لین پلکان و کوتاهترین راه ارتباطی بین دو مکان غیر هم سطح است، که به علت یک سری مشکلات خاص خودش فاقد کیفیت فضایی یا معماری مناسب است.

سطح شیبدار نوع دیگری است که انتقال از طبقه ای به طبقه دیگر را به تدریج میسر می سازدو اختلاف ارتفاع را به آسانی از میان بر می دارد .

به خاطر شیب ملایم، فضایی که برای سطح شیبدار در نظر گرفته می شود به طور قابل ملاحظه ای از فضای پله بزرگتر است.

عملکرد یک پلکان شکل آن را معین می سازد و در ضمن به فضای در برگیرنده اش شکل می بخشد .

در شکل دادن به یک پلکان مسائل مختلفی از جمله مسیر گردش پلکان.

نیاز آن به یک کاج پله -معمولاٌ عمودی -محل مناسب پلکان در نقشه همکف، ساختمان و مصالح سهیم اند.

پلکان مارپیچ سبک رومانسک به صورت ا ستوانه ای بود که تورفتگی خاصی را در طر ح بنا اشغال می کرد و یا به زور درون برج مدوری قرار داده می شد .

این مدل هیچ نورگیری نداشت و طرز عمل آن مثل یک دالان عمودی جهت حمل و نقل مردم به بالا و پایین بود.

در دوره گوتیک، پلکان توسط طاق ها، ستون ها، نقش و نگار و تزئینات آراسته می شد در نتیجه روشنایی م ی توانست به داخل بتابد و امکان دیدن فضای بیرون وجود داشت.

در قرن شانزدهم به برج های پله ای بر می خوریم که بیرون از ساختمان به طرف بالا امتداد می یافتند و آشیانه کلاغی در بالای آنها بود علت ایجاد این نوع پلکان ارتباط آن با عملکرد اجتماعی آن دوره u1576 بود .

در کاخ های باروک کاج پلکان به صورت تالا ر نمایشی در می آید و خود پلکان جزئیات زرق و برق داری دارد، ابعاد آن بزرگتر از اندازه معمول است و به صورت چند رشته پلکان بالا می رود .

این نوع پلکان روشن و پر نور است.

در قرن نوزدهم، پله های مسکونی معمول در وین به حد کمال خود رسیدند .

پله های مخفی از سنگ طبیعی یک طرف گیردار، ضخامت بسیار کم مصالح، دهانه وسیع بین چند رشته پله ، طراحی استادانه دست انداز پله و دستگیره نرده برجسته از خصوصیات این پل ه ها به شمار می رفت .

کاج پلکان که اکثر موارد از سقف نور می گرفت و غالباٌ علاوه بر فواره ، مجسمه و نیمکتهای سنگی هم در آن قرار داشت در ساختمان های مسکونی اتوواگز این جزئیات به صورت شاهکار ها ی معماری در آمده اند.

درسال های بعد از جنگ جهانی به دلایل اقتصادی از ابعاد فضا کم شد و پله ها ی بزرگ بی درنگ قربانی گردیدند .

به همین خاطر در ساختمان های جدی د، پله های صرفاٌ عملکردی داریم .

آنها به صو رت اتصال پاگردهای باریک به رشته های پله ای کوچک دیده می شوند.

دهانه وسیع بین رشته های پله که معمولاٌ اجازه دیدن طبقه ای را از طبقه دیگر می داد تقریباٌ به طور کلی از میان رفته است.

پله ها که قبلاٌ مکان مهمی برا ی ارتباطات انسانی بود ، باید اهمیت در خور خود را در ساختمان باز یابد .

تبدیل آنها به فضاها ی دلپذیر کار مشکلی نیست .

فضایی که نور کافی داشته باشد و اجازه تماشای بیرون را نیز بدهد و اشعه خورشید که از نورگیر سقف نفوذ می کند به آن روح می بخشد.

اگر پاگردها گنجایش قرار گرفتن نیمکتی برای استراحت یا فضایی برای گفت و شنود داشته باشد، لازم نیست که عرض پله زیاد باشد و 1.15 تا 1.20 متر کافی است.

پله ها و فضای اطراف آن، بخش حساسی در ترکیب معماری ساختمان به شمار می روند .

عملکرد آن در جهت دسترس ی به طبقات مختلف زما نی معنا پید ا می کند که چگونگی این ا مر بلاواسطه قابل مشاهده باشد .

به عبارت دیگر عملکرد پلکان وقتی مفهوم ر وشنی می یابد که پلکان به عنوان وسیله جهت یابی در ساختمان عمل کند .

امروزه به جای آنکه راه ها و پله ها از طریق موقعیتشان، ارتباطشان با ورودی و شکل خاص آنها طوری سازمانی یابند که نقشه ساختمانی به راحتی درک شود و بازدید کنندگان به آسانی مسیر خود را بیابند از سیستم های راهنمای فنی و گرافیکی برای این کار استفاده می شود.

اگر یک ساختمان احتیاج به چندین راه پله داشته باشد طبقه بندی آنها از نظر اهمیت و میزان استفاده می تواند در طرح آنها آشکار باشد به صورتی که فضاهایی بوجود آیند که با هم اشتباه نشوند.

