دانلود مقاله گلخانه ها

مقدمه احداث گلخانه برای تولید میوه های خارج از فصل و همچنین گل و گیاهان زینتی از قرن 17 میلادی در اروپا آغاز و در سالهای اخیر به منظور استفاده بهینه از منابع خاک وآب و یا اشتغال زایی در سراسر جهان گسترش یافته است.

این صنعت در استان اصفهان از سال 1340 در منطقه فلاورجان با گلخانه های چوبی شروع شده و هم اکنون با احداث گلخانه های مدرن در سراسر استان, انواع محصولات نظیر خیار, گوجه فرنگی, فلفل دلمه ای رنگی, طالبی گلخانه ای, توت فرنگی, انواع گلهای شاخه بریده مانند رُز, ژربرا و.

.

در حال تولید است که علاوه بر تأمین بازارهای داخلی استان, به سایر استانها و مقداری نیز به خارج از کشور صادر می گردد.

برای اطلاع رسانی مناسب به متقاضیان احداث گلخانه در استان, سازمان جهادکشاورزی اصفهان مجموعه ای تحت عنوان (آشنایی با کشت های گلخانه ای) تدوین نموده که حاوی اطلاعات اجمالی از انواع محصولات گلخانه ای سازه ها و چگونگی صدور پروانه تأسیس گلخانه می باشد.

که امید است مورد استفاده علاقه مندان تولیدات محصولات گلخانه ای قرار گیرد 1- تعریف گلخانه گلخانه بخش محدودی از فضاست که در آن کلیه عوامل محیطی قابل کنترل بوده و برای کشتهای متراکم و تولید محصول خارج فصل و یا خارج از محیط طبیعی گیاه احداث میگردد.

2- انواع گلخانه ها گلخانه ها از نظر نوع تو لید و نوع تیپ سازه دارای انواع مختلفی به شرح ذیل می باشند.

تقسیم بندی بر اساس نوع تولید: 1-2- گلخانه های تولیدی سبزی و صیفی شامل محصولاتی نظیر خیار, گوجه فرنگی, توت فرنگی, فلفل, بادمجان, طالبی, سبزیجات برگی(ریحان- شاهی و........) می باشد.

2-2- گلخانه های تولید گل و گیاهان زینتی برای تولید انواع گلهای شاخه بریده(رُز- ژربرا – گلایول – داودی) وگلهای آپارتمانی می باشد.

3-2- سالن های گلخانه ای تولید قارچ دکمه ای و قارچ صدفی از نظر نوع سازه گلخانه ها به دو دسته چوبی یا سنتی و مدرن یا فلزی تقسیم می شوند.

4-2- گلخانه های چوبی اسکلت اصلی این گلخانه ها از چوب با پوشش پلاستیک می باشد.

ارتفاع در این سازه ها 2 تا 3 متر و سیستم گرمایی و تهویه مناسبی ندارد و بدلیل ارتفاع پایین مناسب کشت محصولاتی نظیر خیار و گوجه فرنگی نمی باشد.

مزیت این گلخانه ها قیمت ارزان احداث هر واحد آن می باشد ولی بدلیل نامناسب بودن محیط داخلی برای رشد گیاه معمولاً میزان تولید در واحد سطح در مقایسه با گلخانه های مدرن بسیار کمتر است.

بدلایل ذکر شده این نوع گلخانه ها توسعه نیافته است و گلخانه های چوبی که قبلاً احداث شده به تدریج به گلخانه های مدرن تبدیل می شوند.

5-2- گلخانه های فلزی یا مدرن اسکلت این گلخانه ها از فلز است که معمولاً با پلاستیک های ضد اشعه ماوراء بنفش (UV) پوشش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مناسب می باشد.

ارتفاع این نوع گلخانه ها بیش از 5/4 متر است و بدلیل شرایط مناسب رشد گیاه در اینگونه سازه, عملکرد در واحد سطح نسبت به گلخانه های چوبی افزایش دارد.

اتصال قطعات در گلخانه های فلزی بوسیله پیچ ومهره(پرتابل)و یا استفاده از جوش می باشد.

