دانلود مقاله هنرفلز کاری

بنام حضرت دوست ...

گفتن و نوشتن از هنرهای ایرانی عمری به درازنای نوع بشررامی طلبدکه ازبنده ی حقیربرنمیآید همچنانکه نوشتن ازخوی وخلق نوع بشر...

نوشتن ازهنرفلزکاری که تاریخ 7000ساله داردنیزبسیاردشوارترمینماید...چنانکه ازقراین پیداست،جوان فرهیخته ای از خطه ی قوچان با دل سپرن به هنر ، عاشقانه از عهده بر آمده و محک تجربه را به میان اورده و پیرامون فلز کاری پایان نامه ای را به انجام رسانده در روزگاری که کمتر کسی به اینگونه مسائل فرهنگی توجه نشان میدهد،مهدی محسنی از بن جان ،توجه ای خاص و عاشقانه به هنر های سنتی- خصوصا به فلز کاری- دارد.

...

خلاصه ای از پایان نامه ی این جوان فهیم و فرهیخته را تحت عنوان : نگاهی اجمالی به سیر هنر فلز کاری از دوران کهن تا معاصر – در چند قسمت پیاپی به کاربران خوب صفحه ی قوچان تقدیم می کنم .

به امید آنکه روش تلاشگرانه ی ایشان الگوی جوانان و هموطنان دیگر باشد....

خاک پای اهل هنر و معرفت محمد معین فر 1/5/86 قسمت اول به نام خدا مهدی محسنی متولد اول فروردین 1362 – شهرستان قوچان فارغ التحصیل کارشناسی صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان سوابق نمایشگاهی : 1 - شرکت در نمایشگاه نقاشان نوگرای سیستان وبلوچستان در گالری صبا(ارائه حجم)اردیبهشت ماه 86 2 - شرکت و کسب مقام شایسته تقدیر در نمایشگاه هنرهای سنتی جوانان، گالری صبا 3 - شرکت و کسب مقام اول در جشنواره دانشجویی ثقلین در رشته معرق و همچنین منطقه 4 - شرکت و کسب مقام سوم در جشنواره هنرهای اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان 5 - شرکت و کسب مقام شایسته تقدیر در جشنواره صنایع دستی دانشجویان دانشگاه های جنوب کشور 6 - شرکت در فستیوال صنایع دستی دانشجویان دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان و کسب مقام اول در رشته چوب 7 - شرکت در نمایشگاه گروهی حجمی دانشجویان رشته صنایع دستی در تالار فردوسی دانشگاه سیستان و بلوچستان سوابق اجرایی : 1 - دبیر اولین فستیوال صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان 2 - دبیر اجرایی جشنواره هنرهای اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان 3 - مسئول واحد جنبی هشتمین جشنواره تئاتر دانشجویان منطقه 5کشور ایمیل : m-mohseni 1990@ yahoo.com چکیده آنچه در اختیار شماست، خلاصه تحقیقی است پیرامون صنایع دستی که رساله نهایی اینجانب در کارشناسی صنایع دستی بود، با بررسی این هنر از دوران کهن آغاز می گردد و در دوران مختلف سیر و جستجو می کند و تا دوران معاصر ادامه می یابد.

در ادامه به عوامل تاثیر گذار بر صنایع دستی در دوران گذشته می پردازم.

بعد آن نوبت به بررسی پاره ای از عوامل که به زعم بنده باعث کجروی مسیر صنایع دستی در دنیای معاصر شده است، پرداخته می شود و در پایان فصل اول به ارائه چند راهکار جهت خروج از صنایع دستی پرداخته می شود.

اذعان دارم که نقصان بی شماری در این رساله موجود است، اما امیدوارم این آغازی باشد برای شروع همتی والا از جانب تمام عزیزانی که مرتبط با این هنر – صنعت هستند در جهت بازیافتن جایگاه واقعی و شایسته آن در جهان.

پیشگفتار توفیقی حاصل شد تا در پایان تحصیلات دوره ی کارشناسی نگاهی هر چند اجمالی به صنایع دستی این خاک کهن داشته باشیم.

