مقدمه: در کنتور های الکترومغناطیسی و دیجیتالی مورد استفاده درکشور مشترکین پس ازمصرف برقهزینه پرداخت می کنند.قطع برق مشترکین به دلیل نپرداختن هزینه مستلزم حضور مامور شرکت برق در محلوپرداخت هزینه وصل مجدد توسط مشترک می باشد.
عدم پرداخت هزینه برق مصرفی توسط بعضی از مشترکین شرکت برق را برآن داشت تا سعی به دریافت هزینه قبل از مصرف کند.پروژه تبدیل کنتور الکترومغناطیسی به کنتور دیجیتالی اعتباری گامی است به سوی پیشبرد این هدف.اساس کار دستگاه های اندازهگیری: اساس کارکلیه دستگاههای اندازهگیری عقربهائی براساس تأثیرمیدان روی سیم حامل جریان است که مکانیسم آنها با هم فرق دارد.
دردستگاه اندازهگیری با قاب گردان که در داخل میدان قرار گرفته دراثر عبورجریان(به نسبت جریان ورودی) عقربه حرکت خواهد نمود و برای اینکه با سرعت حرکت نکند از یک خفه کن استفاده می شود بنام آمپر یا دمفینگ.
نامگذاری دستگاه ها با توجه به مکانیزم آنها می باشد .مثلا اندکسیونی قاب گردان حرارتی دینامیکی...
که از شرح جزئیات دستگاهها صرفنظر می شود.
کنتور های اندازه گیری الکتریکی کنتوروسیلهای است جهت سنجش اندازهگیری انرژی مصرفی برق که قدرت مصرفی را نسبت به زمان ثبت می نماید.
و واحد آن اگرP کیلووات و t ساعت باشد.
W = P.t ژول = وات ثانیه چون واتهای مصرفی نسبت به زمان ثانیه خیلی خیلی زیاد است لذا با واحد بزرگترکیلووات ساعت سنجیده خواهد شد و اعدادی که نمراتورکنتورنشان میدهد براساس همین واحد است.
وات ثانیه انواع کنتور: کنتورها با توجه نوع برق مصرفی به دو دسته تقسیم می شوند: 1-کنتورجریان مستقیم 2-کنتورجریان متناوب : الف- کنتورواته یا موثر تکفاز ب- کنتوردواته یا غیرموثر سه فاز کنتورجریان متناوب واته کنتوری است که مقدار انرژی مصرفی مفید (وات) را میسنجد.
کنتورجریان متناوب دواته کنتوری که مقدار انرژی مصرفی غیرمفید (دواته یا وار) را اندازه گرفته و به آن وارمتر نیز گویند.
مجموع دو قدرت واته و دواته را قدرت ظاهری گویند که بصورت برداری جمع می گردد.
که ولت آمپر واحد آن خواهد بود.
وسیلهائی که قدرت ظاهری را اندازه بگیرد نداریم بنابراین ازدو وسیله ولتمتروآمپرمتراستفاده نموده و حاصل را در همدیگر ضرب می کنیم.
اگر دستگاهها سه فازه باشند اساس کاربرای سه فازه طراحی شده مثل سه کنتور تکفاز است.
البته این فرمولها در جریان متعادل سه فاز صادق است و اگرنامتعادل باشد باید جزبه جزاندازه گرفته شود و بعد با هم جمع شود.
در اینجا به اساس کارکنتورتکفازمتناوب اکتفا می کنیم.
قستمهای مختلف کنتور القایی تکفاز (مؤثر) این نوع کنتور که بر اساس القای الکترومغناطیسی کار می کند شامل قسمتهای زیر است.
بوبین ولتاژ بوبین جریان صفحه آلومینیمی دوار چرخ دنده و محور آهنربای دائم شماره انداز محفظه شکل1-1 1.بوبین ولتاژ: سیم پیچ ولتاژ با تعداد دور بیشتر و قطر کمترنسبت به سیم پیچ جریان(ازسیم شماره 4 برای پیچیدن آن استفاده می شود )طراحی شده است که با بار موازی می شود.
2.بوبین جریان: این سیم پیچ جهت تحمل جریانهای عبوری با قطر بیشتر و دور کمترطراحی شده است.
که با بار به صورت سری قرار گرفته است.
برای تغییر تعداد دور سیم پیچ جریان از کم و زیاد کردن ورقه های نازک دینامو(رینگ های مسی و برنجی)استفاده می شود.
3.دیسک آلومینیومی دایره ای شکل: این دیسک هنگام مغناطیس شدن به حرکت درمی آیدو موجب به حرکت در آمدن چرخ دنده هایی که به شماره اندازمتصل اند می گردد(خلل وفرج روی صفحه برای افزایش استحکام مکانیکی صفحه قرار داده شده است).