انواع پله : الف- از نظر فرم 1) راه پله مستقیم 8) راه پله مستقیم با 4 1 دور چرخش 15 ) راه پله قوسی 2) راه پله با پل ههای مایل 9) راه پله مستقیم با نیم دور چرخش 16 ) راه پله سبدی پایگرد 3) راه پله با 4 1 چرخش در بالا 10 ) راه پله مستقیم پاسگی همراه با چرخش 17 ) راه پله با نیم دور چرخش 4) راه پله با 4 1 چرخش در پایین 11 ) راه پله با ستون پله باز همراه پاگردهایی در قسمت 4 1 گردش 18 ) راه پله بیضی 5) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین 12 ) راه پله سلطنتی 19 ) راه پله حلزونی یا مارپیچی 6) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین درجهت مخالفت 13 ) راه پله با سه پلکان مستقیم و یک پاگرد در قسمت 4 1 گردش 20 ) راه پله هندسی 7) راه پله مستقیم با پاگرد 14 ) راه پله با چهار پلکان راه چهار طرفه 1) راه پله مستقیم: پله مستقیم بدون پاگرد رایج ترین نوع پله در ساختمان های مسکونی است .

زیرا ساخت آن راحت تر است و مستقیم از طبقه ای تا طبقه دیگر صعود می کند.

این پلکان که پلکان کلبه ای نیز نامیده م ی شود، معمولاً در کلبه های سنتی مورد استفاده قرار می گرفت.

در این حالت پلکان درمراکز قرار گرفته و با امتداد داشتن ازجلو به عقب امکان دسترسی به دو اتاق فوقانی را در دو طرف بالای پلکان فراهم می کند.

برای اجتناب از پاگردها اقتصادی ترین راه استفاده از پلکان مستقیم جهت دسترسی به اتاق های بالا و پایین است که برای حفظ نظم و ترتیب در فضا به راه پله م یتواند به صورت نیم منحنی در پشت پارتیشن یا جنب یکی از دیوارها باشد.

2) راه پله با پله های مای ل مسیر مانند پل ههای مستقمی است با این تفاوت که پله ها موازی هم نم یباشند و عرض پله ها متفاوت میباشند.

3) راه پله با 4 1 چرخش در با لا 4) راه پله با 4 1 چرخش در پایین 5) راه پله با 4 1 چرخش در بالا و پایین 6) راه پله با 4 1 چرخش در جهت مخال ف با صعود به پاگرد میان طبقات یک چرخش 90 درجه ای انجام می دهد و به طبقه ی بالا صعود میکند، به همین جهت این پلکان را 41 گردش مینامند .

از این نوع پلکان در نیمه اول قرن 20 به خاطر متراکم بودن آن در یک فضای محدود، در خانه های دو طبقه ی نیمه مجزا استفاده می شود.

7) راه پله مستقیم با پاگرد: راه پله مستقیم با پاگرد مناس بترین گزینه برای مکانهایی با ارتفاع زیاد می باشد.

پاگردها به کاربران اجازه می دهند که بدون بر هم خوردن ریتم بالا رفتنشان استراحت کنند .

در راه پله های طولانی توصیه می شود که از چندین پاگرد برای ایجاد وقفه و در از بین بردن یکنواختی که باعث خستگی می شود استفاده شود.

با یک محاسبه درست از زوایا و فواصل بین دو پاگرد می توان از تداخل نامناسب پاگرد با فضاهای داخلی خانه جلوگیری کرد .

( برای راحتی و سهولت پاگرد ها، معمولاً در محل هایی که راه پله به طبقات دیگر وصل می شود، قرار می گیرد).

پاگردها می توانند جهت اطلاع ورود کاربر به محیط دیگر اس تفاده شوند .

در این راه پله فضای خالی که در بالای پلکان دیده می شود بیننده را تحت تاثیر قرار م یدهد و به ادامه قسمت بعدی دعوت می کند.

8) راه پله مستقیم با 4 1 دور چرخش: (landing) .

دو رشته پلکان مستقیم که توسط یک پاگرد به هم متصل شده اند.

پاگرد سکویی در بین رشته پله ها یا کفی در یا سریک رشته پله است (quarterspace landing) .

در این نوع پله از پاگرد ربع گردش استفاده شده که یک پاگرد مربع مستطیل متصل کنند هی دو رشته از یک پلکان ال به هم است 9) راه پله مستقیم با نیم دور چرخش: با صعود به پاگرد میان طبقات با انجام یک چرخش 180 درجه ای موازی با رشته پلکان زیرین به طبقه فوقانی صعود م یکند و به همین جهت آن را پلکان یک دوم گردش می نامند.

به پلکان 21 گردش، پلکان بدون چشم نیز گفته میشود زیرا از فضای میان دو رشته پلکان امکان دید وجود ندارد.

مزیت این نوع پلکان که بیشترین مورد استفاده را دارد در آن است که پلکان تقریباً در بالای همان نقطه شروع خاتمه می یابد و بدین ترتیب آن را می توان در یک فضای پلکان عمودی محدود کرد تا به عنوان وسیله ی دسترسی یا امکان فرار از طبقات مشابه مورد استفاده قرار داد.

، « رفت و برگشت » این نوع پلکان در صورتی که از دو رشته پله ی راسته تشکیل شده باشد، پلکان هم نامیده م یشود.

« قیچی » و « چاقویی »