دانلود مقاله نمونه گیری جهت پذیرش

1 نمونه گیری جهت پذیرش بحث نمونه گیری جهت پذیرش یکی از مباحث مهم در کنترل کیفیت آماری محسوب می گردد.

یکی از کاربردهای معمول و متداول نمونه گیری جهت پذیرش بدین صورت است که تامین کننده أی انباشته أی را برای شرکتی می فرستد.

این محصول غالباً یک قطعه و یا مواد اولیه است که در فرآیند تولید این شرکت استفاده می گردد.

بعد از دریافت این انباشته معمولاً نمونه أی از آن انتخاب و مشخصه کیفی مورد نظر بازرسی می شود.

با توجه به اطلاعات حاصل از این نمونه تصمیمی در مورد رد یا پذیرش انباشته اتخاذ می گردد.

در بعضی مواقع به این تصمیم حکم انباشته نیز گفته می شود.

انباشته های پذیرفته شده در خط تولید استفاده و انباشته های رد شده یا به تامین کننده باز گردانده می شوند و یا از روشهای دیگر مورد بازرسی قرار می گیرند.

گرچه معمولاً تصور می شود که روشهای نمونه گیری جهت پذیرش فعالیتهایی هستند که در قسمت دریافت کالا کاربرد دارند ولی باید توجه داشت که این روشها در موارد دیگری نیز قابل استفاده می باشند.

به عنوان مثال، یک تولید کننده معمولاً محصول خود را در مراحل مختلف تولید، نمونه گیری و بازرسی می کند.

انباشته هایی که از این طریق پذیرفته شده اند به مراحل بعدی فرآیند منتقل و انباشته های رد شده دوباره کاری و یا اسقاطی محسوب می شوند.

نمونه گیری سه جنبه مهم دارد: هدف از نمونه گیری جهت پذیرش ارزیابی انباشته است و نه برآورد کیفیت انباشته.

اغلب طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش به منظور برآورد کیفیت انباشته طراحی نشده اند.

طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش روش مستقیمی از کنترل محسوب نمی گردد.

از طریق طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش انباشته ها پذیرش و یا رد می شوند.

حتی اگر کلیه انباشته ها دارای کیفیت یکسان باشند از روش نمونه گیری بعضی انباشته ها پذیرش و بقیه آنها رد می شوند و این در حالی است که انباشته های پذیرفته شده دارای کیفیتی بهتر از انباشته های رد شده نیستند.

روشهای کنترل فرآیند روشهایی هستند که به طور سیستماتیک کیفیت را بهبود می بخشند و این دقیقاً چیزی است که روشهای نمونه گیری جهت پذیرش قادر به انجام آن می باشند.

یکی از نکات مهم در مورد استفاده از روشهای نمونه گیری جهت پذیرش عدم توانایی آنها در ایجاد کیفیت در فرآورده از طریق بازرسی است.

به عبارت دیگر، این روشها باید به عنوان ابزار ممیزی جهت کسب اطمینان از انطباق خروجی فرآیند با خواسته های موردنظر استفاده گردند.

به طور کلی سه روش برای تصمیم گیری در مورد انباشته وجود دارد: (1) پذیرش بدون بازرسی،(2) بازرسی %100( صد درصد) و با به عبارت دیگر، بازرسی تک تک محصولات انباشته و جدا سازی محصولات معیوب( محصولات معیوب ممکن است برای تامین کننده پس فرستاده شوند، دوباره کاری شوند، با محصولات خوب جایگزین شوند و یا به دور ریخته شوند) و (3)نمونه گیری جهت پذیرش.

روشهای نمونه گیری جهت پذیرش غالباً در موارد ذیل مورد استفاده قرار می گیرند: 1 وقتی که آزمایشها مخرب هستند.

2 وقتی که هزینه بازرسی %100 خیلی زیاد است.

3 وقتی که بازرسی%100 از نظر فن آوری توجیهی ندارد یا آنقدر زمان نیاز دارد که برنامه تولید مختل می گردد.

