تاریخچه حجاب :
در ایران باستان و در میان قوم یهود و احتمالاً در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر بوده است.
اما در جاهلیت عرب حجاب وجود داشته است و به وسیله اسلام در عرب پیدا شده است.
حجاب سخت و شدیدی در ایران باستان حکمفرما بوده، حتی پدران و برادران نسبت به زن و شوهردار نامحرم شمرده می شده اند.
علل پیدا شدن حجاب
در باب علت پیدا شدن حجاب نظریات گوناگونی ابراز شده است و غالباً این علت ها برای ظالمانه یا جاهلانه جلوه دارن حجاب ذکر شده است.
1- میل به ریاضت و رهبانیت (ریشه فلسفی)
2- عدم امنیت و عدالت اجتماعی (ریشه اجتماعی)
3- پدر شاهی و تسلط مرد به زن و استثما روی در جهت منافع اقتصادی مرد (ریشه اقتصادی)
4- حسادت و خورخواهی مرد (ریشه اخلاقی)
5- عادت زنانگی زن و احساس او به اینکه در خلقت از مرد چیزی کم دارد، به علاوه مقررات خشنی که در زمینه پلیدی او و ترک مباشرت با او در ایام عادت وضع شده است.
(ریشه روانی)
علل نامبرده یا به هیچ وجه تاثیری در پیدا شدن حجاب در هیچ نقطه از جهان نداشته است و بی جهت آنها را به نام علت حجاب ذکر کرده اند و یا فرضاً در پدید آمدن بعضی از سیستم های غیراسلامی تاثیر داشته است در حجاب اسلامی تاثیر نداشته است یعنی حکمت و فلسفه ای که در اسلام سبب تشریع حجاب شده نبوده است.
علل نامبرده یا به هیچ وجه تاثیری در پیدا شدن حجاب در هیچ نقطه از جهان نداشته است و بی جهت آنها را به نام علت حجاب ذکر کرده اند و یا فرضاً در پدید آمدن بعضی از سیستم های غیراسلامی تاثیر داشته است در حجاب اسلامی تاثیر نداشته است یعنی حکمت و فلسفه ای که در اسلام سبب تشریع حجاب شده نبوده است.
ریاضت و رهبانیت ارتباط مساله پوشش با فلسفه ریاضت و رهبانیت از این جهت است که چون زن بزرگترین موضوع خوشی و کامرانی بشر است، اگر زن و مرد معاشر و محشور با یکدیگر باشند، خواه ناخواه دنبال لذتجویی و کامیابی می روند.
پیروان فلسفه رهبانیت و ترک لذت برای اینکه محیط را کاملاً با زهد و ریاضت سازگار کنند بین زن و مرد حریم قائل شده پوشش را وضع کرده اند، کما اینکه با چیزه های دیگری هم که نظیر زن محرک لذت و بهجت بوده است، مبارزه کرده اند.
پدید آمدن پوشش طبق این نظریه، دنباله و نتیجه پلید دانستن ازدواج و مقدس شمردن عزوبت است.
بررسی : ما منکر نیستیم که رهبانیت و ترک لذت در نقاطی از جهان وجود داشته است و شاید بتوان پوشش زن را در جاهائی که چنین فکری حکومت می کرده است از ثمرات آن دانست، ولی اسلام که پوشش را تعیین کرد نه در هیچ جا به چنین علتی استناد جسته است و نه چنین فلسفه ای با روح اسلام و با سایر دستورهای آن قابل تطبیق است.
اصولا اسلام با فکر ریاضت و رهبانیت سخت مبارزه کرده است و این مطلب را مستشرقین اروپائی هم قبول دارند.
عدم امنیت ریشه دیگری که برای بوجود آمدن پوشش ذکر کرده اند، ناامنی است.
در زمان های قدیم بیعدالتی و ناامنی بسیار بوده است دست تجاوز زورمندان و قلدران به مال و ناموس مردم بی باکانه دراز بوده است.
همانطور که در مورد ثروت امنیت نبود، مراجع به زن هم امنتی وجود نداشت.
هرکس زن زیبایی داشت ناچار بود او را از نظر زورمندان مخفی نگهدارد.
زیرا اگر آنها اطلاع پیدا می کردند او دیگر مالک زن خود نبود.
بررسی : مسلماً علت دستور پوشش در اسلام، عدم امنیت نبوده است.
لااقل علت منجر واساسی، عدم امنیت نبوده است، زیرا این امر نه در آثار اسلامی به عنوان علت پوشش معرفی شده است و نه چنین چیزی با تاریخ تطبیق می کند.
در میان اعراب جاهلیت پوشش نبود و در عین حال امنیت فردی به واسطه زندگی خاص قبیله ای و بدوی وجود داشت.
استثمار زن بعضی ها برای پوشش زن ریشه اقتصادی قائل شده گفته اند حریم و پوشش یادگار عهد مالکیت و تسلط مرد است.
