دانلود طرح (پروژه کارآفرینی) بافندگی حلقوی پودی و تاری

مقدمه بافندگی حلقوی روشی از تهیه‎ی پارچه است.

که در این روش، با خمیده کردن طولی از نخ به شکل حلقه، و عبور حلقه‎ها از داخل یکدیگر با شیوه‎های مختلف، پارچه تولید می‎شود.

هنر بافتنی دستی و اتصال و درگیری نخ‎ها با یکدیگر از هنرهای بسیار قدیمی است که به قرن‎ها قبل از میلاد مسیح باز می‎گردد.

آثار به دست آمده در مصر که متعلق به قرن پنجم قبل از میلاد می‎باشد، پیشرفته بودن این هنر دستی را، در آن زمان، نشان می‎دهد.

اولین دستگاه بافندگی حلقوی پودی را در سال 1589، شخصی به نام ویلیام‎لی[1] در انگلستان اختراع کرد.

سرعت این دستگاه ده برابر بیش‎تر از سرعت تولید بافت با روش بافتنی دستی بود.

اختراع این دستگاه باعث پیشرفت و تکامل بافندگی حلقوی شد.

ساخت اولین دستگاه بافندگی حلقوی تاری نیز در سال 1775 انجام گرفت.

صنعت بافندگی حلقوی به دو قسمت مجزای بافندگی حلقوی تاری و بافندگی حلقوی پودی تقسیم شده است.

سازندگان ماشین‎آلات نیز هر یک، فناوری خاص خود را دارند و غالباً خصوصیات بافت‎ها و موارد مصرف تولیدات آن‎ها نیز با هم متفاوت است.

در بخش بافندگی حلقوی پودی، در این کتاب، سعی شده است هنرجویان عزیز با اصول اولیه‎ی بافندگی حلقوی پودی آشنا شوند.

لذا در مورد هر یک،‌ توضیحات مختصری به شرح زیر داده شده است.

در فصل اول: تعاریف بافندگی حلقوی پودی و تاری، تفاوت و مصارف هر یک، تعاریف اصطلاحات متداول، انواع سوزن، انواع حلقه و چگونگی تشکیل هر یک توسط سوزن‎ زبانه‎دار در ماشین‎های حلقوی ارائه شده است.

و فصل دوم به معرفی انواع ماشین‎های بافندگی حلقوی پودی و توضیح مختصری راجع به هر یک، عوامل اصلی بافت، عملیات بافندگی، بافت‎های پایه و محاسبه‎ی تولید و وزن اختصاص یافته است.

بافندگی حلقوی پودی در بافندگی حلقوی پودی حلقه‎ها در جهت افقی (یک رج) تشکیل می‎شوند به طوری که اتصال یک حلقه به حلقه‎ی بعدی در یک سطر افقی انجام می‎شود (شکل 9-1).

همچنین امکان تولید پارچه با استفاده از یک بسته نخ وجود دارد، اگرچه روی پاره‎ای از ماشین‎ها امروزه تا 192 بسته نخ، برای تولید پارچه، به کار می‎رود.

صنعت بافندگی حلقوی پودی در ایران به نام ‎های «کش‎بافی» و «تریکوبافی» مصطلح است.

شکل (9-1)‎- ساختمان بافت ساده‎ی حلقوی پودی بافندگی حلقوی تاری به روشی از تولید پارچه که اتصال یک حلقه به حلقه‎ی بعدی در دو رج متفاوت و در جهت طولی انجام می‎شود، بافندگی حلقوی تاری می‎گویند.

شکل (9-2) ‎- ساختمان بافت ساده‎ی حلقوی تاری مقایسه‎ی بافندگی حلقوی پودی و تاری و مصارف هر یک در بافندگی حلقوی پودی امکان تولید پارچه حتی با یک بسته نخ وجود دارد، بنابراین روش ساده‎تری برای تبدیل نخ به پارچه است.

1- در بافندگی حلقوی تاری، برای هر سوزن حداقل یک نخ در هر رج وجود دارد.

بنابراین به دلیل وجود تعداد سوزن بسیار روی ماشین‎ها، به چله پیچی نخ‎ها بر روی قرقره‎ها نیاز است که این باعث افزایش عملیات مقدماتی برای تولید پارچه، در مقایسه با بافندگی حلقوی پودی، می‎شود.

2- در بافندگی حلقوی، پودی، امکان تولید بافت‎های متنوع‎تر و استفاده از انواع نخ‎ها، نسبت به حلقوی تاری، بیش‎تر است.

3- سرعت تولید بافت در بافندگی حلقوی تاری در مقایسه با حلقوی پودی و بافندگی تار و پودی بیش‎تر است.

