دانلود مقاله تمدن چین

مقدمه: ازمیان تمدن های بزرگ غیر غربی ، تمدن چین ، نخستین تمدنی بود که اروپاییان با آن آشنا شدند وبه ارزیابیش پرداختند .

ولی فقط در پنجاه واندی سال گذشته اخیراست که دستاوردهای هنر و ادبیات چینی به تدریج برجهان خارج آشکار شده ومنطقا مورد بررسی قرارگرفته اند .

با اینحال بسیاری از کسانی که امروزه به دامنه وپیوستگی تمدن چین پی برده اند وبر زیبایی چشمگیر هنراین سرزمین صحه می گذارند ، هنوزاز پیچیدگی این دو شاخه فعالیت معنوی چینیان اطلاع کافی به دست نیاورده اند .

چین کشوری پهناور بااوضاع گوناگون جغرافیایی وبامساحتی معادل ایالات متحده امریکا است مرزهای سیاسی وفرهنگی این سرزمین ، درپاره ای دورانها ، دوبرابر مرزهای کنونی بوده ونقاطی چون تبت ، ترکستان چین ( سینکیانگ ) مغولستان ، منچوری و بخشهایی ازکره را در بر می گرفته است این کشور ، چندین ریگزار بیابانی ، رودهای خروشان ، کوههای بلند ، وکشتزارهای حاصلخیز دارد .

چین شمالی ، که عمدتا دراطراف شهر یکن متمرکز شده است ، آب وهوایی خشک ومعتدل متمایل به سرد دارد ، ولی چین جنوبی مرطوب وگرمسیری است .

با آنکه دامنه تفاوتهای زبان شفاهی مردم چین بسیار زیاد است ودربسیاری از نقاط زبان مردم دیگربرای کسی مفهوم نیست ، زبان مکتوب این ملت درسراسر چین یک شکل داشته وبرای همگان قابل فهم بوده ات ؛ این عامل به انسانهایی که هزاران کیلومتر از همدیگر دور بودند امکان داد که سنتهای ادبی ، فلسفی ، ومذهبی مشترک خود را زنده نگاه دارد وتقویت کنند.

همین وجه اشتراک ویکنواختی را می توان درشیوه های بیان هنری نیز مشاهده کرد ، زیرا تغییرات در شکلهای هنر چین ، درتمام دورانها ، بجزدوران پیش ازتاریخ ، بسیار اندک است.

درنظر چینیها انسان بر طبیعت مسلط نیست ؛ بلکه بخشی از آن است ومانندهمه موجودات دیگربه فعل وانفعالات آن واکنش نشان می دهد معنی شادمان وسعادتمند زیستن ، هماهنگ بودن باطبیعت است ، معنی نقاش بودن تبدیل شدن به ابزاری است که طبیعت با استفاده از آن خود برانسان می نمایاند .

کار نقاش ، بیان پیوستگی اش به موج زندگی وهماهنگیش باتمام آن چیزهایی است که در رشد وتغییرند ، وبه زبان دیگر بیان خصلتی شخص است که د راثرنظاره طبیعت پالایش یافته است .

گذشته از این ، چون طبیعت بامعیارهای زمان ومکان اندازه گیری و طبقه بندی نمی شود ، نقاش چینی هم آن رابه قابهای پرسپکتیو با رنگهای سیر وروشن محدود نمی سازد .

او نمی کوشد تا بااستفاده از یک چنین وسیله ای شکلهای طبیعی را تکثیر وتثبیت کند .

تقارن موجوددرموجودات رشد یابنده ، حرکات بی پایان ودرهم طبیعت ، بی پایانی حوادث آسمانی همگی با محدود شدن به یک قاب چهار گوشه ، خطوط راست وخشک ، آغاز وپایان مانعه الجمع هستند .

شکل ظاهر ، همیشه با گذر هنرمند ا زدرون آن ، تغییر شکل می یابد .

همچنان که هنر او بیان کلی تجربه اش از طبیعت است خود اونیز بخشی از بیان کلی هنرش می شود .