4 وقتی که تعداد محصولاتی که باید بازرسی شوند خیلی زیاد است و میزان خطا نیز آنقدر بالاست که بازرسی %100 ممکن است باعث گردد تا تعداد محصولات معیوبی که از روش بازرسی%100 پذیرش می شوند بیشتر از محصولاتی باشند که از طریق طرحهای نمونه گیری پذیرفته می شوند.

5 وقتی که تامین کننده از سابقه عالی در زمینه کیفیت برخوردار است و می خواهیم میزان بازرسی را از %100 به سطح کمتری کاهش دهیم ولی نسبت کارآیی فرایند تامین کننده آنقدر بزرگ نیست که بتوانیم روش بدون بازرسی را اعمال کنیم.

6 وقتی که ریسک تعهد و مسئولیت در قبال محصول به طور بالقوه زیاد است و علی رغم رضایتبخش بودن فرآیند تامین کننده هنوز استفاده از یک برنامه نظارت مستمر برای محصول ضروری احساس می گردد.

برتریها و ضعفهای نمونه گیری روش نمونه گیری جهت پذیرش در مقایسه با روش بازرسی %100 از برتری هایی برخوردار است که از میان آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1 هزینه کمتر به علت بازرسی کمتر 2 خسارت کمتر به علت جا به جایی کمتر 3 قابل استفاده در آزمایشهای مخرب 4 دخالت تعداد کمتری پرسنل در فعالیتهای بازرسی 5 کاهش قابل توجهی در میزان خطای بازرسی 6 ایجاد انگیزه برای تامین کننده جهت بهبود کیفیت یا رد کل انباشته به جای فقط ارجاع محصولات معیوب روش نمونه گیری جهت پذیرش، از نقاط ضعفی نیز برخوردار است که از میان آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1 وجود ریسک برای پذیرش انباشته های بد و رد انباشته های خوب 2 کسب اطلاعات کمتر در مورد محصول و یا فرآیندی که آن را تولید کرده است.

3 نیاز به برنامه ریزی و مکتوب کردن دستورالعملهای نمونه گیری جهت پذیرش در مقایسه با عدم نیاز به اینگونه فعالیتها در بازرسی%100.

انواع طرح های نمونه گیری روشهای مختلفی برای گروه بندی طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش وجود دارد.

یکی از این گروه بندیها با توجه به وصفی و یا متغیر بودن مشخصه کیفی مورد نظر تهیه گردیده است.

مشخصه های کیفی متغیر مشخصه هایی هستند که در یک مقیاس عددی اندازه گیری می شوند و مشخصه های کیفی وصفی مشخصه هایی هستند که بر اساس روش برو نرو بیان می شوند.

این قسمت در مورد طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش به صورت انباشته به انباشته وقتی که مشخصه کیفی مورد نظر وصفی است بحث می کند.

یک طرح یک بار نمونه گیری، روشی برای ارزیابی انباشته است.

در این روش یک نمونه تصادفی n تایی انتخاب و بر اساس اطلاعات حاصل از نمونه تصمیم گرفته می شود که انباشته پذیرش یا رد گردد.

به عنوان مثال، یک طرح یک بار نمونه گیری برای مشخصه های کیفی وصفی دارای اندازه نمونه n تای و عدد پذیرشc است.

از طریق این روش ابتدا یک نمونه n تایی از انباشته به صورت تصادفی انتخاب می شود.

اگر c یا کمتر معیوب در نمونه مشاهده شد انباشته پذیرش و اگر بیش از c محصول معیوب در نمونه مشاهده شد انباشته رد می شود.

طرحهای جفت گیری قدری پیجیده تر هستند.

بر اساس اطلاعات نمونه اول تصمیم گرفته می شود که (1) انباشته پذیرش شود، (2) انباشته رد گردد و یا (3) نمونه دوم انتخاب شود.

