-1- بررسی تاریخچه کانون در ایران:(1) اولین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سال 1344 ه .ش با هدف ایجاد امکانات لازم جهت رشد و پرورش فکری و بدنی کودکان و نوجوانان و کمک به شکوفایی استعداد های ایشان به وجود آمد.
1-1-1- اهداف کانون را به طور خلاصه می توان در موارد زیر برشمرد: 1.تأسیس مراکز عرضه کتاب و آموزشهای فرهنگی و هنری مخصوص کودکان ونوجوانان در نقاط مختلف .
2.کمک به توسعه و تکمیل کتابخانه های عمومی و سایر مؤسسات برای ایجاد بخشهای مخصوص کودکان و نوجوانان.
3.تهیه و استفاده از وسایل سمعی و بصری ، تدارک وسایل آموزشی ، تولید و خرید و توزیع و نمایش فیلمهای سینمایی مخصوص کودکان.
4.ایجاد واحدهای کتاب رسانی سیار جهت عرضه کتاب به کودکان در روستاهای مختلف.
5.کمک به توسعه و ترویج ادبیات کودکان و نوجوانان از طریق تشویق نویسندگان ، طراحان ، هنرمندان و ناشران.
1.تولید تئاتر و برگزاری جشنواره ها ونمایشگاهای مخصوص کودکان و نوجوانان.
2.همکاری با کلیه مؤسسات ایرانی و غیر ایرانی که هدف مشابه دارند.
3.هرگونه اقدامات دیگر که وصول به هدفهای بالاتر را تسهیل کند.
1-1-2-فعالیت های کانون فعالیت های مرکز کانون در سال 1320 بر حسب الویت ظرفیت کلاسها وسایر فضا ها عبارتست از: 1.
داستان سرائی 10.
کار دستی 2.
گرد همائی و جشن 11.
اجرای سرود 3.
تاریخ و جغرافی 12.
تئاتر عروسکی 4.
مسابقه حضوری و کتبی 13.
بازدیدهای هنری و علمی 5.
نمایش فیلم 14.
نشریه و طرح دیواری 1.
شعر خوانی 15.
خوشنویسی 2.
معرفی و بررسی کتاب 11.
کوهنوردی و اردو 3.
نقاشی 12.
سفالگری 9.
جلسات بحث آزاد 1-2-معرفی نمونه های داخلی در این جا یک نمونه موجود که جزء مراکز فعال کانون در سطح کشور می باشد.
با عکس و نقشه مورد بررسی قرار می گیرند.
همچنین یک مرکز کانون از شهر کرج نیز معرفی می شود.
1-2-1 تعریف کلی مراکز کانون به دو نوعند : یکی مراکز کوچک محلی که جوابگو به نیازهای محله یا محله های اطراف خود هستند که باید در سطح شهر پراکنده باشند.
این مراکز کوچک و فعال حداکثر دارای یک کتابخانه و یک سالن و دو سه کلاس می باشندو در اکثر این مراکز کلاسهای آموزشی در کتابخانه تشکیل می شوند.
در آنجا تشکیلات اداری چندانی وجود ندارد و دو سه کارمند و چند معلم این مکانها را اداره می کنند.
علاوه بر مراکز محلی در هر شهر باید مراکز بزرگتری وجود داشته باشد که جوابگو به نیازهای شهری باشد و مراسم رسمی و تشریفاتی کانون ، همچنین کلاسها و کارگاههایی که تجهیزات خاصی لازم دارند در این مرکز برگذار شوند.
به این نوع از مراکز ، مرکز آفرینشهای هنری کانون می گویند.
بطور کلی مرکز آفرینشهای هنری هر شهری شامل تشکیلات تدارکاتی و آموزشی کانون آن شهر می باشد.
مرکز آفرینشهای هنری پارک لاله تهران یکی از این مراکز هنری آموزشی کانون می باشد که بزرگترین مرکز در سطح شهر تهران و حتی کشور محسوب می شود.
متأسفانه در شهر کرج مرکز آموزشهای هنری کانون وجود ندارد و بطور کلی 5 مرکز محلی در سطح شهر فعالیت دارند و یک مرکز محلی دیگر هم در منطقه 2 (سایت انتخابی رساله) در حال احداث می باشد که این تعداد جوابگو به نیازهای شهر کرج نیست.