ازعان دارم که چنین تحقیقی، توفیقی محسوس به رفع مشکلات صنایع دستی ندارد.

امّا مطمئناً طرح وبازنمودن این مبحث، گامی درروشن شدن مشکلات این هنر بصورت ریشه ای وبررسی این دیدگاه ها از بعد آکادمیک می باشد.

این فرصت را مغتنم شمردم تا به ذکر پاره ای از عقاید شخصی خود وهمچنین نظرات مورد قبول پاره ای از عزیزان در این مقوله را داشته باشم.

در آغاز این تحقیق پایان نامه ای با بررسی یکی از رشته های هنری کهن و بسیار مهم و مطرح ایران، به جمع آوری پاره ای از عوامل تأثیر گزار بر رشد و تحول این رشته یعنی فلزکاری و هنر های وابسته آن می پردازیم.

بی شک ساختن آینده مستلزم شناخت گذشته می باشد.

تمام تلاش نویسنده رشد صنایع دستی به عنوان هنری کاربردی-تزیینی پا یا پای دیگر هنر-های مرسوم این سرزمین است.

بی شک ایران با پیشینه عظیم فرهنگی و هنری خود می تواند در جهان معاصر سردمدار ناب ترین و اصیل ترین هنرها نیز باشد.

(افراط وتفریط در کهنه –پرستی ونوگرایی در عصر امروز مختوم به ایجاد سبکی گشت که پست مدرنیسم نام گرفت.

) قسمت اول به نام خدا مهدی محسنی متولد اول فروردین 1362 – شهرستان قوچان فارغ التحصیل کارشناسی صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان سوابق نمایشگاهی : 1 - شرکت در نمایشگاه نقاشان نوگرای سیستان وبلوچستان در گالری صبا(ارائه حجم)اردیبهشت ماه 86 2 - شرکت و کسب مقام شایسته تقدیر در نمایشگاه هنرهای سنتی جوانان، گالری صبا 3 - شرکت و کسب مقام اول در جشنواره دانشجویی ثقلین در رشته معرق و همچنین منطقه 4 - شرکت و کسب مقام سوم در جشنواره هنرهای اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان 5 - شرکت و کسب مقام شایسته تقدیر در جشنواره صنایع دستی دانشجویان دانشگاه های جنوب کشور 6 - شرکت در فستیوال صنایع دستی دانشجویان دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان و کسب مقام اول در رشته چوب 7 - شرکت در نمایشگاه گروهی حجمی دانشجویان رشته صنایع دستی در تالار فردوسی دانشگاه سیستان و بلوچستان سوابق اجرایی : 1 - دبیر اولین فستیوال صنایع دستی دانشکده هنر دانشگاه سیستان و بلوچستان 2 - دبیر اجرایی جشنواره هنرهای اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان 3 - مسئول واحد جنبی هشتمین جشنواره تئاتر دانشجویان منطقه 5کشور ایمیل : m-mohseni 1990@ yahoo.com چکیده آنچه در اختیار شماست، خلاصه تحقیقی است پیرامون صنایع دستی که رساله نهایی اینجانب در کارشناسی صنایع دستی بود، با بررسی این هنر از دوران کهن آغاز می گردد و در دوران مختلف سیر و جستجو می کند و تا دوران معاصر ادامه می یابد.

در آغاز این تحقیق پایان نامه ای با بررسی یکی از رشته های هنری کهن و بسیار مهم و مطرح ایران، به جمع آوری پاره ای از عوامل تأثیر گزار بر رشد و تحول این رشته یعنی فلزکاری و هنرهای وابسته آن می پردازیم.

) بی هویتی در تمامی شؤن زندگی بشری معضلی است که در این دهکدۀ جهانی، بحث های بسیاری به راه انداخته است.

من جمله وادی هنر، بی شک این پشتوانه فرهنگی زمینه ای گرانقدر جهت استفاده در شکل گیری پایه ای هنر، بخصوص صنایع دستی می باشد.