اگر نمونه دوم انتخاب گردد آنگاه اطلاعات موجود در دو نمونه با یکدیگر ترکیب می شوند تا تصمیم گرفته شود که آیا باید انباشته را پذیرش یا رد کرد.

طرحهای چند بار نمونه گیری مفهوم تعمیم یافته تری از طرحهای جفت نمونه گیری هستند.

در این طرحها ممکن است بیش از دو نمونه نیاز باشد تا بتوان در مورد پذیرش یا رد انباشته تصمیم گرفت.

در طرحهای چندبار نمونه گیری، اندازه نمونه ها معمولاً کوچکتر از اندازه نمونه ها در طرحهای یک بار جفت و جفت نمونه گیری هستند.

حالت کلی تر طرحهای چندبار نمونه گیری طرحهای نمونه گیری پی در پی است.

در این طرحها از هر انباشته یک محصول انتخاب می شود و بر اساس نتیجه حاصل از بازرسی، تصمیم گرفته می شود که انباشته پذیرش، رد و یا محصول دیگری انتخاب گردد.

تشکیل انباشته چگونگی تشکیل انباشته می تواند بر مؤثر بودن طرح نمونه گیری جهت پذیرش اثر داشته باشد.

چند نکته مهم در مورد تشکیل انباشته ها وجود دارد که باید به آنها توجه شود.

از میان آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1ـ انباشته ها باید همگن باشند.

اقلام یک انباشته باید به وسیله یک دستگاه، یک اپراتور، مواد اولیه یکسان و تقریباً به طور همزمان تولید شده باشند.

اگر انباشته ها همگن نباشند( نظیر زمانی که خروجی دو خط تولید مختلف با یکدیگر مخلوط می گردند) آنگاه روشهای نمونه گیری جهت پذیرش کارآیی لازم را نخواهند داشت.

انباشته های ناهمگن سبب می شوند تا اتخاذ تصمیمات اصلاحی جهت حذف منابع تولید محصولات معیوب با مشکل مواجه گردد.

2ـ انباشته های بزرگتر بر انباشته های کوچکتر ترجیح داده می شوند.

از لحاظ اقتصادی معمولاً بازرسی انباشته های بزرگ بر انباشته های کوچک ارجعیت دارند.

3ـ انباشته ها باید با سیستم جابه جایی مواد در تسهیلات تولید کننده و مصرف کننده سازگاری داشته باشند.

بعلاوه، بسته بندی اقلام انباشته ها باید به گونه أی باشد که ریسکهای مربوط به حمل و نقل و جابه جایی حداقل گردد و از طرف دیگر انتخاب اقلام نمونه نیز نسبتاً ساده باشد.

نمونه گیری تصادفی نمونه أی که از انباشته به منظور بازرسی تهیه می گردد باید به صورت کاملاً تصادفی انتخاب شده باشد و باید بتوان آن را به عنوان نماینده أی از کل اقلام انباشته محسوب نمود.

بحث نمونه گیری جهت پذیرش یکی از مباحث حائز اهمیت در طراحی طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش است.

اگر نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب نشده باشند آنگاه در مورد صحت محاسبات باید شک و تردید داشت و یا به عبارت دیگر، محاسبات عاری از خطا نخواهند بود.

به عنوان مثال، این امکان وجود دارد که تامین کننده أی در زمان بسته بندی انباشته ها، واحدهایی که دارای کیفیت فوق العاده خوب هستند را در سطح رویی انباشته قرار دهد.

گرچه ممکن است چنین کاری عملاً انجام نگیرد ولی اگر با چنین مواردی مواجه گردیم و از روش نمونه گیری تصادفی استفاده نکنیم آنگاه ثمربخشی فرآیند بازرسی کاملاً از بین خواهد رفت.

روشی که غالباً در زمان انتخاب نمونه تصادفی پیشنهاد می گردد بدین صورت است که ابتدا برای هر یک از اقلام انباشته عددی در نظر گرفته می شود.