هزینه واحد گلخانه های پرتابل نسبت به سیستم جوشی 20-15% بیشتر است ولی نصب آن آسانتر و تغییرات در سازه راحت تر است.

تیپ های مختلف سازه های موجود, مزایا و معایب و متوسط قیمت واحد هر کدام بر اساس قیمتهای سالهای 1386 در جدول شماره(1) نشان داده شده است.

(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است) ضمناً علاوه بر هزینه های فوق به ازای 1000 مترمربع گلخانه فلزی مبلغ 50 تا 100 میلیون ریال وسایل گرمایشی, سرما زا, رطوبت ساز و آبیاری قطره ای مورد نیاز می باشد.

6-2- سالنهای گلخانه ای تولید قارچ های خوراکی: کارگاههای تولید قارچ های خوراکی با بلوک, آجر, سیمان, بصورت یک ساختمان معمولی ساخته می شود و در آن امکانات گرمایشی, سرماساز و رطوبت ساز تعبیه می شود.

بعضی از کارگاههای تولید قارچ بصورت گلخانه ای احداث میگردد ولی با توجه به اینکه رشد قارچ به نور ناچیزی نیاز دارد.

پوشش های گلخانه ها از نوع پلاستیک های رنگی که نور ناچیزی باید از آن عبور کند انتخاب می شود.

قارچ های خوراکی که در ایران پرورش داده می شوند عبارتند از قارچ دکمه ای و قارچ صدفی, تولید قارچ دکمه ای علاوه بر سالنهای پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارد که تولید کمپوست آلودگی محیط را به همراه دارد.

لذا باید این کارگاهها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت محیط زیست احداث شود.

بستر پرورش قارچ صدفی کاه وکلش غلات است و چون نیازی به کمپوست ندارد موجب آلودگی محیط نمی شود و در مناطق مسکونی هم می توان به پرورش آن اقدام نمود و نیازی به مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ندارد.

3- انواع بسترهای کاشت محصولات گلخانه ای بستر کاشت در گلخانه ها به دو صورت خاکی و یا هیدروپونیک(بدون خاک)هستند که در کشت خاکی ریشه گیاه در خاک قرار میگیرد که در این روش مدیریت تغذیه آسان و نیاز به دانش فنی زیادی ندارد ولی مقداری از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه خارج و بیماریهای خاکزی همواره کشت را تهدید می کند.

در کشت هیدروپونیک ریشه گیاه در موادی نظیر پرلایت, پشم سنگ, لیکا, ماسه و.......

قرار داده می شود و مواد غذایی مستقیماً در دسترس گیاه قرار میگیرد که این روش مصرف آب را کاهش, بیماریهای خاکزی کم و عملکرد را در واحد سطح افزایش می دهد امّا نیاز به دانش فنی بالا و مدیر کارآزموده و متخصص دارد و هزینه ساخت هم 20-15 درصد افزایش می یابد.

4- عملکرد تولیدات گلخانه ای مهمترین مزیت تولیدات گلخانه ای نسبت به تولید در فضای باز عبارتند از: اشتغالزایی بالا, مصرف آب کم و افزایش تولید در واحد سطح.

جدول شماره(2)عملکرد تعدادی از محصولات گلخانه ای و سرمایه مورد نیاز کشت خاکی بر اساس قیمتهای سال 1386 را نشان می دهد.

جدول شماره(2) حداقل سطح اقتصادی یک گلخانه 3000مترمربع می باشد که نیاز به 4000مترمربع زمین مناسب جهت احداث گلخانه دارد.

5- شرایط لازم برای احداث گلخانه برای احداث هر گلخانه باید موارد ذیل مد نظر قرار گیرد.

1-5- محل مناسب احداث گلخانه خاک محل احداث گلخانه باید دارای بافتی متوسط, زهکشی مناسب, فاقد شوری و قلیائیت, آهک و گچ باشد.

محل گلخانه حتی الامکان نزدیک خط اصلی گاز و جاده های اصلی یا دارای جاده های مناسب باشد.

شیب های تند, محلهای بادگیر مکان مناسبی برای احداث گلخانه نیستند.