4.پیچ تنظیم هسته بوبین ولتاژ: این پیچ بالانس صفحه دیسک را به عهده داردتنظیم این پیچ موجب می شود تا در زمانیکه هیچ جریانی از کنتور کشیده نمی شود صفحه دیسک در حالت بالانس قرار گیرد و حرکت آن مطابق با کنتورهای استاندارد شرکت برق گردد.
5.آهنربای دائمی نعلی شکل: این آهنربا حکم ترمزرا برای صفحه دیسک زمانیکه هیچ نیرویی به صفحه وارد نمی شود دارد.هرچه دهانه آهنربا نسبت به صفحه بیرون ترباشد خاصیت ترمزی بیشتر می گردد.
تنظیم φ cosبه کمک پیچ روی آهنربا انجام می شود.
اساس کار کنتور با توجه به شکل1-1 درکنتورازدوسیم پیچ استفاده شده که یکی سیم پیچ جریان با قطر بیشتر و دور کمتر جهت تحمل جریانهای عبوری و دومی سیم پیچ ولتاژ با تعداد دور بیشترو قطر کمتر جهت تحمل فشار الکتریکی که سیم پیچ ولتاژ همیشه در مدار اتصال دارد ولی تا موقعیکه از سیم پیچ جریان بار گرفته نشود هیچگونه عکس العمل ندارد.
سیم پیچ ولتاژ به صورت موازی وسیم پیچ جریان به شکل سری با ورودی برق مشترک قرار می گیرد.بنابراین سیم پیچ ولتاژ همیشه برق دار است و سیم پیچ جریان با استفاده مشترک از برق برق دار خواهد شد.این دو سیم پیچ به شکلی نسبت به هم قرار گرفته اند که با عبور جریان از سیم پیچ جریان, میدان مغناطیسی حاصل از دو سیم پیچ بر هم اثر می کنند.برآیند این دو میدان باعث ایجاد جریانهای فوکو در سطح صفحه آلومینیومی می شود.طبق قانون القای فاراده این جریان به همراه برآیند میدانها سبب چرخش صفحه آلومینیومی می گردد.
F=B.L.I.sin(Φ) هر چه جریان عبوری از سیم پیچ جریان بیشتر باشد(مصرف بیشتر جریان) نیروی وارد بردیسک بیشتر ودیسک سریعتر می چرخد.
بنابراین چرخش صفحه با مصرف رابطه مستقیم خواهد داشت.
طبق استانداردهای شرکت کنتور سازی ایران هر 375 دور چرخش صفحه معادل یک کیلووات ساعت است.
آشنایی مختصری با میکروکنترلرهای AVR: AVR ها میکروکنترلرهای 8 بیتی از نوع CMOS با توان مصرفی پایین هستند که بر اساس ساختار پیشرفته RISC ساخته شده اند.پس از ساخت اولین نسخه های AVRدر سال 1996این سری از میکروکنترلرها توانست نظر علاقه مندان را به خود جذب کند.به طوری که امروزه یکی از پرمصرف ترین انواع میکروکنترلرها به حساب می آید.همان طور که می دانید نمی توان هیچ نوع میکروکنترلری را به عنوان بهترین معرفی کرد چرا که هر میکروکنترلر کاربردهای خاص خود را دارد و بر اساس خصوصیات داخلی اش می تواند تنها برای موارد ویژه ای به عنوان بهترین انتخاب گردد.ولی با این حال با مطالعه صفحات بعدی و آشنایی با امکانات و نرم افزارهای جانبی AVRمتوجه خواهید شد که در کل استفاده از AVRبر بقیه ارجحیت دارد.
AVRها با ساختار RISC دستورات را تنها در یک پالس ساعت اجرا می نمایند و به این ترتیب می توان به ازای هر یک مگا هرتزیک مگا دستور را در ثانیه (MIPS)اجرا کرده و برنامه را از لحاظ سرعت پردازش و نیز مصرف توان بهینه نمود.
AVRها 32 رجیستر همه منظوره و مجموعه دستورات قدرتمندی را شامل می گردند.تمامی این 32 رجیستر مستقیما به ALUمتصل شده اند.بنابراین دسترسی به دو رجیستر در یک سیکل ساعت هم امکان پذیر است.این ساختار سبب می گردد تا سرعت آن نسبت به میکروکنترلرهای CISC تا10 برابرهم افزایش یابد.
خانواده میکروکنترلرهای AVR تراشه هایی پیشرفته با امکانات جانبی کامل هستند.زمانیکه شروع به یادگیری مفاهیم اصلی آنها نمایید لذت فراگیری تمام جزئیاتشان آغازمی شود.
