کلمه ژاپنى «کارا» به معنى خالى و «te» یعنى دست است این هنر رزمى که (karate-do) نام دارد به معناى روش استفاده از دستان خالى است و براساس اصول دفاع شخصى طراحى شده است.
نخستین بار کاراته در جزیره Okinawa توسط روستاییانى که طبق قوانین حاکم اجازه استفاده از سلاح (براى دفاع از خود) را نداشتند شکل گرفت و متولد شد.
آن ها با الهام از هنر جنگى قدیمى در چین توانستند شیوه اى جدید به وجود آورند و به عوض در دست گرفتن اسلحه از دست ها و پاهایشان استفاده کردند.
کم کم با عدم نیاز به استفاده از این روش براى دفاع از خود، این وسیله دفاعى تبدیل به یک «هنر» شد و آن را هنر یا ورزش رزمى نامیدند و به گوشه گوشه جهان رسید و در حال حاضر چندین سبک مهم کاراته در دنیا اجرا مى شود.
چشم انداز تاریخى کاراته
«Okinawa» زادگاه یا محل تولد کاراته یکى از چندین جزایر کوچک جنوب ژاپن است که به خاطر وضعیت و موقعیت جغرافیایى بسیار خوب و مناسبش ارتباط فرهنگى و تجارى زیادى با چین و ژاپن براى قرن ها داشته است.
به همین خاطر عرصه مبادلات بین مردم این جزایر با کشورهاى همسایه از تبادل کالا و خدمات فراتر رفت و حتى شیوه هاى تدافعى و رزمى نیز انتقال یافت.
به جهت تأثیر دائمى ملوانان و تجار چینى جنگ هاى داخلى در این جزیره تحت تأثیر (Chan Fa) یا روش استفاده از مشت در نبردها ( که در چین متداول بود) قرار گرفت.
همانطور که ذکر شد وضعیت استراتژیک خاص این منطقه باعث شد که چینى ها و ژاپنى ها بارها به Okinawa هجوم برند تا از این جزیره به عنوان پایگاه سیاسى نظامى خود استفاده کنند و جاى تعجب نیست اگر در چنین شرایطى این مردم به دنبال راهى براى دفاع از خود بوده باشند بدون داشتن سلاح و براساس قوانینى که به آن ها اجازه استفاده از اسلحه را نمى داد شروع به استفاده از شیوه هاى دفاعى به کمک بخش هاى مختلف بدن و با دستان خالى و پاهاى برهنه کردند.
 در شروع این هنر به طور مخفیانه آموزش داده مى شد و از آن جایى که بیشتر این آموزش ها در شب انجام مى شد.
شاگردان با لباس خواب بر سر تمرینات حاضر مى شدند و همان لباس خواب ها با تغییراتى به شکل لباس هاى کنونى یا (gi) امروزى درآمد.
در طى سال ها و با گذر زمان ممنوعى آموزش کاراته کمتر شد و گسترش یافت تا اینکه در سال ۱۹۰۲ به طور رسمى مبارزه با استفاده از اصول کاراته به نمایش گذاشته شد و از آن جا بود که کاراته به میان جوانان ژاپنى راه یافت و با استقبال شدیدى که در این کشور از آن شد در سال ۱۹۴۸ انجمن کاراته ژاپن را تأسیس کردند.
(JKA) و با شکل گیرى این انجمن رسمى بود که کاراته در سرتاسر جهان با سرعت بیشترى گسترش پیدا کرد.
سال ۱۹۳۶ و ملاقات استادان این رشته در این سال Ryukyu Shimpo یک روزنامه در Okinawa بانى و حامى برگزارى جلسه اى شد تا استادان این رشته به تبادل نظر با هم پرداختند و از همین زمان براى این شیوه دفاعى نام کاراته را انتخاب و اصولى مشترک را طراحى کردند.
دلایل تغییر نام: ۱- در درجه اول مى خواستند هیچ ریشه اى از فرهنگ و اصول چین در این رشته ورزشى بر جاى نماند چرا که تأثیرات شدید نفوذ چین را در آن حس مى کردند.