ابعاد زمین باید طوری انتخاب شود که بتوان گلخانه ها را در جهت شمال – جنوب در آن احداث نمود.

2-5- وجود آب کافی با کیفیت مناسب حداقل آب مورد نیاز برای 1000مترمربع گلخانه در هر شبانروز در فصل تابستان(پیک مصرف)10-8 مترمکعب است که با توجه به میزان آب موجود, سطح گلخانه قابل احداث را میتوان مشخص کرد.

علاوه بر مقدار آب, کیفیت آب از عوامل مهم در تولید محصولات گلخانه ای است.

تحمّل گیاه نسبت به املاح موجود در آب آبیاری متفاوت است.

مهمترین عامل محدود کننده برای کشت های گلخانه ای شوری یا EC آب است.

EC قابل تحمّل برای گیاهان در جدول(شماره3)بیان گردیده است.

میزان EC اگر از مقادیر ذکر شده بیشتر گردد عملکرد محصول کاهش می یابد.

علاوه بر EC, میزان سدیم قابل جذب(S.A.R),کلر, بیکربنات موجود در آب هم در عملکرد محصول مؤثرند لذا لازم است قبل از احداث گلخانه از آب مورد استفاده, آزمایش کاملی بعمل آید.

EC مناسب برای کشت محصولات گلخانه ای جدول شماره (3) 6- تجهیزات و ادوات مورد نیاز در گلخانه ها از تجهیزات و ادوات مورد نیاز گلخانه میتوان به سیستم گرمایشی, سرمایشی, ژنراتور و.......

اشاره نمود.

الف- انواع سیستم گرمایشی: 1- سیستم مرکزی: سیستم شوفاژ(برای گلخانه های بالای 4/0 هکتار) در این سیستم از بخار آب یا آب داغ استفاده می شود.

2- سیستم موضعی: بخاری شامل سه دسته, بخاریهای منفرد یا تراکمی– بخاریهای کنوکسیونی یا همرفتی– بخاریهای تابشی با انرژی پایین.

ب- انواع سیستم سرمایشی: 1- سیستم خنک کننده تابستانه: 1-1- سیستم خنک کننده فن وپد: متداولترین سیستم تابستانه در گلخانه ها به شمار می رود.

(Fan and pad evaporative cooling system) 2-1- سیستم خنک کننده تبخیری(مه پاش) (Fog evaporating cooling system) 2- سیستم خنک کننده زمستانه 2-1- سیستم تیوپ– پنکه (fan tube ventilation) 7- سایر تجهیزات مورد نیاز گلخانه 1- ژنراتور (برق اِضطراری) 2- ترموستات 3- سیستم آبیاری تحت فشار 8- آفات و بیماریهای مهم گلخانه ای در استان اصفهان اسامی برخی از آفات و بیماریهای مهم که معمولاً در گلخانه های استان به محصولات سبزی و صیفی و گل و گیاهان زینتی خسارت وارد می سازند به شرح ذیل می باشد.

الف- آفات گلخانه ای ب- بیماریهای گلخانه ای 9- علاوه بر محصولات ذکر شده در جدول شماره(3) تعدادی محصولاتی که کشت گلخانه ای آنها در حال حاضر در استان انجام یا به راحتی امکان پذیر است عبارتند از: الف- محصولات سبزی و صیفی ب- گل و گیاهان زینتی و گلهای شاخه بریده ج- گیاهان آپارتمانی 10- نحوه صدور پروانه تأسیس و پروانه تولید گلخانه : مدارک مورد نیاز برای صدور پروانه تأسیس گلخانه های گل و گیاهان زینتی 1- درخواست کتبی متقاضی 2- اصل فرم خلاصه طرح احداث گلخانه که به دقت و کامل با توجه به راهنمای تکمیل فرم طرح گلخانه، کامل امضاء شده و به تأیید کارشناس باغبانی شهرستان رسیده باشد.