میکروکنترلرهای AVRبه سه دسته تقسیم می شوند: 1.(ATtiny)Tiny AVR 2.(AT90S)Classic AVR 3.(ATmega)Mega AVR تفاوت بین این سه نوع به امکانات موجود در آنها مربوط می شود.Tiny AVRها غالبا تراشه هایی با تعداد پایه و مجموعه دستورات کمتری نسبت به Mega AVRها می باشند و به عبارتی ازلحاظ پیچیدگی حداقل امکانات را دارند.Mega AVRها حداکثرامکانات را دارند و Classic AVRها جایی بین این دو نوع قرار می گیرند.البته از آنجایی که ازبین سه دسته ذکرشده lassic AVRقبل ازدو گروه دیگر تولید شده اندامروزه در طراحی های جدید کمترازآنها استفاده می شود وعملا هر یک از آنها با تراشه ای ازگروه Mega AVRیاTiny AVR جایگزین شده اند.
در جدول 1–2 بعضی ازانواع میکروکنترلرهای AVR که برای طراحی های جدید استفاده نمی شوندهمراه با جایگزین های مناسب برای آنها آورده شده است.
ممکن است با مشاهده اسم میکروکنترلرهای AVRاین سوال برای شما مطرح شود که این اسم چه اطلاعاتی را در بر دارد.اولین قسمت اسم(ATmega,AT90S,ATtiny)بیانگرنوع میکروکنترلر است.بعد از این قسمت یک عدد باقی می ماند.
در صورتی که از سمت چپ عدد باقی مانده بزرگترین توان دو را انتخاب کنید مثال(16=2^4 162)در این صورت عدد انتخاب شده میزان حافظه FLASHدرآن میکرو را بیان می کند.
جدول1–2 بنا برآن چه گفته شد,میکروکنترلرهای AT90S8535,ATtiny13,ATtiny25 ATmega32,ATmega161, به ترتیب دارای حافظه ,flash2و1و8و16و32 کیلو هستند.البته این قاعده یک استثنا هم دارد و آن میکروکنترلرATmega103می باشد که 128کیلو بایت حافظه Flashدارد.
علاوه بر این ممکن است در انتهای اسم میکروکنترلر پسوندی هم وجود داشته باشد مثل (ATtiny28V,ATtiny28L).تفاوت تراشه هایی که تنها پسوند اسامی آنها با هم اختلاف دارددر میزان قابل قبول برای ولتاژ تغذیه و محدوده مجاز فرکانسی کریستال مورد استفاده می باشد.
پسوندهای V,Lرا می توان به ترتیب مخفف عبارتهای LOW POWERوVery low power دانست.به این ترتیب شاید به توان برای یک میکروکنترلر نوعی جدول 2– 2 را ارائه نمود.
جدول 2–2: مشخصات یک میکروکنترلر نوعی با پسوندهای مختلف البته باید تاکید کنیم که مقادیرذکرشده برای تمامی میکروکنترلرها دقیقا صدق نمی کند و برای اطمینان از مقادیردقیق باید به برگه اطلاعات آنها مراجعه کنید.در حقیقت هدف از ارائه جدول 2–2 بیان این مطلب است که در انتخاب میکروکنترلر AVRدو ویژگی توان مصرفی کم و فرکانس کاری بالاتر در تضاد می باشند و بسته به شرایط باید بین این دو مصالحه ای صورت پذیرد.با توجه به تنوع میکروکنترلرهای AVR ممکن است این سوال مطرح شود که برای انجام یک پروژه کدام میکروکنترلررا انتخاب کنیم؟حقیقت اینست که اصول همه میکروکنترلرهای AVRیکی است و تفاوت آنها درمیزان حافظه موجود برروی تراشه و امکانات جانبی می باشد.وبه عنوان مثال در بعضی از انواع میکروکنترلرهای AVR ترتیب پایه ها مشابه 89C51است و می تواند به جای آنها در مدار به کاررود.علی رغم اینکه دراکثر AVRها حداکثر فرکانس داخلی 16 مگا هرتز است ولی در بعضی از انواع مثلا(ATtiny13)حداکثرفرکانس تایمرتا 64مگا هرتزافزایش یافته است.علاوه براین دربعضی ازانواع AVRبسته بندی میکروکنترلربه صورت TQFP یا MLF موجود است که کار با آنها درمقایسه با بسته بندی PDIP خصوصا برای افراد غیرحرفه ای مشکل است.
با توجه به مطالب بالا لازم است تا قبل از انتخاب یک میکروکنترلر ,امکانات مورد نیاز خود در پروژه را مشخص نمایید و بعد آنها را با مشخصات و امکانات جانبی انواع میکروکنترلرهای AVRمقایسه کنید تا بتوانید با حداقل هزینه بهترین مورد را انتخاب کنید.
