محاسبه نرخ میانگین بازده متوسط سرمایه گذاری: مثل 1و2 است /3 و /4 مثل است.
یا به عبارتی درصد های مورد سوم را در 2ضرب می کنیم چرا که کل سرمایه را تقسیم بر 2 کردیم.
نظر به اینکه اصل سرمایه (10.000.000) به تدریج طی هر سال برگشت می شود و تا پایان سال پنجم مبلغ سرمایه گذاری تماماً برگشت شده و صفر می شود نرخ بازدهی حسابداری اشتباه است زیرا بازدهی 2.000.000سالیانه تقسیم بر 10.000.000ریال سرمایه پروژه را محاسبه شده است در حالیکه مبلغ سرمایه در سال اول 10.000.000 ریال است و بخشی از آن در سنوات بعد برگشت شده است نرخ میانگین بازده متوسط سرمایه مبنای منطقی تری است.
از جدول داده ها و مقایسه سالها و نحوه برگشت پول (یعنی اعداد بزرگتر هم هست کوچکتر هم هست یک پروژه سال اول6 تا میدهد یکی 2تا میدهد بنابراین نصف میشود تا مبنا منطقی تر جلوه کند) 5) محاسبه خالص ارزش فعلی سرمایه گذاری (NPV): (فرض شود نرخ بهره i = 20% ) ارزش فعلی 5سال 4.000.000ریال خالص ارزش فعلی پروژه 11.962.450 این آن Net است.
روش کنکوری حل بدین ترتیب است: سال آخر را تقسیم یبر 1.2 کرده حاصل را با سال ما قبل آخر جمع کرده دوباره تقسیم بر 1.2کرده دوباره حاصل را با سال قبل از ماقبل آخر جمع کرده تقسیم بر 1.2 کرده به همین منوال تا سال اول.
محاسبه نرخ بازدهی داخلی تا (IRR) مثال) موسسه ای برای مبلغ 10.000.000ریال سرمایه گذاری 3پروژه (طرح) پیش رو دارد در صورت اجرای پروژه های مذبور پیش بینی شده است که عوایدی به شرح زیر براس شرکت حاصل می شود: مبلغ سرمایه گذاری هر سه پروژه مساوی معادل 10.000.000ریال است.
وجه نقد حاصل از اجرای پروژه در پایان سال پروژه I پروژه II پروژه III پروژه IV اول 4.000.000 6000.0000 2.000.000 12.500.000 دوم 4.000.000 4.000.000 3.000.000 - سوم 4.000.000 3.000.000 5.000.000 - چهارم 4.000.000 2.000.000 5.000.000 - پنجم 4.000.000 1.000.000 7.000.000 - جمع 20.000.000 16.000.000 22.000.000 12.500.000 1) دوره بازیافت سرمایه: مبنا بر ده میلیون، 2سال اول 8میلیون ،سال سوم نصفش طی شود کامل می شود 10.000.000 * پروژه 2/4 انتخاب می شود چرا که دوره بازیافت سرمایه کمتری دارد.
Iپروژه ------ 2/5 سال 2/5 IIپروژه ----- 2 سال 7 IIIپروژه ----- 3سال IVپروژه-----1.10/12 ----7 2) نرخ معکوس دوره بازیافت سرمایه: پروژه IV انتخاب می شود یعنی سالی 50% پول بر می گردد.
3) محاسبه نرخ بازده حسابداری (میانگین بازده سرمایه گذاری): تفاوت NPV,P.V چیست؟
7) نرخ بازده داخلی(IRR): ارزش فعلی 5 قسط 4.000ریالی شد 1.962 I:i=%20----- ارزش فعلی 10.000مساوی سرمایه گذاری شود i=?----------- اگر نرخ بهره 1% افزایش پیدا کند ارزش فعلی پروژه I 389ریال کاهش میابد اگر بخواهیم ارزش فعلی وجوه 5سال دقیقاً معادل 10.000ریال باشد لازم است محاسبه کنیم که ارزش فعلی 128ریال(از مبلغ 10.128ریال) کاهش پیدا کند نرخ بهره چقدر میبایست به 28% اضافه گردد.
i=%28 10.128 ارزش فعلی 5قسط 4.000ریالی با نرخ 28% i=0 10.000 ارزش فعلی 5قسط 4.000ریالی با نرخ 29% یک شرکت تولیدی 3پروژه به شرح زیر را جهت سرمایه گذاری پیش رو دارد.