نقشه پراکندگی مراکز کانون در شهرستان کرج نشان داده شده است.
1-2-2- معرفی مرکز آفرینشهای هنری کودکان ونوجوانان (واقع در تهران) 1-2-2-1-مشخصات کلی طراحی ای مرکز مرکز آموزشهای هنری در زمینی به مساحت 29000 متر مربع در ضلع شرقی پارک لاله واقع گردیده است.
طرح کلی بصورت قطعات مربع و مستطیل در امتداد یکدیگر می باشد.
در طراحی سعی شده است تا حد امکان ساختمان را در داخل زمین قرار دهند که نمای بیرونی بنا ادامه فضای پارک باشد و حجم طبقات در سطح نمود چندانی نداشته باشد و استفاده کنندگان بتوانند از هر سمت به پارک داخل شوند.
چند ورودی اصلی در قسمت شرقی ساختمان (خیابان حجاب) تعبیه شده و همینطور در قسمت شرق و جنوب و غرب مرکز رامپهایی طراحی شده است که از فضای پارک و خیابان به روی مجموعه حرکت وجود داشته باشد و استفاده از پشت بام به عنوان ادامه پارک مد نظر بوده است.
در فضای روی بام بوسیله مصالح متناسب جهت تعبیه کردن باغچه ها و آبنماهای متعدد و حتی در بعضی قسمتها سطوح چمن در نظر گرفته شده است تا اینکه جدا از فضای پارک بنظر نرسد.
بخاطر رسیدن به این هدف ساختمان فاقد نور طبیعی می باشد و تمامی نور آن به صورت مصنوعی تأمین می گردد.
بعضی از قسمتها مانند گالریها، نورگیرهایی در سقف دارند که صرفاً جنبه تزئینی دارند.
در طراحی داخلی این مجموعه سعی گردیده شمایی از خطوط اصلی معماری ایران دیده شود به این صورت که مراکز تجاری و خدماتی بصورت راسته بازار و چهار سوق ها طراحی گردیده است و فضای گالریها مانند تیمچه های معماری ایران قدیم است.
بر روی بام ساعت آفتابی قرار گرفته است که در وسط قسمت مثلثی یک تیغه نیم دایره قرار دارد که مدرج گردیده و در ضمن نسبت به سطح افق دارای زاویه 41و35 می باشد که تابش اشعه خورشید به قسمت مثلثی ، سایه لبه آنرا به روی تیغه مدرج می اندازد که نسبت به اندازه سایه وقت شرعی مشخص می شود.
این مجموعه در سه طبقه اجرا گردیده است که شامل قسمتهای زیر می باشد: الف- طبقه زیر زمین پارکینگ کلاسهای آموزشی- موتورخانه- اتاق تمرین هنرپیشه ها و تغییر دکور برای تئاتر کلاسیک و روحوضی- آشپزخانه- کتابخانه مرجع.
ب- طبقه همکف راسته بازارها- چهار سوق ها- گالریها- رستوران- سالن نمایش- سالن تئاترکلاسیک- سالن تئاتر سنتی- کارگاه.
ج- طبقه اول راسته بازارها- چهار سوق ها- گالریها- رستوران- سالن نمایش بصورت بالکن- سالن تئاتر کلاسیک بصورت بالکن- کارگاه- قسمت اداری.
1-2-2-2- بررسی و معرفی بیشتر مرکز آفرینشهای هنری 1-2-2-2- بررسی و معرفی بیشتر مرکز آفرینشهای هنری 1-2-2-3-تحلیل مرکز آفرینشهای هنری کودکان و نوجوانان الف- نکات مثبت: استقرار در سایت مناسب از نظر همسایگی ها ( ورزشی ها: زمین تنیس پارک، فدراسیون شطرنج، مجموعه ورزشی حجاب وپارک لاله).
استقرار در سایت مناسب از نظر دسترسی شهری.
ب- نارسایی ها: عدم طراحی مناسب با روحیه کودکان در کل مجموعه.
بیشتر فضا ها به فعالیت های اداری اختصاص داده شده است، که این باعث سلب آزادی و حرکت بچه ها در کل ساختمان شده است.