این نگرش فلسفی چینیها به نقاشی غیر دینی را در مراحل اماده سازی مناسک گونه مواد ومصالح کار هنرمند نیز می توان مشاهده کرد مثلا بهترین مرکب را از مخلوط کردن دوده چوب یامواد سوختنی دیگربا سربشم حیوانی وکوبیده نرم خاک رس ، صدف ماهی یا بشم ساییده شده ودیگر موادمعطر به دست می آورند .

ازترکیب همین مواد ، که تک تک شان خواص ومعانی نمادین وجسمانی ویژه ای داشتند ، قلمی می ساختند که (غالبا کنده کاری شده بود ) درنزد هنرمندان بسیار گرانقدر به شمار می رفت .

دوره شانگ تا اواخر سال 1929 بسیاری از محققان وتاریخدانان دروجود سلسله شانگ تردید داشتند ، ولی درهمان سال ، حفریابی درآنیانگ واقع در چین شمالی انجام گرفت که نه فقط یکی از آخرین پایتختهای سلسله شانگ را از دل خاک به درآورد بلکه مراحل پیشرفت قبلی شاهان سلسله مزبور را نیز روشن ساخت .

ازجلمه کشفیات حیرت آور می توان به تعداد کثیری استخوان منقوش اشاره کرد .

که زمانی برای غیبگویی به کار می رفته اند وحاوی اطلاعات بسیاری در باره مردم آن دوره هستند خط آن مردم ، اساساً تصویری بود ولی به قدر کافی برای بیان مفاهیم واندیشه های انتزاعی تکامل یافته بود این گزارشهای پراکنده ، همراه با دیگر اشیاء ومدارک به دست آمده ازحفریات مزبور ، حکایت از وجود تمدنی پیشرفته - هرچند بر بر – دارند هنر بزرگ دوره شانگ ساختن ظروف مفرغین مخصوص مراسم مذهبی این ظروف مفرغین برای نگاه داشتن شراب ، آب ، حبوب وگوشت مورداستفاده درمراسم گوناگون مذهبی به کاربرده می شده اند .

عناصر غالب تزیینکاری ، جانوران هستند ولی معمولا پس زمینه وحتی خودجانوران رابا مارپیچهای گردیا چهار گوشه می پوشانده اند واینها را نماد باران ، ابر ، یا آب – یعنی تمام جنبه های باروری درطبیعت می پنداشته اند .

درتصور 1 که یک ظرف پوشیده ساغر ریزی یا کوانگ است ، یکی ازاین جانوران دیده می شود در این طرح پیچیده ، تصویر شبیه سازی شده ( در پهلوی ظرف ) احتمالا از چشمان یک ببر و شاخهای یک قوچ است .

نمای جلوی سرپوش این ظرف ، شکل یک جانور شاخدار ، ونمای پشتش یک سرشاخدار رانشان میدهد که منقار پرنده ای رابه دهان گرفته است روی دسته ظرف نیز سرشاخدار دیگری دیده می شود .

طرحهای چندگانه وزمینه های رمز آمیز مارپیچی شان چنان با شکل ظرف پیوند خورده اند که فقط درحکم یک تزیین خارجی نیستند بلکه جزولاینفک کل این اثر تندیسوار به شمار می رون دوره چو درحدود سال 1027 پیش ازمیلاد ، شانگها به دست چوها سرنگون شدند .

سلسله چو تا سال 256 پیش ازمیلاد برچین حکومت کرد .

در این دوره تقریبا تمام موضوعات خوف آور اولیه جای خود رابه انبوهی ازحرکات موزون وپر نشاط درسطح ظروف مفرغی دادند .

آنچه یک زمانی بیانگر قدرت جادو ودین بود به نمایش غیر دینی مهارت فنی وقدرت تخیل تبدیل شد .

در طی سده ششم پیش از میلاد ، امپراطوری چو تدریجا تجزیه شدوبه صورت چندین ایالت ستیزنده فئودالی درآمد .

از آنجا که ارزشهای کهن از یادها رفته بودند ، کنفوسیسوس وفیلسوفان دیگر کوشیدند مشکلات زمانه را تحلیل وارزیابی کنند .

درحالی که کنفوسیوس از پیروانش می خواست که در پی عمل عاقلانه واخلاقی بروند ، لائوتسه فیلسوف نامدار معاصر وی هوادار تامل درونی ، بی حرکتی ،و دوری گزیدن از اجتماع بودولی هیچ یک از این دو فیلسوف نتوانستند تاثیری ماندگار برهنرها بگذارند .