سرمایه گذاری لازم برای هریک از این 3پزوژه 10.000ریال است و شرکت در صورت مقرون به صرفه بودن فقط یکی از آن ها را (بهترین را ) انتخاب می کند: پروژه ها I II III مطلوبست محاسبه سال اول 3.000 5.000 1.000 1) دوره بازیافت سرمایه4/1 سال دوم 3.000 4.000 2.000 2)نرخ معکوس بازیافت سرمایه 4/1 سال سوم 3.000 3.000 3.000 3)نرخ بازده سرمایه گذاری(نرخ حسابداری) سال چهارم 3.000 2.000 4.000 4)نرخ بازدهی متوسط سرمایه گذاری سال پنجم 3.000 1.000 5.000 5)ارزش فعلی PV سال ششم 3.000 1.000 6.000 6)روش خالص ارزش فعلی NPV جمع 18.000 16.000 21.000 7)نرخ بازدهی داخلی IRR جواب در صفحه بعد جواب) I II III 1) 33/3 2/33 4 2) %30 %43 %25 3) %13/3 %10 %18/37 4) %26/6 %20 %36/6 5) 7.653 10.382 9.907 6) -2.347 382 -93 7) %19/9 %22/8 %19/7 یک شرکت تولیدی در شرایط تصمیم گیری در خصوص تعویش ماشین آلات قدیمی خود می باشد.
اطلاعات مربوط به ماشین آلات جدید و تأثیر آن بر هزینه ها و درآمد شرکت به قرار زیر می باشد.
هزینه کنارگذاری ماشین آلات قدیمی و ارزش آن برابر هم می باشد.
جایگزینی ماشین آلات جدید موجب می گردد که هزینه تعمیر و نگهداری سالیانه 2.000ریال کاهش یابد.
بکارگیری ماشین الات جدید موجب افزایش تولید و درآمدهای شرکت به میزان سالانه 5.000ریال می گردد.
قیمت ماشین الات جدید 40.000ریال، عمر مفید اقتصادی 10 سال و ارزش 5.000ریال می باشد.
نرخ استهلاک دارایی جدید 10 ساله خط مستقیم (هر سال 10/1) هزینه تأمین مالی برای شرکت بر نرخ 20% در سال است.
نرخ مالیات40% سود خالص می باشد.
مطلوب است محاسبه: دوره برگشت سرمایه نرخ بازده حسابداری محاسبه خالص ارزش فعلی(NPV) نرخ بازدهی داخلی(IRR) مبلغ سرمایه گذاری جهت خرید ماشین آلات جدید24.000ریال و افزایش درآمد سالیانه ناشی از تولید اضافی ماشین آلات جدید6.000ریال و کاهش هزینه های تعمیرات و نگهداری سالیانه 3.000ریال و هزینه استهلاک سالیانه ماشین آلات 3.000ریال و ارزش اسقاط شده و نرخ مالیات بر درآمد عملکرد شرکت ها 25%.
نرخ هزینه های تأمین مالی i = %25 مطلوبست: محاسبه دوره برگشت سرمایه 8 سال محاسبه NPV محاسبه IRR وضعیت عایدات شرکت در صورت جایگزینی ماشین آلات: افزایش درآمد 6.000 کاهش هزینه 3.000 افزایش سود سالیانه 9.000 هزینه استهلاک 3.000 6.000 مالیات (25%) 1.500 افزایش سود پس از مالیات 4.500 استهلاک 3.000 افزایش وجوه در صورت7.500 نکته: اگر افزایش درآمد سالیانه و همچنین کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری به همین سادگی قابل محاسبه بود راه حل مذبور مبنای مناسبی برای تصمیم گیری قرار می گرفت (ولی در عمل اینگونه نیست) لذا برای تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان احتمال رویداد هر یک از وقایع را می بایست در نظر گرفت به عنوان مثال یک شرکت تولیدی جهت سرمایه گذاری پروژه جایگزینی ماشین آلات مفروضات زیر را پیش رو دارد: افزایش درآمد: افزایش درآمد سالیانه ممکن است به احتمال 70% 10.000ریال و به احتمال 30% نیز مبلغ 8.000ریال تحقق یابد.