پس بهتر بود که از کلمه اى جدید استفاده شود.
۲- این نام نزدیکى بیشترى به فلسفه Zen که معتقد به تفکر و ریاضت بود داشت.
۳- در ضمن این که از نظر لغوى کلمه اى مناسب و مترادف با این شیوه دفاعى بود (استفاده از دستان خالى) کاراته و هندوستان با اشاره به برخى نوشته ها و مدارک برجاى مانده از قرن ششم بعد از میلاد عده اى معتقدند یک راهب هندى به نام (Daruma) از هندوستان به چین سفر کرد تا به پادشاه سلسله Liang اصول Zen بودایى ها را آموزش دهد.
او براى تحمل این سفر سخت و دشوار نیاز به تقویت روحى و جسمى خود داشت که بعدها از این جهت شهرت یافت.
پس از اتمام آموزش و انجام کار خود او در چین ماند و به راهب هاى چینى آموزش اصول بودایى را داد.
گرچه شباهت هاى زیادى بین هنر رزمى هند و چین وجود دارد اما شواهد و مدارک محکمى مبنى بر اینکه این روش از هندى ها به مردم چین رسیده باشد وجود ندارد.
در ضمن اینکه برخى از متون چینى نشان مى دهد اصولى از این شیوه رزمى پیش از سفر راهب هندى به چین در میان نوشته هاى آن ها به چشم مى خورد.
رنگ کمربندها و کاراته در شروع این ورزش مفهوم و تصورى تحت عنوان رنگ کمربند وجود نداشت و مى توان گفت کمربند و رنگ هاى مختلف آن پس از استفاده از لباس کاراته (gi) به وجود آمد.
در آغاز براى شاگردان کمربند سفید در نظر گرفتند.
اما کمربند شاگردان با ادامه تمرینات و بردبارى آنها در این رشته کثیف و کثیف تر مى شد و این گونه شد که تصمیم گرفتند براى نشان دادن تداوم تمرینات و بالا رفتن سطح مهارت کمربندها را تیره تر کنند.
تا اینکه به رنگ سیاه عنوان حداکثر تلاش و موفقیت را دادند و شخص تازه کار را با کمربند سفید و بالاترین حد شاگردى با کمربند سیاه به نمایش گذاشتند و براى حد وسط رنگ سبز در نظر گرفته شد.
خم شدن ۲ حریف قبل از مبارزه: در مبارزات ورزشى مختلف ژست ها و تغییرات بدنى خاصى پیش از شروع مبارزه از طرف ورزشکاران انجام مى شود.
براى نمونه در مسابقات مشت زنى یا بوکس ورزشکاران دستکش هاى یکدیگر را لمس مى کنند یا شمشیربازان تیغه شمشیرها را اندکى به هم مى مالند و در کاراته نیز با خم شدن در جلو یکدیگر نوعى تواضع را به نمایش مى گذارند و علاوه بر اصول صرف و خشک ورزشى، پندهاى اخلاقى این رشته که منش صحیح، صمیمیت، تلاش، ادب و خویشتندارى است را هم به تصویر مى کشند.
آیا مى دانید که: ۱- ۷-۳ سال طول مى کشد تا به کمربند سیاه برسید.
۲- براى پرداختن به این ورزش هرگز آنقدر پیر و مسن نیستید که امکان شروع و یا ادامه را نداشته باشید.
کاراته باعث کم شدن استرس و افزایش اعتماد به نفس مى شود.
۴- قدرت و چالاکى را به طور همزمان بالا مى برد.
کاراتهباز، کاراتهکار، کاراتهکا ما ورزشکار حرفهای این رشته را از قدیم بهنام «کاراتهباز» میشناختیم ولی اکنون چند سالی است که واژههای «کاراتهکار» و «کاراتهکا» هم در کنار آن رایج شدهاست.
اجازه بدهید که کمی معنی این واژهها را شفاف کنیم.