فرهنگی که به آفرینش ظروف مفروغین ویشمی بزرگ دوره های شانگ وچو انجامیده بود تدریجاً راه تحول رادر پیش گرفت .

آیینهای بوداوتائو رواج یافتند .

و آیین کنفوسیوس رابه مخاطره انداختند .

سلسله های چین وهان هرج ومرج سیاسی چند صدساله پایانی سلسله چو موقتاً به دست شی هوانگ تی فرمانروای دولت چین [chin] فرو نشانده شد .

وی در سده سوم پیش ازمیلاد ، ضمن تلاش برای ریشه کن ساختن سنتهای کهن ، دستور داد تمام کتابهای تاریخی سوزانده شوند ، وحاکمیت یکه تازانه خویش را بر سراسر چین مستولی کردبه محض انکه شی هوانگ تی چشم ازجهان فرو بست ، مردم سر به شورش برداشتند ودر سال 206 پیش از میلاد سلسله جدیدی به نام سلسله هان تاسیس کردند .

حکومت متمرکز نیرومند درسراسر مرزهای جنوبی وغربی چین برقرار شد .ارتشهای چین به اعماق ترکستان رخنه کردند ، و تجارت غیر مستقیم باامپراطوری دور افتاده روم برقرار شد پیران کنفوسیوس با پیروان آیین تائو ( مذهب فلسفی چین ، که عمدتا از کتاب تائو - ته – کینگ منسوب به لائوتسه ناشی شده است) به پیکار برخاستند تایکدیگر را از رسیدن به قدرت باز دارند .

سرانجام ، پیروان کنفوسیوس پبروزشدند ، ولی این آیین پیروزبا تعالیم آن فیلسوف فرسنگها فاصله داشت افسانه های کنفوسیوسی درباره پرهیز گاری فرزندان وفرهنگ قومی آیین تائو باهم در آمیختند وشالوده موضوعی هنر دوره هان راتشکیل دادند .

سبک تصویر گری دوره هان ازروی تعدادی نقاشی وچندین نقش برجسته سنگی وبرخی سفالینه های مهر خورده سفالگری مشخص وشناخته می شود دربرخی ازنقاشیهاخطوط کناره نمای پیکره ها باخط مختص چینیها که انعطافش نه فقط حدود بلکه ژرفا و حجم رانیز به ببینده القامی کند ، نشان داده شده اند .

رویهم انداختن بازوها وردا تاکید بیشتری بربعد سوم می گذارد ، ودرهمان حال استفاده ازرنگهای تخت درداخل خطوط کناره نما بررابطه موزون بین پیکره هاتاکید می گذارد .

دراینجا اثری ازپس زمینه یانشانه ای از محیطی دیگربه چشم نمی خورد .

نقشهای برجسته سنگی به تعداد زیادکه ازمقابر و در شانتونگ به دست آمده اند ( حدود 150 میلادی ) نیز بازتابی از شیوه های شبیه سازی دوره هان هستند .

بر روی این قطعه سنگها ، تاریخ کامل جهان ، ازخلقت آدمی تاتدفین شخص مرده ، مجسم شده است داستان ، مرحله به مرحله ، به کمک تصاویر صیقل خورده تخت برزمینه ای تخت ولی نسبتا شیاره دارتکمیل می شود ( تصویر 858) .

پیکرهای عظیم با آهنگ خطی خطوط ، کناره نمای خود به یکدیگر ارتباط داده شده اند بعلاوه ، این بار ، ساختمانها ودرختها نیز به نشانه محیط ، واردمنظره شده اند .

اما فضا ، مانند آنچه درنقاشی مصری معمول بود ، تصوری است وفاصله با بالا وپایین قرار دادن پیکره ها القا می شود ، ولی آنچه دراینجا شگفت آور است ،منطبق شدن چرخهای گردونه بریکدیگراست .

افراد مهم ، به شیوه خط تصویری ،با ابعادی بزرگتر ازابعاد زیردستانشان مجسم شده اند .