ترس آور شدن فضا با راهروهای بلند و کم نور.
بیشتر فعالیتهایی که در این مکان اتفاق می افتد جنبه رسمی دارد و حضور بچه ها کمتر احساس می شود.
برخلاف اهداف طراحی، دسترسی مستقیم به پارک لاله وجود ندارد.
بر خلاف اهداف طراحی امکان دسترسی به روی بام و نزدیکی به ساعت آفتابی وجود ندارد.
عدم استفاده از فضای آزاد برای فعالیتهای این مرکز.
فضای کتابخانه در مقایسه با اهداف مرکز آفرینشهای هنری خیلی کوچک است.
غیر فعال بودن رستوران مرکز.
مشخص نبودن بنا در دید عمومی خیابان و حتی شهر باعث کم رنگ شدن آشنایی مردم با این مکان و فعالیتهای مربوط به آن شده است.
1-2-3-معرفی کانون فرهنگی و تربیتی شهید فهمیده:(2) 1-2-3-1-مشخصات کلی این مرکز: ساختمان این مرکز درمنطقه 2 شهرستان کرج واقع در گوهردشت می باشد.
اطراف این مرکز را مناطق مسکونی و یک پارک محلی (پارک الغدیر) در مقابل آن اشغال کرده است.
بنا در سه طبقه طراحی شده است (زیر زمین، همکف و طبقه اول) در زیر زمین این بنا موتور خانه و انبار قرار دارد.
طبقه همکف شامل: بخش اداری آمفی تئاتر رستوران نمایشگاه طبقه اول شامل: کتابخانه کلاس های آموزشی هنر و فرهنگ سایت کامپیوتر می باشد و سالن ورزشی آن جدا از این مجموعه در غرب سایت همجوار زمین های ورزشی قرار گرفته است.
1-2-3-2- بررسی ومعرفی بیشتر این مرکز: 1-2-3-3-تحلیل کانون فرهنگی و تربیتی شهید فهمیده: الف- نکات مثبت: مستقر شدن در سایت مناسب.
شاخص بودن فعالیت آمفی تئار این مرکز به دلیل برگزاری مراسم.
نورگیری مناسب فضا.
دسترسی های مناسب به تمام مجموعه.
زیبا و گویاتر شدن مجموعه به منظور ایجاد رواق ها در دور تا دور ساختمان.
ب- نکات منفی: 1.
کوچک بودن فضا برای کلاس های آموزشی.
2.
نبود فضای کافی برای کتابخانه، تهویه مناسب و نور کافی در قسمت قرائت آن.
1-3- معرفی نمونه های خارجی: در این فصل دو نمونه موجود خارجی با عکس و نقشه مورد بررسی قرار می گیرند.
1-3-1-معرفی مهد کودک هاتوکو (Houtoku kindergarten) (3) این مهد کودک به مدت چهل سال توسط یک معبد بودایی به رویه اینکه افراد خانواده بایستی در کنار هم باشند. بدین معنی که آنها بچه ها و خانواده را در کنارهم گرد می آورند اداره شده است.
این مهد کودک تمام امکانات خود مانند یک مزرعه درآورده است طوریکه این مهد کودک دارای یک ساختمان آموزشی است و اتاق بازی بچه ها مانند یک دهکده و زمین بازی مانند میدان اصلی دهکده که دور تا دور آن جنگل و درخت است و یک معبد طراحی شده.
زمینه های گوناگون و لذت بخش همگی در چنین مکانی که تمام مردم می توانند یاد بگیرند ،بازی کنند و باهم لذت ببرند در قالب یک مزرعه گرد آمده است.
مشخصات کلی طراحی این مرکز: ساختمان مهد کودک در مرکز سایت قرار گرفته و شامل چهار قسمت است: ساختمان مدیریت به عنوان قلب مجموعه : شامل اتاقهایی برای مدیریت و ملاقاتهاست .
اتاقها با پنجره های شیشه ای پارتیشن بندی شده است.
طوریکه بچه ها و والدین براحتی می توانند بالعکس کارکنان را صدا بزنند و کارکنان نیز می توانند از اتاق مدیریت فضای بیرون و میدان را مشاهده کرده و مراقب بچه ها باشند.
کلاسهای آموزشی ، که بچه ها اوقات روزانه خود را در آن می گذرانند.