اگرچه در حال حاضر عملیات بافت و سرعت تولید در بسیاری از ماشین‎های جدید حلقوی پودی به گونه‎ای است که اختلاف بسیار کمی بین بافندگی حلقوی پودی و تاری وجود دارد.

4- سرعت تغییر نقشه در حلقوی پودی بیش‎تر و هزینه‎های تولید در این شیوه بسیار پایین‎تر است.

5- در شرایط معمول بافندگی، پارچه‎های تولیدی حلقوی تاری، ثبات ابعادی بیشتری نسبت به حلقوی پودی دارند، زیرا در صورت پاره شدن نخ یک حلقه و تحت کشش قرار گرفتن ساختمان بافت حلقوی پودی، یک خط معیوب در رفتگی عمودی در پارچه ایجاد می‎گردد، در حالی که ساختمان بافت حلقوی تاری به گونه‎ای است که دررفتگی طولی به راحتی به وجود نمی‎آید.

6- بافت‎های حلقوی پودی غالباً دارای قابلیت کشش بیش‎تری نسبت به بافت حلقوی تاری می‎باشند.

7- منسوجات حلقوی پودی معمولاً به مصرف تهیه‎ی لباس زیر، بلوز، ژاکت، کت و دامن، کت و شلوار، لباس‎های ورزشی و دریا، گرم‎کن، جوراب، دستکش، شال گردن، کلاه، پتو، رومبلی، پرده، منسوجات صنعتی،‌ پزشکی، خانگی و تزئینات می‎رسند.

اما تولیدات حلقوی تاری دارای مصارفی چون تهیه‎ی لباس رو، لباس زیر، لباس ورزشی، تورپرده‎ای، تور ورزشی، تور ماهیگیری، رومیزی، ملحفه، رومبلی، و روکش صندلی اتومبیل، پتو، پارچه‎های صنعتی، پزشکی، تزئینی و مصارف خاص می‎باشند.

سوزن و انواع آن سوزن که قطعه‎ای فلزی و قلابدار است یکی از مهم‎ترین عناصر اصلی بافت در ماشین‎های بافندگی حلقوی به شمار می‎رود.

سوزن‎ها به مرور زمان تکامل یافته و انواع مختلف آن، به شرح زیر، ساخته شده است.

- سوزن فنری (کتن) - سوزن زبانه‎دار (ماهک‎دار) یک سر و دوسر - سوزن مرکب - سوزن نواربافی 1- سوزن فنری اولین سوزنی که اختراع شد،‌ سوزن فنری بود که امروزه ارزان‎ترین و ساده‎ترین نوع سوزن به شمار می‎رود و با ظرافت‎های متفاوت ساخته می‎شود.

شکل (9-3 نشان‎دهنده‎ی سوزن فنری با قسمت‎های مختلف است.

این قسمت‎ها عبارتند از: سر (2)، قلاب فنری (3) که در هنگام عملیات بافندگی توسط قطعه‎ی فشاردهنده، باز و بسته می‎شود، فرورفتگی بر روی ساق سوزن (4) که نوک قلاب فنری، در هنگام بسته شدن سر سوزن، در آن قرار می‎گیرد.

ساق (میله) سوزن (1) که برای قرار گرفتن حلقه و نخ بر روی آن می‎باشد و پایه (5) که برای استقرار یافتن سوزن در محل تعبیه شده بر روی ماشین است.

شکل (9-3) – سوزن فنری 2- سوزن زبانه‎دار سوزن زبانه‎دار را در سال 1806 پیر ژاندیو اختراع کرد اما حدوداً چهل سال بعد، یعنی در سال 1847 توسط ماتیو تاون‎زند در عمل مورد استفاده قرار گرفت.

مزیت سوزن زبانه‎دار ساده‎تر شدن تشکیل حلقه و انتخاب سوزن‎ها به طور مجزا برای تولید پارچه‎های مختلف است.

امروزه بسیاری از ماشین‎های حلقوی پودی و تاری مجهز به سوزن زبانه‎دار می‏باشند.

سوزن زبانه‎دار (شکل 4-1) دارای قسمت‎های اصلی زیر است: 1- قلاب، که عمل کشیدن نخ و نگه داشتن حلقه‎ی جدید را به عهده دارد.

2- میخ پرچ، که باعث نگه داشتن زبانه بر روی ساقه‎ی سوزن می‎شود.

3- زبانه‎ی سوزن، که دارای حرکت نوسانی است و از آن برای بستن یا باز نگه داشتن قلاب سوزن، در هنگام تشکیل حلقه، استفاده می‎شود.

4- قاشقک زبانه، که در انتهای زبانه قرار دارد.