کاهش هزینه: احتمال دارد از هزینه های تعمیر و نگهداری سالیانه بع مبلغ 2.000ریالبه احتمال 40% و مبلغ 3.000ریال به احتمال 60% جلوگیری شود.
اگر بهای خرید ماشین آلات 50.000ریال، ارزش اسقاط صفر و عمر مفید 8 سال و هزینه تأمین مالی 20% و نرخ مالیات 25% باشد.
آیا انتخاب پروژه به نفع شرکت است؟( مطلوبست محاسبه NPV) افزایش 9.400 کاهش 2.600 استهلاک 6.250 5.750 مالیات 1.437 4.313 4.313 استهلاک 6.250 عایدی کل 10.536 افزایش 9.400 کاهش 2.600 استهلاک 6.250 5.750 بسیاری از شرکتها و تقریباٌ تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ملزم هستند که بودجه عملکرد و سود و زیان خود را برای سال مالی آینده تهیه و قبل از شروع دوره مالی جدید به اطلاع گروههای ذینفع (سهامداران – بانکداران – وام دهندگان و سازمانهای دولتی) برسانند که اصطلاحاً به آن بودجه سال اینده گفته می شود بدیهی است سهامداران با توجه به گزارش بودجه شرکتها و مقایسه سود سهم (EPS) نسبت به نگهداری سهام، فروش آنها و یا افزایش سرمایه گذاری در شرکتها تصمیم گیری کنند.
گزارش عملکرد سود و زیان میاندوره ای در پایان هر ماه توسط شرکتها و با ارقام مقایسه ای گزارش بودجه ای ارائه می شود استفاده کنندگان این گزارشات مالی بررسی می کنند عملکرد واقعه ای میاندوره ای(ماهیانه) با بودجه تهیه شده بر آن دوره مالی چه وضعیتی را نشان می دهد.
آیا سود خالص شرکت بیش از رقم بودجه ای بوده یا کمتر از آن است لذا در صورت تفاوت در مبلغ سود خالص واقعی با سود پیش بینی شده (بودجه) می بایست علت این اختلاف(انحراف) مشخص گردد.
انحراف سود و زیان شرکت شامل: انحراف نرخ فروش محصولات انحراف نرخ قیمت تمام شده کالای فروش رفته انحراف حجم فروش انحراف حجم بهای تمام شده کالای فروش رفته میباشد و از آنجا که انحراف حجم فروش بدون توجه به اثر بهای تمام شده کالای فروش رفته اطلاعات مناسبی ارائه نمی دهد به جای حجم فروش و انحراف حجم بهای تمام شده کالای فروش رفته از انحراف های ردیف 3 و 4 استفاده می شود.
انحراف نرخ فروش محصولات فروش واقعی (مقدار واقعی فروش× نرخ واقعی ) فروش ( مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) انحراف مساعد( نا مساعد) نرخ فروش صورتحساب سود و زیان واقعی صورت حساب سود و زیان (مقدار واقعی / نرخ بودجه ای) انحراف حجم فروش 3) مقدار فروش واقعی × نرخ بودجه ای 5.575.000 مقدار فروش بودجه ای × نرخ بودجه ای 5.500.000 انحراف حجم فروش مساعد 75.000 4) انحراف حجم ب.ت.ک.ف مقدار واقعی × نرخ بودجه ای ب.ت.ک.ف 5.500.000 مقدار بودجه ای× نرخ بودجه ای 5.750.000 انحراف نا مساعد حجم ب.ت.ک.ف 25.000- 3) اصلی انحراف ترکیب فروش فروش (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 5.750.000 ب.ت.ک.ف مقدار واقعی × نرخ بودجه ای 4.025.000 سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب واقعی/نرخ بودجه ای) 1.550.000 سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.500.000 انحراف مساعد ترکیب فروش محصولات 50.000 4) اصلی) انحراف فروش نهایی سود ویژه (مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.550.000 سود ویژه بودجه شده(مقدار واقعی /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 1.500.000 انحراف مساعد حجم فروش نهایی 50.000 اطلاعات مربوط به بودجه عملکرد واقعی یک شرکت تولیدی به قرار زیر می باشد.