ساختمان کلاسها مانند خانه های کوچک است که کلاً چهار خانه و هر خانه شامل 2 اتاق است.
تفرجگاه به عنوان برقراری ارتباطات : شامل کدیدوری است وسیع طوریکه 200 بچه با وسایلی که می توانند فعالیتهای داخلی داشته باشند، یک منطقه برای بازی، برج بازی و همچنین فضای مطالعه و ویدیو و آشپزخانه با هم در ارتباط جمعی داشته باشند.
فضای سالن به عنوان چشم اندازی به معبد مهد کودک : هنگامی که بچه ها در سالن هستند می توانند زمینهای معبد با درختهای گیلاس و برج ناقوس را از پنجره بزرگ جلویی سالن مشاهده کنند.
مرکز پرستاری : این مرکز در ساختمان اصلی می باشد و طوری طراحی شده است که امکان فعالیت والدین در آن می باشد.
میدان دهکده : این زمین برای ارتباط با فضای آزاد بیرون و گسترش فعالیتهای آزاد طراحی شده است.
1-3-1-2- بررسی ومعرفی بیشتر این مرکز: 1-3-1-3-تحلیل مهد کودک هاتوکو: 1.
هارمونی مناسب با محیط احاطه شده : ظاهر خارجی این دو فعالیت با محیط احاطه شده هماهنگ شده که سقف آن خیلی شبیه به سقف معبد است و انتخاب رنگهای طبیعی دیوارها که بارنگ سبز طبیعت هماهنگ .
سیر کو له فعالیتهای آزاد : باطراحی فضای بازی به صورت دایره ای بدون خط پایان، بچه ها بخوبی می توانند درون سالن در فضای باز ، بازی کنند و لذت ببرند.
3.
توانائیهای مهد کودک : یک رسم خوب در این مکان وجود دارد که خانواده ها می توانند در فعالیتهای بیرونی شرکت کرده و باعث پیشرفت شوند.
طوریکه یک اتحاد بین بچه ها ، والدین ، معماران و معلمان در این مهد کودک می باشد.
1-3-2- معرفی مهد کودک آروویل (Auroville kindergarten) این مهد کودک برای بچه هایی در سنین 2-3 سال وابسته به ملیت های مختلف به تعداد 15-10 نفر در جنوب هند همراه با اقامتگاه برای 30 کشور جهان طراحی شده است.
این مهد کودک به مدت 3 سال در آلونک های موقت فعالیت داشته که سرانجام زمان طراحی یک مجتمع با در نظر گرفتن ( صرف کردن اوقات معلمین و بچه ها ) در فرآیند طراحی، رسیده بود.
1-3-2-1مشخصات کلی طراحی این مرکز : طراحی که شده، مربوط به لیوت اتاقهای اطراف فضای مرکزی در اسکیل بچگانه می باشد که برای بچه هایی که هنوز به غیر از فضای خانه خودشان جای دیگری را تجربه نکرده اند در نظر گرفته شده است.
فضای اتاقها طوری طراحی شده که به بچه ها اجازه می دهد تا درگروههای کوچک و بزرگ فعالیت کنند.
مبلمان یا میز و صندلی هایی که در اتاقها تجهیز شده اند همه شامل کوسن و میز و صندلی هایی کوناه هستند که حمل و نقل آنها برای بچه ها آسان می باشد.
بٌردهای سوزنی درمیان پنجره های عمیق جاگذاری شده اند و میان آنها صندلی های دو قلو گذاشته شده که 2 تا 3 بچه می توانند روی آن بنشینند این باعث ارتباط قوی بین آنها می شود تا فقط خواندن بٌرد.
پروسر آموزشی که از طریق معلم ها ارائه می شود و شاگردان آن را دنبال می کنند بر این مبنا است که کلاسها باید طوری طراحی شود تا شاگردان ذهنیتی آزاد داشته باشند و هرکس چیزی را که می خواهد متناسب با توانایی خودش یاد بگیرد.
این موضوع باعث می شود که کارایی و استفاده کلاس بالا برود.
امکانات تحصیلی تعبیه شده از خواندن ، نوشتن و بازی کردن.
فضای سبز اختصاصی برای هر کلاس باعث می شود که