مردان به خاطر اینکه از وجود زنان بهره اقتصادی ببرند، آنها را در خانه ها نگه می داشتند و برای اینکه فکر زن را قانع کنند که خود بخود از خانه بیرون نرود فکر حجاب و خانه نشینی را خلق کردند.
بررسی : قدر مسلم اینست که حجاب در اسلام بدین منظور نیست.
اسلام هرگز نخواسته مرد از زن بهره کشی اقتصادی کند بلکه سخت با آن مبارزه کرده است.
اسلام با قاطعیت تاقی که به هیچ وجه قابل مناقشه نیست، اعلام کرده است که مرد هیچ گونه حق استفاده اقتصادی از زن ندارد.
این مساله که زن استقلال اقتصادی دارد از مسلمات قطعی اسلام است.
حسادت ریشه دیگری که برای پیدا شدن حجاب ذکر کرده اند جنبه اخلاقی دارد.
در اینجا نیز مانند نظریه سابق علت پدید آمدن حجاب را تسلط مرد و اسارت زن معرفی کرده اند، با این فرق که در اینجا برای تسلط جوئی مرد، به جای ریشه اقتصادی ریشه اخلاقی ذکر شده است؛ گفته اند علت اینکه مرد، زن را بدین شکل اسیرنگه می دارد حس خودپرستی و حسادت و بی نسبت به مردان دیگر است.
مرد نمی خواهد و رشک می برد که مردان دیگر ولو با نگاه کردن و یا هم سخن شدن از زنی که تحت اختیار او است استفاده کنند.
بررسی : اسلام همان فلفسه ای که در حس غیرت هست یعنی حفاظت پاکی نسل و عدم اختلاط انساب را منظور نظر دارد، ولی علت حجاب اسلامی متخصر به این نیست.
عادت زنانگی به عقیده بعضی، حجاب و خانه نشینی زن ریشه روانی دارد.
زن از ابتدا در خود نسبت به مرد احساس حقارت می کرده است از دو جهت : یکی احساس نقص عضوی نسبت به مرد، دیگری خونروی ماهانه و حین زایمان و حین ازاله بکارت.
درباره اینکه زن ابتدا در خود احساس نقص می کرده است و سبب شده که هم خود او و هم مرد، او را موجود پست بشمارد، سخنان زیادی گفته شده است.
خواه آن سخنان درست باشد و خواه نادرست، با فلسفه اسلام درباره زن و پوشیدگی زن رابطه ای ندارد.
اسلام نه حیض را موجب پستی و حقارت زن می داند و نه پوشیدگی را به خاطر پستی و حقارت زن عنوان کرده است.
بالا بردن ارزش وقتی که زن مقام و موقع خود را در برابر مرد یافت و نقطه ضعف مرد را در برابر خود دانست همانطور که متوسل به زیور و خودآرائی و تجمل شد که از آن راه قلب مرد را تصاحب کند، متوسل به دورنگه داشتن خود از دسترس مرد نیز شد.
دانست که نباید خود را رایگان کند بلکه بایست آتش عشق و طلب او را تیز تر کند و در نتیجه مقام و موقع خود را بالا برد.
فلسفه پوشش در اسلام فلسفه هایی که قبلاً برای پوشش ذکر کردیم غالباً توجیهاتی بود که مخالفین پوشش تراشیده اند و خواسته اند آن را حتی در صورت اسلامیش امری غیرمنطقی و نامعقول معرفی کنید.
ما برای پوشش زن از نظر اسلام فلسفه خاصی قائل هستیم که نظر عقلی آن را موجه می سازد و از نظر تحلیل می توان آنرا مبنای حجاب در اسلام دانست.
واژه حجاب واژه لغوی حجاب که در عصر ما این کلمه برای پوشش زن معروف شده است به معنی پوشیدن است و هم به معنی پرده و حاجب بیشتر.
استعمالش به معنی پرده است.
وظیفه پوشش که اسلام برای زنان مقرر کرده است بدین معنی نیست که از خانه بیرون نروند.
زندانی کردن و حسن زن در اسلام مطرح نیست.
در برخی از کشورهای قدیم مثل ایران قدیم و هند چنین چیزهائی وجود داشته است ولی در اسلام وجود ندارد.
پوشش زن در اسلام این است که زن در معاشرت خود با مردان بدن خود را بپوشاند و به جلوه گری و خودنمائی نپردازد آیاتی که در این باره هست چه در سوره مبارکه نور و چه در سوره مبارکه احزاب، حدود پوشش و تماسهای زن و مرد را ذکر کرده است بدون آنکه کلمه حجاب را به کار برده باشد.
آیه ای که در آن کلمه حجاب به کار رفته است مربوط است به زنان پیغمبراسلام به هر حال آیه ای که در آن کلمه حجاب به کار رفته آیه 54 سوره احزاب است که می فرماید : «وَ اِذا سَئَلتُموهُنَّ مَتاعاً فَاسئَلوهُنَّ مِن وَراءِ حِجابٍ» یعنی «اگر از آنها متاع و کالای مورد نیازی مطالبه می کنید از پشت پرده از آنها بخواهید.» حجاب در اسلام از یک مساله کلی تر و اساسی تری ریشه می گیرد و آن این است که اسلام می خواهد انواع التذاذ های جنسی چه بصری و لمسی چه نوع دیگر به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج قانونی اختصاص یابد، اجتماع منحصرا برای کار و فعالیت باشد.
