دانلود مقاله آموزش عربی

قواعد زبان عربی صرف (تجزیه ساختمان هر کلمه) فعل اسم حرف نحو(نقش هر کلمه در جمله) انواع اعراب اعراب فعل مضارع مرفوعات منصوبات مجرورات توابع اعداد (تحلیل صرفی فعل ) 1) فعل از نظر زمان و صیغه ماضی ماضی ساده ماضی نقلی ماضی بعید نهی جحد ماضی استمراری غایب و متکلم مخاطب مضارع امر مستقبل 2) فعل از نظر تعداد حروف ثلاثی مجرد مزید رباعی مجرد مزید 3) فعل از نظر کیفیت حروف صحیح 1- سالم 2- مهموز 3- مضاعف معتل 1 - مثال 2 - اجوف 3 - ناقص 4 - لفیف 4) فعل از نظر داشتن مفعول‌به 1 - لازم 2 - متعدی 5) فعل از نظر داشتن فاعل 1-معلوم 2- مجهول ( فاعل ندارد) 6) فعل از نظر تغییرات حرف آخر 1 -معرب 2- مبنی شماره صیغه صیغه فعل ضمیر منفصل رفعی صرف ماضی ذَهَبَ ترجمه شناسه ضمیر متصل رفعی صرف مضارع یَذهَبُ 1 للغائب= مفرد مذکر غایب هُوَ ذَهَبَ رفت یک مرد ( هُوَ مستتر) یُذْهَبُ 2 للغائبَیْنِ = مثنی مذکر غایب هُما ذَهَبا رفتند دو مرد ا یَذْهبان(5) 3 للغائبینَ = جمع مذکر غایب هُم ذَهَبوا (1) رفتند مردان و یَذْهَبون 4 للغائبه= مفرد مونث غایب هَی ذَهَبُت (2) رفت یک زن ( هی مستتر) تَذَهَبُ 5 للغائبَتَیْنِ = مثنی مونث غایب هُما ذَهَبْتُا رفتند دو زن ا تَذْهَبان 6 للغائباتِ = جمع مونث غایب هُنَّ ذَهَبْنَ(3) رفتند زنان ن یَذْهَبْنَ 7 للمخاطب= مفرد مذکر مخاطب اَنْتَ ذَهَبْتَ رفتی تو یک مرد ت تَذْهَبَ 8 للمخاطَبَیْنِ = مثنی مذکر مخاطب اَنْتُما ذَهَبْتُما رفتند شما دو مرد تُما تَذْهَبان 9 للمخاطبینَ = جمع مذکر مخاطب اَنْتُم ذَهَبْتُم رفتند شما مردان تُمْ تَذْهَبون 10 للمخاطبهِ= مفرد مونث مخاطب اَنْتَ ذَهَبْتَ رفتی تو یک زن ت تَذْهَبینَ 11 للمخاطَبَتَیْنِ = مثنی مونث مخاطب اَنْتُما ذَهَبْتٌما رفتید شما دو زن تُما تَذْهَبان نکات مهم: 1 – الفی که پس از (و) جمع مذکر می‌آید فقط جنبه تزئین فعل را دارد و جزء ضمیر متصل رفعی نمی‌باشد.

2 – (ت) تأنیث نشانه مؤنث بودن فعل است و جزء ضمیر متصل رفعی نمی‌باشد.

3 - در صرف فعل ماضی از صیغه (6) تا آخر، لام الفعل ساکن می‌باشد.

4 – هر گاه فعلی به ضمیر(ی) متکلم وحده اضافه شود به (ن) وقایه نیاز دارد، مثل: ضَربَنی : مرا زد (ن) وقایه 5 – (ن) در آخر فعل مضارع نشانه رفع فعل مضارع است و ضمیر فاعل نمی‌باشد .