3- تصویر مدارک مالکیت زمین که باید یکی از موارد زیر باشد : 3-1- تصویر سند رسمی که بنام متقاضی باشد و یا قولنامه محضری و یا عادی که در قولنامه عادی می بایستی مساحت زمین به صورت مترمربع مشخص شده باشد و امضای خریدار و فروشنده در ذیل آن درج و نهایتاً توسط شورای اسلامی محل مهر و امضاء و تأیید گردد.

3-2- اجاره نامه حتی الامکان بصورت محضری باشد و در اجاره نامه عادی می بایستی مشخصات کامل مستأجر و مؤجر ذکر و مساحت زمین به متر مربع مشخص و حداقل زمان اجاره می بایستی 5 سال تمام باشد و در ذیل آن امضای مستأجر و مؤجر درج و شورای اسلامی محل نیز آن را با مهر و امضاء تأیید نماید.

ضمناً تصویر سند و یا قولنامه مالک زمین باید پیوست اجاره نامه باشد و در زمینهای اجاره ای امکان هیچگونه ساخت و سازی توسط مستآجر وجود ندارد.

تذکر: زمینهای اجاره ای باید حتی الامکان دارای سند رسمی باشد.

4- تصویر مدارک مربوط به نحوه تأمین آب مورد نیاز طرح که باید یکی از موارد زیر باشد : 4-1- چاه : تصویر پروانه بهره برداری چاه که توسط کارشناس شهرستان تأیید و میزان حق آبه بصورت گردش ساعت در روز در آن به همراه مشخصات کامل متقاضی در ذیل آن درج و به تأیید شورای اسلامی محل رسیده باشد چنانچه پروانه بنام خود متقاضی باشد لزومی به تأیید شورای اسلامی محل نمی باشد.

تذکر 1 : اعتبار پروانه چاه به روز باشد.

تذکر 2 : چنانچه میزان حق آبه در قولنامه زمین مشخص شده باشد نام صاحب پروانه و شماره آن در قولنامه درج و تصویر پروانه چاه پیوست شود.

4-2- قنات یا چشمه : ارائه گواهی میزان حق آبه که به تأیید شورای اسلامی محل رسیده باشد.

4-3- کانال یا رودخانه : ارائه مدرک اجازه برداشت آب از کانال یا رودخانه از مراجع ذیربط .

تذکر : در مورد زمینهای اجاره ای میزان حق آبه نیز یا در اجاره نامه زمین و یا بصورت گواهی معتبر و مجزا ارائه و مدت آن با مدت اجاره زمین برابر باشد و مدرک مالکیت مؤجر نیز ارائه گردد.

5- نتیجه آزمون آب و خاک از شرکت های معتبر (نمونه برداری آب و خاک باید با نظارت کارشناس باغبانی شهرستان انجام و به آزمایشگاه ارسال گردد) 6- نقشه زمین و سازه گلخانه که در آن ارتفاع، عرض، و طول، ترکیب گلخانه و وضعیت هندسی، فیزیکی سازه به شرح زیر کاملاً مشخص باشد.

6-1- نمایی از بالا که موقعیت ستونهای گلخانه و فواصل آن را از یکدیگر مشخص می کند.

6-2- نمایی از روبرو و کنار گلخانه که ارتفاع پایه و کمان ها را مشخص می کند حداقل ارتفاع از زمین تا اوج کمان باید 5 متر باشد.

6-3- نمایی از موقعیت کل زمین که جهت شمال در آن مشخص و محل احداث گلخا نه ها، انبار، اطاق کارگری ، استخر ، ساختمانها و تأسیسات و ....

به همراه متراژ آن مشخص و طول و عرض کل زمین نیز در آن درج گردد.

7- کپی مدارک تحصیلی کارشناس ناظر گلخانه با تأیید سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و برای افرادی که مالک گلخانه، خود کارشناس کشاورزی است ارائه مدرک تحصیلی خود کارشناس که به تأیید سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی رسیده باشدارائه گردد.

8- تصویر شناسنامه متقاضی و یک قطعه عکس برای افراد حقیقی یا تصویر مدارک ثبت شرکت و آگهی تأسیس برای افراد حقوقی 9- اصل گزارش بازدید و اظهار نظر پیرامون