در مرحله بعدn عدد تصادفی از دامنه اعداد 1 تا بزرگترین عددی که برای اقلام انباشته در نظر گرفته شده است انتخاب می گردد.

این اعداد تعیین کننده اقلامی هستند که نمونه را تشکیل می دهند.

اعداد تصادفی را می توان بسادگی از طریق رایانه، ماشین حسابهای دستی و یا از جداول تصادفی نظیر جدول IX ضمائم تهیه نمود.

اگر اقلام دارای شماره کد یا سریال باشند آنگاه می توان انتخاب نمونه تصادفی را بر اساس این اعداد قرار داد.

روش دیگر انتخاب نمونه تصادفی استفاده از اعداد سه رقمی که نشان دهنده سطح، ردیف و ستون هستند می باشد.

به عنوان مثال، عددی تصادفی 482 واحدی را مشخص می کند که در سطح چهارم، ردیف هشتم و ستون دوم قرار دارد.

در مواقعی که نمی توان برای هر یک از واحدها عددی در نظر گرفت، شماره کد یا سریالی استفاده نمود و یا حتی مکانی برای آن مشخص کرد باید از روشهای دیگر استفاده نمود تا از تصادفی بودن نمونه اطمینان حاصل گردد.

در بعضی مواقع ممکن است بازرس انباشته را طبقه بندی کند.

این کار بدین صورت انجام می گیرد که ابتدا انباشته به طبقه ها یا لایه هایی تقسیم و بعد این لایه ها یا طبقه ها همانطور که در شکل بالا نشان داده شده است به مکعبهایی تقسیم می شوند و نهایتاً از هر یک از مکعبها واحدهایی انتخاب می شوند.

گرچه این طبقه بندی را بازرس به صورت ذهنی انجام می دهد و لزوماً تضمین کننده یک نمونه تصادفی نیست ولی حداقل این اطمینان حاصل می گردد که محصولی از هر مکان انباشته در نمونه وجود دارد.

بیش از این نمی توان بر اهمیت نمونه گیری تصادفی تاکید کرد و باید این نکته را بخاطر سپرد که اگر از روشهای قضاوتی جهت انتخاب نمونه استفاده شود اساس و بنیاد آماری طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش از بین خواهد رفت.

خطوط راهنما برای استفاده از طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش یک طرح نمونه گیری جهت پذیرش اندازه نمونه و مشخصات رد یا پذیرش را برای تصمیم گیری در مورد انباشته های مجزا تعیین می کند.

یک برنامه نمونه گیری به عنوان مجموعه أی از دستورالعملها که شامل طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش است تعریف می گردد که در آنها ارتباط اندازه انباشته ها، اندازه نمونه ها و مشخصات رد یا پذیرش همراه با میزان نمونه گیری و بازرسی %100 مشخص می شود.

نهایتاً یک سیستم نمونه گیری مجموعه أی یکپارچه از یک یا چند برنامه نمونه گیری جهت پذیرش است.

در این فصل مثالهایی از طرحهای نمونه گیری، برنامه های نمونه گیری و سیستم های نمونه گیری ارائه خواهد شد.

جدول زیر طرحهای نمونه گیری جهت پذیرش مهم را همراه با کاربرد آنها نشان می دهد.

جدول روشهای نمونه گیری جهت پذیرش 2ـ طرحهای یک بار نمونه گیری برای مشخصه های وصفی تعریف یک طرح یک بار نمونه گیری فرض کنید انباشته أی به اندازه N را می خواهیم بازرسی نماییم.

یک طرح یک بار نمونه گیری بر اساس اندازه نمونه n و عدد پذیرش c تعریف می گردد.

بنابراین، اگر اندازه انباشتهN=10,000 باشد آنگاه طرح نمونه گیری 2= c 89= n بدین معناست که از یک انباشته 000،10 تایی یک نمونه تصادفی که شامل 89 = n واحد