بر خلاف سیستم غربی عصر حاضر که کار و فعالیت را با لذتجوئی های جنسی به هم می آمیزد، اسلام می خواهد این دو محیط را کاملا از یکدیگر تفکیک کند.
آرامش روانی نبودن حریم میان زن و مرد و آزادی معاشرتهای بی بند و بار، هیجان ها و التهاب های جنسی را افزونی می بخشد و تقاضای سکس را بصورت یک عطش روحی و یک خواست اشباع نشدنی در می آورد.
غریزه ی جنسی، غریزه ای نیرومند عمیق و دریا صفت است ، هر چه بیشتر اطاعت شود سرکش تر می گردد، همچون آتش که هر چه به آن بیشتر خوراک بدهند شعله ور تر می شود.
برای در ک این مطلب به دو چیز باید توجه داشت: تاریخ همانطوری که از آزمندان ثروت یاد می کند که با حرص و آزی حیرت آور در می گرد آوردن پول و ثروت بوده اند و هر چه بیشتر جمع می کرده اند حریصتر می می شده اند، همچنین از آزمندانی در زمینه مسائل جنسی یاد می کند.
اینها نیز به هیچ وجه از نظر حسن تعرف و تملک زیبارویان در یک حدی متوقف نشده اند.
صاحبان حرمسرا و در واقع همه ی کسانی که قدرت استفاده داشته اند چنین بوده اند.
هیچ فکر کرده اید که حس تغزل در بشر چه حسی است؟
قسمتی از ادبیات جهان عشق و غزل است.
در این بخش از ادبیات، مرد، محبوب و معشوق خود را ستایش می کند، به پیشگاه او نیاز می برد، او را بزرگ و خود را کوچک جلوه می دهد.
خود را نیازمند کوچکترین عنایت او می داند مدعی می شود که محبوب و معشوق «صد ملک جان به نیم نظر می تواند بخرد، پس چرا در این معامله تقصیر می کند» از فراق او دردمندانه می نالد، این چیست؟
چرا بشر در مورد سایر نیازهای خود چنین نمی کند؟!
آیا تاکنون کسی برای نان غزلسرائی کرده است؟
آیا جزاین است که همه کس آنرا با زبان یک غریزه عمیق که سراپای وجودش را گرفته است منطبق می بیند؟
چه قدر اشتباه می کنند کسانی که می گویند یگانه عامل اساسی فعالیت های بشر عامل اقتصاد است!!
من نمی خواهم ادعا کنم که تمام عشق ها جنسی است و هم هرگز نمی گویم که حافظ و سعدی و سایر غزلسرایان صرفاً از زبان غریزه جنسی سخن گفته اند.
ولی قدر مسلم اینست که بسیاری از عشق ها و غزل ها عشق و غزل هایی است که مرد برای زن داشته است.
همین قدر کافی است که بدانیم توجه مرد به زن از نوع توجه به نان و آب نیست که با اسیر شدن شکم اقناع شود، بلکه بصورت حرص و آز و تنوع پرستی درمی آید و یا به صورت عشق و غزل.
به هر حال اسلام به قدرت شگرف این غریزه آتشین توجه کامل کرده است.
روایات زیادی درباره خطرناک بودن «نگاه»، خطرناک بودن خلوت با زن و بالاخره خطرناک بودن غریزه ای که مرد و زن را به یکدیگر پیوند می دهد وارد شده است.
اسلام تدابیری برای تعدیل و رام کردن این غریزه اندیشیده است و در این زمینه هم برای زنان و هم برای مردان، تلکیف معین کرده است.
یک وظیفه مشترک که برای زن و مرد، هر دو مقرر فرموده مربوط به نگاه کردن است.
قُل لِلمُؤمِنینَ یَغُضّوا مِن اَنصارِهِم وَ یَحفَظوا فُروجَهُم...
قُل لِلمُؤمِناتِ یَغضُضنَ مِن اَبصارِهِنَّ وَ یَحفِظنَ فُروجَهُنَّ.
خلاصه این دستور این است که زن و مرد نباید به یکدیگر خیره شوند، نباید چشم چرانی کنند، نباید نگاه های مملو از شهوت به یکدیگر بدوزند، نباید به قصد لذت بردن به یکدیگر نگاه کنند.
یک وظیفه هم خاص زنان مقرر فرموده است و آن این است که بدن خود را از مردان بیگانه پوشیده دارند و در اجتماع به جلوه گری و دلربائی نپردازند به هیچ و جه و هیچ صورت و با هیچ شکل و رنگ و بهانه ای کاری نکنند که موجبات تحریک مردان بیگانه را فراهم کنند.
روح بشر