ورزش «کاراته» تقریباً مفهوم عامی در زبان فارسی پیدا کردهاست و کاربرد واژه «کاراتهبازی» هم بههمین علت است.
بنابراین با جاافتادن این واژه در فارسی، طبیعی است که ورزشکار این رشته هم باید «کاراتهباز» نامیده شود.
اما تا آنجا که من اطلاع دارم، ورزش کاراته شامل سبکهای مختلف و رشتههای مختلف (کاتا، کمیته) است و در همه آنها «بازی» وجود ندارد.
ما در زبان فارسی اصطلاح «کار کردن» را هم داریم که بهمعنی فعالیت در یک رشته ورزشی است.
مثلاً میگوییم «فلانی بدنسازی کار میکند».
همین اصطلاح برای بسیاری از ورزشهای دیگر نظیر کاراته یا بوکس یا جودو هم کاربرد دارد.
برایناساس واژههایی نظیر جودوکار، تکواندوکار، کاراتهکار، آزادکار، فرنگیکار، و چوخهکار هم معنا یافته و رایج شدهاست.
با توجه به معنی رایج کارتهبازی، شاید واژه «کاراتهباز» برای کسی که در رشته کاتا فعالیت میکند صحیح نباشد.
بههمین علت واژه کلیتر و معنادارتر «کاراتهکار» هم شکل گرفته و رایج شدهاست.
اما واژه «کاراتهکا» که من نمیدانم ریشهاش چیست (احتمالاً اقتباسی است)، واژه کاملاً مستقلی است و عنصر -کا در پایان آن، که بهنظر میرسد پسوند معناداری باشد، در فارسی معتبر نیست.
ظاهراً واژه کاراتهکا در مورد کسانی که در رشته «کاتا» فعالیت میکنند، بهکار میرود (اگر کسی اطلاع بیشتری دارد لطفاً توضیح دهد).
بااینحال من واژه «کاراتهکا» را که نه معنی شفافی دارد و نه اقتباس آن لازم است، واژه مناسبی نمیدانم.
این مطلب هم طولانی شد!
امیدوارم که شما را خسته نکرده باشم.
درباره نامهای عمومی ورزشکاران هنوز مطالب مهمتری ماندهاست که به یادداشت بعدی موکول میکنم.
راستی، شما نظری ندارید؟
مفهوم کیوکوشین چیست؟
کیوکوشین به معنای حقیقت نهایی مبارزه با دست خالی است که توسط استاد فقید اویاما بنیانگذاری شد و سوسای اویاما در رشته هایی همچون جودو و جیرجیتسو، شوتوکان و چند رشته رزمی دیگر فعالیت نمود و در نهایت پس از بررسی و تفحص فراوان کیوکوشین کاراته را بنیانگذاری کرد که به نظر بنده کامل ترین رشته کاراته است.
آیا مسابقاتی تاکنون در سطح منطقه ۱۰ برگزار کرده اید؟
بله، از ابتدای سال ۸۳ تاکنون سه دوره مسابقات کاتا و کومیته و آمادگی جسمانی برگزار کرده ام.
ورزش را چگونه با مسائل خانوادگی گره زده اید، آیا همسرتان هم علاقه ای به ورزش دارد؟
همسرم استاد من و مسئول کمیته آموزش هستند.
تاکنون من و همسرم موفق شده ایم با لطف پروردگار شش جلد کتاب در زمینه کیوکوشین کاراته به رشته تحریر درآوریم.
همچنین فیلم های آموزشی تکنیک، کیهون کاتا، کومیته را در اختیار هنرآموزان این سبک قرار دهیم.
چه عواملی را در موفقیت خودتان دخیل می بینید؟
اولین و بزرگ ترین عامل موفقیتم را وجود همسرم می دانم که اولین استاد من در کاراته و همچنین راهنمای خوبی در زندگی هستند.
ورزش در زندگی شخصی و خانوادگی شما چه تأثیری بر جای گذاشته است؟
در یک جمله می توانم بگویم: ورزش زندگی ما و زندگی ما ورزش است.