ازهمه جالبتر درختها هستند که به صورت احجامی از شاخه های درهم بافته با برگهای مستقل وفوق العاده بزرگ ، دارای سبک خاصی شده اند .

ولی درچارچوب این شکل طرح گونه ، یک تغییر تصادفی درشاخه خمیده یا شکسته نشان می دهد که تعمیم طراح چگونه ازمشاهده درختان خاص به دست آمده است وچگونه جزیی ازفلان درخت خاص توانسته است کل را به صورت فردی در آورد همین رابطه ظریف بین خاص انتزاعی است که به یکی از مهمترین خصوصیات هنری نقاشی چینی دردوره های بعد تبدیل شد .

گروهی ازنقشهای برجسته به دست آمده از ایالت سچوان در جنوب غربی چین ا درچین ونخستین اشاره به مذهبی است که در طی هزار سال بعدی براندیشه چینیان مسلط شد .

یک مقبره متعلق به دوره هان درسده دوم پیش ازمیلاد که درسال 1968 حفاری شد، ظاهرا اطلاعات مادرباره استفاده چینیان از سنگ یشم راتاییدمی کند همچنان که در توصیف پی (تصویر 857) مربوط به دوره چوی پسین گفتیم ، چینیان معتقد بودند که سنگ یشم به واسطه قدرت قدرت جادویی اش می تواند جسدشخص متوفی را حفظ کند .

این مقبره که درهوپه حفاری شد بقایای اجساد یک شاهزاده ویک شاهدخت رادرخود نگاه داشته بود .

این دونفر، بانقاب ولباس کاملی ( تصویر 860) مرکب ازبیش از2000 لوح یشمی دقیقا تراش داده شده ، جور شده وبه هم دوخته شده ، به خاک سپرده شده بودند .

دوخت وساخت این لباس ، یک شاهکار خارق العاده فنی بود .

از دوره سه پادشاهی تا دوره سوئی آیین بودا ، که روحی عمیقا متفاوت با فلسفه های باستانی وبومی چین داشت ، درنخستین سده میلاد مسیح به چین راه یافت .

درطی آخرین صد سال حاکمیت هان ودوره بعدی که به دوره سه پادشاهی معروف بود ، چین که درچنگال اختلافات داخلی گرفتار آمده بود مشتاقانه به دنبال آرمانی می گشت تابدان بیاویزد وبه حیاتش ادامه دهد .

اصول اخلاقی کنفوسیوس نتوانسته بود باهرج ومرج زمانه کنار بیاید ، وآیین تائو که به طریقتهای گوناگون جادویی وخرافات کشیده شده بود ، دیگر قادر به جذب ذهن اندیشمندان نبود .

آیین بودا به توده های مردم چین وعده می داد که پس از سپری کردن سختیهای این جهان ، درجهانی وعده می داد که پس از سپری کردن سختیهای این جهان ف درجهانی دیگر ، به سعادت خواهند رسید .

بعلاوه شبکه کاملا تکامل یافته منطقی این آیین که با پالایشهای به عمل آمده درآن ازکل شبکه فکری گذشته چین فراتررفته بود ، روشنفکران را به خود جلب می کرد مبلغین مذهبی بودایی که ازهند آمده بودند ونخست می کوشیدند خاندانهای حاکم را به آیین خویش جلب کنند ، چنان دراین کارتوفیق یافتند که آیین بودا همچون آتشی سوزان ،سراسر خرمن چین رادریک آن به کام خود فرو برد .

هنرها به خدمت این دین وارداتی در آمدند ورونق فراوان یافتند .

اصول زیبا شناسی تازه ای به تقلید از الگوهای هندی یاآسیای مرکزی ،هماهنگ با فورمالیسم مدون آیین بودا ، پدید آمد .

تاسال 539 میلادی ، بخش بزرگی از نشانه های نفوذ نقاشی آسیای میانه ناپدید شده بود .

نقاشی بودایی ، مانند پیکر تراشی آن روز ، دربرابر اعتقادات شادی آفرین فرقه های بهشتی واکنش نشان داد وبر ناتورالیسم وظرافت خویش افزود .

گرچه گروه پیکره های بودا حالت جبهه نمایی وموازنه خشک هنرمذهبی راحفظ کردند ، داستانهای