ماضی منفی: ما نافیه + ماضی ما ذَهَب : نرفت مضارع منفی: لا یا ما نافیه + مضارع لا یَذْهَبُ : نمی‌رود ما یَخْدعونَ: فریب نمی‌دهند.

J نمونه تست فعل ماضی و مضارع: 1 – کدام گزینه برای عبارت « هُنَّ معلماتٌ مهذّباتٌ ……..

التلمیذات» مناسب است ؟

( آزاد پزشکی 75) 1) تُرشدینَ 2) یُرِشْدنَ 3) یُرْشِدُ 4) تُرْشِدْنَ 2 – ما هِیَ صیغه « تُریدنَ» (‌آزاد پزشکی 75) 1) للغائبات 2) للمخاطبه 3) للمخاطباتِ 4) للغائبهِ 3 – کدام صیغه بعد از « الطالباتُ … » صحیح است ؟

( سراسری ریاضی 68) 1) جَلَسَتْ 2) جَلَسَتا 3) جَلَسْنَ 4) جَلَسوا 4 – فعل مناسب برای عبارت « سَمِعْتُ رجالاً … مِنْ یوسف» کدام است ؟

( سراسری ریاضی 71) 1) تَتَحَدَّثون 2) یَتَحَدَّثونَ 3) یَتَحَدَّثُ 4) تَتَحَدَّثُ - (ن) در کدام صیغه ضمیر است؟

( آزاد زبان 73) 1) یُجاهِدْنَ 2) یُجاهدونَ 3) تُجاهدینَ 4) تُجاهِدانِ ماضی نقلی: قَدْ + ماضی قَدْ ذَهَبَ : رفته است .

ماضی بعید: کان + قَدْ + ماضی کان قَده ذَهَبَ : رفته بود.

ماضی استمراری: کانَ + مضارع کانَ یَذْهَبُ : می‌رفت .

J نمونه تستهای ماضی: 1 – اکمل الفراغ بالاجابه المناسبه: « کان الکفارُ ….

مِنْ خلال الباب و هم … اَنَّ النائمَ فی الفراشَ هٌوَ الرسول(ص) ( آزاد تجربی 80) 1- تَنْظرون ، تتوهًّمونَ 2- تنظر، یتوهمون 3) ینظرون، یتوهمون 4) تنظر، تتوهم 2 – ما هو نوع الفعل « کانوا یجهدون َ» ؟

( آزاد زبان 73) 1) بعید 2- نقلی 3 – استمراری 4 - التزامی 3 – ما هو نوع الفعل « کانَ قَدْ حَرَّک »؟

(‌آزاد پزشکی 72) 1 – نقلی 2 - التزامی 3 – بعید 4 – استمراری 4 – ما هو الصحیح للعباره: « کانَ الجنود… الی المعرکه» ( سراسری انسانی 70) 1 – تَذْهَبُ 2 - تَذْهَبونَ 3 - یَذْهَبُ 4 - یذهبونَ 5 – ما هُوَ نوع الماضی فی العباره: « کانت التلمیذه قد فکرت »( سراسری تجربی 69) 1- استمراری 2 – بعید 3 – ساده 4 - نقلی فعل نهی: (1) لا ناهیه + مضارع آخر فعل مجزوم مثل: لا تَذْهَبْ : نرو نکته مهم: مجزوم شدن فعل مضارع ضمّه ساکن (ْ) (ن) آخر فعل حذف می‌شود بجز 6 و 12 یادآوری: در ترجمه فعل نهی در صیغه‌های غایب و متکلم : نباید‌+ مضارع التزامی مثل: لا یَذْهَبْ: نباید برود لا اَذْهَبْ : نباید بروم J نمونه تست : 1 – ماهی الترجمه الدقیقه للعباره التالیه: « لا تَسْمَعْ لِنَفْسکَ اَنْ تَیْأَسَ …..» سراسری تجربی – ریاضی .

انسانی 76) 1 – به نفس خود اجازه مده که ناامید شود .