از فرزندتان بگویید آیا دوست دارید ادامه دهنده راه شما در ورزش باشد؟
من یک دختر هفت ساله دارم دلم می خواهد هر ورزشی را که خودش دوست دارد، انتخاب کند.
دوست دارید با جوانان منطقه چه حرفی را در میان بگذارید؟
قدر و ارزش وقت خود را بدانند تا عمرشان به بطالت نگذرد.
در درجه اول تحصیلاتشان را ادامه دهند و در کنار آن به یک کار فرهنگی ـ هنری و یا ورزشی روی بیاورند و با برنامه ریزی صحیح به اهداف عالی خودشان برسند اگر مسئول ورزش بانوان منطقه ۱۰ بودید، چه برنامه هایی را در اولویت قرار می دادید؟
سعی می کردم در زمینه ورزش، نیازهای بانوان منطقه را بسنجم و باتوجه به امکاناتی که در اختیارم می گذارند پیش بروم.
تا چه حد ورزش رزمی بانوان منطقه ۱۰ را در رشته کاراته موفق می بینید؟
باتوجه به بافت سنتی این منطقه و علاقه مندی دختران به رشته های رزمی آینده روشنی برای منطقه ۱۰ پیش بینی می کنم.
یک خاطره از خودتان بگویید.
خاطره خوبی که می توانم بگویم این است که اولین مسابقات برون مرزی بانوان کیوکوشین کاراته ماتسوشیما، به مسابقات بین المللی لبنان بود که اخیراً در تاریخ هشت شهریور ماه ۸۳ به همراه تیم اعزامی ایران بنده به عنوان مربی و داور و سرپرست تیم بودم و خانم رقیه محمدنژاد به عنوان فایتر که وی توانست مدال جنگندگی را دریافت کنند و من هم به عنوان نماینده ای از طرف کل بانوان با داوری در مسابقات و انجام کاتای زیبای سوشی هو در فینال مسابقات توانستم توانایی و شایستگی کلیه بانوان ایرانی را در معرض دید همه جهانیان بگذارم.
کاراته – کیو کوشین سوسای اویاما در طی سالها تمرین و تفحص در هنرهای رزمی و انجام مبارزاتی در استایلهایی همانند جیوجیتسو ،جودو موای تای و کاراته در نهایت شیره تعالیم خویش را کیوکوشین نامگذاری کردند و حقیقت مبارزه واقعی را در کالبد این سبک بنا نهادند فلسفه کاراته اویاما از کن کا کاراته یا کاراته جنگی الهام گرفته و از نظر روحی روش وی با ذن مکتب بودیدهارما آمیخته شده است ارتباط عمیق این سبک با ذن به حدی با هم عجین گردیده اند که بنیانگذار این سبک اعتقاد دارد ذن کاراته و کاراته ذن است اساس و شالوده این سبک از نظر فلسفی بر سه اصل قدرت ، شجاعت و تواضع بنا گردیده است از اینرو عنصر مبارزه در این سبک با توجه به اصل یاد شده تعریفی متفاوت پیدا کرده است و مبارزه حیات این کاراته جنگی می باشد و اگر مبارزه از آن حذف شود تمرینات و حرکات این سبک به یک بازی موزون و رقص گونه تبدیل میشود و حال که مبارزه در این سبک جایگاه خاصی دارد اساس آن مبارزه ایست که در بطن آن صمیمیت و جوهره انسانی حرف اول را میزند نوع مبارزه در این سبک برخورد نزدیک توام با ضربات شدید تکنیکی است بطوریکه برلی کاستن مقاومت حریف و مغلوب کردن وی می بایست تکنیکها به طور متوالی اجرا گردد .
سوسای اویاما با توجه به جنبه های مختلف روحی و جسمی انسان مبارزات این سبک را طراحی نمود وی بهترین و معقولترین مبارزه را از نظر قدرتی و از جنبه اخلاقی در غالب جیو کمیته بنا نهاد