با بسته شدن زبانه، قلاب سوزن توسط آن کاملاً مسدود می‎شود.

این موقعیت در شکل (9-4) به صورت خط‎چین مشخص شده است.

5- ساق یا میله‎ی سوزن، که حلقه و یا نخ، هنگام لغزیدن از روی زبانه بر روی آن قرار می‎گیرد شکل (9-4) – سوزن یک سر زبانه‎دار - سوزن دو سر زبانه‎دار 6- پایه‎ی سوزن، که حرکت سوزن به منظور تشکیل حلقه به سمت بالا و پایین و یا جلو و عقب توسط مسیر بادامک‎ها و به وسیله‎ی آن (پایه‎ی سوزن) انجام می‎شود.

7- دنباله‎ی سوزن، بعضی از سوزن‎ها دارای دنباله‎ای هستند که کار آن بهتر نگه داشتن سوزن درون شیار صفحه است.

نوعی از سوزن زبانه‎دار که به نام سوزن دوسر زبانه‎دار می‎باشد (شکل 9-5) بدون پایه بوده و دو قلاب و زبانه در دو سر خود دارد.

این نوع سوزن می‎تواند توسط هر یک از قلاب‎ها تشکیل حلقه بدهد و بر روی ماشین‎های دوبله سیلندر تخت‎باف، گردباف و جوراب‎بافی مورد استفاده قرار گیرد.

3- سوزن مرکب سوزن مرکب را در سال 1856 در انگلستان شخصی به نام جیکوک اختراع کرد.

این سوزن دارای دو قسمت مجزا به صورت «قلاب همراه با ساق» و «زبانه» است،‌که هر یک از آن‎ها بر روی ماشین به طور جداگانه قابل کنترل می‏باشد.

سوزن مرکب از جهت ساخت دو نوع است.

یک نوع آن دارای بدنه‎ای لوله‎ای شکل است که زبانه‎ی داخل لوله‎ی ساق سوزن به منظور بستن قلاب سوزن جابه‎جا می‎شود که در شکل (9-6) به صورت خط‎چین نشان داده شده است.

نوع دیگر، به صورت ساق دارای شیار طولی باز است که زبانه داخل شیار قرار می‎گیرد (در شکل 9-7 به صورت خط‎چین مشخص شده است).

این سوزن روی نوعی از ماشین‎های بافندگی حلقوی تاری، و در سال‎های اخیر نوعی از ماشین‎های گردباف و تخت‎باف (حلقوی پودی) مورد استفاده قرار گرفته است.

شکل (9-6) شکل (9-7) عملیات سوزن مرکب برای انجام تشکیل حلقه، ساده‎تر، ملایم‎تر و کوتاه‎تر است.

به همین دلیل برای تولید بافت‎های ظریف و با سرعت بالا مناسب می‎باشد.

هزینه‎ی ساخت این سوزن بیشتر از دو سوزن قبلی است و حرکت هر دو قسمت آن نیاز به کنترل دقیق دارد.

4- سوزن نواربافی سوزن نواربافی تقریباً مشابه سوزن فنری است، با این تفاوت که سر سوزن بسته است و نخ از یک سمت داخل قلاب سوزن می‎شود (شکل 9-8).

عملیات بافت در ماشین‎هایی که مجهز به سوزن نواربافی می‎باشند به صورت حلقوی تاری بوده و از این نوع بافت غالباً برای تولید نوارهای تزئینی و یا نوارهای کش استفاده می‎شود.

گیج ماشین اصطلاح گیج برای بیان ظراف بافت یک ماشین به کار می‎رود و عبارت است از فاصله‎ی بین مرکزیک سوزن با مرکز سوزن مجاور.

در ماشین‎های حلقوی پودی که مجهز به سوزن زبانه‎دار می‎باشند، معمولاً تعداد سوزن‎ها در طول یک اینچ را گیچ ماشین می‎نامند، به طوری که بیش‎تر بودن تعداد سوزن در یک اینچ تعیین کننده‎ی ظرافت بیش‎تر بافت است.

اما در برخی از ماشین‎ها مانند فولی فشن (راست باف) تعداد سوزن‎ها در 5/1 اینچ، گیج است، و در ماشین‎های راشل در بافندگی حلقوی تاری، تعداد سوزن‎ها در دو اینچ را گیج می‎نامند.

شکل (9-8) سوزن نواربافی انواع حلقه در بافندگی حلقوی پودی سه نوع حلقه‎ی اصلی وجود دارد، - حلقه‎ی بافت - حلقه‎ی نیم‎بافت - حلقه‎ی نبافت استفاده از انواع حلقه باعث ایجاد طرح و تغییر خصوصیات فیزیکی یک ساختمان بافت می‎شود.