2 – به نفس خود اجازه نمی‌دهی که مأیوس شوی 3 – به نفس خود اجازه مده که مأیوس کنی 4 – برای نفست گذشت و چشم پوشی مکن 2 – ما هُوَ الصحیح للفراغ : «الصدیق الوفیُّ لا ….

صدیقهَ» ( آزاد تجربی 74) 1 – تُضِلُّ 2 - یُضَلًّلُ 3 – تَضِلُّ 4 – اَضِلُّ 3 – در کدام گزینه « لا » نمی‌تواند عامل جزم باشد؟

( سراسری ریاضی 77) 1) انتِ لا ترمی 2) اَنْتُنَّ لاترمین 3) هن لایدعون 4) هم لا یدعون فعل حجد ( مضارع مجزوم به لَمْ یا لَمّا): لَمْ یا لَمّا + مضارع آخر فعل مجزوم لم یَذْهَبْ: نرفت نکته: «لم» معنای فعل را به منفی ( وگاهی ماضی نقلی منفی) منفی تبدیل می‌کند .

لمَ یَذْهَبْ: نرفت، نرفته است .

«لَمّا » معنای فعل را به ماضی منفی یا هنوز + نقلی منفی تبدیل می‌کند .

لَمّا یَذْهَبْ : هنوز نرفته است.

تذکر: لَمّا : اگر بر سر ماضی بیاید، قید زمان به معنای هنگامیکه می‌باشد و فعل را هیچ تغییری نمی‌دهد .

مثال: لَمّا سَمِعَ القاضی: هنگامیکه قاضی شنید .

فعل مستقبل: سَ یا سَوْفَ + مضارع سَیَذْهَبُ خواهد رفت سَ : بزودی ( آینده نزدیک ) سوفَ: بالاخره( آینده دور) سوفَ یذهَبُ بالاخره خواهد رفت .

نمونه تست: 1 – نگارش کدام گزینه غلط است ؟

( آزاد پزشکی 76 - ریاضی 75) 1) لما تقولا 2) لما تَقُلْنَ 3) لما تقولوا 4) لما تقولینَ 2 – جمع مذکر مخاطب مضارع مجزوم « سَمِعْتُم » کدام است ؟

( آزاد ریاضی 70) 1) لم تَسْمعونَ 2) لم یَسْمَعوا 3) لم تَسْمَعوا 4) لم یَسمَعونَ 3 – ماهی الترجمه الدقیقه للعباره التالیه ؟

« لَمْ تَأْتِ هُدی الی الجامعه، فاتَّصَلَتْ زمیلاتها ببیتها هاتفیاَ … » هدی به دانشگاه … ( سراسری انسانی 75) 1 ) نمی‌آمد، لذا همکلاسی‌یش با خانه او تلفنی تماس گرفتند 2) نیامده است و دوستان او به خانه‌اش تلفن زدند .

3) نیامد، پس همکاران او به خانه‌اش تماس تلفنی می‌گرفتند 4) نیامده است ، پس همکلاسی‌های او تلفنی با خانه‌اش تماس گرفتند َ یا ِ باشد إِ ُ باشد اُ فعل امر مخاطب: 1) حذف ( ت) مضارعه از ابتدای فعل 2) و مجزوم کردن آخر فعل 1 – اگر پس از حذف ( ت) حرف بعدی ساکن باشد نیاز به همزه دارد که اگر عین الفعل َ یا ِ إ و اگر عین الفعل ُ اُ مثل: تَکْتُبُ اُکْتُبْ تَذْهَبُ إِذْهَبْ تذکرمهم: همزه امر باب‌الفعل مفتوح است اَفْعَلْ: اَخْرَجْ 2 – اگر حرف بعدی متحرک باشد نیاز به افزودن همزه نیست .

مثل: تُکَلِّمُ: عَلَّمْ: بدان نکته مهم: فعلهای ثلاثی مزید بابهای ( تفعیل ، مفاعله، تفاعل و تفعّل ) همزه امر ندارند .