اما صنایع دستی چیست؟

بی شک طرح تعریفی صحیح ازآن باعث تفکیک این رشته و مشخص شدن نقاط مشترک آن با هنرهای سنتی می شود.

تعریف صنایع دستی دردایره المعارف بریتانیکا اینگونه است: «صنایع دستی به آن گروه از صنایعی گفته می شود که مهارت، ذوق و بینش انسان در آن نقش اساسی دارد» و از دیدگاه استاد علی اکبر دهخدا، صنایع دستی عبارت است از: «آنچه با دست ساخته می شود، از قالی و پارچه و ساخته های فلزی و غیره» و دکتر معین بر آن عقیده است که: «صنایع دستی شامل صنعت هایی است که دست در آنها دخیل باشد.

مانند پارچه بافی و قالی بافی».

(حسن بیگی؛ 1365؛ 20) و در توضیح صنایع دستی در دایره المعارف هنر رویین پاکباز: «کارهای تولیدی دستی با استفاده از آلات و ابزارهای (قالی بافی، سوزن دوزی، .

.

) و نیز کالاهایی که بدین گونه و طبق یک طرح ساخته می شود.

اغلب آثار هنر سنتی و هنر تزئینی را می توان در این زمره به شمار آورد.

از تعریف بالا چنین مشخص شد که یکی از ویژگی های صنایع دستی جنبه کاربردی آن می باشد.

به گونه ای که این کاربرد صرفاً از جنبه تزئینی محض خارج شده و وارد زندگی عادی و روزمره گردیده، در حالی که دارای ویژگی های بارز یک اثر هنری کامل نیز می باشد.

با نگاهی به گذشته شاهد دخالت بی پرده ذوق و هنر ایرانی در تمامی زندگی معماری، صنایع دستی، کتابت و.

بودیم امّا با آغاز ورود کالاهای خارجی و همزمان با صنعتی شدن، شاهد جایگزینی بسیاری از کالاهای غربی در زندگی سنتی ایرانی بودیم وبا گمان نادرست به پایان آمدن دورۀ این وسایل و عدم تغییر و تطبیق صنایع دستی با زمان وزمانه این هنر را در زیر لایه های غبار گرفته ی زمان وشاید گالری ها و موزه ها دفن نمودیم.

بی شک تحقیق پیش رو دارای نقایص و کاستی هایی نیز می باشد و حتی مخالفت های اساسی، امّا نویسنده به امید روشن گشتن انواع اعتقادات و عقاید وکنارهم قرار گرفتن این نظرات به طرح صحیحی ازاین مسئله دست یابیم تا شاید بتوانیم درآینده شاهد شکوفایی این هنر- صنعت باشیم.

به امید تولد دوباره این هنر ایرانی در عرصه جهانی.

فصل اول: بررسی پیشینه هنر فلزکاری در ایران مقدمه: صنایع دستی ایران بخصوص هنر فلزکاری که مورد گفتگوی ماست، تجلیگاه سنن، آداب و رسوم قوم ایرانی است.

(احسانی؛ 1382؛ 7) فلزکاری، شامل معانی استخراج فلز، ذوب فلز، ریخته گری و آهن گری است.

هنر فلزکاری که از ادوار کهن به علت وجود کانهای بسیار غنی وپربار فلز، در ایران زمین پیوسته با زندگی مردم ایران شریک و دمساز بوده است.

برای مثال ایرانیان به علت سهولت دسترسی به معادن کانهای مسی اوّلین تولید کننده، مصرف کننده و صادر کننده لوازم مسی در دنیای پیش از تاریخ بوده اند.

(احسانی؛ 1382؛ 51) دراین فصل با بررسی دوره های متفاوت، در بخش های گوناگون با چگونگی ونحوه کار فلزکاران آشنا می شویم.

لازم به تذکر است که هنر فلزکاری لرستان(مفرغ های لرستان)به علت اهمیّت آن در بخشی مجزا بررسی گردیده است.

1-1: فلزکاری دوران کهن: استفاده از فلز در خاورمیانه و خاور نزدیک به چندهزارسال می رسد.