یکی از ویژگی های جالب میکروکنترلرهایAVR در مقایسه با دیگرمیکروکنترلرها فیوز بیتها هستند.فیوز بیتها همانطورکه ازاسمشان پیداست فیوزبیتهایی هستند که در زمان برنامه ریزی تراشه قابل برنامه ریزی هستند و هر یک می تواند یکی از امکانات جانبی میکروکنترلر را فعال یا غیر فعال کندو یا نحوه استفاده از آن را مشخص نماید.ضمنا فیوز بیتها با پاک کردن میکرو پاک نمی شوند و حتی می توان آنها را قفل نمود.
خصوصیات ATmega16: دارای 131 دستورقدرتمند است که اکثرآنها در یک سیکل ساعت اجرا می شوند.
حافظه: 16k بایت حافظهflash قابل برنامه ریزی.
مجهز به قسمت boot loader .
512 بایت حافظه EEPROMداخلی.
1k بایت حافظه SRAM داخلی.
قفل قابل برنامه ریزی برای امنیت نرم افزار.
امکانات جانبی: ارتباط JTAG شامل اسکن کردن امکانات جانبی پشتیبانی از دیباگ کردن تراشه و برنامه ریزی حافظه های Flash,EEPROMفیوزبیت های قفل.
دو تایمر /کانتر 8 بیتی با تقسیم کننده فرکانسی مجزا و دارای مد compar.
یک تایمر /کانتر 16 بیتی با تقسیم کننده فرکانسی مجزا و دارای مد هایcompar,capture.
دارای RTC(real–time clock).
چهار کانال PWM.
8 کانال ,ADC10بیتی.
8 کانال تک پایه .
7 کانال تفاضلی در بسته بندی TQFP.
2 کانال تفاضلی با بهره قابل تنظیم1X,10X,و20X.
ارتباط سریال دو سیمه(Two wire).
USARTسریال قابل برنامه ریزی.
ارتباط سریال SPIبه صورت slave/master.
Watchdog قابل برنامه ریزی با اسیلاتور مجزای داخلی .
مقایسه کننده آنالوگ داخلی.
دارای شش مد sleep : Idle,ADC Noise reduction,Power–save,Power–down,Standby,Extended standby ولتاژهای عملیاتی: V2.7 تا v5.5 برای ATmega16L.
V4.5 تا V5.5 برای ATmega16.
فرکانس های کاری: MHZ0 تا MHZ8 برای ATmega16L.
MHZ0 تا MHZ16 برای ATmega16.
خطوط I/O وانواع بسته بندی : 32 خط ورودی/خروجی قابل برنامه ریزی.
40 پایه در نوع PDIPو44 پایه در انواع TQFP,MLF.
خصوصیات 8ATmega: دارای 130 دستور قدرتمند است که اکثر آنها در یک سیکل ساعت اجرا می شوند.
حافظه: K8 بایت حافظهflash قابل برنامه ریزی.
امکانات جانبی: دو تایمر /کانتر 8 بیتی با تقسیم کننده فرکانسی مجزا و دارای مد compar.
دارای RTC(real – time clock).
8 کانال ADC دربسته بندی های TQFP و MLF.
شش کانال با دقت 10 بیت.
چهار کانال با دقت 8 بیت.
6 کانال ADC در بسته بندی PDIP.
چهار کانال با دقت 10 بیت.
دو کانال با دقت 8 بیت.
Watchdog قابل برنامه ریزی با اسیلاتور مجزای داخلی.
اسیلاتور RC داخلی کالیبره شده.
دارای پنج مد sleep: Idle,ADC Noise sleep reduction,Power–save,Power–down,Standby ولتاژهای عملیاتی: V2.7 تا v5.5 برای L 8ATmega.
V4.5 تا V5.5 برای 8ATmega.
فرکانس های کاری: MHZ0 تا MHZ8 برای L 8ATmega.
MHZ0 تا MHZ16 برای 8ATmega.
خطوط I/O وانواع بسته بندی : 23 خط ورودی/خروجی قابل برنامه ریزی.
28 پایه در نوع PDIPو32 پایه در انواع TQFP,MLF.
EEPROM های خانواده AT24CXX: EEPROM های خانواده AT24CXX داده ها را به صورت ارتباط سریال I2C انتقال می دهند.اندازه حافظه این EEPROM ها از 1K تا 1M بیت تغییر می کند.این حافظه ها ساخت شرکت Atmel هستند و کاربا آنها به سادگی درمیکروکنترلرهای که ازارتباط I2C حمایت می کنند