مطلوبست محاسبه تفاوت یا انحراف سود واقعی از بودجه 8.800 + 26.000 = 34.800 10.800 + 21.600 = 32.400 انحراف نرخ فروش محصولات انحراف نرخ ب.ت.ک.ف انحراف ترکیب فروش انحراف حجم فروش نهایی یودجه ای 34.800 – 32.400 = 2.400 مساعد انحراف نرخ فروش محصولات فروش واقعی (مقدار فروش واقعی × نرخ واقعی) 140.400 فروش (مقدار واقعی فروش × نرخ بودجه ای) 136.000 انحراف مساعد نرخ فروش 4.400 انحراف نرخ ب.ت.ک.ف ب.ت.ک.ف (مقدار واقعی × نرخ واقعی) 108.600 ب.ت.ک.ف (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 104.800 انحراف نامساعد نرخ ب.ت.ک.ف 1.800 انحراف ترکیب فروش فروش (مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 136.000 ب.ت.ک.ف(مقدار واقعی × نرخ بودجه ای) 104.800 سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب واقعی/نرخ بودجه ای) 31.200 سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 80.240 انحراف مساعد ترکیب فروش محصولات 960 انحراف حجم فروش سود ناویژه( مقدار واقعی/ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 30.240 سود ناویژه بودجه شده( مقدار بودجه /ترکیب بودجه ای/نرخ بودجه ای) 32.400 انحراف نا مساعد حجم فروش نهایی 2.160 انحراف نرخ فروش انحراف نرخ ب.ت.ک.ف انحراف ترکیب فروش انحراف حجم فروش نهایی جمع انحرافات باید با تفاضل سود یکی شود برنامه ریزی و بودجه بندی سود، فروش و هزینه(تهیه بودجه عملیاتی) سرمایه گذاران هنگام تصمیم در خصوص ایجاد یک شرکت تولیدی و یا احداث خط جدید تولیدی یک محصول ابتدا به دنبال توجیهات فنی و اقتصادی طرح می گردند یعنی طرح سرمایه گذاری می بایست به لحاظ فنی قابیل اجرا بوده و از لحاظ اقتصادی نیز بازدهی مورد انتظار را جوابگو باشد.
سرمایه گذاران انتظار دارند نرخ سود مناسبی عایدشان شود اطلاعاتی که می تواند به آنان کمک کند تا تصمیم گیری منطقی داشته باشند از تهیه صورت سود و زیان بودجه ای یا پیش بینی درآمد سنوات آتی حاصل می شود.
معمولاً مدیریت شرکتهای تولیدی فعال به منظور برنامه ریزیهای اقتصادی مناسب کنترل یا ارزیابی عملکرد قسمتهای مختلف زیر مجموعه شرکت اقدام به پیش بینی عملیات و تهیه و تنظیم سود و زیان بودجه ای دوره مالی بعد می نماید تا وضعیت مالی شرکت را برای دوره مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» در آینده ارزیابی نماید تا بتواند در بازار رقابت با سایر شرکتها موقعیت و روند سود آوری خود را حفظ نماید.
به این منظور پیش بینی عملکرد دوره های مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» تنظیم می گردد تا اگر کمبود نقدینگی – در آینده امکان وقوع داشته باشد، مدیریت شرکت قادر باشد پیشگیری کند.
تهیه و تنظیم صورتحساب سود و زیان بودجه ای: صورت حساب سود و زیان بودجه ای شامل اقلام درآمد و هزینه های شرکت برای دوره های مالی «ماهیانه، سه ماهه، شش ماهه، و سالیانه» می باشد بدیهی است هنگام تنظیم بودجه، محدودیتهایی که عامل یا عوامل محیطی شرکت هستند مد نظر گرفته قرار می گیرند.
به عنوان مثال ممکن است بازار فروش محصولات عامل محدود کننده حجم عملیاتی شرکت باشند لذا ممکن است تولیدات مازاد بر نیاز بازار بدون امکان فروش آنها در انبار نگهداری شود و از این بابت به شرکت تولیدی زیان وارد گردد.
لذا در این شرایط بهتر است جهت تنظیم صورتحساب سود و زیان، ابتدا بودجه فروش تنظیم گردد تا بر اساس آن میزان تولیدات خرید مواد اولیه، هزینه های تولید و نقدینگی مورد نیاز پیش بینی و بودجه بندی شود.
در برخی موراد نیز ممکن است محدودیت اصلی برای یک شرکت تولیدی، بازار فروش محصولات