(لک پور؛ 1375؛ 7) هنوزماهیت و نژاد ساکنان پیشین فلات قاره ایران در پردۀ ابهام است ولی ازاکتشافات ومطالعات اخیر چنین برمی آید که این اقوام غارنشین بوده اند و تمدنی خام وابتدایی را داشته اند که مهاجران آریایی به تکامل وتوسعه آن پرداخته اند.

الف) مس: بر اساس مدارک موجود مس اولین فلزی بود که در فلزکاری مورد استفاده قرارگرفت.

(لک پور؛ 1375؛ 7) در دورۀ مس ساکنان بومی مس را بدون آنکه ذوب کنند چکش کاری می کردند و برای ساختن آلات مانند: درفش و سنجاق مورد استفاده قرار می دادند.

اما از3000سال ق.

م از مس ذوب شده در ساختن اشیاء بهره بردند و در وسایلی مانند: تیر، خنجر، کج بیل و ظروف استفاده کردند.

(احسانی؛ 1382؛ 3) کهن ترین اشیاء بدست آمده از مس اشیایی هستند که با روش چکش کاری ساخته شده اند، قدیمی ترین نمونه شئ مسی در ایران بین هزاره هفتم تا ششم ق.

م از تپه علی کش (دوره علی کش) تپه سیلک(دوره اول) و زاغه(دوره چشمه علی) بدست آمده است.

(لک پور؛ 1375؛ 7) ب) مفرغ: پس از کشف ذوب مس و فلزات، فلزکاران توانستند با افزودن قلع به مس آلیاژ سختی بدست آورند و به دنبال آن عصر مفرغ آغاز شد.

(لک پور؛ 1375؛ 8) برای اولین بار سومری ها در بین النهرین در حدود 3500 ق.

م مفرغ را شناختند و مورد استفاده قرار دادند.

به دلیل نرم بودن مس این فلز نتوانست در ساخت بعضی از اشیاء فلزی مناسب افتد، در نتیجه بشر آن دوران به فکر ترکیب دو فلز مس و قلع که خود به تنهایی نرم ولی از ترکیب آن دو مفرغ که فلزی سخت است افتد.

(احسانی؛ 1382؛ 52) ج) آهن: پس از گذشت دوره های سنگ، مس، مفرغ در هزاره دوم ق.

م عصر آهن شروع شد.

در آغاز با پالایش آن در کوره های کوچک دستی، این فلز نایاب و گران بها را برای ساخت زیور آلات درردیف طلا و نقره مورد استفاده قرار می دادند.

ولی پس از شناخت خواص فیزیکی آن در قبال نرمش مس و شکنندگی مفرغ انسان پیش از تاریخ به مزایای مقاومت آهن و فواید بکار گرفتن آن در کشاورزی، معماری و ساخت ابزار جنگی و سایر لوازم زندگی پی برد.

(احسانی؛ 1382؛ 54) هر چند هیتیان در غرب ایران از 1500سال ق.

م آهن را می شناختند ولی این فلز نایاب تا قرن هفتم ق.

م عملا ً مورد استفاده نبود.

(احسانی؛ 1382؛ ص29) استفاده از آهن از هزارۀ اول میلادی، وضع اقتصادی و اجتماعی این عصر را دگرگون کرد اصولا ًکشف آهن که فلزی مقاوم تر از مفرغ ومس بود، طلیعه ای بود برای تحول فرهنگ و تمدن بشری و طلوع تمدنی 4000 ساله که تا زمان ما با تحولات گوناگون ادامه یافت.

(احسانی؛ 1382؛ 26) نباید تصور کرد که پس از این عصر، آهن کاملا ً به جای مس و مفرغ مورد استفاده قرار گرفت.

زیرا مس و مفرغ تا چند قرن بعد هنوز مورد استفاده معمولی طبقات مختلف بوده است.

بعدها استعمال همگانی آهن در جنگ، کشاورزی و معماری شناخته شده و بعدها مورد نیاز مبرم قرار گرفت.

(احسانی؛ 1382؛ 29) د) طلا و نقره: طلا فلزی است که مانند مس و نقره بصورت خالص