و امرشان به ترتیب : ( فَعَّلْ – فاعِلْ – تَفاعَلْ – تَفَعَّلْ ) می‌باشد .

فعل امر غایب و متکلم: لِـ + 6 صیغه غایب و 2 صیغه متکلم مضارع آخر فعل مجزوم مثال: لِیَذْهَبْ: باید برود.

تذکر: در ترجمه امر غایب و متکلم:‌باید + مضارع التزامی می‌باشد .

مثل لِاَجْلِسْ : باید بنشینم .

نمونه تست: 1 – ما هُوَ امر «تُنْقِذُ»؟

( سراسری هنر 68) 1) اَنْقِذْ 2) اِنْقِذْ 3) اُنْقِذْ 4) اِنْقِذْ 2 – ما هُوَ امر « تُلِحّین» ؟

( آزاد انسانی 74) 1) اُلِحّی 2) إِلِحّی 3) أََلِحِّی 4)اِلِحّ 3 – ما هُوَ اعراب « یتوکَّلُ» فی‌الایه الکریمه؟

« و عَلَی اللهِ فَلْیَتَوکَّلِ المُومنون».

1) جر 2) جزم 3) رفع 4) نصب فعل از نظر تعداد حروف ثلاثی ( سه حرفی) مجرد : کتب مزید: اَخْرَجَ رباعی ( چهار حرفی) مجرد: وَسْوَسَ مزید: تَوَسْوَسَ ثلاثی مجرد : فعلی است که در اولین صیغه ماضی سه حرف اصلی داشته باشد .

مثل : جَلَسَ ثلاثی مزید : فعلی است که در اولین صیغه ماضی علاوه بر سه حرف اصلی، حرف یا حروفی زائد داشته باشد .

مثل: اَنْزَلَ.

ثلاثی مزید دارای 8 باب یا مصدر می‌باشد .

جدول ثلاثی مزید نکات مهم بابها: همزه باب افعال همیشه قطع و مفتوح است ( چه در ماضی ، چه در امر) در باب تفاعل : نیازی به مفعول نیست ، پس لازم است .

صیغه‌های ( 2 و 3 و 6 ماضی) باب تفعّل و تفاعل با صیغه‌های ( 8 و 11 ، 9 ، 12) امر یکسان می‌باشد.

و راه تشخیص آنها از طریق جمله می‌باشد .

مثال: ماضی غائب تَجَمَّعَ تَجَمَّعا (2) تَجَمَّعوا (3) امر مخاطب تَجَمَّعْ تَجَمَّعا(8) تَجَمَعًّوا(9) تَجَمَّعتْ تَجَمًّتا تَجَمَّعْنَ(6) تَجَمَّعی تَجَمَّعا(11) تَجَمًّعْنَ (12) گاهی در ترجمه باب (‌تفاعل و مفاعله) به آوردن « با» نیاز داریم، مثال: تَعاهدَوا اَمر الصَّلوهِ : در امر نماز با یکدگر عهد ببندید.

(بابهای افعال ، تفعیل و مفاعله) حرف مضارعتشان مضموم است مثال: یُکْرِمُ – یُعَلَّمُ - یُجاهِدُ باید دقت داشته باشیم که در صیغه‌های ( 2 و 3 و 6) ماضی بابهای ( تفعیل ، مفاعله، افتعال ، انفعال، استفعال) با امر ضیغه‌های ( 8 و 9 و 12) از نظر ظاهر شبیه هم هستند .

فقط تفاوت آنها در عین الفعل است در ماضی عین‌الفعل ، مفتوح و در امر عین الفعل ( مکسور ) است .

مثل : ماضی غائب کاتَبَ کاتبا(2) کاتبوا(3) امر مخاطب کاتِبْ کاتبا(8) کاتبوا(9) کاتبتْ کاتبتا کاتَبْنَ(6) کاتِبی کاتبا کاتِبْنَ(12) باب افتعال و انفعال در بعضی موارد خیلی شبیه هم هستند و راه تشخیص آنها سومین حرف است .