هر یک از انواع حلقه‎ها در یک دوره از مراحل بافندگی به وجود می‎آید.

طرز تشکیل حلقه‎ی بافت به وسیله‎ی سوزن زبانه‎دار شکل (9-9) مراحل تشکیل حلقه‎ی بافت را نشان می‎دهد، 1- مرحله‎ای استراحت، سوزن در موقعیت استراحت و سر سوزن هم‎سطح با لبه‎ی شیار صفحه (لبه‎ای که حلقه روی آن آزاد می‎گردد) قرار دارد.

2- مرحله‎ی نیم‎بافت (باز شدن زبانه)، سوزن از طریق پایه‎ی خود درون شیار باامکی، توسط بادامک بالا برنده‎ی سوزن به سمت بالا حرکت کرده به طوری که زبانه به وسیله‎ی حلقه باز می‎شود.

شکل (9-9) – مراحل تشکیل حلقه‎ی بافت توسط سوزن زبانه‎دار 3- مرحله‎ی قرار گرفتن حلقه روی ساق سوزن، سوزن توسط بادامک بالابرنده حداکثر حرکت خود را به سمت بالا انجام داده و حلقه از روی زبانه عبور کرده و روی ساق سوزن قرار می‎گیرد.

4- مرحله‎ی تغذیه‎ی نخ و بسته شدن زبانه، سوزن به وسیله‎ی بادامک تعیین طول حلقه به سمت پایین حرکت کرده و نخ جدید را که در حال تغذیه شدن است با قلاب خود می‎گیرد و در این هنگام، حلقه باعث بستن زبانه می‎شود.

بنابراین نخ جدید درون قلاب بسته‎ی سوزن محبوس می‎شود.

5- مرحله‎ی آزاد کردن حلقه و تعیین طول حلقه، سوزن حداکثر حرکت را به سمت پایین، از طریق هدایت بادامک تعیین طول حلقه، انجام داده است.

در این موقعیت حلقه از روی سر سوزن بسته شده عبور می‎کند و نخ از داخل حلقه‎ای که در حال آزاد شدن است کشیده شده و حلقه‎ی جدید تشکیل می‎شود.

میزان پایین آمدن سوزن در این مرحله، که توسط بادامک تعیین طول حلقه قابل تنظیم می‎باشد، طول حلقه‎ی جدید خواهد بود.

ساختمان حلقه‎ی بافت یک حلقه‎ی بافت از سه قسمت تشکیل شده است: سر حلقه ‎(a)، دو بازوی حلقه ‎(b) و پای حلقه و یا نخ اتصال بین دو حلقه ‎(c) (شکل 9-10).

شکل (9-10) اصطلاحات متداول در بافندگی حلقوی پودی به منظور توضیح در مورد ساختمان بافت‎های متفاوت دانستن اصطلاحات رایج ضروری است.

1- رج حلقه‎هایی را که در جهت عرض پارچه توسط سوزن‎های مجاور یکدیگر در یک دوره از عملیات بافندگی بافته شده‎اند، رج می‎نامند.

برای به دست آوردن ابعاد پارچه، تعداد رج‎های بافته شده روی یکدیگر، طول یک پارچه را تعیین می‎کند.

خط ‎(b) در شکل 9-11 مشخص کننده‎ی یک رج از ساده‎ترین ساختمان بافت حلقوی پودی است.

2- ردیف یک ردیف تشکیل شده است از حلقه‎هایی که روی یکدیگر در یک خط طولی بافته شده‎اند.

تعداد ردیف‎ها، تعیین کننده‎ی عرض پارچه است و در صورت لزوم (به منظور محاسبات تولید و ابعاد پارچه) تعداد ردیف در یک سانتی‎متر اندازه‎گیری و به صورت ‎«W.P.C.» نشان داده می‎شوند.

خط ‎a در شکل 9-11 یک ردیف از ساختمان بافت ساده را مشخص می‎کند.

شکل (9-11) 3- تراکم حلقه اصطلاح تراکم حلقه در بافندگی حلقوی پودی به معنای تعداد حلقه‎ها در واحد سطح مربع است و غالباً از حاصلضرب تعداد رج و ردیف در یک سانتی‎متر به دست می‎آید.

4- طول حلقه طول نخی که در یک حلقه‎ی بافته شده به کار رفته است طول حلقه نام دارد و به میلی‎متر اندازه‎گیری می‎شود.

طول حلقه از مهم‎ترین عوامل کنترل خصوصیات پارچه‎های بافته شده است.

اندازه‎ی طول یک حلقه به وسیله‎ی شکافتن نخ یک رج از بافت و تقسیم نمودن طول آن به تعداد