اگر ( ت) بود، در باب (افتعال) است مثل انتقال ( ریشه) نقل اگر سومین حرف( ت ) نبود در باب انفعال است .

مثل: اِنْکِسار ( ریشه) کسر توجه : کلماتی مثل استماع ، استتار، استراق، استناد و … در باب افتعال هستند.

مثال کاربرد بابها: 1 – افعال و تفعیل: ضَحِکَ ( خندید) لازم: متعدی( افعال) اَضْحَکَ عَلُّی حَسَناَ( علی حسن را خنداند) نَزَلَ ( نازل شد) لازم : متعدی(تفعیل) نَزَّلَ اللّهُ القُرآنَ ( خدا قرآن را نازل کرد) 2 – مفاعله و تفاعل : ضَرَبَ ( زد) مفاعله: ضارَبَ مجیدَ سعیداَ ( مجید سعید را زد) کتبَ ‌( نوشت) تفاعل تکاتب الصدیقان ( دو دوست با یکدیگر نامه نگاری کردند) تفاعٌلَ : برای انجام کاری بر خلاف واقع نیز می‌آید.

مثل: تجاهَلَ الْمَرْءُ (مرد خود را به نادانی زد .) بابهای تفعّل ، افتعال وانفعال ، برای مطاوعه یا اثر پذیری فعل: مثل: عَلَّمَ الْمُعَّلمُ التلمیذ فَتَعَلَّمَ معلم به دانش‌آموز یاد داد، پس یاد گرفت .

جَمَعْتُهُ ، فاجْتَمَعَ جمع کردم آنرا، پس جمع شد .

کَسَرْتُهُ ، فَانْکَسَرَ آنرا شکستم ، پس شکست .

باب استفعال برای طلب و درخواست : مثل: اِسْتَهْدی : طلب هدایت کرد.

چند نمونه تست: 1 – اولین صیغه ماضی کدام مصدر یک حرف زائد دارد ؟

( سراسری تجربی 69) 1) انهدام 2) تنازع 3) تَعَلّم 4) مکاتبه 2 - «اُضَیَّعُ » چگونه فعلی است؟

( آزاد انسانی 77) 1) متکلم وحده مضارع ثلاثی مجرد 2) متکلم وحده مضارع ثلاثی مزید 3) امر حاضر تفعیل 4) امر حاضر ثلاثی مجرد 3 – ما هیَ صیغه « اِسْتَقَمْتُنَّ »؟( آزاد پزشکی 76) 1) للمخاطبات 2) للمخاطبه 3) للغائبات 4) للغائبه 4 - «استماع» از چه بابی است ؟

( آزاد غیر پزشکی 76) 1) تفعّل 2) تفعیل 3) افعال 4) افتعال 5 - «تَتَّبعانِ» از چه بابی است ؟

( آزاد پزشکی 76) 1) تفعّل 2) تفعیل 3) افعال 4) افتعال - «یَستَوی » چه نوع فعلی است ؟

(‌آزاد پزشکی 74) 1) فعل رباعی مزید 2) ثلاثی مزید باب استفعال 3) ثلاثی مزید باب افتعال 4) فعل متعدی – افعال آیه شریفه « یا ایُّها النَّبیُ جاهِدِ الکُفّارَ و المنافقینَ و َ اغْلُظْ عَلَیْهْم» به ترتیب در کدام باب است؟

1) افعال ثلاثی مجرد 2) تفاعل – افعال 3) مفاعله – افعال 4) مفاعله – ثلاثی مجرد( سراسری تجربی 72) – در عبارت « لا تَقْتُلوا یوسفَ واَلْقوهُ فی الْبِئْرِ ثُّمَ قولو لِابیکُمْ